RAPPORT VAN BEVINDINGEN Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij Openbare basisschool De Waerdenburght Plaats : Waardenburg BRIN-nummer : 13BU Onderzoeksnummer : 122379 Datum schoolbezoek : 11 april Rapport vastgesteld te Utrecht op: 9 juni
Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 11 pagina 3 van 11
1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 11 april een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op OBS de Waerdenburght naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek (onderzoek naar de kwaliteitsverbetering) dat is uitgevoerd op 1 december 2009 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten, en het onderwijsleerproces op de Waerdenburght. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 25 februari 2009. De kwaliteit van het onderwijs is toen evenals in 2004, 2006, 2007 en 2009 als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar intensieve toezicht voortgezet. Om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, heeft de inspectie nu opnieuw een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Toezichthistorie In 2004 voert de inspectie een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO) uit op de school, die toen basisschool M.C. Blankert heette. De aspecten kwaliteitszorg, leerstofaanbod, onderwijsleerproces en opbrengsten worden als onvoldoende beoordeeld. De eindconclusie luidt dat de onderwijskwaliteit tekortschiet en de school wordt onder intensief toezicht geplaatst. In 2006 vindt het onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (OKV) plaats. De inspectie komt tot de conclusie dat de kwaliteit van het onderwijs op de school zich positief ontwikkelt, maar de aangetroffen kwaliteit wordt nog steeds als onvoldoende beoordeeld. De eindopbrengsten zijn onvoldoende, evenals de kwaliteitszorg, onderdelen van de afstemming op verschillen tussen leerlingen, de leerlingenzorg en onderdelen van de ontwikkeling van leerlingen. Het geïntensiveerde toezicht wordt met een jaar verlengd. In 2007 vindt opnieuw een OKV plaats. De kwaliteit van het onderwijs is weliswaar weer verbeterd, maar wordt op onderdelen als risicovol beoordeeld. De eindopbrengsten worden niet beoordeeld omdat ze 'nog niet over een langere periode stabiel op een voldoende niveau liggen'. Daarnaast zijn er belangrijke tekortkomingen in de kwaliteitszorg, de afstemming en de ontwikkeling van leerlingen. De inspectie blijft de ontwikkeling van de school op die onderdelen op de voet volgen. In 2009 vindt het derde OKV plaats. De kwaliteit van het onderwijs vertoont tekortkomingen in de leerresultaten aan het einde van de schoolloopbaan en in de zorg en begeleiding en wordt daarom als zwak beoordeeld. De school, met de nieuwe naam de Waerdenburght, krijgt een aangepast arrangement en blijft onder intensief toezicht staan. pagina 5 van 11
Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd of tijdens het schoolbezoek heeft gepresenteerd, te weten Het katern opbrengsten 2010-, de Uitslagen WMK-PO van 2010 en en de Rapportage PO-raad 2010. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1-2, 3-4, 4-5 en 6-7-8. Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, didactisch handelen, afstemming, begeleiding, leerlingenzorg en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 11
2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2009. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Daarnaast heeft de inspectie enkele controles uitgevoerd op bepaalde standaard gecontroleerde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. pagina 7 van 11
Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO) NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 8 van 11
2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie concludeert dat het onderwijs op OBS de Waerdenburght nu van voldoende kwaliteit is. De huidige directeur heeft, met stevige ondersteuning vanuit het bestuur, de schoolontwikkeling sinds 2009 voortvarend en met succes aangepakt. De eindopbrengsten zijn voldoende, evenals de tussentijdse opbrengsten. Het onderwijsleerproces is grotendeels op orde. Op het onderdeel afstemming heeft de school zich, met de invoering van handelingsgericht werken, flink verbeterd ten opzichte van het onderzoek in 2009. Een tekortkoming betreft de planmatigheid van de zorg. Handelingsplannen zijn onvoldoende concreet en bieden daardoor te weinig handvatten voor het handelen van leerkrachten. