Het Sjoelbaksyndroom Er moet iets veranderen, maar wat? Masterclass NIVE, mei 2012 - Maarten de Winter 1
De productiviteitsparadox en recursiviteit Prestaties uitdaging kunnen Willen / moeten EISEN Geïnspireerd door Campernolle, 2006 Maurits Cornelis Escher (1898-1972) 2
Er moet iets gebeuren, maar wat? Stelling: Werkdruk? Nee zeggen is geen optie Welke individuele oplossingen passen in de organisatie Welke organisatorische oplossingen passen bij individuen? Wisselwerking gedrag+structuur mens+organisatie medewerker + leidinggevende In dialoog verbinding tot stand brengen met taal en methodiek 3
Perspectief & inspiratie op werkdruk maak werkdruk productief Medewerkers geven hun managers inzicht door dialoog. Medewerkers en managers baseren beslissingen op feiten. Managers hebben inzicht in knelpunten. 4
Voorstellen Maarten de Winter: econoom, organisatieadviseur en auteur Het gebruik van modellen in sociale wetenschappen. Van elk feit valt wel wat af te dingen. Enthousiast vernieuwer. Knelpunttheorie 2.0. 5
Programma 15.35 Inleiding 16.15 Bespreken toepasbaarheid aan tafels 17.00 Pauze 17.10 Bespreken oogst 17.45 Afronding met gedeelde conclusies 6
Hoe typeer jij de besturingsfilosofie? in jouw organisatie, bij jouw klant? 1. Uniformering en kaderstelling (machinebureaucratie) 2. uniformering en autonomie 2 ( zelfroosteren ) 3. differentiatie en kaderstelling (PMW, SMART ) KADERSTELLING 3 4. differentiatie en autonomie ( organisatie 2.0, dialoog) 7
Differentiatie en kaderstelling (3) DHV: werkdruk en doorlooptijden (hamsteren) 8
Uniformering en autonomie (2) Hoogheemraadschap: werkdruk en versnippering 8 7 6 5 4 3 2 1 0 a. Henk b. Dick c. Willeke d. Meine e. Eric g. Olga h. Valerie i. Bert j. Gerard k. Robin l. Anouk m. Saskia 9
Differentiatie en autonomie (4) gemeente: werkdruk en wantrouwen Werkdruk Categorie # medewerkers hoogste overschrijding (dagen) 1 beschikbaar 1 0 2 toegankelijk 6 1 3 werkbare druk 5 2 4 (te) druk 8 69 5 overbelast 4 56 10
Inzichten Werkdruk is een belevingsbegrip, dat vooral samenhangt met de perceptie van invloed op het takenpakket. We moeten en willen met elkaar praten, maar doen het niet bewaak en stuur op dynamische balans: voorraad, pieken, binnenvliegers, versnippering, (on)beloofbaarheid, knelpunten! Je bouwt gezag en invloed op wanneer je spiegelt en verantwoordelijkheid activeert, ook voor elkaar. 11
Belangen beïnvloeden het takenpakket organisatie efficiency Inzicht en dialoog werkdruk flexibilitet professional klant 12
3 lessen over taakdruk, efficiency en flexibiliteit Organisaties kunnen niet zowel efficiënt als flexibel zijn geloof niet in sprookjes, kies een strategie Dialoog over prioriteiten op alle niveaus is een voorwaarde om bestuurbaar te blijven analyseer dezelfde feiten op strategisch, tactisch en operationeel niveau Houd werkvoorraden laag en reken afhankelijke afdelingen niet alleen af op bezetting richt verantwoordelijkheid voor werkvoorraad in 13
Differentiatie en autonomie (4) Deventer: werkdruk en onderbesteding aanpak: toepassing taaktuner als diagnose-instrument en spiegel voor de zelfsturingsopgave resultaten binnen 3 maanden: taakdruk van 200 naar 130, vertrouwen managers hebben moeite met nieuwe rol steun op alle niveaus nodig 14
Netwerkmodel van organisatierollen 15
Dynamisch capaciteitsmanagement geeft inzicht in de productiviteitsparadox stimuleert recursieve organisatieverandering is individueel en schaalbaar toepasbaar maakt taakdruk, versnippering en flexibiliteit meetbaar verlaagt werkdruk en verhoogt productiviteit faciliteert als structuurelement de ontwikkeling naar een organisatie 2.0 toepasbaar in een vervlochten, thematisch verandertraject 16
30 min gesprek er moet iets gebeuren, maar wat? 6 Thema s: vertrouwen, wendbaarheid, HNW, meer met minder, organisatieverandering, leiderschap 1. kies je thema en tafel; 2. licht in max 2 min. jullie doel & veranderaanpak toe (if any); 3. kies een casus, kies een gespreksleider; 4. evalueer de veranderaanpak (wat gaat goed, wat moet beter); 5. welk vlechtwerk zie je met DCM (if any)? 17
6 Veranderaanpak 1. Uitleggen en opleggen. 2. Belangen bij elkaar brengen: win-win situaties zoeken. 3. Eerst denken en dan doen: concreet stappenplan met het doel voor ogen. 4. Van bewust onbekwaam naar (on)bewust bekwaam: motiveren om te leren en te reflecteren. 5. Natuurlijke weg: waar energie en gedrevenheid zijn, veranderen dingen. 6. Goed voorbeeld doet goed volgen, van leidinggevenden en informele leiders. 18 p2ontwikkeling
Het sjoelbaksyndroom de aanpak van werkdruk voor een betere organisatie analyseert de organisatorische oorzaken van werkdruk pleidooi voor feiten in dialoog over werkdruk introductie Dynamisch capaciteitsmanagement introduceert taakdruk, de meetbare kant van werkdruk maakt de knelpunttheorie (lean) toepasbaar voor netwerkorganisaties 19
De Taaktuner (www.taaktuner.nl) diagnose instrument bij individuele werkdruk- en knelpuntanalyse 20
Contact P2 ontwikkeling www.p2.nl. Maarten de Winter: m.dewinter@p2.nl. Websites: www.maakwerkdrukproductief.nl, www.taaktuner.nl Er is een LinkedIn groep het sjoelbaksyndroom. Op www.sjoelbaksyndroom.nl vind je recensies, lezingen en meer info. Deelnemers aan de NIVE masterclass kunnen een tijdelijke gebruikerslicentie van de taaktuner aanvragen. 21