Docentenhandleiding Museumles groep 5&6 Het grootste schilderij van Nederland! Panorama Mesdag Detail Panorama Mesdag Dorp Scheveningen
Pagina 1. Inleiding 3 2. Beschrijving museumles 4 3. Aansluiting bij het onderwijs 5 4. Voorbereiding & Lessuggesties 6 4.1 Voorbereiding 4.2 Lessuggesties 5. Praktische tips & overige informatie 8 5.1 Praktische tips 5.2 Overige informatie Panorama Mesdag, 2017 2
1. INLEIDING Binnenkort komt u met uw groep naar het Panorama Mesdag voor de les Het grootste schilderij van Nederland!. In deze les leren de kinderen over het magische panorama dat Mesdag in 1881 schilderde. De leerlingen maken kennis met de schilder Hendrik Willem Mesdag en zijn liefde voor het strand, de zee en het vissersleven in Scheveningen. Ze onderzoeken details op het grote panorama en vergelijken die met beelden van nu. Zo worden ze zich bewust van de ontwikkelingen die het duinlandschap, het dorp Scheveningen en de stad Den Haag sinds het einde van de negentiende eeuw hebben doorgemaakt. In deze docentenhandleiding vindt u praktische informatie en tips zodat u het bezoek aan het museum goed kunt voorbereiden en verwerken. Wij wensen u en uw leerlingen alvast heel veel plezier tijdens het bezoek aan Panorama Mesdag! 3
2. BESCHRIJVING MUSEUMLES Bijna alle kinderen maken weleens een panorama foto. Met een camera of mobieltje in de hand is het plaatje zo gemaakt. Tijdens de introductie van de les ontdekken leerlingen dat het panorama een bijzonder fenomeen is dat al lang geleden is ontstaan. Er wordt stilgestaan bij de functie van het negentiende-eeuwse panorama. Waarom was het geschilderde panorama in die tijd zo populair? En hoe spectaculair moet het wel niet zijn geweest in de negentiende eeuw een panorama te zien? Er was geen virtual reality, computerspel, bioscoop en zelfs de tv was nog niet uitgevonden. Na de introductie gaat de groep onder begeleiding van een museumdocent het museum in. Elk kind krijgt een programmaboekje mee waarin ze informatie opschrijven die ze tijdens de les verzamelen. De museumdocent kijkt samen met de leerlingen naar schilderijen van Hendrik Willem Mesdag, vertelt erover en geeft korte kijk- en doe opdrachten. Zo maken ze kennis met de kunstenaar en zijn relatie met Scheveningen en Den Haag. Leerlingen ontdekken ook waarom Mesdag juist het vissersdorp en het strand onderwerp maakte van zijn panorama. In het andere deel van de les bezoekt de groep het Panorama Mesdag. Daar gaan de kinderen in tweetallen op zoek naar details op het panorama. Met behulp van speciale kaarten verzamelen ze informatie en ze zoeken uit of die details vandaag de dag nog steeds in Scheveningen te zien zijn. Zo worden ze zich bewust van de ontwikkelingen die Scheveningen en Den Haag sinds het einde van de negentiende eeuw hebben doorgemaakt. Aan het einde van de les nemen de kinderen het programmaboekje mee als herinnering aan het bezoek. 4
3. AANSLUITING BIJ HET ONDERWIJS Lesdoelen De leerlingen maken kennis met het panorama als (kunst)historisch fenomeen en ontdekken dat het panorama in de negentiende eeuw een vorm van publieksvermaak was. De leerlingen bekijken schilderijen van Hendrik Willem Mesdag en maken aan de hand van vragen en opdrachten kennis met de kunstenaar en zijn werk. De leerlingen doen vergelijkend onderzoek en vertellen over wat zijn hebben gezien en uitgevonden. De leerlingen worden zich bewust van het feit dat het dorp Scheveningen en de stad Den Haag sinds het einde van de negentiende eeuw een enorme stedenbouwkundige ontwikkeling hebben doorgemaakt. Kerndoelen Oriëntatie op jezelf en de wereld > Ruimte 48 Kinderen leren over de maatregelen die in Nederland genomen worden/ werden om de bewoning van door water bedreigde gebieden mogelijk te maken. Oriëntatie op jezelf en de wereld > Tijd 52 De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken; ( ); burgers en stoommachines; ( ). De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken. Kunstzinnige oriëntatie 54 De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken om er gevoelens en ervaring mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 56 De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. (bron: SLO) Aansluiting Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn disciplines: Beeldende kunst, Mediacultuur Thema: Onze Stad 5
