BCO Begeleidingscentrum voor Onderwijs en Opvoeding BELEIDSPLAN @ LAND VAN CUIJK 2005-2008
BCO Begeleidingscentrum voor Onderwijs en Opvoeding BELEIDSPLAN @ LAND VAN CUIJK 2005-2008 Vanaf schooljaar 2001-2002 wordt er in het Land van Cuijk samengewerkt door scholen voor basisonderwijs op het gebied van onderwijskundig gebruik van ICT (Informatie en Communicatie Technologie). De succesvolle samenwerking heeft ertoe geleid dat vanaf schooljaar 2002-2003 alle(!) scholen uit het Land van Cuijk deelnemen aan deze samenwerking. De provincie Noord-Brabant ondersteunt dit unieke initiatief met een subsidie met een looptijd van 2002-2005. Nu het einde van de subsidie in zicht komt beraden de deelnemende scholen van @ Land van Cuijk zich op voortzetting van de tot nu toe vruchtbare samenwerking. In dit plan wordt beschreven op welke wijze de voortzetting vorm dient te krijgen en hoe de samenwerking georganiseerd en gefinancierd dient te worden. Bij de uitwerking van een plan hebben een aantal uitgangspunten centraal gestaan: @ Land van Cuijk heeft in de afgelopen jaren een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan de integratie van ICT in het onderwijs. Positieve ervaringen en werkwijzen zullen de basis vormen voor voortzetting van de samenwerking; De ontwikkelingen op het gebied van ICT (in het onderwijs) gaan snel, planningen op lange termijn worden vaak achterhaald alvorens ze kunnen worden uitgevoerd. Om recht te kunnen doen aan de ontwikkelingen, en dus ook de mogelijkheden, van ICT in het onderwijs, is een procesgerichte benadering noodzakelijk; Conform andere ontwikkelingen in het onderwijs wordt gestreefd naar het bewerkstelligen van zoveel mogelijk autonomie in de keuzes die scholen maken op het gebied van ICT. @ Land van Cuijk is alleen actief op die gebieden waar er een meerwaarde gehaald kan worden uit centralisering. Het beleidsplan bestaat uit drie gedeeltes. Gestart wordt met een inleiding. Hierin wordt stilgestaan bij de plaats van ICT in het onderwijs en bij de meerwaarde van de activiteiten van @ Land van Cuijk tot nu toe. In het tweede hoofdstuk wordt geschetst op welke wijze de voortzetting van @ Land van Cuijk er uit ziet en welke meerwaarde dit voor scholen oplevert. Het beleidsplan wordt afgesloten met een overzicht van acties. 2
1. Inleiding Computers zijn nauwelijks meer weg te denken in onze maatschappij en binnen het onderwijs. De impact van de komst van de computer wordt door sommigen gezien als een van de grootste sinds de industriële revolutie. Hiermee wordt enerzijds gedoeld op de impact van de computer als apparaat op zich en anderzijds op het effect dat de computer heeft op veranderingen in de maatschappij. Vertaalt naar het onderwijs betekent dit dat het zorgvuldig integreren van computers in het onderwijs niet alleen van belang is omdat het gebruik ervan een belangrijke plaats inneemt in onze samenleving maar dat de computer bovenal ook een waardevol hulpmiddel kan zijn bij het leren van leerlingen en scholen. Met andere woorden: de computer kan een bijdrage leveren aan het 'leren leren' van leerlingen en het aan het transformeren van scholen tot 'lerende organisaties'. De hierboven genoemde zaken vormen een directe link naar de missie van @ Land van Cuijk ten aanzien van de integratie van ICT in het onderwijs: @ Land van Cuijk wil door bundeling van krachten en middelen, zowel leerlingen als de school als organisatie, de mogelijkheid bieden om gebruik te maken van de mogelijkheden van ICT en deze ten goede laten komen aan ontwikkelingen op zowel individueel als organisatie niveau. Aandacht voor de plaats van ICT in het onderwijs lijkt gerechtvaardigd door het gegeven dat het gebruik van computers ten behoeve van het onderwijs nog lang geen vanzelfsprekendheid is. Geconstateerd wordt dat er nog teveel sprake is van een onderscheid dat gemaakt wordt tussen onderwijs aan de ene kant en ICT aan de andere kant. @ Land van Cuijk wil scholen