Beleggingsvoorstel. De heer en mevrouw Janssen. 31 augustus 2017

Vergelijkbare documenten
Risicoprofielen Care IS vermogensbeheer

Beleggingsprofielen Axento vermogensbeheer

Risicoprofielen Care IS vermogensbeheer

Consumentenbrief beleggingen van. Tielkemeijer & Partners Vermogensbeheer

Vermogensbeheer Ontzorgt de klant

Beleggingsvoorstel Axento

Risicoprofielen Care IS vermogensbeheer

BELEGGINGSPROFIELEN Toelichting op uw beleggingsprofiel

Sequoia Vermogensbeheer zal daarom een goed beeld moeten hebben van:

Vermogensbeheer Ontzorgt de klant

Presentatie Pensioen voor de ondernemer Loege Schilder

Risicoprofielen voor Vermogensbeheer A la Carte

Professioneel beleggen volgens een bewezen aanpak

Risicoprofielen. Het belang van een passend risicoprofiel. HOF HOORNEMAN BANKIERS NV Risicoprofielen 1

Informatiewijzer. Beleggingsdoelstelling & Risicoprofielen. Today s Tomorrow Morgen begint vandaag

Het beleggingsbeleid van Berben s Effectenkantoor

Persoonlijk Pensioen Plan

Onderbouwing van de rendementsverwachtingen

Onderbouwing van de rendementsverwachtingen 2014

De 17 beleggingsprofielen voor Basis Beheerd Beleggen van Nationale-Nederlanden

Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer. 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening?

De 17 beleggingsprofielen voor Begeleid Beleggen van Nationale-Nederlanden

Rapportage 2e kwartaal 2016

Onafhankelijk en rationeel. Professioneel. Transparant en veilig

BELEGGEN? BEREID U GOED VOOR

2. Uitwerking Investment beliefs De investment beliefs zijn onderstaand als volgt uitgewerkt.

Op welke beleggingsstrategie baseert de beleggingsonderneming haar dienstverlening? Antwoord:

Risico pariteit Aandelen Wereldwijd Ontwikkelde Markten - MSCI World Index MSCI Daily Net TR World Euro, Aandelen Wereldwijd

ONS BELEGGINGSBELEID PAST ONZE BELEGGINGSFILOSOFIE BIJ U?

Beleggingsprincipes. Juli 2013

Triodos Bank Private Banking. Meer over duurzaam beleggen met Triodos Fondsbeheer.

Zelf Beleggen en Sparen

Verklaring beleggingsbeginselen

Triodos Bank Private Banking. Meer over duurzaam beleggen met Triodos Fondsadvies.

Direct Ingaand Pensioen

Direct Ingaand Pensioen

Rapportage 2e kwartaal 2017

Uw gids voor financiële eenvoud

Vermogensbeheerrapportage

Risicoprofiel bepalen

Triodos Bank Private Banking Meer over duurzaam beleggen met Triodos Advies op Maat

Vragenlijst. - in te vullen door financieel adviseur -

Profielwijzer. Profielwijzer - LCE-031 1

Wat u moet weten over beleggen

Kenmerken financiële risico's en instrumenten

Formulier Profielbepaler

BlackRock Managed Index Portfolios. zorgeloos gespreid beleggen tegen lage kosten

Treasury- en beleggingsstatuut

Handleiding. Haalbaarheidsanalyse. Technische informatie. - Internet Explorer vanaf versie 8. - Mozilla Firefox vanaf versie 13

Portefeuilleprofielen

Individuele aandelen, Individuele obligaties, Vastgoed, Grondstoffen, Beleggingsfondsen, Trackers

Beleggingsprofielen Axento

Klant- en risicoprofiel Vragenlijst beleggingsprofiel. Naam, voorletters: m/v.

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Onderdeel 1: Beleggingsbeleid

Rabo Beheerd Beleggen Actief en Actief Duurzaam

IN ALLE RUST NAAR UW DOEL IN 6 STAPPEN

Uw gids voor financiële eenvoud

BELEGGINGSMOGELIJKHEDEN PENSIOEN JANUARI 2018

ALM als basis van Zorgvuldig Beleggen

BELEGGINGSSTATUUT. Stichting Fonds Oncologie Holland. April Beleggingsstatuut SFOH 30 april 2015, pag. 1

Beleggen voor het Rabo BedrijvenPensioen

Toelichting beleggingsbeleid Triodos Bank Private Banking

Generali Beleggingsmogelijkheden Pensioen

Beleggingsstatuut. 1. Algemene Richtlijnen. 2. Richtlijnen inzake het beleggingsbeleid

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Beleggen op uw manier

1. De Consumentenbrief moet uiterlijk 1 juli aanstaande op uw website staan; en

Beleggingsprofielen Doelbeleggen

Beleggen met persoonlijk advies

Onderzoek Indextrackers. Samenvatting

2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico.

STICHTING PENSIOENFONDS SAGITTARIUS BELEGGINGSBEGINSELEN

Informatie Perlasplan

Handleiding Knab Beleggen

Robeco Flexioen FLEXIBEL INDIVIDUEEL PENSIOEN

Koninklijk Fries Genootschap voor Geschiedenis en Cultuur. Beleggingsbeleid

Beoordelingsrapport. Finner. Beoordeeld Doelbeleggen. Datum 17 juni Finner

Vragenlijst Klant- en risicoprofiel

Consumentenbrief inzake beleggingsbeleid DoubleDividend Management B.V.

1. Wat is uw voornaamste beleggingsdoel? Punten

Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij ABTN

Beleggen bij de Rabobank

Beleggingsprofielen Do s and Don ts

Generali beleggingsmogelijkheden Generali pensioen

Formulier vaststellen beleggingskeuze

Einddatumgericht Beleggen

Generali beleggingsmogelijkheden pensioen informatie voor de deelnemer

Beleggen bij de Rabobank

2 Beleggingsstijl 3 Beleggingsproces

Achmea life cycle beleggingen

Consumentenbrief beleggingsbeleid

Verhoog het rendement en verlaag het risico met ETF s. Hoe bouwt u eenvoudig een gespreide beleggingsportefeuille tegen lage kosten

Toekomstwensen vervullen voor uzelf én voor de wereld

1Vermogensbeheer Beleggingsbeleid

Klantprofiel vermogensopbouw (Dit klantprofiel vormt een eenheid met de klantinventarisatie)

Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering

Mijn klant wil beleggen

Consumentenbrief inzake beleggingsbeleid DoubleDividend Management B.V.

INFORMATIE BELEGGINGSFONDSEN (NETTO) WERKNEMERS PENSIOEN

Transcriptie:

Beleggingsvoorstel De heer en mevrouw Janssen 31 augustus 2017 Bekijkt u dit voorstel in uw internetbrowser? Houd dan de CTRL toets ingedrukt als u op de videoknoppen en blauwe websitelinkjes klikt. Dan opent het venster zich in een nieuw tabblad.

Geachte heer en mevrouw Janssen, Met veel genoegen hebben wij dit beleggingsvoorstel voor u opgesteld. Klik op onderstaande knop voor een introductievideo met een welkomstwoord en een toelichting op het beleggingsvoorstel. Introductievideo Verschijnt er geen video? Plak deze link uw browser: https://vimeo.com/231350058 Wensen en doelen U heeft een aantal wensen en doelen met het vermogen. Uw belangrijkste doel is om maximaal te genieten van de vrijheid die het vermogen u geeft en uw oude dag zeker te stellen. U wenst het huidige leefpatroon te handhaven, het vermogen zo lang mogelijk te behouden en grote risico s te voorkomen. Financieel plan Om u optimaal inzicht te geven hebben wij met behulp van Figlo Financial Planning Software een financieel plan opgesteld. Dit plan vormt de basis voor onze conclusies en aanbevelingen en is volledig geïntegreerd in dit beleggingsvoorstel. Graag willen wij dit beleggingsvoorstel persoonlijk aan u toelichten, zodat u een goed onderbouwde keuze kunt maken voor de inrichting van uw vermogen. Met vriendelijke groet, Care IS vermogensbeheer Pagina 2 van 56

Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 1. Uw persoonlijke situatie... 4 2. Uw financiële situatie... 6 3. Realiseren van uw wensen en doelen... 8 4. Beleggingsscenario s... 11 Scenario 1: De helft van het vermogen in de B.V. wordt belegd... 13 Scenario 2: Het volledige vermogen in de B.V. wordt belegd... 15 Scenario 3: Zowel het vermogen in de B.V. als het privévermogen wordt belegd... 17 5. Conclusie... 19 6. Beleggingsbeleid... 21 7. Beleggingsproces... 23 8. Risicoprofiel... 26 9. De beleggingsportefeuille... 28 10. Historische rendementen en risico s Care IS... 30 11. Beleggingsteam Care IS vermogensbeheer... 31 12. Kosten... 34 13. Persoonlijke begeleiding... 36 Bijlage 1: Risicoprofiel Invulformulier en gespreksverslag... 37 Bijlage 2: Toelichting belasting en fiscale overwegingen... 44 Bijlage 3: Berekening inkomsten en uitgaven... 46 Bijlage 4: Testament, schenken en zorgkosten... 47 Bijlage 5: Achterliggende getallen rendementsimulaties... 48 Bijlage 6: Toelichting vrijmaken onttrekkingen... 51 Bijlage 7: Toelichting factorbeleggen... 52 Bijlage 8: Toelichting afbouwbeleid aandelen... 54 Bijlage 9: Alternatieve duurzame modelportefeuille... 55 Pagina 3 van 56

1. Uw persoonlijke situatie Aan de hand van de door u verstrekte informatie, hebben wij uw persoonlijke situatie in kaart gebracht. Onderdeel van de inventarisatie is ook het in Bijlage 1 ingevulde Risicoprofiel Invulformulier en Gespreksverslag. U beschikt over een vermogen van 1.800.000,-. Het privévermogen is 1.000.0000,-. Het vermogen in de B.V. is 800.000,-. Een groot deel hiervan is recent vrijgekomen uit langlopende deposito s met een hoge rente. Door de huidige lage spaarrente overweegt u om te gaan beleggen. Dirk Janssen Anne Janssen Geboortedatum: 1 januari 1954 1 januari 1955 Burgerlijke staat: Getrouwd in gemeenschap van goederen (43 jaar) Kinderen: Geen Adres: Goudenstierstraat nr. 1 Postcode en plaats: 1000 AB Amsterdam Telefoon: 0612233445 0656677889 E-mailadres: Dirk@goudenstier.nl Anne@goudenstier.nl Opleiding: Havo Huishoudschool + avondopleidingen Beroep: Gepensioneerd ondernemer Gepensioneerd Wensen en doelen U heeft een aantal wensen en doelen met het vermogen. Het belangrijkste doel is om maximaal te genieten van de vrijheid die het vermogen u geeft en uw oude dag zeker te stellen. U wenst het huidige leefpatroon te handhaven, het vermogen zo lang mogelijk behouden en grote risico s te voorkomen. Hieronder benoemen we uw wensen en doelen: Niet meer werken en maximaal genieten van de vrijheid die het vermogen geeft. U wenst het huidige leefpatroon te handhaven; U overweegt een vakantiewoning aan te schaffen van maximaal 250.000,- vanuit het vermogen; Minimaal 100.000,- als buffer aanhouden; Het vermogen zo lang mogelijk behouden en grote risico s voorkomen; Het vermogen dat overblijft wordt geschonken aan goede doelen; Een duurzaam beleggingsbeleid is een pré. Bij voorkeur niet beleggen in wapens, tabak en dergelijke. Kennis & ervaring en risicohouding Dirk Janssen U heeft geen ervaring en affiniteit met beleggen. U vertrouwt hiervoor op het oordeel van uw vrouw. U begrijpt dat er risico s verbonden zijn aan beleggen, maar wilt grote schommelingen in het vermogen het liefst voorkomen. Vermogensbehoud gaat daarom boven vermogensgroei. U heeft het vermogen zelf opgebouwd door hard te werken als ondernemer/directeur van het Glazenwassersbedrijf. In het Risicoprofiel Invulformulier geeft u aan een daling van maximaal -8% in enig jaar acceptabel te vinden. Anne Janssen U heeft beperkte ervaring met beleggen. In het verleden heeft u wel eens belegd in beleggingsfondsen. U baalt dat de rente zo laag is en dat uw doelstellingen volgens u niet risicoloos behaald kunnen worden. In het Risicoprofiel Invulformulier geeft u aan een daling van -8% in enig jaar maximaal acceptabel te vinden. Pagina 4 van 56

Risicoprofiel Voordat u start met beleggen is het essentieel om het risicoprofiel te bepalen. In het risicoprofiel is vastgelegd hoe wij uw vermogen beleggen. Het risicoprofiel bestaat uit een verdeling over verschillende beleggingscategorieën en geeft een indicatie van het verwachte rendement en risico. Care IS hanteert vijf verschillende risicoprofielen: Zeer defensief, Defensief, Neutraal, Offensief en Zeer Offensief. Best passend Mocht u besluiten te beleggen, dan hebben wij op basis van uw persoonlijke en financiële situatie en het ingevulde Risicoprofiel invulformulier vastgesteld dat risicoprofiel Defensief het beste bij u past. U heeft zelf ook aangegeven grote risico s zoveel mogelijk te willen vermijden. We zullen gezamenlijk tijdens een vervolggesprek het definitieve risicoprofiel vaststellen. Op basis van uw risicohouding en financiële situatie zou beleggen in risicoprofiel Zeer Defensief ook een mogelijkheid zijn. Vanwege de huidige marktomstandigheden hebben wij dit risicoprofiel echter niet opgenomen in het voorstel. Het zeer defensieve risicoprofiel belegt voor 90% in obligaties en liquiditeiten. Het verwachte rendement op obligaties op korte termijn is relatief laag met circa 1%. Daarentegen is het risico in profiel Zeer Defensief momenteel relatief hoog vanwege het renterisico. Als de rente stijgt, heeft dit een negatief effect op de koersen van obligaties. Omdat het verwachte rendement op dit moment niet opweegt tegen het risico, adviseren wij niet te beleggen volgens het risicoprofiel Zeer defensief. Meer informatie over de verschillende risicoprofielen leest u in het document Risicoprofielen Care IS vermogensbeheer op onze website. Pagina 5 van 56