4. VOORBEREIDING & LESSUGGESTIES 4.1 Voorbereiding U kunt uw leerlingen op het bezoek voorbereiden door een introductie te geven in de klas. Hiervoor is een speciale PowerPoint ontwikkeld die u van de website www.panoramamesdag.nl kunt downloaden en op het digibord kunt afspelen. Wilt u zich verder verdiepen in Hendrik Willem Mesdag en het panorama? Op de website staan verschillende artikelen die u kunt downloaden: http://www.panorama-mesdag.nl/ontdek/. 4.2 Lessuggesties Hieronder vindt u een aantal lessuggesties die u als uitgangspunt kunt gebruiken voor een verwerkende les na het bezoek. Stad & buurt. Kringgesprek Houd een kringgesprek over de stad Den Haag en de buurt waar de school ligt. Onderwerpen die u kunt bespreken zijn: - Heeft de buurt een naam? Wat betekent die naam? - Hebben de straten in de buurt een bepaalde naam? Over wie of wat gaan die namen? Waarom zouden de straten zo genoemd zijn? - Zijn de kinderen in deze buurt geboren? - Voelen de kinderen zich thuis in Den Haag? En in de buurt? - Hoe ziet die buurt eruit? - Staan er oude gebouwen, is er nieuwbouw of een mix? - Welke gebouwen vallen op? - Is er veel groen in de buurt? - Als je iets zou mogen veranderen in de buurt, wat zou dat dan zijn? En wat moet er blijven? Klasse-panorama. Beeldende opdracht. Benodigdheden: - Strook tekenpapier, ca. 15 tot 20 cm hoog, ca. 30 tot 50 cm lang. - potloden - kleurpotloden of wasco krijt - tape of niet machine 6
Leg uit aan de kinderen dat jullie met elkaar een panorama gaan maken. Bespreek waar jullie een panorama van gaan maken. Bijvoorbeeld een straat uit de buurt, een bekende plek in Den Haag of een fantasie panorama. Welke gebouwen zijn op het panorama te zien? Het schoolgebouw, een kerk of gebouwen die de kinderen zelf verzinnen? Is er veel groen op straat of juist niet? Als is besloten hoe het panorama eruit komt te zien, maak je een duidelijke taakverdeling. Wie tekent wat? Deel de stroken met papier uit en het tekenmateriaal. Daarna gaan de kinderen aan de slag. Als het panorama is getekend, kan het worden ingekleurd. Plak of niet de stroken aan elkaar en bevestig de uiteinden aan elkaar (alsof je een feesthoed aan elkaar niet). Zorg ervoor dat het panorama aan de binnenzijde te zien is. Zet het panorama op een tafel in de klas. Kijk er met elkaar naar. Wat vinden de kinderen van het resultaat? Buurtkrant. Schrijfopdracht. Den Haag is samengesteld uit een heleboel buurten. Elke buurt heeft z n eigen krant: de buurtkrant. Laat leerlingen een lokale krant zien, het liefst uit de eigen buurt. Wat voor soort verhalen staan hierin? Waar gaan ze over? Voor wie zijn de verhalen geschreven? Leg aan de kinderen uit dat jullie met elkaar een buurtkrant gaan maken. Bepaal vooraf welke vorm de krant krijgt. Het kan bijvoorbeeld een muurkrant worden, een digitale krant of een ouderwetse papieren krant. Deel de klas op in groepjes van 2 tot 4 personen. Laat elk groepje nadenken waar ze een verhaal over willen schrijven. Het moet iets zijn dat over de buurt gaat. Laat kinderen onderzoek doen en informatie verzamelen over het onderwerp. Daarna schrijven ze een verhaal voor de krant. Als alle verhalen af zijn, kunnen ze worden samengevoegd tot de nieuwe buurtkrant. 7
5. PRAKTISCHE TIPS & OVERIGE INFORMATIE 5.1 Praktische tips Bij binnenkomst wordt u in de hal verwelkomd door twee museumdocenten. Naast de leerkracht moet er vanuit school ook een begeleider / ouder mee. De groep wordt tijdens het bezoek opgesplitst. Het is fijn als u van te voren al een indeling maakt. Wij vinden het fijn om de leerlingen bij de voornaam te noemen. Het werkt daarom goed als u van te voren naamstickers opplakt. Wij hebben een paar huisregels. Kunt u die van tevoren al een keer met uw leerlingen doornemen? 1. Houd afstand van de schilderijen. De schilderijen zijn oud en kwetsbaar. Je mag ze daarom niet aanraken. 2. We lopen door de zalen. Niet rennen. 3. Je mag in het museum gewoon met elkaar praten. Niet schreeuwen. 5.2 Overige informatie Heeft u nog vragen over het bezoek of de inhoud van de les? Neem dan contact op met Marije Beckers, Panorama Mesdag: Telefoon: 070 310 66 65 E-mail: info@panorama-mesdag.nl Bezoek adres Panorama Mesdag Zeestraat 65 2518 AA Den Haag Website: www.panorama-mesdag.nl Openingstijden Maandag t/m zaterdag: Zondag: Feestdagen: 10.00 17.00 uur 11.00 17.00 uur zie www.panorama-mesdag voor meer informatie. Eigen vervoer U kunt parkeren in de parkeergarage Mauritskade, direct naast het panorama aan de Zeestraat. Ook zijn er in de straat betaalde parkeerplekken. 8
Openbaar Vervoer Bus 22 en 24 en tram 1 stoppen in de buurt van het Panorama. Wij raden u aan uw reis met het openbaar vervoer van tevoren te plannen bij de HTM of 9292OV zodat u altijd de actuele situatie weet. 9