ondersteunen bij de integratie van ICT in het onderwijs. De meerwaarde van @ Land van Cuijk in deze context zit met name in de bundeling van krachten en middelen. Door deze bundeling kan op tal van terreinen een meerwaarde worden gecreëerd. Gedacht kan worden aan het kunnen delen van kennis en expertise, het kunnen opzetten van projecten, het kunnen aanboren van landelijke subsidies, maar ook aan kostenbesparing door gezamenlijke inkoop of door het aanstellen van personeel met schooloverstijgende taken of opdrachten. In dit plan zal de verwachte meerwaarde van @ Land van Cuijk voor de periode 2005-2008 worden geschetst. Voorafgaand hieraan zal eerst een algemeen beeld worden geschetst van de plaats van ICT in het onderwijs en zal kort worden teruggeblikt op het ontstaan van @ Land van Cuijk en op de tot nu toe bereikte resultaten. 3
De visie van @Land van Cuijk op de plaats van ICT in het onderwijs De westerse maatschappij verandert in een rap tempo van industriële samenleving naar een kennis- en informatiemaatschappij. Het kunnen verwerven, verwerken en het vervolgens op een goede wijze kunnen presenteren van informatie zijn belangrijke vaardigheden. De I (informatie) en de C (communicatie) van ICT spelen hierbij een belangrijke rol. Het onderwijs wordt uitgedaagd om de huidige generatie leerlingen voor te bereiden op deze samenleving. Leerlingen begeleiden bij het zich eigen maken van kennis en vaardigheden die belangrijk zijn in de huidige maatschappij wordt daarmee een van de belangrijkste kerntaken van de school. Het onderwijs kan kan een bijdrage leveren aan deze voorbereiding door aandacht te besteden aan een drietal functionaliteiten van ICT: Het leren over ICT (learn tot use) bijvoorbeeld: leren hoe een tekstverwerker werkt; leren hoe je 'echte' informatie van 'valse' informatie kunt onderscheiden. Het leren door middel van ICT (use to learn) ICT als zelfstandig leermiddel waarmee de leerling leeractiviteiten kan uitvoeren, bijvoorbeeld oefeningen maken aan de computer. Het leren met behulp van ICT (use to learn) ICT als gereedschap bij het leren, bijvoorbeeld de computer gebruiken als rekenmachine, communiceren middels mail of chat, informatie opzoeken op het internet. De tweede en derde functionaliteit (use to learn functionaliteiten) vragen om, en sluiten aan op een nieuwe vorm van onderwijs en leren. (voor meer informatie, zie de bijlage 1). ICT in het onderwijs betekent veel meer dan het plaatsen van een nieuwe multimediacomputer in iedere klas. Leerkrachten en scholen zullen moeten transformeren om gebruik te kunnen maken van de kracht van ICT. Concreet vraagt het om andere vormen van instructie, om ander klassenmanagement, om het binnen de school halen van realistische contexten en om het stimuleren van samenwerking tussen leerlingen (en leerkrachten). Hiermee komen we bij de visie van @ Land van Cuijk op het gebruik van ICT in het onderwijs: De inzet van Informatie en Communicatie Technologie (ICT) binnen school is volgens @ Land van Cuijk van belang omdat: ICT administratieve processen en toepassingen efficiënter en effectiever kan laten verlopen; ICT kan worden gezien als een middel om zowel leerkrachten als leerlingen opnieuw te betrekken en te enthousiasmeren voor onderwijs en leren; ICT motivatie verhogend kan werken, het kan de aandacht van gebruiker trekken en houdt deze vast door de gebruiker een actieve rol te geven binnen zijn eigen leerproces; leerlingen en leerkrachten door het gebruik van ICT meer invloed kunnen krijgen op het eigen leren; met behulp van ICT (les)situaties kunnen worden geschapen die levensechte situaties benaderen; 4