2. Uw financiële situatie Om u inzicht te geven in uw (toekomstige) financiële situatie hebben wij met behulp van Figlo Financial Planning Software een persoonlijk financieel plan opgesteld. In dit plan wordt uitgegaan van de situatie langleven. Bezittingen en schulden U beschikt over een vermogen van 1.800.000,-. Het privévermogen bedraagt 1.000.0000,-. Het vermogen in de B.V. is 800.000,-. De waarde van uw eigen woning is 400.000,-. Wij gaan er van uit dat u een vakantiewoning aanschaft ten laste van het privévermogen ter waarde van 250.000,- 1. U heeft geen (hypotheek)schulden. In grafiek 1 is uw huidige vermogenspositie weergegeven. Om het privévermogen en het vermogen in de B.V. goed met elkaar te kunnen vergelijken in het vervolg van dit financieel plan, is het brutovermogen in de B.V. van 800.000,- gewaardeerd tegen de nettowaarde van 600.000,-. Hierbij is rekening gehouden met 25% dividendbelasting die u over dit vermogen bent verschuldigd. 2 Privé vermogen 750.000,- Eigen woning 400.000,- BV vermogen netto 600.000,- Vakantiewoning 250.000,- Eigen woning 400.000,- Vakantiewoning 250.000,- BV vermogen netto 600.000,- Privé vermogen 750.000,- Schulden 0,- Totaal 2.000.000,- Grafiek 1: Actuele vermogenspositie Inkomsten en uitgaven U heeft aangegeven te moeten leven van het vermogen. U verwacht op latere leeftijd alleen nog inkomsten uit AOW. U heeft de behoefte om jaarlijks netto 50.000,- te onttrekken. Daarnaast houden wij rekening met de te betalen vermogensbelasting en inkomstenbelasting. Wij gaan er van uit dat het vermogen wordt aangehouden op een spaarrekening tegen een rente van 0,50% op lange termijn. We houden in dit plan geen rekening met inkomsten uit de verhuur van het vakantiehuis. Er wordt uitgegaan dat eventuele inkomsten uit de vakantiewoning worden gebruikt om in de onderhoudskosten te voorzien. In grafiek 2 zijn uw toekomstige inkomsten en uitgaven weergegeven. Het verschil hiertussen (Tekort) is het bedrag dat moet worden onttrokken uit het vermogen. 1 Zie bijlage 2: Toelichting belasting en fiscale overwegingen 2 Zie bijlage 2: Toelichting belasting en fiscale overwegingen Pagina 6 van 56

30.000 20.000 10.000 0-10.000-20.000-30.000-40.000-50.000-60.000-70.000 Inkomsten AOW Uitgave levensonderhoud Uitgave belasting Tekort Grafiek 2: Toekomstige Inkomsten, uitgaven en tekort In grafiek 2 is te zien dat uw hoger zijn dan uw inkomsten. Dit tekort daalt gedurende de tijd omdat u beiden op latere leeftijd een AOW-uitkering ontvangt. Daarnaast nemen de belastinguitgaven af, omdat u uit het privévermogen gaat onttrekken. Hierdoor daalt de jaarlijkse vermogensbelasting. Zie bijlage 3 voor de achterliggende getallen. Testament Naast uw financiële situatie spelen ook andere zaken een rol waar u voor de toekomst bij stil dient te staan. Denk hierbij aan wat er gebeurd als één van u komt te overlijden, de mogelijkheden van een testament en zorgkosten op latere leeftijd. Een toelichting hierop leest u in bijlage 4. Wij raden u aan hierover informatie in te winnen bij uw accountant of notaris. Pagina 7 van 56

3. Realiseren van uw wensen en doelen In dit hoofdstuk beantwoorden wij de vraag welk bedrag belegd moet worden om uw doelstellingen te realiseren. Uw belangrijkste doel is om maximaal te genieten van de vrijheid die het vermogen u geeft en uw oude dag zeker te stellen. U wenst het huidige leefpatroon te handhaven, het vermogen zo lang mogelijk te behouden en grote risico s te voorkomen. Om inzicht te geven in de kans op het halen van uw wensen en doelen hebben wij een toekomstberekening gemaakt. Met behulp van de toekomstberekening geven wij u inzicht in uw toekomstige financiële situatie. Omdat u jaarlijks een tekort heeft, moet dit worden aangevuld vanuit uw huidige vermogen. Vermogen op spaarrekening Wij gaan er in eerste instantie van uit dat uw vermogen wordt aangehouden op spaarrekeningen 3. Zo kunnen wij bepalen of, en met welk bedrag u moet gaan beleggen om uw oude dag zeker te stellen. Uitgangspunten Voor het maken van de toekomstberekening hebben wij een aantal uitgangspunten opgesteld. Deze worden hieronder benoemd. De toekomstberekening is opgesteld voor een periode van 30 jaar. U bereikt dan de leeftijd van 91 en 92 jaar; U wenst het huidige leefpatroon te handhaven. Hiervoor dient uw inkomen te worden aangevuld vanuit het vermogen. In het hoofdstuk 2 zijn uw inkomsten en uitgaven gespecificeerd; Het privévermogen en het vermogen in de B.V. wordt aangehouden op een spaarrekening tegen een rente van 0,50% op lange termijn; Er wordt een spaarbuffer aangehouden van 100.000,-; De benodigde onttrekkingen worden eerst onttrokken uit het privévermogen tot de buffer van 100.000,- is bereikt. Daarna wordt het vermogen in de B.V. aangewend. Op deze manier wordt de belastingdruk in box-3 verlaagd; 4 De AOW gerechtigde leeftijd is voor u beiden vastgesteld op 67 jaar; U ontvangt geen pensioen; U schaft een vakantiewoning aan ter waarde van 250.000,-. Met betrekking tot de inkomsten maken wij een voorzichtige inschatting. Wij gaan er vanuit dat de eventuele opbrengsten gebruikt wordt voor de onderhoudskosten; Inflatie en indexeringen van vermogen en inkomsten & uitgaven worden buiten beschouwing gelaten vanwege de begrijpelijkheid en vergelijkbaarheid van de berekeningen. Op lange termijn wordt toenemende inflatie gecompenseerd door een hogere rente. Indien gewenst kunnen wij extra scenario s berekenen met verschillende inflatiecijfers; Voor de vergelijkbaarheid en begrijpelijkheid van de berekening houden wij de waarde van uw eigen woning en de vakantiewoning stabiel en worden niet geïndexeerd. 3 Wij adviseren u om het vermogen bij verschillende banken onder te brengen om te profiteren van de bescherming van het depositogarantiestelsel. 4 Zie bijlage 2: Toelichting belasting en fiscale overwegingen Pagina 8 van 56

Toekomstberekening Grafiek 3 toont uw persoonlijke toekomstberekening. 2.500.000 Eigen woning Vakantiewoning BV vermogen netto Privé vermogen 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 Grafiek 3: Toekomstberekening sparen Grafiek 3 laat zien hoe uw vermogenspositie zich ontwikkelt in de komende 30 jaar. Het jaarlijkse tekort wordt in eerste instantie aangevuld vanuit het privévermogen. In 2032 is het vermogen door de jaarlijkse onttrekkingen gedaald en is de gewenste buffer van 100.000,- bereikt. Vanaf 2033 wordt aanspraak gemaakt op het vermogen in de BV. De daaropvolgende jaren is het vermogen in de B.V. ruim voldoende om in uw inkomen te voorzien. Vanaf 2033 neemt de buffer in het privévermogen licht toe door de spaarrente die u ontvangt. Na 30 jaar ziet uw vermogenspositie er als volgt uit. Privévermogen 130.243,- BV vermogen netto 137.465.- Vakantiewoning 250.000,- Eigen woning 400.000,- Eigen woning 400.000,- Vakantiewoning 250.000,- BV vermogen netto 137.465.- Privévermogen 130.243,- Schulden 0,- Totaal 917,708,- Grafiek 4: Vermogenspositie na 30 jaar Het resterende netto vermogen in de B.V. na 30 jaar bedraagt 137.465,-. Het privévermogen heeft een waarde van 130.243,-. Door de spaarrente is de waarde van deze buffer opgelopen. De jaarlijkse benodigde onttrekking bedraagt circa 33.000,-. U kunt na 30 jaar nog circa vijf jaar uit het vermogen onttrekken totdat de gewenste Pagina 9 van 56

buffer van 100.000,- is bereikt. Daarnaast beschikt u nog over een eigen woning en een vakantiewoning met een waarde van respectievelijk 400.000,- en 250.000,-. In een scenario waarin u uw huidige leefpatroon op dat moment nog wenst te handhaven, heeft u met de financiële buffer en verkoop van de vakantiewoning nog voldoende financiële ruimte. Conclusie De toekomstberekening laat zien dat het zekerstellen van uw oude dag haalbaar is door het vermogen aan te houden op een spaarrekening. Beleggen is hiervoor dus niet noodzakelijk. Uw huidige leefpatroon kan in ieder geval gedurende 30 jaar worden gehandhaafd. Daarna heeft u nog genoeg mogelijkheden om het huidige leefpatroon een aantal jaren te handhaven. Daarnaast zien wij in de praktijk dat de jaarlijkse uitgaven in de regel afnemen naarmate mensen ouder worden. Dit betekent dat u mogelijk nog langer kunt leven van het vermogen. In de berekening is de aanschaf van de vakantiewoning meegenomen en kan de gewenste financiële buffer worden gehandhaafd. Na 30 jaar resteert naast de eigen woning en de vakantiewoning nog een vrij beschikbaar vermogen van circa 267.000,- om te schenken aan goede doelen. 5 Aanvullende wensen Eén van uw wensen is om het vermogen zo lang mogelijk te behouden en grote risico s te voorkomen. Om het vermogen langer te behouden, is beleggen een alternatief. U kunt dan hogere rendementen behalen dan op de spaarrekening waardoor uw vermogen minder snel afneemt. In het vervolg van dit beleggingsvoorstel geven we u daarom inzicht in drie verschillende beleggingsscenario s. We houden hierbij uiteraard rekening met uw persoonlijke en financiële situatie. Klik op onderstaande knop voor de video waarin wij het realiseren van uw wensen en doelen aan u toelichten. Uw wensen en doelen Verschijnt er geen video? Plak deze link uw browser: https://vimeo.com/231349766 5 Zie bijlage 2: Toelichting belasting en fiscale overwegingen Pagina 10 van 56

4. Beleggingsscenario s Eén van uw wensen en doelen is om het vermogen zo lang mogelijk te behouden en grote risico s te voorkomen. Om het vermogen langer te behouden, is beleggen een alternatief. In het vervolg van dit beleggingsvoorstel geven wij u inzicht in de mogelijkheden van beleggen. We houden hierbij rekening met uw persoonlijke en financiële situatie. De berekeningen in het financieel plan tonen aan dat mocht u overwegen te gaan beleggen het verstandig is om dit in de B.V. te doen. U betaalt op deze manier uiteindelijk minder belasting. 6 Wij raden u aan om dit nog te bespreken met uw accountant en/of belastingadviseur. Drie scenario s In dit hoofdstuk hebben wij onderstaande scenario s voor u uitgewerkt. Het doel is om u hiermee inzicht te geven in de gevolgen van beleggen voor uw financiële situatie. Aan het eind van dit hoofdstuk bespreken we tenslotte welk scenario volgens ons het beste bij uw persoonlijke en financiële situatie past. Scenario 1: De helft van het vermogen in de B.V. wordt belegd Scenario 2: Het volledige vermogen in de B.V. wordt belegd Scenario 3: Zowel het vermogen in de B.V. als het privévermogen wordt belegd Voor het berekenen van de beleggingsscenario s zijn dezelfde uitgangspunten gebruikt als in de toekomstberekening uit het vorige hoofdstuk, met de volgende aanvullingen: Het rendement op beleggingen wordt ingeschat op 2,75% netto per jaar behorende bij een Defensief risicoprofiel; Om het privévermogen en het vermogen in de B.V. goed met elkaar te kunnen vergelijken in het vervolg van dit financieel plan, is het brutovermogen in de B.V. van 800.000,- gewaardeerd tegen de nettowaarde, waarbij rekening is gehouden met 25% dividendbelasting die u over dit vermogen bent verschuldigd. 7 In scenario 3 wordt naast de gewenste buffer van 100.000,- een bedrag van 150.000,- op een spaarrekening aangehouden. Vanuit risico-oogpunt adviseert Care IS beleggers die inkomen nodig hebben uit hun beleggingen om de onttrekkingen voor de eerste drie jaar altijd liquide te houden. Om u inzicht te geven in de verwachte ontwikkelingen van de beleggingsscenario s hebben wij een rendementsimulatie voor u opgesteld. Hierin worden 2.000 mogelijke rendementsontwikkelingen rendementsscenario s berekend met behulp van een Monte-Carlosimulatie. Op basis van deze 2.000 rendementsontwikkelingen laten we het verwachte verloop van het vermogen zien bij optimistische, gemiddelde en pessimistische rendementen. Ook laten wij een aangepaste toekomstberekening zien waarin de beleggingsresultaten zijn verwerkt. In Bijlage 5 vindt u alle achterliggende getallen van de rendementsimulatie. In bijlage 6 geven wij een toelichting op het beleid met betrekking tot het onttrekken uit uw beleggingsportefeuille. 6 Zie bijlage 2: Toelichting belasting en fiscale overwegingen 7 Zie bijlage 2: Toelichting belasting en fiscale overwegingen Pagina 11 van 56

Hoe werkt de rendementsimulatie? In de grafiek is de verwachte ontwikkeling van het vermogen weergegeven in risicoprofiel Defensief op basis van historische rendementen, na aftrek van alle kosten. De groene optimistische lijn geeft de scheiding weer tussen de 2,5% beste rendementen en de overige rendementen (97,5%). De gele lijn van het gemiddelde scenario geeft de scheiding aan tussen de 50% beste rendementen en de 50% slechtste rendementen. De oranje pessimistische lijn geeft de scheiding weer tussen de 2,5% slechtste rendementen en de overige rendementen (97,5%). Let op: de pessimistische lijn is geen ondergrens. In 2,5% van de gevallen is de eindwaarde lager. Uw vermogen komt aan het einde van de looptijd met 95% zekerheid uit tussen de groene lijn en de oranje lijn. Er is 5% kans dat uw eindvermogen hoger of lager uitvalt. Pagina 12 van 56

2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 Scenario 1: De helft van het vermogen in de B.V. wordt belegd In scenario 1 gaan wij er van uit dat de helft van het vermogen in de B.V. wordt belegd. Met behulp van een rendementsimulatie en toekomstberekening laten wij zien hoe het vermogen zich ontwikkelt als gevolg van het verwachte beleggingsrendement en welk risico u daarbij loopt. Rendementsimulatie In grafiek 5 is de verwachte vermogensontwikkeling weergegeven in het scenario waarin u de helft van het vermogen in de B.V. belegt. In de grafiek wordt het volledige vermogen in de B.V. getoond, dus zowel het spaardeel als het beleggingsdeel. Zo heeft u optimaal inzicht in de ontwikkeling van het totale vermogen in de BV. Grafiek 5 laat zien dat het totale vermogen in de B.V. bij gemiddelde rendementen (gele lijn) aan het einde van de looptijd 356.402,- bedraagt. Ook bij optimistische en pessimistische rendementen houdt u aan het einde van de looptijd nog vermogen over, al is dit bij pessimistische rendementen beperkt. Door de helft van het vermogen in de B.V. te beleggen, kunt u net zoals door te sparen minimaal 30 jaar lang voorzien in uw huidige levenspatroon. 1.500.000 Scenarioanalyse - Helft van het vermogen in de B.V. beleggen (nettowaarde) Optimistisch Neutraal Pessimistisch 1.200.000 900.000 801.830 600.000 300.000 356.402 0 6.137-300.000 Grafiek 5: Rendementsimulatie beleggingsscenario 1: de helft van het vermogen in de B.V. wordt belegd Toekomstberekening Met behulp van de toekomstberekening geven wij u inzicht in uw toekomstige financiële situatie in het scenario waarbij de helft van het vermogen in de B.V. wordt belegd. Pagina 13 van 56