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten De school verantwoordt zich over haar opbrengsten met de Cito Eindtoets. In 2009 lag de score nog onder de ondergrens die de inspectie bij de beoordeling hanteert, maar in 2010 en lagen de scores daar ruim boven. Het aantal leerlingen was in die jaren weliswaar (zeer) klein, maar ongeacht het aantal leerlingen waaruit de cohorten bestaan, is het inspectieoordeel over de eindopbrengsten voldoende als de scores ten minste twee van de laatste drie schooljaren op of boven de ondergrens liggen. Op grond van de leerresultaten van de huidige groep 7, mag verwacht worden dat ook in 2012 een positief resultaat behaald wordt. De tussentijdse opbrengsten zijn eveneens voldoende. Op kleine scholen betrekt de inspectie zeven toetsen bij het oordeel, te weten technisch lezen in de groepen 3 en 4, rekenen en wiskunde in de groepen 4, 5 en 6 en begrijpend lezen in de groepen 5 en 6. Al deze toetsen laten een positieve score zien, al liggen de resultaten in groep 5 aan de lage kant. De inspectie heeft bij de beoordeling gebruik gemaakt van de normen voor scholen met minder dan 15 procent gewichtenleerlingen. De sociale opbrengsten zijn ook als voldoende gegevens beoordeeld. In twee ( en 2010) van de afgelopen drie jaren voldoen de resultaten aan de inspectienorm. Onderwijsleerproces De inspectie oordeelt positief over alle onderzochte indicatoren van het onderwijsleerproces. Ook de afstemming op verschillen tussen leerlingen is nu voldoende. Op basis van zorgvuldig opgestelde groepsplannen zorgt de school voor onderwijs op maat. Een sterk punt is dat vooral de methodegebonden toetsen een belangrijke rol spelen bij de bepaling van de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Zichtbaar is verder dat de leraren zich geschoold hebben in het directe instructiemodel. Een aandachtspunt hierbij is het creëren van een betekenisvolle context en daarmee het motiveren van de leerlingen. pagina 9 van 11
Begeleiding en zorg De school beschikt over een compleet en up to date leerlingvolgsysteem. Over gebruik en interpretatie zijn duidelijke afspraken gemaakt. Zo is er bijvoorbeeld een algemeen geldend afnameprotocol opgesteld. De school heeft een duidelijke zorgstructuur opgesteld, met duidelijke procedures en afspraken. Toch beoordeelt de inspectie de planmatigheid van de zorg als onvoldoende. Individuele handelingsplannen zijn namelijk te weinig concreet als het gaat om doelformuleringen en het plannen van (de wijze van) evalueren. Het is daardoor tevens de vraag of de gekozen leerinhouden wel voldoende doelmatig zijn. Een tweede tekortkoming is dat de geplande zorg aan leerlingen met dyslexie voornamelijk bestaat uit dispenserende en compenserende maatregelen. Er zijn in de handelingsplannen niet of nauwelijks smart-doelen geformuleerd. Tevens zijn gerichte instructie en leeractiviteiten om achterstanden bij lezen en spelling in te lopen maar mondjesmaat erin opgenomen. Kwaliteitszorg De directeur heeft sinds haar komst in 2009 met succes ingezet op noodzakelijke verbeteringen in het primaire proces. Daarnaast heeft ze een cultuuromslag bewerkstelligd. Opbrengstgericht werken is daarin centraal komen te staan, met behoud van een plezierig schoolklimaat. De regelmatige en gedegen evaluaties van vooral de tussentijdse opbrengsten maken dat nu ook indicator 9.3 als voldoende is beoordeeld. Een aandachtspunt is het bepalen van een streefdoel voor de eindopbrengsten. Begrijpelijkerwijs heeft de school zich tot nu toe gericht op het voldoen aan de minimum-inspectienorm, maar het is nu zaak om een voldoende ambitieus streefdoel te formuleren dan past bij visie van de school en de mogelijkheden van de leerlingenpopulatie. pagina 10 van 11
3 Toezichtarrangement Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan OBS de Waerdenburght het basisarrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs is weer voldoende. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt. Naleving Er zijn tekortkomingen geconstateerd in de naleving van wettelijke voorschriften, die vanwege het programmatisch handhaven standaard zijn gecontroleerd. Er is een onvolledigheid in de inhoud van de schoolgids geconstateerd. Het document geeft onvolledige informatie over de volgende onderdelen: de (actuele) resultaten van het onderwijs; omdat de gids tweejaarlijks verschijnt, bevat de gids onvoldoende actuele informatie. de klachtenprocedure; de tekst maakt onvoldoende duidelijk dat ouders rechtstreeks de landelijke klachtencommissie kunnen benaderen. Er is tevens een onvolledigheid in de inhoud van het schoolplan geconstateerd. Het document geeft geen informatie over de volgende onderdelen: de wijze waarop het bevoegd gezag bewaakt dat de school de gewenste kwaliteit realiseert. Het beleid van de inspectie is de genoemde onvolkomenheden op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicatoren over het naleven van wet- en regelgeving. Wel heeft de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versies van deze schooldocumenten de ontbrekende onderdelen zijn opgenomen. pagina 11 van 11