door de inzet van ICT leerwegen kunnen worden geïndividualiseerd en hierdoor kan het onderwijs beter aansluiten bij de individuele behoeften, het niveau en het leertempo. Meerwaarde van samenwerking binnen @ Land van Cuijk Samenwerking van scholen binnen @ Land van Cuijk, gericht op het realiseren van bovenstaande visie, levert voor de deelnemende scholen een meerwaarde op. Deze meerwaarde kan onder andere worden gevonden in: het delen van ervaringen en expertise bij het vormgeven van de integratie van ICT in het onderwijs. Scholen kunnen voorbeelden van 'good practice' met elkaar delen middels presentaties, uitwisselingsbijeenkomsten maar uiteraard ook door gebruik te maken van het gemeenschappelijke digitale onderwijsplein. Voordeel van deze manier van werken is dat scholen niet alle ontwikkelingen zelfstandig hoeven te doorlopen of alles zelf uit moeten zoeken. Scholen kunnen ten aanzien van enkele ontwikkelingen 'vooroplopen' en ten aanzien van andere trajecten 'volgen'. Door gebruik te maken van één aanspreekpersoon (coördinator) binnen @ land van Cuijk wordt het mogelijk om de ervaringen en expertise te centraliseren en door te sluizen. het opzetten en organiseren van (schooloverstijgende) ondersteunende trajecten. Gemeenschappelijke vragen van scholen kunnen worden gebundeld tot schooloverstijgende vragen. Hierdoor kunnen meerdere scholen gebruik maken van een gemeenschappelijk aanbod wat leidt tot kostenbesparing en tot het verbreden van kennis en expertise. het opzetten van innovatieve pilots. Individuele scholen hebben nauwelijks mogelijkheden en middelen om (kleinschalige) innovatieve trajecten op te zetten. Door de samenwerking van scholen binnen @ Land van Cuijk kan dit wel gerealiseerd worden. Afgevaardigden van scholen kunnen deelnemen aan pilots als het leren werken met 'webkwesties', het werken met 'ontdeknet', het opzetten van 'e-mail-projecten', etc., doordat deze schooloverstijgend georganiseerd worden. het aanboren van landelijke subsidies. Door de bundeling van krachten en middelen binnen @ Land van Cuijk wordt de regio een (landelijk gezien) interessante partner. Hierdoor worden financiële en facilitaire middelen makkelijker toegankelijk. Het werken met grass-root projecten, de contacten met Town-Tilburg en de contacten met de stichting ICT op school zijn hier mooie voorbeelden van. 5
Resultaten van @ Land van Cuijk @ Land van Cuijk is een samenwerkingsproject op het gebied van onderwijskundig gebruik van ICT waarvan in totaal 9 schoolbesturen, 48 basisscholen, 780 leerkrachten en 10.000 leerlingen deel uitmaken. Voor meer informatie over de deelnemende scholen wordt verwezen naar de site. http://www.onderwijspleinlandvan cuijk.nl Het samenwerkingsproject kent haar start in het schooljaar 2001-2002. 36 scholen, verenigd binnen KPO Land van Cuijk gingen aan de slag met een ICT-project. Vanaf de start van het traject is gezocht naar mogelijkheden om het project uit te breiden. Uitbreiding zowel in deelnemende scholen als in mogelijkheden gericht op voortzetting van het project. Deze behoefte werd (en wordt) mede gevoed door de door de scholen ervaren meerwaarde van samenwerking, die ook haar uitwerking heeft op andere gebieden dan alleen ICT. Concrete stappen die ten aanzien hiervan zijn ondernomen, zijn het informeren van de scholen van andere denominaties binnen het Land van Cuijk over (de voortgang van) het project binnen KPO-Land van Cuijk, en de aanvraag voor projectsubsidie bij de provincie Noord-Brabant ten behoeve van voortzetting van het project voor alle scholen voor basisonderwijs binnen het Land van Cuijk. Deze initiatieven hebben geleid tot een toekenning van een provinciale subsidie voor de periode van 2002-2004 en tot een uitbreiding van het aantal deelnemende scholen naar 48 scholen (100% van de scholen in het Land van Cuijk). Het project krijgt de naam '@ Land van Cuijk' en wordt denominatieoverstijgend. De totaal beschikbare subsidie ( 410.000,-) wordt in een periode van drie jaar beschikbaar gesteld (2002: 200.000,-; 2003: 140.000,-; 2004: 70.000,-). Na deze periode van drie jaar zal de opgebouwde structuur bekostigd moeten worden door de scholen die er gebruik van maken. Dit plan richt zich hierop. Rekening houdend met het succes van de samenwerking wordt ruim