2.500.000 Eigen woning Vakantiewoning BV - Netto waarde Spaarrekening 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 Grafiek 6: Toekomstberekening beleggingsscenario 1: de helft van het vermogen in de B.V. wordt belegd Grafiek 6 laat ziet hoe uw vermogenspositie zich ontwikkelt in de komende 30 jaar. Omdat de helft van het vermogen in de B.V. wordt belegd, neemt het BV-vermogen als gevolg van het beleggingsrendement in de eerste jaren sterker toe ten opzichte van een spaarrekening. In 2033 is de buffer op de spaarrekening bereikt. Vanaf dat moment vindt de onttrekking plaats vanuit de B.V. en neemt het vermogen af (vanaf 2033 neemt het privévermogen licht toe vanwege de spaarrente die u ontvangt). Uiteindelijk houdt u na 30 jaar meer vermogen over ten opzichte van het spaarscenario bij gemiddelde rendementen. Na 30 jaar ziet uw vermogenspositie er als volgt uit. Privévermogen 130.243,- BV vermogen netto 356.402,- Vakantiewoning 250.000,- Eigen woning 400.000,- Eigen woning 400.000,- Vakantiewoning 250.000,- BV vermogen netto 356.402,- Privévermogen 130.243,- Schulden 0,- Totaal 1.136.645,- Grafiek 7: Vermogenspositie na 30 jaar in beleggingsscenario 1: de helft van het vermogen in de B.V. wordt belegd Pagina 14 van 56

2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 Scenario 2: Het volledige vermogen in de B.V. wordt belegd In scenario 2 gaan wij er van uit dat het volledige vermogen in de B.V. wordt belegd. Met behulp van een rendementsimulatie en toekomstberekening laten wij zien hoe het vermogen zich ontwikkelt als gevolg van het verwachte beleggingsrendement en welk risico u daarbij loopt. Rendementsimulatie In grafiek 8 is de verwachte vermogensontwikkeling weergegeven in het scenario waarin u het volledige vermogen in de B.V. belegt. Aan het einde van de looptijd bedraagt het vermogen in de B.V. bij gemiddelde rendementen (gele lijn) 565.479,-. Ook bij optimistische en pessimistische rendementen houdt u aan het einde van de looptijd vermogen over. Door het volledige vermogen in de B.V. te beleggen, kunt u net zoals door te sparen minimaal 30 jaar lang voorzien in uw huidige levenspatroon. 1.500.000 Scenarioanalyse - 800.000,- beleggen in de B.V. (nettowaarde) Optimistisch Gemiddeld Pessimistisch 1.200.000 1.131.689 900.000 600.000 565.479 300.000 0 109.203 Grafiek 8: Rendementsimulatie beleggingsscenario 2: Het volledige vermogen in de B.V. wordt belegd Toekomstberekening Met behulp van de toekomstberekening geven wij u inzicht in uw toekomstige financiële situatie in het scenario waarbij het volledige vermogen in de B.V. wordt belegd. Pagina 15 van 56

2.500.000 Eigen woning Vakantiewoning BV vermogen netto Privé vermogen 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 Grafiek 9: Toekomstberekening beleggingsscenario 2: Het volledige vermogen in de B.V. wordt belegd. Grafiek 9 laat ziet hoe uw vermogenspositie zich ontwikkelt in de komende 30 jaar. Omdat het vermogen in de B.V. wordt belegd, neemt het BV-vermogen als gevolg van het beleggingsrendement in de eerste jaren sterker toe ten opzichte van een spaarrekening. In 2033 is de buffer op de spaarrekening bereikt. Vanaf dat moment vindt de onttrekking plaats vanuit de B.V. en neemt het vermogen af (vanaf 2033 neemt het privévermogen licht toe vanwege de spaarrente die u ontvangt). Uiteindelijk houdt u na 30 jaar meer vermogen over ten opzichte van het spaarscenario bij gemiddelde rendementen. Na 30 jaar ziet uw vermogenspositie er als volgt uit. Privévermogen 130.243,- BV vermogen netto 565.479,- Eigen woning 400.000,- Vakantiewoning 250.000,- Eigen woning 400.000,- Vakantiewoning 250.000,- BV vermogen netto 565.479,- Privévermogen 130.243,- Schulden 0,- Totaal 1.345.722,- Grafiek 10: Vermogenspositie na 30 jaar in beleggingsscenario 2: Het volledige vermogen in de B.V. wordt belegd. Pagina 16 van 56

2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 Scenario 3: Zowel het vermogen in de B.V. als het privévermogen wordt belegd In scenario 3 gaan wij er van uit dat zowel het volledige vermogen in de B.V als het privévermogen wordt belegd. Zoals eerder beschreven houden we in de berekening naast de gewenste buffer van 100.000,- een bedrag van 150.000,- op een spaarrekening. Met behulp van een rendementsimulatie en toekomstberekening laten wij zien hoe het vermogen zich ontwikkelt als gevolg van het verwachte beleggingsrendement en welk risico u daarbij loopt. Rendementsimulatie In grafiek 11 is de verwachte vermogensontwikkeling weergegeven in het scenario waarin zowel het vermogen in de B.V. als het privévermogen wordt belegd. Het is belangrijk om te begrijpen dat in de grafiek het volledige vermogen wordt getoond, dus zowel het privévermogen als het netto vermogen in de B.V. Zo heeft u optimaal inzicht in de ontwikkeling van uw totale vermogenspositie Grafiek 11 laat zien dat het totale vermogen bij gemiddelde rendementen aan het einde van de looptijd 857.604,- bedraagt. Ook bij optimistische en pessimistische rendementen houdt u aan het einde van de looptijd nog vermogen over, al is dit bij pessimistische rendementen zeer beperkt. Door zowel het vermogen in de B.V. als het privévermogen te beleggen, kunt u net zoals door te sparen minimaal 30 jaar lang voorzien in uw huidige levenspatroon. 2.400.000 2.100.000 1.800.000 Scenarioanalyse - Zowel privévermogen als vermogen in de B.V. beleggen Optimistisch Neutraal Pessimistisch 1.923.344 1.500.000 1.200.000 900.000 600.000 857.604 300.000 0 11.989-300.000 Grafiek 11: Rendementsimulatie beleggingsscenario 3: Zowel het vermogen in de B.V. als het privévermogen wordt belegd. Toekomstberekening Met behulp van de toekomstberekening geven wij u inzicht in uw toekomstige financiële situatie in het scenario waarbij zowel het vermogen in de B.V. als het privévermogen wordt belegd. Pagina 17 van 56

2.500.000 Eigen woning Vakantiewoning BV vermogen netto Privé vermogen 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 Grafiek 12: Toekomstberekening beleggingsscenario 3: Zowel het vermogen in de B.V. als het privévermogen wordt belegd. Grafiek 12 laat ziet hoe uw vermogenspositie zich ontwikkelt in de komende 30 jaar. In eerste instantie wordt het privévermogen gebruikt om in de jaarlijkse onttrekkingen te voorzien. In 2037 is de buffer in de spaarrekening bereikt. Vanaf dat moment vindt de onttrekking plaats vanuit de B.V. en neemt het vermogen af (vanaf 2037 neemt het privévermogen licht toe vanwege de spaarrente die u ontvangt). Uiteindelijk houdt u na 30 jaar meer vermogen over ten opzichte van het spaarscenario bij gemiddelde rendementen. Na 30 jaar ziet uw vermogenspositie er als volgt uit. Privévermogen 130.243.- BV vermogen netto 727.361,- Eigen woning 400.000,- Vakantiewoning 250.000,- Eigen woning 400.000,- Vakantiewoning 250.000,- BV vermogen netto 727.361,- Privévermogen 130.243.- Schulden 0,- Totaal 1.507.604,- Grafiek 13: Vermogenspositie na 30 jaar in beleggingsscenario 3: Zowel het vermogen in de B.V. als het privévermogen belegd Pagina 18 van 56

5. Conclusie In de voorgaande hoofdstukken hebben wij uw wensen & doelen en uw financiële situatie besproken. Daarnaast hebben wij verschillende beleggingsscenario s berekend. Hieronder geven we een samenvatting. Financiële situatie In onderstaande tabel is uw toekomstige financiële situatie samengevat om de uitkomsten te vergelijken. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de vier verschillende mogelijkheden die we in de voorgaande hoofdstukken hebben besproken. Bij de drie beleggingsscenario s gaan we er van uit dat uw vermogen zich ontwikkelt volgens gemiddelde rendementen uit de rendementsimulaties. Financiële situatie 2017 Na 30 jaar sparen (1) Na 30 jaar, de helft beleggen in de B.V. (2) Na 30 jaar, volledig beleggen in de B.V. (3) Na 30 jaar, zowel in de B.V. als privé beleggen Eigen woning: 400.000,- 400.000,- 400.000,- 400.000,- 400.000,- Vakantiewoning: 250.000,- 250.000,- 250.000,- 250.000,- 250.000,- Privévermogen: 750.000,- 130.243,- 130.243,- 130.243,- 130.243,- B.V. vermogen (netto): 600.000,- 137.465,- 356.402,- 565.479,- 727.361,- Totaal: 2.000.000,- 917.708,- 1.136.645,- 1.345.722,- 1.507.604,- Door te beleggen loopt u risico. In de vorige hoofdstukken hebben wij dit risico weergegeven aan de hand van het pessimistische rendementscenario. In onderstaande tabel hebben wij daarom het totaalvermogen na 30 jaar berekend bij pessimistische beleggingsrendementen in de verschillende scenario s. Financiële situatie 2017 Na 30 jaar sparen B.V. vermogen (netto) pessimistisch: (1) Na 30 jaar, de helft beleggen in de B.V. (2) Na 30 jaar, volledig beleggen in de B.V. (3) Na 30 jaar, zowel in de B.V. als privé beleggen 600.000,- 137.465,- 6.137,- 109.203,- 11.989,- Totaal: 2.000.000,- 917.708,- 786.380,- 889.446,- 792.232,- In bovenstaande tabel is te zien dat u bij pessimistische beleggingsrendementen in alle scenario s minder vermogen overhoud na 30 jaar ten opzichte van sparen. In scenario 2 waarin het volledige vermogen in de B.V. wordt belegd houdt u uiteindelijk het meeste vermogen over bij pessimistische rendementen. Haalbaarheid van uw wensen en doelen Hieronder geven we aan in hoeverre uw wensen en doelen haalbaar zijn. Om uw huidige levenspatroon te kunnen handhaven gedurende 30 jaar, is het niet noodzakelijk om te beleggen. Door het vermogen aan te houden op spaarrekening kunt u uw oude dag zekerstellen; Het aanschaffen van de vakantiewoning is in alle scenario s mogelijk. Dit heeft geen impact op uw financiële zekerheid in de toekomst; Het aanhouden van de buffer is in alle scenario s mogelijk. Dit heeft geen impact op uw financiële zekerheid in de toekomst; Als u het vermogen op een spaarrekening aanhoudt, teert u langzaam in op uw vermogen. Door te beleggen kunt u het vermogen langer behouden (bij neutrale en optimistische rendementen). U dient hiervoor echter wel bereid te zijn om beleggingsrisico te nemen; Pagina 19 van 56

In het geval van pessimistische beleggingsrendementen houdt u na 30 jaar minder vermogen over ten opzichte van sparen; In alle scenario s is na 30 jaar een deel van uw vermogen beschikbaar om te schenken aan goede doelen. De hoogte hiervan is afhankelijk of u gaat sparen of beleggen en de beleggingsresultaten; In hoofdstuk 7 gaan we verder in op de mogelijkheid om duurzaam te beleggen. Voorlopig advies Het is voor u niet noodzakelijk om te beleggen om uw oude dag zeker te stellen. Wel kunt u uw vermogen langer behouden door te beleggen. Uit de rendementsimulaties komt naar voren dat het verwachte eindvermogen na 30 jaar hoger wordt, naarmate u een groter deel van uw vermogen belegt. In het geval van pessimistische rendementen is het eindvermogen het hoogste wanneer u het volledige vermogen in de B.V. gaat beleggen en het privévermogen op een spaarrekening aanhoudt (scenario 2). Het is mogelijk om te berekenen met welk bedrag uw moet beleggen om het hoogste verwachte eindvermogen over te houden in het geval van pessimistische rendementen. Mocht u besluiten te gaan beleggen, adviseren wij u echter te starten volgens scenario 1. Hierin wordt 400.000,- in de B.V. belegd volgens een Defensief risicoprofiel. De reden dat wij u adviseren met een beperkt deel van uw vermogen te starten met beleggen, komt door uw beperkte kennis, ervaring en affiniteit met beleggen. Daarnaast geeft u aan dat u uw doelen liever risicoloos had willen behalen. Door met een beperkt deel van uw vermogen te beleggen loopt u slechts met een deel van het vermogen beleggingsrisico en houdt u voldoende stabiliteit door een groot gedeelte van het vermogen op een spaarrekening aan te houden. Op deze manier kunt u zonder grote risico s ervaring op doen met beleggen en ondervinden hoe u reageert op schommelingen in uw vermogen. Tijdens de periodieke updategesprekken bespreken we graag de mogelijkheid om naar wens meer of minder risico te nemen of om een groter of kleiner gedeelte van uw vermogen te beleggen. Simulatietool Onderdeel van dit beleggingsvoorstel is een online simulatietool. Met deze tool kunt u meer inzicht krijgen in de verwachte vermogensontwikkeling bij verschillende looptijden, startbedragen en beleggingsprofielen. Klik op onderstaande knop om de simulatietool te openen. Simulatietool Verschijnt de tool niet? Plak deze link uw browser: https://www.care-is.nl/tool Pagina 20 van 56