voor het aflopen van de subsidie (de subsidie voor 2004 kan worden ingezet voor het schooljaar 2004-2005) nagedacht over voortzetting van de samenwerking. Voordat hier concreter op wordt ingegaan zullen in de volgende paragraaf enkele resultaten van de samenwerking worden gepresenteerd. In de periode december 2002 januari 2003 heeft er een onderzoek plaatsgevonden naar het ICT-gebruik binnen de basisscholen in het Land van Cuijk. Binnen dit onderzoek werden scholen die al enige tijd samenwerkten ten aanzien van de integratie van ICT in het onderwijs (op basis van het vier in balans-model) vergeleken met scholen die deze integratie op eigen wijze oppakten. De resultaten worden beschreven in een algemeen beeld van het ICT-gebruik binnen de scholen en in een overzicht van de meerwaarde van samenwerking binnen @ Land van Cuijk. Algemeen beeld van de stand van zaken ICT heeft duidelijk zijn intrede gedaan in de scholen van @ Land van Cuijk. Het gebruik wordt door bijna driekwart van de scholen nog getypeerd als beginnend gebruik. Op bijna de helft van de scholen maken dan ook bijna alle teamleden gebruik van ICT tijdens de lessen. Op een kwart van de scholen is dit veel minder. Daar gebruikt minder dan de helft van het team ICT tijdens de lessen. Dit verschil kan hoogstwaarschijnlijk verklaard worden door de mate waarin leerkrachten op de hoogte zijn van de mogelijke toepassingen van ICT binnen het onderwijs. Bijna de helft van de leerkrachten van @ 6
Land van Cuijk blijkt matig op de hoogte te zijn van de mogelijke toepassingen. In de dagelijkse praktijk wordt op de scholen die ICT gebruiken, voornamelijk gebruik gemaakt van oefenprogramma s. Dit gebeurt mimimaal wekelijks, soms zelf dagelijks. Het gebruik van een tekstverwerkingsprogramma en internet als informatiebron vindt minder frequent plaats maar gemiddeld gezien toch eens per maand. Het gebruik van ICT als communicatiemiddel of als planningsinstrument komt nog minder frequent voor. Driekwart van de scholen geeft verder aan de huidige ICT-voorzieningen toereikend te vinden en de helft van de scholen beoordeelt het huidige beheer en onderhoud als voldoende. Hiertegenover staat uiteraard een andere helft die het beheer en onderhoud als onvoldoende beoordeelt. Kijkend naar de toekomst hebben scholen hoge verwachtingen van de toepassingsmogelijkheden van ICT binnen het onderwijs. Er wordt veel verwacht van het gebruik van kennisnet, internet, e-mailgebruik, het gebruik van multimedia en het gebruik van geautomatiseerde leerlingvolgsystemen. Scholen hebben minder hoge verwachtingen van het gebruik van systemen voor elektronische leerstofplanning. De ondersteuningsbehoefte bij het realiseren van deze verwachtingen blijft onverminderd hoog. Scholen zien onder andere kansen in meer samenwerking, het kijken bij anderen, het benutten van voorbeelden van gebruik, het trainen van didactische vaardigheden en in technische ondersteuning. Dit laatste sluit aan op één van de knelpunten die scholen signaleren bij de daadwerkelijke implementatie van ICT in hun onderwijs. De top drie van knelpunten bestaat uit het ontbreken van voldoende kennis en vaardigheden, het ontbreken van tijd en het ontbreken van voldoende faciliteiten om tegemoet te kunnen komen aan de beheers- en onderhoudsvragen. Meerwaarde van @ Land van Cuijk @ Land van Cuijk biedt scholen de gelegenheid om gebruik te maken van begeleidingsen ondersteuningstrajecten, gebaseerd op het 'vier in balans'-model van de stichting ICT op school. Scholen krijgen dan zowel technische als onderwijskundige ondersteuning bij de eerste stappen op het pad naar implementatie van ICT in het onderwijs. Daarnaast worden allerlei initiatieven en workshops ondersteund die verdere implementatie mogelijk kunnen maken. Het onderzoek laat overduidelijk zien dat het gebruik maken van deze ondersteuning positieve effecten oplevert. Scholen die het begeleidings- en ondersteuningstraject hebben afgerond zijn