6. Beleggingsbeleid In dit hoofdstuk lichten we het beleggingsbeleid van Care IS toe. We gaan achtereenvolgens in op de investment beliefs, beleggingsmethodiek, beleggingsuniversum, risicobeleid en besluitvorming. Extra informatie over ons beleggingsbeleid leest u in het document Het beleggingsbeleid van Care IS vermogensbeheer op onze website. Investment beliefs De investment beliefs (beleggingsovertuigingen) vormen de basis voor het beleggingsbeleid van Care IS. Ze vormen het kader voor het nemen van beleggingsbeslissingen en het beoordelen van nieuwe beleggingsmogelijkheden. Care IS heeft 8 investment beliefs geformuleerd. Hieronder worden deze benoemd. Zorgvuldige inventarisatie van de klantsituatie verhoogt de kans op het behalen van het beleggingsdoel; Vermogensbehoud vormt de basis voor vermogensgroei; Brede spreiding verlaagt het risico binnen een beleggingsportefeuille; Beleggen in stijlfactoren verbetert de rendement/risico verhouding van een beleggingsportefeuille; Door risicovolle beleggingen af te bouwen als de volatiliteit op de financiële markten toeneemt, worden koersdalingen binnen een beleggingsportefeuilles beperkt; Indexfondsen behalen op lange termijn een hoger rendement dan actieve beleggingsfondsen; Beleggen in transparante en liquide effecten verlaagt het risico binnen een beleggingsportefeuille; Kostenbewust beleggen, verhoogt het rendement voor de klant. Beleggingsmethodiek De beleggingsmethodiek van Care IS wordt gekenmerkt door de focus op vermogensbehoud. Care IS belegt uw vermogen in 6 verschillende beleggingscategorieën, die volledig worden ingevuld met dagelijks verhandelbare indexfondsen en ETF s. Hiermee wordt de basis gevormd voor een goed gespreide beleggingsportefeuille voor de lange termijn. Door het toevoegen van zogenaamde stijlfactoren als Smallcap, Value, Quality en Minimum Volatility, verbeteren we de rendement/risico verhouding van uw beleggingsportefeuille. Om dalingen van uw vermogen zoveel mogelijk te beperken, bouwen we de aandelen in uw beleggingsportefeuille af als de volatiliteit op de financiële markten toeneemt. In bijlage 7 worden de verschillende stijlfactoren uitgebreid beschreven. Beleggingsuniversum Care IS belegt uitsluitend in passieve, beursgenoteerde instrumenten zoals ETF s en indexfondsen. We maken gebruik van 6 verschillende beleggingscategorieën: Liquiditeiten, Kredietwaardige Obligaties, High yield obligaties, Obligaties uit opkomende landen, Aandelen en Grondstoffen. Binnen de beleggingscategorie Kredietwaardige obligaties beleggen we uitsluitend in Euro-obligaties. In de overige beleggingscategorieën hanteren we een wereldwijde spreiding waarbij in de basis geen regio s of sectoren worden uitgesloten en ook in vreemde valuta kan worden belegd. Pagina 21 van 56

Risicobeleid Vermogensbehoud is een belangrijk uitgangspunt voor het beheren van uw beleggingsportefeuille. Het beperken van risico s is daarom een essentieel onderdeel van ons beleggingsbeleid. In de eerste plaats wordt het risico binnen uw beleggingsportefeuille bewaakt door per beleggingscategorie normgewichten en bandbreedtes te hanteren. Dit zorgt ervoor dat u nooit meer risico loopt dan past bij het door u gekozen risicoprofiel. Door binnen uw beleggingsportefeuille een brede spreiding aan te brengen over regio s, sectoren en type beleggingen, wordt geprofiteerd van diversificatievoordelen. Het individuele bedrijfsrisico wordt hiermee aanzienlijk verkleind. Vervolgens wordt met behulp van inschattingen van de volatiliteit het risico op de financiële markten bewaakt. Wanneer het risico een bepaalde grens bereikt, bouwt Care IS de aandelen in uw beleggingsportefeuille af. Op deze manier wordt de impact van koersdalingen op de waarde van uw beleggingsportefeuille beperkt. Besluitvorming Alle beleggingsbeslissingen worden genomen tijdens de beleggingsvergadering. De beleggingsvergadering vindt minimaal één keer per maand plaats. Bij risicovolle marktsituaties vinden extra beleggingsvergaderingen plaats. Aan de beleggingsvergadering nemen bestuurders, portfolio managers en accountmanagers deel. Het uitgangspunt is dat er alleen gezamenlijke beslissingen worden genomen. Indien er geen gezamenlijke beslissing kan worden genomen, volgt er een stemmingsronde waarbij een meerderheid en minimaal één van de twee bestuurders moet instemmen met het voorstel. Mocht dit niet leiden tot een beslissing neemt de verantwoordelijke bestuurder een definitieve beslissing. Een beleggingsbesluit moet altijd binnen de kaders van de investment beliefs en het beleggingsbeleid passen. In hoofdstuk 11 leest u meer over het beleggingsteam en besluitvormingsproces van Care IS vermogensbeheer. Klik op onderstaande knop om de video over het besluitvormingsproces van Care IS vermogensbeheer te bekijken. Besluitvormingsproces Verschijnt er geen video? Plak deze link uw browser: https://vimeo.com/231349423 Pagina 22 van 56

7. Beleggingsproces Het beleggingsproces voor het opbouwen van uw beleggingsportefeuille vindt plaats via een top-down benadering. In dit beleggingsproces worden drie stappen onderscheiden: Strategische Asset Allocatie (SAA), Tactische Asset Allocatie (TAA) en Operationele Asset Allocatie (OAA). We beschrijven elke stap door vier vragen te beantwoorden: Wat is het? Waarom doen we het? Wanneer doen we het? Hoe doen we het? Strategische asset allocatie Tactische asset allocatie Operationele asset allocatie Beleggingsportefeuille Stap 1: Strategische asset allocatie Wat is de SAA? De strategische asset allocatie is de standaardverdeling van uw vermogen over de beleggingscategorieën met de optimale balans tussen rendement en risico. In de basis wordt uw vermogen belegd volgens deze optimale verdeling. Door koersbewegingen verschuift de optimale verdeling gedurende de beleggingsperiode. Om te voorkomen dat we bij iedere verschuiving moeten ingrijpen om de optimale verdeling te herstellen, hebben we bandbreedtes opgesteld. Dit zijn de grenzen waartussen het gewicht van een bepaalde beleggingscategorie in uw beleggingsportefeuille mag bewegen. In onderstaande tabel is de SAA weergegeven voor risicoprofiel Defensief. Beleggingscategorie Minimale bandbreedte Normgewicht risicoprofiel Defensief Maximale bandbreedte Liquiditeiten 0% 0% 60% Obligaties 40% 65% 80% Obligaties High Yield 0% 5% 10% Obligaties Opkomende landen 0% 5% 10% Aandelen 0% 22% 30% Grondstoffen 0% 3% 10% Waarom is de SAA belangrijk? Ruim 80% van uw beleggingsresultaat wordt op lange termijn bepaald door de verdeling over beleggingscategorieën. De SAA is dus een van de belangrijkste onderdelen van beleggen. Verder geeft de SAA u ook een houvast. Door het vastleggen van normgewichten en bandbreedtes voor beleggingscategorieën heeft u een indicatie wat het risico in uw beleggingsportefeuille is. Hoe stellen we de SAA vast? De SAA wordt vastgesteld met behulp van een resampled optimalisatiemethode beschreven door Michaud, gebaseerd op de theorie van Markowitz. Deze theorie wordt beschreven in de Moderne Portefeuille Theorie van Nobelprijswinnaar Harry Markowitz. Aan de hand van de verwachte rendementen, risico s en correlaties tussen verschillende beleggingscategorieën wordt een beleggingsportefeuille berekend met een optimale verhouding Pagina 23 van 56

tussen rendement en risico. De normgewichten die hieruit voorvloeien zijn zo vastgesteld dat het risico (standaarddeviatie) van de portefeuille even groot is, als het risico van de benchmark. Wanneer wordt de SAA uitgevoerd? Jaarlijks evalueert Care IS de strategische asset allocatie. Dit hoeft niet altijd te leiden tot een wijziging van de normgewichten en bandbreedtes. Daarnaast kan de strategische asset allocatie worden herzien wanneer wijzigingen optreden in het verwachte rendement, standaarddeviaties en correlaties. Stap 2: Tactische asset allocatie Wat is de TAA? In de eerste plaats kan Care IS de tactische asset allocatie gebruiken om op korte en middellange termijn de wegingen van de beleggingscategorieën in uw portefeuille bij te stellen. Om in te spelen op marktomstandigheden kan worden besloten om de weging van een bepaalde beleggingscategorie tijdelijk te verhogen of te verlagen. De weging moet wel binnen de gestelde bandbreedtes blijven. Het belangrijkste hierbij is het afbouwen van aandelen als de risico s op de financiële markten toenemen. In de tweede plaats wordt met de TAA ook de invulling van de verschillende beleggingscategorieën bepaald. Belangrijke beleggingskeuzes die we bijvoorbeeld maken is de verdeling over regio s en bedrijfssectoren en de keuze voor stijlfactoren binnen de categorie aandelen. Binnen de categorie obligaties maken we keuzes over de kredietwaardigheid van de bedrijven en looptijd van de leningen. Waarom is de TAA belangrijk? Met behulp van de TAA kan Care IS inspelen op actuele marktomstandigheden. Op korte termijn kunnen de koersen van beleggingscategorieën flink schommelen. Het kan wenselijk zijn om de weging van de beleggingscategorieën daarom te verlagen of te verhogen. Vanwege de focus op vermogensbehoud, gebruikt Care IS de TAA voornamelijk om het risico binnen uw beleggingsportefeuilles te verlagen. Wanneer wordt de TAA uitgevoerd? Het uitvoeren van de TAA is een doorlopend proces. De TAA kan op elk moment worden aangepast. Hierdoor kan snel en efficiënt worden ingespeeld op marktveranderingen. De volatiliteit wordt op wekelijkse basis ingeschat. Indien nodig gebeurt dit zelfs dagelijks. Hoe stellen we de TAA vast? Het vaststellen van de TAA gebeurt op basis van de beleggingsvisie van Care IS en de inschattingen van de volatiliteit (risico s) op de financiële markten. Het belangrijkste onderdeel is het inschatten van volatiliteit. Hiermee bepalen we het risico op de financiële markten. Als het risico te hoog is, bouwen we aandelen in uw beleggingsportefeuille stapsgewijs af. Voor het inschatten van de volatiliteit, maakt Care IS gebruik van de zogenaamde NGarch methodiek. NGarch is een variant op de standaarddeviatie, waarbij recente waarnemingen en negatieve koersuitslagen zwaarder meewegen in de inschatting van volatiliteit. Op het moment dat de volatiliteit bepaalde grenzen overstijgt, wordt een beleggingsvergadering georganiseerd. In de beleggingsvergadering wordt bepaald of de aandelen in uw beleggingsportefeuille worden afgebouwd. In Bijlage 8 wordt dit proces toegelicht. Pagina 24 van 56

Stap 3: Operationele asset allocatie Wat is de OAA? De operationele asset allocatie betreft de selectie van beleggingsinstrumenten. Care IS maakt binnen uw beleggingsportefeuille hoofdzakelijk gebruik van ETF s 8. ETF s zijn ook wel bekend onder de naam trackers of index trackers. Een ETF is een beleggingsfonds dat als doel heeft hetzelfde rendement te behalen als een bepaalde index. Deze onderliggende index kan bestaan uit verschillende soorten beleggingen zoals aandelen, obligaties en grondstoffen. Omdat een ETF de onderliggende index één op één volgt, is het rendement en risico vergelijkbaar met dat van de onderliggende index. Hieronder benoemen we de belangrijkste voordelen van ETF s. Met een ETF kan gemakkelijk een goed gespreide beleggingsportefeuille worden samengesteld. Spreiding is een goede methode om het risico binnen uw beleggingsportefeuille te verlagen. ETF s zijn goedkoper dan actieve beleggingsfondsen. Een ETF belegt volgens dezelfde samenstelling als de onderliggende index en maakt daarom geen gebruik van dure research en analisten. De verhandelbaarheid van een ETF is een belangrijk voordeel ten opzichte van actieve beleggingsfondsen. ETF s kunnen namelijk op elk moment van de dag worden aangekocht of verkocht. Omdat ETF s beursgenoteerd zijn en een index volgen, weet u precies waarin belegd wordt en kunt u op elk moment van de dag de actuele waarde van uw belegging volgen. Waarom is de OAA belangrijk? Het is belangrijk om de juiste ETF te selecteren. Op het eerste gezicht zijn de meeste ETF s vergelijkbaar op de zichtbare kosten na. Toch kunnen twee ETF s die dezelfde onderliggende index volgen sterk van elkaar verschillen. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de hoogte van de (verborgen) kosten, de capaciteit om de onderliggende index goed te volgen, replicatiemethodes en het belastingklimaat. Wanneer wordt de OAA uitgevoerd? De OAA wordt uitgevoerd wanneer een nieuw beleggingsinstrument moet worden opgenomen in uw beleggingsportefeuille. Hoe wordt de OAA uitgevoerd? Voor het selecteren en vergelijken van ETF s beoordeelt Care IS verschillende kenmerken. Hieronder worden een aantal belangrijke kenmerken genoemd. Notering: Care IS belegt uitsluitend in ETF s die op een Europese beurs worden verhandeld. Registratie: Care IS belegt uitsluitend in ETF s die zijn geregistreerd voor verkoop in Nederland. UCITS compliant: Care IS belegt uitsluitend in ETF s die UCITS compliant zijn. UCITS is regelgeving vanuit de Europese Unie voor beleggingsinstrumenten op het gebied van spreiding, rapportage en transparantie. Fysieke replicatie: Care IS belegt uitsluitend in fysiek gerepliceerde ETF s, tenzij er geen andere mogelijkheid voor de desbetreffende beleggingscategorie bestaat. Valuta: Care IS belegt uitsluitend in ETF s met een notering in Euro s. Omvang: Care IS belegt uitsluitend in ETF s met een groot belegd vermogen. Lage tracking error: Care IS belegt uitsluitend in ETF s met een lage tracking error en tracking difference. Securities Lending: Care IS belegt bij voorkeur in ETF s waarin geen securities lending plaatsvindt. Bied-laat spread: Care IS belegt uitsluitend in ETF s met een relatief kleine bied-laat spread. 8 In de modelportefeuilles is ook één indexfonds van Vanguard opgenomen. Pagina 25 van 56

8. Risicoprofiel Het risicoprofiel geeft een indicatie hoeveel risico u met uw beleggingen loopt en welk rendement u mag verwachten. In dit hoofdstuk gaan we in op de kenmerken van risicoprofiel Defensief. Op basis van de inventarisatie is vastgesteld dat dit risicoprofiel het beste bij u past. Verwachte rendement Het verwachte rendement is het gemiddelde rendement dat u in beleggingsprofiel Defensief kunt verwachten over een periode van 20 jaar. Care IS heeft het verwachte rendement bepaalt op basis van de methodiek van de Vereniging van Beleggingsanalisten (VBA) 9. Deze methodiek berekent het verwachte rendement van een bepaalde beleggingscategorie aan de hand van een risicopremie bovenop de lange rente. In onderstaande tabel is per beleggingscategorie het verwachte rendement weergegeven. Op basis van de normgewichten per beleggingscategorie wordt vervolgens het verwachte rendement van het beleggingsprofiel berekend. Beleggingscategorie Normgewicht risicoprofiel Defensief Verwacht rendement 20 jaar Liquiditeiten 0% 0,00% Obligaties (bedrijven) 65% 2,65% Obligaties High Yield 5% 4,80% Obligaties Opkomende landen 5% 5,50% Aandelen 22% 7,80% Grondstoffen 3% 4,80% Bruto verwacht rendement 4,10% Bruto verwacht rendement 4,10% Totale kosten 1,35% Netto verwacht rendement 2,75% Verwachte risico Care IS hanteert de standaarddeviatie als maatstaf voor risico. De standaarddeviatie is een statistische maatstaf die de volatiliteit (beweeglijkheid) van rendementen in een bepaalde periode weergeeft. Als basis voor het bepalen van de verwachte standaarddeviatie hanteert Care IS de methodiek van de Vereniging van Beleggingsanalisten (VBA) 10. In onderstaande tabel is de verwachte standaarddeviatie weergegeven voor risicoprofiel Defensief. Meer informatie over de risico s van beleggen leest u in het document Risico s van beleggen op onze website. Risicoprofiel Standaarddeviatie Risicoprofiel Defensief 5,50% 9 De methodiek is beschreven in het document Het toezicht op pensioenbeleggingen - Aanbevelingen van de VBA voor het FTK 10 In het document VBA Risicostandaarden Beleggingen 2015 wordt een methodiek beschreven voor de te hanteren risicoparameters, standaarddeviaties en correlaties bij het maken van een kwantitatieve risicoanalyse van beleggingscategorieën en beleggingsportefeuilles. Pagina 26 van 56

Om het risico van de verschillende risicoprofielen te berekenen, maken wij gebruik van de standaarddeviatie. Om u een beter inzicht te geven in de standaarddeviatie als risicomaatstaf, hebben we hiernaast de risicowijzer voor risicoprofiel Defensief opgenomen. De risicowijzer vertaalt de standaarddeviatie naar een grafische weergave van het risico. De hiernaast weergegeven risicometer geeft aan dat het risico van Risicoprofiel Defensief gemiddeld is. Voorbeeld Omdat we aannemen dat rendementen op de lange termijn normaal verdeeld zijn, kunnen we met de standaarddeviatie de waarschijnlijkheid van het verwachte rendement bepalen. Met een waarschijnlijkheid van 68% zal het rendement in enig jaar liggen tussen het verwachte rendement plus of min 1 maal de standaarddeviatie. Met een waarschijnlijkheid van 95% zal het rendement in enig jaar liggen tussen het verwachte rendement plus of min 2 maal de standaarddeviatie. Voor risicoprofiel Defensief betekent dit het volgende: Het verwachte rendement in enig jaar ligt met 68% zekerheid tussen de -2,8% en 8,3%. Het verwachte rendement in enig jaar ligt met 95% zekerheid tussen de -8,3% en 13,8%. Pagina 27 van 56

9. De beleggingsportefeuille In onderstaande tabel is een actueel portefeuillevoorstel op titelniveau weergegeven. Hierbij gaan we uit van een belegd vermogen van 400.000,- in risicoprofiel Defensief. Beleggingscategorie Beleggingstitel Beurs Weging Bedrag Kosten Liquiditeiten EUR Rekening 0,0% 0 Obligaties ishares Euro Corporate Bond Ex-Financials UCITS ETF Londen 43,5% 174.000,- 0,20% ishares Euro Corporate Bond Financials UCITS ETF Londen 21,5% 86.000,- 0,20% Obligaties High Yield ishares Euro High Yield Corporate Bond UCITS ETF Londen 5,0% 20.000,- 0,50% Obligaties Opkomende ishares J. P. Morgan $ EM Bond EUR Hedged UCITS ETF Londen 5,0% 20.000,- 0,50% Aandelen ishares Core MSCI World UCITS ETF Amsterdam 8,8% 35.200,- 0,20% ishares MSCI World Minimum Volatility UCITS ETF Amsterdam 3,3% 13.200,- 0,30% Vanguard Global Value Factor UCITS ETF Amsterdam 2,2% 8.800,- 0,22% ishares MSCI World Quality Factor UCITS ETF Duitsland 2,2% 8.800,- 0,30% Vanguard Global Small-Cap Index fund Ierland 2,2% 8.800,- 0,38% Vanguard FTSE Emerging Markets UCITS ETF Duitsland 3,3% 13.200,- 0,25% Grondstoffen ETFS Longer Dated All Commodities GO UCITS ETF Amsterdam 3,0% 12.000,- 0,30% Totaal 100,0% 400.000,- 0,26% Op onze website vindt het document Informatie beleggingstitels Care IS met daarin uitgebreide informatie over de verschillende beleggingstitels. Depotbank Voordat wij uw vermogen beleggen, openen wij voor u een beleggingsrekening bij een depotbank. Care IS werkt hiervoor samen met BinckBank N.V. BinckBank beschikt over een bankvergunning in de zin van de Wet financieel toezicht en staat evenals Care IS onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële markten. Uw beleggingen en liquiditeiten worden ondergebracht bij BinckBank op een beleggingsrekening op uw eigen naam. BinckBank draagt onder andere zorg voor de afwikkeling en settlement van transacties en geldoverboekingen. Op onze website www.care-is.nl leest u meer informatie over de depotbank. Beleggingskeuzes Binnen de actuele beleggingsportefeuille hebben we een aantal actieve beleggingskeuzes gemaakt. Deze worden hieronder toegelicht. Bescherming renterisico De beleggingscategorie Obligaties bestaat normaal gesproken uit Europese staatsobligaties en Europese bedrijfsobligaties. Op dit moment heeft Care IS uitsluitend Europese bedrijfsobligaties opgenomen in de beleggingsportefeuilles en de positie in Europese staatsobligaties volledig afgebouwd. De belangrijkste reden hiervoor is dat we de obligaties in uw beleggingsportefeuille willen beschermen tegen sterke koersdalingen als gevolg van een stijging van de rente. Europese Staatsobligaties hebben een relatief lange looptijd (9,4 jaar) in vergelijking met bedrijfsobligaties (5,8 jaar). De koersen van staatsobligaties zullen daardoor sterker dalen als de rente gaat stijgen. Door uitsluitend bedrijfsobligaties op te nemen, kunnen we het koersrisico bij een stijgende Pagina 28 van 56

rente beperken. Verder is het verwachte rendement van bedrijfsobligaties op dit moment hoger. Daarentegen loopt u wel meer kredietrisico omdat het faillissementsrisico van bedrijven hoger is. Stijlfactoren Beleggen in stijlfactoren verbetert de rendement/risico verhouding binnen uw beleggingsportefeuille. Op dit moment belegt Care IS in de stijlfactoren Minimum Volatility, Quality, Value en Smallcap. Met Minimum Volatility belegt u in aandelen die een lager dan gemiddelde standaarddeviatie hebben. Dit betekent dat de beweeglijkheid van deze aandelen, met name in dalende markten, een stuk lager is dan gemiddeld. Met Quality belegt u in zogenaamde kwaliteitsbedrijven. Deze bedrijven worden onder andere gekenmerkt door een sterke balans en hoge en stabiele winstgevendheid. De veronderstelling is dat deze bedrijven in de regel een beter rendement behalen op de lange termijn, terwijl het risico doorgaans lager is. Met Value belegt u in aandelen die lager gewaardeerd zijn. Hierdoor verlagen we de waardering binnen uw beleggingsportefeuille. Met Smallcap aandelen belegt u bedrijven met een relatief kleine omvang. Op de lange termijn bieden Smallcap aandelen een hoger verwacht rendement. In bijlage 7 leest u meer over de verschillende factoren. Duurzaamheid Duurzaamheid wordt een steeds belangrijker onderdeel van beleggen. Op dit moment is er echter nog geen duurzame ETF in de modelportefeuilles opgenomen. Reden hiervoor is dat duurzaamheid nog niet goed valt te combineren met de andere beleggingsuitgangspunten van Care IS. Voorbeeld hiervan is de combinatie met beleggen in factoren. Er op dit moment geen mogelijkheid om duurzaamheid en factorbeleggen te combineren middels ETF s. Er worden namelijk geen passieve beleggingsproducten aangeboden die factorbeleggen en duurzaamheid combineren. Bij de overige beleggingen kiezen we bij voorkeur voor een duurzame invulling. Echter, op dit moment is er nog geen duurzame ETF geschikt bevonden om standaard in de modelportefeuilles te worden opgenomen. Oorzaak hiervoor is dat er geen duurzame ETF beschikbaar is met een optimaal passende combinatie van kosten, duurzaam selectiebeleid, spreiding en risico/rendementenverhouding, ten opzichte van de huidige ETF s in de modelportefeuille. Alternatieve duurzame modelportefeuille Voor klanten die binnen de dienstverlening van Care IS toch zoveel mogelijk duurzaam willen beleggen, bieden wij een alternatieve modelportefeuille aan. Hierin wordt naast de beleggingen in factoren zo veel als mogelijk duurzaam belegd. Omdat wij ook waarde hechten aan beleggingstechnische aspecten als spreiding, risico/rendement verhouding en kosten hebben wij niet altijd de meest duurzame alternatieven geselecteerd. Hiermee voorkomen we dat de beleggingen van de duurzame modelportefeuille op beleggingstechnische aspecten (o.a. spreiding, regioverdeling, risico/rendementverhouding) te veel afwijken van de standaard modelportefeuille. Meer over de duurzame modelportefeuille leest u in bijlage 9. Pagina 29 van 56

10. Historische rendementen en risico s Care IS Om u een indicatie te geven van de prestaties van Care IS, hebben wij de historische rendementen en risico s voor u berekend. In onderstaande tabel zijn per jaar de historische rendementen en standaarddeviaties van Care IS en de benchmark weergegeven. Een toelichting op de standaarddeviatie leest u in hoofdstuk 8. De rendementen zijn nettorendementen na aftrek van alle kosten. In de rendementen van de benchmark zijn naast de fondskosten geen andere kosten verwerkt. Netto-rendement Bruto-rendement Standaarddeviatie Standaarddeviatie Defensief Care IS Benchmark Care IS Benchmark 2017 t/m 30 juni 0,3% 0,4% 3,4% 3,4% 2016 5,6% 5,3% 3,0% 3,1% 2015 0,2% 3,1% 6,4% 7,4% 2014 9,3% 13,3% 1,8% 2,0% 2013 6,1% 6,5% 5,4% 4,1% 2012 8,9% 11,7% 3,6% 3,7% Benchmark Bij elk risicoprofiel hoort een benchmark (referentiemaatstaf). De benchmark bestaat uit één of meerdere ETF s waartegen het rendement en risico van de beleggingsportefeuilles kan worden afgezet. Care IS hanteert voor elk risicoprofiel een samengestelde benchmark, bestaande uit een combinatie van een aandelen-etf: ishares MSCI ACWI UCITS ETF (ishares MSCI ACWI) en een obligatie-etf: ishares Euro Aggregate Bond UCITS ETF (ishares Euro Aggregate). Deze ETF s volgen indices die binnen Europa de bekendste en meest gehanteerde benchmarks voor aandelen en obligaties zijn. De samenstelling van de benchmark van risicoprofiel Defensief is als volgt: 30% ishares MSCI ACWI + 70% ishares Euro Aggregate Pagina 30 van 56

11. Beleggingsteam Care IS vermogensbeheer De beleggingsbeslissingen bij Care IS vermogensbeheer worden gezamenlijk door het hele beleggingsteamteam genomen. Het beleggingsteam bestaat uit accountmanagers, portfoliomanagers en bestuurders die allen deelnemen aan het besluitvormingsproces. Hieronder worden eerst de persnonen van het beleggingsteam toegelicht. Daarna wordt ingegaan op het beleggingsproces en de besluitvorming. Beleggingsteam Hieronder worden de leden van het beleggingsteam, hun functie en beleggingservaring nader toegelicht. Bestuurders De bestuurders zijn eindverantwoordelijk voor de beleggingsbeslissingen. Zij zullen de knoop doorhakken als er geen unanieme beslissing kan worden genomen tijdens de beleggingsvergadering. Drs. Loege Schilder RBA (1978) is als bestuurder en medeoprichter van Care IS en Axento verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid. Loege heeft ruim 15 jaar beleggingservaring en is voorheen werkzaam geweest als Chief Investment Officer bij Ostrica. Daarvoor heeft hij als marketmaker op de optiebeurs gewerkt. Loege is als Senior Vermogensbeheerder geregistreerd bij het DSI. Naast het begeleiden van een aantal grote klanten, adviseert hij ook institutionele beleggers zoals pensioenfondsen en stichtingen. Verder schrijft hij columns voor het o.a. het NHD, Fiscalert en Cashcow en is regelmatig te gast bij BNR Nieuwsradio. Drs. Laurens Leek (1979) is bestuurder en medeoprichter van Care IS en Axento. Laurens is binnen Care IS verantwoordelijk voor de operationele uitvoering, financiële zaken, risk en compliance. Laurens heeft ruime ervaring binnen de financiële dienstverlening. Laurens is zijn carrière begonnen bij GE Artesia Bank. Daarna heeft hij als zelfstandig consultant diverse jaren verschillende banken en verzekeraars geadviseerd over de beleggingen voor klanten. Laurens maakt deel uit van het beleggingsteam en is voorzitter van de beleggingsvergadering. Accountmanagers De accountmanagers brengen ter tafel wat zij horen van klanten. Zij vormen de spreekbuis van klanten binnen het besluitvormingsproces. Marcel van de Meent (1965) is als sales- en accountmanager van Care IS verantwoordelijk voor acquisitie en relatiebeheer en is persoonlijk adviseur bij Axento. Hij maakt deel uit van het beleggingsteam van Care IS. Marcel heeft ruim 29 jaar beleggingservaring en is voorheen werkzaam geweest als beurshandelaar, institutioneel sales en vermogensadviseur bij diverse kleine en grote vermogens- beheerders in Nederland. Marcel is geregistreerd DSI Beleggingsadviseur bij DSI. Pagina 31 van 56

Ronald te Dorsthorst (1953) werkt sinds 2012 als accountmanager bij Care IS en maakt deel uit van het beleggingsteam. Daarvoor werkte Ronald als senior accountmanager en beleggingsadviseur bij GE Artesia Bank. Hij maakte hier ook deel uit van het beleggingscomité. Daarvoor werkte hij vanaf 1976 in verschillende functies bij Van Lanschot Bankiers. Hier heeft hij zich bezig gehouden met buitenlands betalingsverkeer, valuta-arbitrage, productmanagement en private banking. Hij is geregistreerd Senior Beleggingsadviseur bij DSI. Frank Olgers (1963) werkt als accountmanager bij Care IS en is verantwoordelijk voor de acquisitie en relatiebeheer. Hij werkt als persoonlijk adviseur bij Axento. Frank maakt deel uit van het beleggingsteam van Care IS. Frank heeft ruim 32 jaar beleggingservaring. Hij is zijn carrière begonnen op de optiebeurs waar hij ruim 7 jaar heeft gewerkt. Daarna is hij werkzaam geweest in diverse leidinggevende functies binnen Investment banking en private banking in binnen- en buitenland voor ABN AMRO en Royal Bank of Scotland. Gudy Zwarthoed (1989) werkt als Accountmanager bij Care IS en is persoonlijk adviseur bij Axento. De afgelopen vijf jaar werkte Gudy bij ING Bank in verschillende commerciële functies. De laatste twee jaar vervulde Gudy de rol van Senior adviseur/personal Banker. In deze functie werkte zij nauw samen met klanten om op basis van hun persoonlijke wensen en doelstellingen tot passende financiële oplossingen te komen. Gudy heeft verschillende opleidingen en cursussen voltooid met betrekking tot beleggen en maakt deel uit van het beleggingsteam van Care IS. Portfoliomanagers De portfoliomanagers zorgen voor onderzoek en analyses en volgen de financiële markten op de voet. In zijn rol als verantwoordelijke voor het beleggingsbeleid, ondersteunt Loege Schilder de portfoliomanagers. Laurens Sombroek (1992) werkt sinds 2011 bij Care IS en vervult de rol van portfoliomanager bij Care IS en Axento. Laurens heeft ruim 5 jaar beleggingservaring en is samen met Loege Schilder verantwoordelijk voor het beheer van de portefeuilles en het analyseren en selecteren van beleggingsproducten. Laurens heeft een DSIregistratie en heeft de opleidingen Effectenspecialist, Effectenhandelaar, Beleggingsadviseur en Integriteitsspecialist afgerond. Laurens maakt deel uit van het beleggingsteam van Care IS vermogensbeheer. Nick Bond (1987) werkt als portfoliomanager bij Care IS en Axento en richt zich met name op de cliëntacceptatie en compliance. Nick heeft 5 jaar beleggingservaring en heeft voor zijn carrière bij Care IS gewerkt bij KAS Bank. Nick werkte daar op de afdeling Investment Management Services en was verantwoordelijk voor de beleggingsadministratie van diverse pensioenfondsen. Nick is geregistreerd Compliance Professional bij het DSI en maakt deel uit van het beleggingsteam van Care IS. Pagina 32 van 56

Beleggingsproces Voor het maken van analyses en besluiten met betrekking tot de inrichting van de modelportefeuilles, heeft Care IS een helder proces opgesteld. Het proces begint bij de input, vervolgens de selectie, analyse en tenslotte de besluitvorming. In onderstaande figuur is het beleggingsproces schematisch weergegeven. Input Diverse bronnen Volatiliteit, marktontwikkelingen en visie deelnemers beleggingsteam Selectie Beleggingsvergadering Verwerken van input en vaststellen onderzoeksvraag Analyse Portfolio management Uitwerken analyse en opstellen voorstel Besluitvorming Beleggingsvergadering Toetsen voorstel aan beleggingsbeleid en nemen besluit Input De input komt voort uit de volatiliteitsinschattingen, marktontwikkelingen en de visie van de deelnemers van het beleggingsteam. Selectie Alle leden van het beleggingsteam kunnen input inbrengen in de beleggingsvergadering. De beleggingsvergadering bepaalt vervolgens gezamenlijk of de input aanleiding geeft voor verdere analyse. Wanneer dit het geval is, wordt er een onderzoeksvraag geformuleerd die door de portfoliomanagers wordt onderzocht. Analyse De afdeling portfolio management stelt naar aanleiding van de analyse een concreet voorstel op. De analyse en het voorstel worden vervolgens naar de deelnemers van het beleggingsteam verstuurd en zal tijdens de eerstvolgende beleggingsvergadering worden besproken. Indien nodig kan een extra vergadering worden belegd. Besluitvorming Het uitganspunt is dat de beleggingsbeslissingen zoveel als mogelijk gezamenlijk worden genomen. Door alle medewerkers te betrekken bij het besluitvormingsproces ontstaat er een uitgebreide en unieke samenstelling van mensen, deskundigheid en ervaring. Wij zijn er van overtuigd dat hierdoor de beste beslissingen worden genomen voor onze klanten. Indien er geen gezamenlijke beslissing kan worden genomen, volgt een stemmingsronde waarbij een meerderheid en minimaal één van de twee bestuurders moet instemmen met het voorstel. Mocht dit niet leiden tot een beslissing neemt de verantwoordelijke bestuurder een definitieve beslissing. Pagina 33 van 56

12. Kosten De kosten van de dienstverlening bestaan uit vier onderdelen: beheervergoeding Care IS, servicefee BinckBank, transactiekosten BinckBank en productkosten. Care IS berekent geen performance fee over het door u behaalde rendement en opzegging van de overeenkomst is kosteloos. Totale kosten Op basis van een belegd vermogen van 400.000,- hebben we voor u een inschatting gemaakt van de totale kosten van de dienstverlening. In onderstaande tabel zijn de totale kosten per onderdeel weergegeven. De totale jaarlijkse kosten komen uit op 5.412,- per jaar inclusief btw (1,35%). 1.60% 1.60% 1.40% 1.40% 0,24% Productkosten 960 1.20% 1.20% 0,06% Transactiekosten 240 1.00% 1.00% 0,01% Btw servicefee 59 0.80% 0.80% 0.60% 0.60% 0,07% Servicefee 281 0.40% 0.40% 0,17% btw beheervergoeding 672 0.20% 0.00% 0.20% 0.00% 0,80% Beheervergoeding Care IS 3,200 Toelichting kosten Beheervergoeding Care IS Voor het beheer van uw vermogen brengt Care IS een beheervergoeding in rekening. Care IS brengt deze vergoeding achteraf per kwartaal in rekening en gaat hierbij uit van het gemiddelde vermogen over het kwartaal. Over het vermogen tot 1.000.000 bedraagt het tarief 0,80% per jaar exclusief btw. Over het meerdere tot 2.500.000,- bedraagt het tarief 0,60% per jaar exclusief btw. Daarboven geldt een tarief van 0,40% per jaar exclusief btw. Het btw percentage is 21%. Indien u belegt binnen de B.V. kunt u de btw mogelijk terugvorderen. Servicefee BinckBank Voor de bewaring van uw beleggingsportefeuille berekent BinckBank een servicefee. De servicefee is een all-in tarief. BinckBank berekent geen aparte incassoprovisie voor dividenden, coupons en lossingen. De service fee wordt achteraf per kwartaal in rekening gebracht en gaat hierbij uit van het vermogen aan het einde van het kwartaal. Over het vermogen tot 50.000,- bedraagt het tarief 0,15% per jaar exclusief btw. Over het meerdere tot een vermogen van 250.000,- bedraagt het tarief 0,075% per jaar exclusief btw. Over het meerdere boven 250.000,- is het tarief 0,0375% per jaar exclusief btw. Het btw percentage is 21%. Pagina 34 van 56

Transactiekosten BinckBank De kosten van de transacties die Care IS voor u uitvoert worden direct in rekening gebracht door BinckBank. Wij voeren op dit moment de meeste transacties uit op Euronext. De kosten voor Euronext-transacties bedragen 5,50 + 0,05% met een minimum van 10,- en een maximum van 150,-. De kosten op overige beurzen bedragen 8,00 + 0,125% met een minimum van 10,- en een maximum van 150. Op basis van de gemaakte transacties in een neutrale beleggingsportefeuille over heel 2015, bedragen de geschatte transactiekosten voor uw portefeuille 0,07% per jaar. Bij grote portefeuillemutaties onderhandelen we met BinckBank over de tarieven. In 2015 en 2016 heeft dit geleid tot een korting van 40% op de transactiekosten. De kosten voor eventuele aanvullende diensten van BinckBank zoals deponeringen of lichtingen van effecten of spoedoverboekingen, vindt u in het document Tarieven BinckBank. Productkosten De productkosten zijn de totale kosten van de ETF s die in uw beleggingsportefeuille zijn opgenomen. De gemiddelde productkosten bedragen momenteel 0,24%. Deze kosten worden direct in de koers van de ETF verwerkt en niet separaat bij u in rekening gebracht. In hoofdstuk 9 vindt u een uitsplitsing van de productkosten per ETF. Tegemoetkoming transactiekosten Als u bij Care IS gaat beleggen met 400.000,- willen wij u tegemoetkomen in de transactiekosten voor de opbouw van de beleggingsportefeuille. U ontvangt daarom 500,- transactietegoed op uw rekening bij aanvang van de dienstverlening. Pagina 35 van 56

13. Persoonlijke begeleiding Persoonlijke begeleiding is een belangrijk uitgangspunt van onze dienstverlening. U heeft daarom bij Care IS altijd een vaste contactpersoon. Uw contactpersoon Uw contactpersoon is Drs. P. (Loege) Schilder RBA. Loege is medeoprichter en bestuurder van Care IS vermogensbeheer en heeft ruim 15 jaar beleggingservaring. Naast het begeleiden van een aantal grote klanten, adviseert hij ook institutionele beleggers zoals pensioenfondsen, stichtingen en andere vermogensbeheerders. Daarnaast schrijft hij columns voor het Noord-Hollands Dagblad, DeKritischeBelegger.nl, Fiscalert en Cashcow.nl. Loege is voorheen werkzaam geweest als Chief Investment Officer en heeft als marketmaker op de optiebeurs gewerkt. Loege is als Senior Vermogensbeheerder geregistreerd bij het DSI. Loege is per e-mail bereikbaar via loege.schilder@care-is.nl. Zijn mobiele nummer is: 06 46 322 785. Persoonlijk contact Wanneer u gaat beleggen bij Care IS vermogensbeheer, maken we eerst graag kennis met u in een persoonlijk gesprek. Het is belangrijk om zo goed mogelijk inzicht te krijgen in uw persoonlijke situatie. Met dit inzicht kunnen we onze dienstverlening optimaal voor u uitvoeren. Minimaal één keer per jaar komen we bij u langs voor een persoonlijk gesprek. Hierin bespreken we de ontwikkelingen van het vermogen, eventuele veranderingen in uw persoonlijk situatie en praten we u bij over de marktomstandigheden. Communicatie en transparantie Care IS streeft naar volledige transparantie. Tijdens de dienstverlening geven wij op verschillende manieren inzicht in het uitgevoerde beleid en de resultaten hiervan. Zo heeft u volledig inzicht in uw vermogen. Hieronder benoemen we de belangrijkste communicatie-uitingen. Twee keer per jaar nodigen wij u uit voor een klantbijeenkomst waar wij de actuele marktthema s bespreken en verantwoording geven over het beleggingsbeleid. U ontvangt elk kwartaal een uitgebreide kwartaalrapportage met een persoonlijk overzicht en een rapportage waarin we de ontwikkelingen in het afgelopen kwartaal bespreken. We houden u per e-mail op de hoogte van de actuele marktontwikkelingen, ontwikkelingen binnen Care IS en overige thema s. Van elke wijziging in uw beleggingsportefeuille wordt u per e-mail of telefonisch op de hoogte gebracht. Zo weet u altijd welke keuzes we voor u maken en waarom. Via de persoonlijke inlogomgeving heeft 24 uur per dag, 7 dagen per week inzicht in de actuele situatie van uw beleggingsportefeuille. Pagina 36 van 56

Bijlage 1: Risicoprofiel Invulformulier en gespreksverslag Dit formulier is opgesteld op basis van een belegd vermogen van 400.000,-. Gegevens rekeninghouders Belegger 1 Belegger 2 Voornaam: Dirk M V Voorletters: Anne M V Achternaam: Janssen Achternaam: Janssen Vul onderstaande vragenlijst in door per vraag één antwoord te kiezen. Bij twee beleggers dient vraag 1 t/m 7 te worden beantwoord op basis van uw gezamenlijke doelstelling en financiële situatie. Vraag 8-10 en 13 t/m 19 dient door beide beleggers te worden ingevuld Beleggingsdoel en beleggingshorizon 1. Wat is voor deze beleggingsportefeuille uw belangrijkste beleggingsdoel? a. Het noodzakelijk aanvullen van mijn huidige (pensioen) inkomen b. Het noodzakelijk aanvullen van mijn toekomstige inkomen (pensioenopbouw) c. Een bedrag opbouwen voor een noodzakelijke uitgave in de toekomst (aflossen (hypothecaire) schuld) d. Een bedrag opbouwen voor een niet-noodzakelijke uitgave in de toekomst e. Algemene vermogensgroei (geen specifiek doel) 2. Over hoeveel jaar wilt u uw beleggingsdoel voor deze beleggingsportefeuille bereiken? 3. Met welk bedrag belegt, of wilt u gaan beleggen in deze beleggingsportefeuille? a. Minder dan 3 jaar a. Minder dan 100.000 b. 3-5 jaar b. 100.000-250.000 c. 6-10 jaar c. 250.001-500.000 d. Meer dan 10 jaar d. 500.001-1.000.000 Financiële positie - Vermogen e. 1.000.000 of meer. 4. Hoe groot is uw totale vermogen? Hieronder verstaan wij spaargelden en beleggingen, opgebouwd pensioen, levensverzekeringen, onroerend goed, aandelen in een onderneming, minus uw (hypothecaire) leningen. a. Minder dan 100.000 b. 100.000-250.000 c. 250.001-500.000 d. 500.001-1.000.000 e. Meer dan 1.000.000 5. Hoe groot is uw vrij beschikbare vermogen? Hieronder verstaan wij uitsluitend spaargeld en beleggingen. a. Minder dan 100.000 a. Minder dan 25% b. 100.000-250.000 b. 25% - 50% c. 250.001-500.000 c. 51% - 75% d. 500.001-1.000.000 d. Meer dan 75% e. Meer dan 1.000.000 6. Met hoeveel procent van uw vrij beschikbare vermogen belegt, of wilt u gaan beleggen op deze rekening? 7. Verwacht u op korte termijn (1 tot 3 jaar) mutaties in uw vermogen, bijvoorbeeld een schenking of studie kinderen? a. Ja b. Nee Pagina 37 van 56

Financiële positie - Inkomen 8. Wat is uw bruto jaarinkomen (exclusief inkomen uit vermogen)? Indien u geen inkomen heeft, kiest u voor < 30.000 9. Verwacht u op termijn mutaties in uw inkomen? 1 e 2 e Belegger 1 e 2 e Belegger a. Ja a. Minder dan 30.000 b. Nee b. 30.000-60.000 c. 60.001-100.000 11. Heeft u inkomen nodig uit uw vrij beschikbare vermogen? d. 100.001-150.000 a. Ja e. Meer dan 150.000 b. Nee 10. Houdt u een deel van uw inkomen over om te sparen? 12. Wilt u periodiek onttrekken uit deze beleggingsportefeuille? a. Ja a. Ja b. Nee b. Nee Risicobereidheid 13. In de grafiek rechts staan 5 verschillende scenario s (1 t/m 5). In elk scenario is de beweeglijkheid van het vermogen over 12 maanden weergegeven. Stel dat u met een bedrag van 100.000,- belegt. Welk scenario vindt u dan acceptabel voor de beweeglijkheid van uw vermogen over een periode van 12 maanden? 1 e 2 e Negatief Positief a. Scenario 1: 96.000 / 111.000 b. Scenario 2: 92.000 / 116.000 c. Scenario 3: 87.000 / 123.000 d. Scenario 4: 82.000 / 131.000 e. Scenario 5: 76.000 / 139.000 Let op: Dit is een voorbeeld. De positieve en negatieve rendementen in uw beleggingsportefeuille kunnen in werkelijkheid groter zijn dan de weergegeven bedragen en percentages in het door u gekozen antwoord. De kans op een rendement buiten de genoemde percentages is 5%. Kennis en ervaring 14. Met welke vorm van beleggingsdienstverlening heeft u de meeste ervaring? 1 e 2 e Belegger 1 e 2 e Belegger 15. Met welke financiële instrumenten heeft u meer dan drie jaar ervaring? Meerdere antwoorden mogelijk a. Execution only (zelf beleggen) a. Aandelen / Obligaties b. Vermogensadvies b. Beleggingsfondsen c. Vermogensbeheer c. ETF s (index trackers ) d. Anders: d. Derivaten (opties, warrants, futures etc.) e. Geen ervaring e. Geen van bovenstaande 16. Heeft u in het afgelopen jaar zelf effectenorders opgegeven? a. Ja a. Ja b. Nee b. Nee 18. Hoe zou u zelf uw kennisniveau van beleggen omschrijven? 17. Heeft of had u vanwege uw beroep of opleiding te maken met effecten of effectendienstverlening? 19. Bent u aangemerkt als een Politically Exposed Person (PEP)* a. Uitstekend a. Ja, ik ben aangemerkt als PEP b. Goed b. Nee, ik ben niet aangemerkt als PEP c. Redelijk * Onder PEP s worden personen verstaan die een prominente publieke functie bekleden of hebben d. Matig e. Geen bekleed en directe familieleden of naaste geassocieerden van deze personen. Een persoon blijft een PEP tot een jaar na het feitelijk verliezen van zijn of haar prominente functie, positie of hoedanigheid waardoor hij of zij als PEP werd beschouwd. Pagina 38 van 56

Aan de hand van uw antwoorden op de vragen kunt u hieronder in vijf stappen uw risicoprofiel bepalen. Bij twee beleggers wordt een gezamenlijk risicoprofiel vastgesteld. In dit geval wordt bij de vaststelling van het risicoprofiel uitgegaan van het minst risicovolle (meest defensieve) van de twee in aanmerking komende risicoprofielen. Stap 1: Omcirkel per vraag het aantal punten onder het door u gekozen antwoord. Schrijf daarna in de rechterkolom per vraag het omcirkelde aantal punten op. Tel vervolgens alle punten op en noteer het totaal aantal punten. Let op: Bij de grijs gearceerde vragen hoeft u niets in te vullen. Vraag 1: Doelstelling Vraag 2: Looptijd Vraag 6: % belegd vermogen Antwoord a Antwoord b Antwoord c Antwoord d Antwoord e Punten 18 7 1 0 0 18 * 19 1 0 0 0 0 1 6 0 Vraag 10: Sparen Noteer het gekozen antwoord met de minste punten. 0 1 1 Vraag 13: Risicobereidheid Noteer het gekozen antwoord met de meeste punten. 60 19 7 1 0 19 Vraag 14: Ervaring beleggen Noteer het gekozen antwoord met de minste punten. 0 0 0 0 1 1 Vraag 18:Kennisniveau Noteer het gekozen antwoord met de minste punten. 0 0 0 0 1 1 * Indien u uw beleggingsdoel binnen drie jaar wilt bereiken, kunt u geen gebruik maken van onze dienstverlening. Totaal aantal punten: 40 Stap 2: Kruis uw risicoprofiel aan op basis van het totaal aantal punten uit stap 1. Aantal punten 0 1 6 7 18 19 59 > 59 Risicoprofiel F (zeer offensief) E (offensief) D (neutraal) C (defensief) B (zeer defensief) Stap 3: Bevestig hieronder uw definitieve risicoprofiel. Let op, indien u wilt afwijken van het vastgestelde risicoprofiel uit stap 2, is alleen een lager (defensiever) risicoprofiel toegestaan. Ja, ik bevestig het risicoprofiel uit stap 2 Nee, ik kies voor risicoprofiel B (zeer defensief) Nee, ik kies voor risicoprofiel C (defensief) Nee, ik kies voor risicoprofiel D (neutraal) Nee, ik kies voor risicoprofiel E (offensief) Profielen B (zeer defensief) C (defensief) D (neutraal) E (offensief) F (zeer offensief) Liquiditeiten 0% 6% 50% 0% 0% 60% 0% 0% 70% 0% 0% 60% 0% 0% 50% Obligaties 50% 75% 90% 40% 65% 80% 20% 45% 60% 10% 25% 40% 0% 5% 20% Obligaties high yield 0% 4% 10% 0% 5% 10% 0% 5% 10% 0% 5% 10% 0% 5% 10% Obligaties opkomende land. 0% 4% 10% 0% 5% 10% 0% 5% 10% 0% 5% 10% 0% 5% 10% Aandelen 0% 8% 10% 0% 22% 30% 10% 42% 50% 30% 62% 70% 50% 82% 90% Grondstoffen 0% 3% 10% 0% 3% 10% 0% 3% 10% 0% 3% 10% 0% 3% 10% In bovenstaande tabel zijn per risicoprofiel de strategische weging en bandbreedtes van de beleggingscategorieën opgenomen. De weging per beleggingscategorie is geen vast percentage maar kan variëren binnen de door Care IS vastgestelde bandbreedtes.. Pagina 39 van 56

Stap 4: Akkoordverklaring en ondertekening Als belegger, medebelegger en gebruiker van de dienstverlening van Care IS verklaar ik hierbij: 1) Dit document correct en naar waarheid te hebben ingevuld, in overeenstemming met mijn (onze) persoonlijk situatie. 2) De risico s van beleggen te begrijpen en de risico s van het gekozen risicoprofiel te aanvaarden. 3) Bewust te zijn dat de keuze voor een lager risicoprofiel gewoonlijk een lager rendement zal betekenen. 4) Care IS er van op de hoogte te stellen, indien er zich in de toekomst wijzigingen voordoen in mijn (onze) persoonlijke situatie die van toepassing is of kan zijn op de vragen in dit document en de bepaling van het risicoprofiel. Plaats: Datum: - - Handtekening Belegger 1 Handtekening Belegger 2 Dit document is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld, waarbij Care IS streeft naar het geven van correcte en actuele informatie. De informatie in dit document is ontleend aan door Care IS betrouwbaar geachte bronnen. Care IS staat niet in voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, meningen, verwachtingen en de uitkomsten. Hoewel wij ten aanzien van de selectie en berekening van de gegevens de nodige zorgvuldigheid in acht nemen zijn wij niet aansprakelijk voor enige schade die het gevolg is van de hierin opgenomen gegevens. Elke belegging in financiële instrumenten brengt risico s met zich mee. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Risicoprofiel goedgekeurd en verwerkt door Care IS Naam: Datum: - - In te vullen door Care IS vermogensbeheer. de Pagina 40 van 56

Gespreksverslag (nog in te vullen na een kennismakingsgesprek) Gegevens gesprek Datum gesprek: Accountmanager: Locatie: Aanwezigen: Risicoprofiel: Gemiddeld verwacht rendement per jaar: Persoonlijke gegevens Belegger 1 Belegger 2 Naam rechtspersoon: Voorletters en achternaam: Geboortedatum: Opleiding: Beroep: Telefoonnummer: E-mailadres: Burgerlijke staat: Adres: Postcode & Woonplaats: Algemeen Toelichting op o.a. de gezinssituatie en het arbeidsverleden van de klant Hoe is de klant met Care IS in contact gekomen? Wie is het eerste aanspreekpunt? Welke documenten/presentaties zijn besproken met de klant? Beleggingsdoel Toelichting op het beleggingsdoel en beleggingshorizon Toelichting op overige beleggingsdoelen? Vermogenspositie en pensioen Wat is de herkomst van het vermogen? Verwacht de klant mutaties in zijn vermogen? Is er reeds een pensioenvoorziening opgebouwd en is deze voldoende? Zo nee, hoe gaat de klant dit doen? Pagina 41 van 56

Bezittingen (vrij) Beleggingen Care IS Overige beleggingen Spaargeld Overige Totaal Waarde EUR Toelichting Bezittingen (niet vrij) WOZ waarde woning Overig vastgoed Lijfrente Pensioen Waarde EUR Toelichting Totaal Schulden Hypotheek Overige schulden Totaal Waarde EUR Toelichting Financiële positie Toelichting op bron en hoogte huidig inkomen Bruto jaarinkomsten EUR Belegger 1 Belegger 2 Toelichting Werk (salaris) Lijfrente Pensioen Vermogen / vastgoed AOW Totaal Risicobereidheid Hoe reageert u wanneer uw beleggingen plotseling met 8% dalen? (Het neerwaartse scenario van uw risicoprofiel) Hoe reageert u wanneer uw beleggingen over 10 jaar minder waard zijn dan op dit moment? Hoe belangrijk is het dat u uw beleggingsdoel op tijd behaald? Pagina 42 van 56

Kennis en ervaring Heeft u in het verleden te maken gehad met koersdalingen? (Voorbeeld daling in euro s of percentages) Volgt u de financiële markten? (Geef aan hoe en met welke frequentie) Sluit het kennisniveau aan bij het gegeven antwoord in vraag 18 van het Risicoprofiel? (Hoe is dit vastgesteld) Toelichting op gedane orders Afsluiting Licht toe waarom het gekozen risicoprofiel aansluit bij de inventarisatie Wij gaan er van uit dat hetgeen dat is besproken hierboven correct is weergegeven. Een correcte weergave is van essentieel belang voor (de kwaliteit van) onze dienstverlening. Het is daarom belangrijk dat u het bovenstaande zorgvuldig hebt gelezen. In het geval u vragen hebt vernemen wij deze graag. In het geval u niet reageert, gaan wij er van uit dat wij het bovenstaande correct is weergegeven en u geen verdere vragen heeft. Pagina 43 van 56

Bijlage 2: Toelichting belasting en fiscale overwegingen In deze bijlage geven we een toelichting op een aantal gemaakte keuzes in dit beleggingsvoorstel met betrekking tot belasting en fiscale overwegingen. Aankoop vakantiewoning Uit het financieel plan is naar voren gekomen dat de vakantiewoning het beste kan worden aangeschaft vanuit het privévermogen. Op termijn is dit belastingtechnisch voordeliger. Daarnaast moet er een extra administratie worden opgezet wanneer de vakantiewoning in de B.V. wordt aangekocht. Wij raden u aan dit voorafgaand aan de aankoop ook af te stemmen met uw accountant. Netto waardering B.V. In de financiële planning software wordt de waarde van uw B.V. gewaardeerd tegen de netto waarde. Wanneer u het vermogen uit de B.V. onttrekt, moet u privé direct 25% belasting afrekenen. De netto waarde houdt hier rekening mee en geeft de waarde weer die de B.V. heeft na aftrek van belasting, indien u alles uitkeert. Onttrekking eerst uit het privévermogen Door de geplande onttrekkingen eerst uit uw privévermogen te halen, bespaart u uiteindelijk belasting. Over het privévermogen betaalt u namelijk vermogensrendementsheffing. Deze is naar verwachting hoger als de belasting die u moet betalen als u in de B.V. belegt. Door uit het privévermogen te onttrekken neemt de belastingdruk in box-3 sneller af en bespaart u op termijn in uw belastinguitgaven. Agiostorting Door de hoge belastingdruk in box 3 kan het voor beleggers die ook een B.V. hebben, voordelig zijn om het vermogen tijdelijk via een agiostorting in de B.V. onder te brengen. In de B.V. wordt alleen belasting geheven over het daadwerkelijk behaalde rendement. Bij lage verwachte rendementen is de belastingdruk in de B.V. (box 2) lager dan de vermogensrendementheffing in box 3. Een agiostorting is een bedrag dat door de aandeelhouders bovenop de nominale waarde van de aandelen gestort wordt. De agio wordt toegevoegd aan de agioreserve en behoort op die manier tot het eigen vermogen van de vennootschap. Een agiostorting kan gebeuren bij uitgifte van aandelen, dan wordt het overschot op het aandelenkapitaal als agio aangemerkt. Wat ook voorkomt, is dat er extra agio gestort wordt, nadat de aandelen al uitgegeven zijn. Een agiostorting kan niet gebeuren door simpelweg een overboeking van liquide middelen naar de zakelijke rekening. Een agiostorting op aandelen moet formeel worden geregeld in het besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders. Na dit besluit kunnen aandeelhouders het agio storten. Bij onttrekking van het gestorte aandelenkapitaal uit de B.V. bent u geen aanmerkelijk belang heffing van 25% verschuldigd. Wij raden u aan de mogelijkheden van een agiostorting te bespreken met uw accountant of belastingadviseur. Pagina 44 van 56

Fiscaal vriendelijk schenken aan goede doelen Er bestaan twee manieren om na te laten aan een goed doel. 1. Het goede doel is erfgenaam. Als (mede)erfgenaam heeft het goede doel alleen of samen met andere erfgenamen recht op de hele nalatenschap. Het goede doel en eventuele mede-erfgenamen erven dan alle baten en schulden van de nalatenschap. In de praktijk zal een goed doel een nalatenschap altijd beneficiair aanvaarden. Door deze manier van aanvaarden is het goede doel niet aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap. 2. Het goede doel krijgt een legaat Een legaat kan een geldbedrag zijn, maar ook een goed (bijvoorbeeld een huis), een effectenportefeuille of een waardevol voorwerp zoals een schilderij. Ook een legaat aan een goed doel moet in een testament worden vastgelegd. In dat geval is het goede doel benoemd als legataris in het testament. Voor een legaat is beneficiaire aanvaarding niet nodig. ANBI status De meeste goede doelen hebben een zogenaamde ANBI-status. In de wettelijke definitie is sprake van een ANBI als een instelling uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen nut beoogt en voldoet aan een aantal bijkomende voorwaarden. Een ANBI hoeft geen erfbelasting of schenkbelasting te betalen over erfenissen en schenkingen die de ANBI ontvangt. Pagina 45 van 56

Bijlage 3: Berekening inkomsten en uitgaven Jaren Berekening inkomsten en uitgaven Inkomsten AOW Uitgaven levensonderhoud Uitgave belasting Tekort 2017 0-50.000-11.275-61.279 2018 0-50.000-7.048-57.052 2019 0-50.000-6.309-56.313 2020 3.405-50.000-5.692-52.475 2021 10.215-50.000-6.608-46.949 2022 17.876-50.000-7.304-40.398 2023 20.430-50.000-7.190-37.868 2024 20.430-50.000-6.699-37.377 2025 20.430-50.000-6.212-36.890 2026 20.430-50.000-5.730-36.407 2027 20.430-50.000-5.251-35.929 2028 20.430-50.000-4.777-35.455 2029 20.430-50.000-4.307-34.985 2030 20.430-50.000-3.842-34.519 2031 20.430-50.000-3.380-34.058 2032 20.430-50.000-2.922-33.044 2033 20.430-50.000-2.931-33.053 2034 20.430-50.000-2.940-33.062 2035 20.430-50.000-2.950-33.072 2036 20.430-50.000-2.959-33.081 2037 20.430-50.000-2.969-33.091 2038 20.430-50.000-2.978-33.100 2039 20.430-50.000-2.988-33.110 2040 20.430-50.000-2.998-33.120 2041 20.430-50.000-3.008-33.130 2042 20.430-50.000-3.018-33.140 2043 20.430-50.000-3.028-33.150 2044 20.430-50.000-3.038-33.160 2045 20.430-50.000-3.048-33.170 2046 20.430-50.000-3.059-33.181 Pagina 46 van 56

Bijlage 4: Testament, schenken en zorgkosten In dit beleggingsvoorstel bespreken wij vooral de beleggingstechnische aspecten van het beheren van uw vermogen. Er zijn echter ook nog andere zaken waar u zeker bij moet stilstaan. Hieronder gaan we kort in op het testament, levenstestament, schenken en de eigen bijdrage zorgkosten. Testament Uw nalatenschap bestaat uit alle bezittingen en schulden die u achterlaat wanneer u overlijdt. De nalatenschap wordt verdeeld onder uw erfgenamen. In een testament geeft u aan wie uw erfgenamen zijn en welk deel zij krijgen. Heeft u geen testament? Dan wordt uw nalatenschap verdeeld volgens het wettelijk erfrecht. In het erfrecht geldt alleen de juridische relatie met uw partner, eventuele kinderen en bloedverwanten. Met een testament bepaalt u zelf wie uw erfgenamen zijn en wie wat krijgt van uw nalatenschap. U kunt bijvoorbeeld de positie van uw partner beschermen. Of uw geld aan een goed doel nalaten. Levenstestament De laatste jaren is het mogelijk een levenstestament op te stellen. Een levenstestament is een document dat wordt opgemaakt als zijnde een volmacht waarin u een aantal zaken vastlegt in het geval er tijdens uw leven iets gebeurt waardoor u zelf niet meer kunt beslissen en/of handelen. U kunt bijvoorbeeld denken aan dementie. In een levenstestament zien we vaak bevoegdheid om te beslissen over de behandeling bij een arts en over financiële zaken. Een notaris kan u helpen bij het opstellen van een (levens)testament. Schenken Het kan gunstig zijn om al bij leven vermogen over te dragen. Voor schenkingen gelden andere belastingregels dan bij vererving. U kunt gebruik maken van de verschillen om zodoende belasting te besparen. Schenken kan op verschillende manieren. Het kan eenmalig, maar ook met een vast ritme. U kunt schenken aan mensen en aan organisaties zoals goede doelen, kerkgenootschappen en verenigingen. Bij het schenken krijgt u naast persoonlijke overwegingen ook te maken met juridische en fiscale gevolgen. Hiervoor kunt u een notaris of fiscaal adviseur raadplegen. Eigen bijdrage zorgkosten Sinds enkele jaren dienen senioren die hulp behoeven een eigen bijdrage te betalen. Deze eigen bijdrage is afhankelijk van het inkomen, het vermogen en de woonsituatie. Er zijn twee eigen bijdrages: een lage en een hoge. Voor (langdurig) verblijf in een zorginstelling is de hoge eigen bijdrage verschuldigd, bij zorg zonder verblijf betaalt men de lage eigen bijdrage. Gedurende de eerste zes maanden na indicatie door het Centrum Indicatiestelling Zorg betaalt men altijd de lage eigen bijdrage onafhankelijk van het type zorg dat men ontvangt. Bij verblijf in een zorginstelling betaalt men na zes maanden de hoge eigen bijdrage, behalve wanneer de partner nog thuis woont. Dan blijft men de lage eigen bijdrage betalen. De eigen bijdrage kan oplopen tot 2.300,- per maand. Er zijn diverse mogelijkheden om belasting te besparen en de positie van de achterblijvende echtgenoot te beschermen. Wat voor u de beste keuze is, hangt af van uw wensen en uw persoonlijke en financiële situatie. Denk dus goed na wat voor u belangrijk is. In overleg met een fiscaal adviseur en/of notaris kunt u maatregelen nemen, waardoor u optimaal bent voorbereid. Pagina 47 van 56

Bijlage 5: Achterliggende getallen rendementsimulaties In deze bijlage vindt u de achterliggende getallen van de verschillende rendementsimulaties uit hoofdstuk 4. Scenario 1: De helft van het vermogen in de B.V. wordt belegd Verwachte waardeontwikkeling Jaren Pessimistisch Neutraal Optimistisch Onttrekking Storting 0 600.000 600.000 600.000 1 547.740 609.318 656.509 0 0 2 531.977 617.913 686.706 0 0 3 517.125 629.906 711.599 0 0 4 509.631 638.093 738.924 0 0 5 505.607 647.514 764.109 0 0 6 499.910 658.942 786.376 0 0 7 505.598 667.021 811.514 0 0 8 503.731 676.875 841.740 0 0 9 505.999 685.895 869.169 0 0 10 501.987 690.046 890.248 0 0 11 498.743 700.820 906.267 0 0 12 497.479 714.198 933.094 0 0 13 498.324 728.820 958.941 0 0 14 493.582 740.593 986.792 0 0 15 496.518 750.099 1.015.656 0 0 16 503.746 760.449 1.036.779 0 0 17 462.773 736.053 1.027.514 50.000 0 18 428.314 709.813 1.007.672 50.000 0 19 395.640 686.871 990.356 50.000 0 20 363.778 654.915 967.783 50.000 0 21 326.868 629.174 963.803 50.000 0 22 296.943 599.774 946.145 50.000 0 23 258.626 568.820 931.453 50.000 0 24 220.175 538.314 916.948 50.000 0 25 183.641 512.707 898.111 50.000 0 26 149.994 481.607 891.613 50.000 0 27 114.467 449.425 871.206 50.000 0 28 79.985 419.755 850.749 50.000 0 29 44.329 389.146 813.706 50.000 0 30 6.137 356.402 801.830 50.000 0 Pagina 48 van 56

Scenario 2: Het volledige vermogen in de B.V. wordt belegd Verwachte waardeontwikkeling (netto) Jaren Pessimistisch Neutraal Optimistisch Onttrekking Storting 0 600.000 600.000 600.000 1 661.129 613.938 550.379 0 0 2 696.631 627.333 537.015 0 0 3 727.274 644.343 524.394 0 0 4 760.799 657.680 517.673 0 0 5 792.577 672.457 520.090 0 0 6 821.757 689.543 519.839 0 0 7 854.362 703.276 528.991 0 0 8 892.780 719.096 532.414 0 0 9 928.798 734.217 538.868 0 0 10 958.423 744.358 528.752 0 0 11 983.205 761.708 533.429 0 0 12 1.019.752 782.131 539.022 0 0 13 1.055.903 804.156 542.999 0 0 14 1.094.706 823.372 543.412 0 0 15 1.135.261 840.258 545.145 0 0 16 1.167.521 858.390 560.772 0 0 17 1.170.926 842.240 523.514 50.000 0 18 1.162.117 824.165 496.075 50.000 0 19 1.157.132 809.380 466.174 50.000 0 20 1.147.391 784.838 436.864 50.000 0 21 1.156.777 768.107 405.813 50.000 0 22 1.151.686 745.721 377.719 50.000 0 23 1.151.447 724.203 335.330 50.000 0 24 1.154.204 699.533 308.345 50.000 0 25 1.150.364 681.032 269.041 50.000 0 26 1.160.169 659.046 238.979 50.000 0 27 1.153.280 634.313 210.368 50.000 0 28 1.145.779 614.571 174.522 50.000 0 29 1.125.452 590.394 143.965 50.000 0 30 1.131.689 565.479 109.203 50.000 0 Pagina 49 van 56

Scenario 3: Zowel het vermogen in de B.V. als het privévermogen wordt belegd Verwachte waardeontwikkeling Jaren Pessimistisch Neutraal Optimistisch Onttrekking Storting 0 1.300.000 1.300.000 1.300.000 0 0 1 1.196.388 1.334.100 1.436.346 0 0 2 1.170.942 1.367.215 1.517.786 0 0 3 1.146.930 1.408.390 1.589.126 0 0 4 1.085.665 1.391.770 1.617.129 50.000 0 5 1.046.437 1.377.174 1.640.385 50.000 0 6 996.668 1.367.668 1.652.549 50.000 0 7 970.585 1.347.581 1.671.684 50.000 0 8 934.464 1.329.070 1.698.811 50.000 0 9 893.004 1.310.262 1.721.389 50.000 0 10 839.992 1.289.025 1.722.715 50.000 0 11 799.343 1.265.960 1.722.828 50.000 0 12 769.012 1.254.196 1.742.101 50.000 0 13 729.922 1.244.751 1.759.379 50.000 0 14 684.385 1.222.687 1.769.980 50.000 0 15 643.495 1.205.434 1.789.625 50.000 0 16 613.394 1.179.093 1.800.849 50.000 0 17 575.745 1.163.846 1.805.541 50.000 0 18 541.574 1.148.147 1.806.908 50.000 0 19 498.991 1.127.513 1.803.064 50.000 0 20 447.375 1.107.485 1.801.833 50.000 0 21 403.853 1.083.107 1.819.298 50.000 0 22 368.234 1.060.444 1.821.135 50.000 0 23 324.471 1.043.667 1.831.581 50.000 0 24 285.779 1.015.842 1.830.199 50.000 0 25 247.375 994.247 1.852.267 50.000 0 26 197.300 962.241 1.864.456 50.000 0 27 159.986 942.719 1.849.965 50.000 0 28 113.879 911.747 1.875.037 50.000 0 29 63.823 885.228 1.878.354 50.000 0 30 11.989 857.604 1.923.344 50.000 0 Pagina 50 van 56

Bijlage 6: Toelichting vrijmaken onttrekkingen Het vermogen in de beleggingsportefeuille dient mogelijk te voorzien in de aanvulling van uw inkomen. Dit betekent dat er voldoende liquide middelen aanwezig moeten zijn in uw beleggingsportefeuille wanneer onttrekkingen dienen plaats te vinden. Hiervoor zullen we in eerste instantie rekening houden met de uitkering van dividend uit de beleggingsinstrumenten. Aanvullend zullen we gelden vrijmaken door verkoop van beleggingen. Het uitgangspunt is dat we bij de verkopen de transactiekosten minimaliseren en de risico s van gedwongen verkoop op een verkeerd moment willen beperken. Dividenduitkeringen In uw beleggingsportefeuille zijn een aantal ETF s opgenomen die periodiek dividend uitkeren. Het totale netto dividendpercentage is 1,39%. In onderstaande tabel laten we zien hoe we dit percentage hebben berekend. Beleggingscategorie Beleggingstitel Weging Dividend Liquiditeiten EUR Rekening 0,0% - Obligaties ishares Euro Corporate Bond Ex-Financials UCITS ETF 30,0% 1,82% ishares Euro Corporate Bond Financials UCITS ETF 15,0% 1,59% Obligaties High Yield ishares Euro High Yield Corporate Bond UCITS ETF 5,0% 4,32% Obligaties Opkomende ishares J. P. Morgan $ EM Bond EUR Hedged 5,0% 4,60% Aandelen ishares Core MSCI World UCITS ETF 16,8% 1,93% Think Global Equity UCITS ETF 8,4% 2,35% Vanguard Global Value Factor UCITS ETF 4,2% - ishares MSCI World Quality Factor UCITS ETF 4,2% - Vanguard Global Small-Cap Index fund 4,2% - ishares MSCI Emerging Minimum Volatility UCITS ETF 4,2% - Grondstoffen ETFS Longer Date UBS Commodities Index 3,0% - Totaal dividend 1,39% Beleid ten aanzien van onttrekkingen Vermogensbehoud is een belangrijk uitgangspunt bij Care IS. Om de kans op gedwongen verkopen tijdens periodes van stress op de financiële markten te voorkomen, houdt Care IS het benodigde bedrag (minus te ontvangen dividenduitkeringen) daarom minimaal 12 maanden van te voren liquide aan. Bij alle benodigde verkooptransacties zullen we de beleggingen in beginsel pro rato afbouwen, tenzij hiervoor transacties onder de 1.000,- benodigd zijn. In dit geval zullen we, om de transactiekosten te minimaliseren, minder ETF s verkopen. Het definitieve onttrekkingsschema hangt af van uw keuze of, en met welk deel van uw vermogen u gaat beleggen. Wanneer dit voor u duidelijk is, zullen we een onttrekkingenschema voor u opstellen. Pagina 51 van 56

Bijlage 7: Toelichting factorbeleggen Care IS vermogensbeheer is van mening dat de rendement/risico verhouding van beleggingsportefeuille kan worden verbeterd door te beleggen in stijlfactoren. Dit zijn beleggingsstrategieën waarbij beleggingsportefeuilles worden ingericht op basis van kwantitatieve factoren zoals omzet, kwaliteit of risico. Hiermee wordt afgeweken van de traditionele marktgewogen samenstelling van beleggingsportefeuilles. Op dit moment belegt Care IS uitsluitend binnen de beleggingscategorie aandelen in stijlfactoren. In deze paragraaf wordt een toelichting gegeven op de stijlfactoren die opgenomen kunnen worden in de modelportefeuilles. Quality Quality is een stijlfactor waarbij vooral in aandelen van bedrijven wordt belegd met een sterke balans en stabiele inkomsten. De gedachte hierachter is dat dergelijke portefeuilles een lager risico hebben en op de langere termijn een betere rendement/risicoverhouding hebben dan de brede markt. Voor het samenstellen van een quality-beleggingsportefeuille, worden aandelen geselecteerd met een hoog rendement op eigen vermogen, een stabiele winstgroei en een lage relatieve schuldenpositie. Care IS heeft de mogelijkheid om tot 15% van de aandelen te beleggen in Quality-aandelen. Minimum Volatility Minimum volatility is een stijlfactor waarbij een beleggingsportefeuille van aandelen wordt samengesteld met een lager risico dan een vergelijkbare brede marktindex. De gedachte hierachter is dat dergelijke portefeuilles een lager risico en op de langere termijn een betere rendement/risicoverhouding hebben dan de brede markt. Voor het samenstellen van een Minimum volatility-beleggingsportefeuille, wordt met behulp van een optimalisatie methode een portefeuille samengesteld met dezelfde blootstelling als de brede index maar met een zo laag mogelijk risico. Care IS heeft de mogelijkheid om tot 20% van de aandelen te beleggen in Minimum Volatility-aandelen. Smallcap Small-cap aandelen (smallcaps) zijn aandelen van bedrijven met een relatief kleine marktkapitalisatie. Op de lange termijn hebben smallcaps een hoger verwacht rendement en een hogere risicograad. Om extra rendement te behalen ten opzichte van de benchmark kan Care IS smallcaps opnemen in de modelportefeuilles. Hierbij wordt uitsluitend belegd in brede indices met een grote spreiding, zodat het individuele bedrijfsrisico zoveel mogelijk wordt beperkt. Aangezien smallcaps in de regel een hogere risicograad hebben dan largecaps, hanteren we een restrictie voor de maximale weging voor smallcaps binnen het aandelensegment van 15%. Pagina 52 van 56

Value Het kenmerk van een waarde-aandelen is dat deze laag zijn gewaardeerd. Er zijn geen exacte regels over wat de kenmerken zijn van waarde- of groeiaandelen, maar er is overeenstemming over de basis. Er zijn diverse maatstaven voor waardering. Care IS hanteert hiervoor onder andere de koers/winst verhouding (P/E), verwachte koers/winst verhouding en de Koers/boekwaarde verhouding (P/B). Care IS heeft de mogelijkheid om binnen het aandelensegment waarde-aandelen te overwegen. Hierbij ligt de focus op de verlaging van de koers/boekwaarde verhouding (P/B). Care IS heeft de mogelijkheid om tot 15% van de aandelen te beleggen in Value-aandelen. Pagina 53 van 56