meer tevreden over de huidige ICT-voorzieningen dan de overige scholen. Voor deze scholen geldt dat zij de huidige ICT-voorzieningen toereikend acht. Scholen die nog niet deelname aan de samenwerking binnen @ Land van Cuijk typeren de ICT-voorzieningen als slecht of matig. Deze scholen hebben ook meer behoefte aan technische ondersteuning dan de scholen die deel uitmaken van @ Land van Cuijk. Leerkrachten en leerlingen van de scholen die deel uitmaken van @ Land van Cuijk maken meer gebruik van ICT in de lessen dan leerkrachten en leerlingen van de scholen die (nog) niet deelnamen aan de samenwerking binnen @ Land van Cuijk. De eerstgenoemde leerkrachten zijn daarnaast ook beter bekend met de mogelijke toepassingen van ICT in het onderwijs. 7
2. @ Land van Cuijk 2005-2008 Kern van dit beleidsplan is de voortzetting van de samenwerking van basisscholen uit de regio Land van Cuijk ten aanzien van de integratie van ICT in het onderwijs. In de volgende paragrafen zal aandacht worden besteed aan de meerwaarde van deze samenwerking en aan de concretisering van de samenwerking. Concretisering voor zover dat kan. Al eerder werd immers aangegeven dat, om recht te kunnen doen aan de snelle ontwikkelingen op het gebied van ICT en de verschillen tussen de scholen, gewerkt wordt vanuit een procesgerichte benadering. Achtereenvolgens zal worden ingezoomd op de onderwijskundige meerwaarde en de technische meerwaarde van de samenwerking. Vervolgens wordt aandacht besteed aan de organieke structuur van @ Land van Cuijk en financiële middelen die gemoeid zijn met de samenwerking. Onderwijskundige meerwaarde @ Land van Cuijk werkt bij het realiseren van de visie vanuit een tweetal basisprincipes: De evenwichtige verdeling van de I, de C en de T van ICT Momenteel wordt op een aantal scholen een te zware nadruk op de Techniek ervaren. De Informatiefunctie lijkt al aardig in opkomst te zijn, de Communicatiefunctie wordt echter als onderbelicht ervaren. Voor @ Land van Cuijk ligt hier een taak om de drie aspecten meer in evenwicht te krijgen. De Techniek wordt verder beschouwd ten dienste van de Informatie- en Communicatiefunctie. ICT + onderwijs = ONDERWIJS @ Land van Cuijk begeleidt scholen bij de integratie van ICT in het onderwijs. Concreet betekent dit dat projecten gericht op andere of vernieuwende vormen van onderwijs, waarbij het gebruik van ICT een rol speelt, ondersteund kunnen worden. De ontwikkeling van ICT- kennis en vaardigheden moet dus altijd gekoppeld zijn aan onderwijskundige doelstellingen. (De grassroots zijn hier prachtige voorbeelden van) De scholen die deel uitmaken van @ Land van Cuijk zijn van mening dat samenwerking op diverse onderdelen van meerwaarde kan zijn bij het realiseren van bovengenoemde basisprincipes. De meerwaarde wordt teruggevonden in een aantal taken die worden toegeschreven aan @ Land van Cuijk. Het onlangs gelanceerde digitale onderwijsplein (http://www.onderwijspleinlandvan cuijk.nl) neemt een sleutelpositie in bij de realisatie van de taken. Dit onderwijsplein doet door de open structuur recht aan de procesgerichte benadering van @ Land van Cuijk en maakt door toepassing van zowel de Informatie als Communicatiemogelijkheden optimaal gebruik van de kracht van ICT. De verwachte onderwijskundige meerwaarde is gebaseerd op ervaringen die reeds zijn opgedaan binnen @ Land van Cuijk en op ideeën die zijn opgedaan en besproken tijdens de Zwedenreis 2004. Hieronder zal per taak worden beschreven op welke manier door samenwerking een meerwaarde kan worden gecreëerd. Het betreft telkens een richtinggevende beschrijving, geen voorschrijvende beschrijving, zodat recht gedaan kan worden aan het procesmatige karakter van @ Land van Cuijk en daar waar nodig ingespeeld kan worden op nieuwe ontwikkelingen of actuele behoeftes. 8
Coördinerende taak @ Land van Cuijk neemt scholen werk uit handen door vragen en ontwikkelingen op regionaal niveau op te pakken. @ Land van Cuijk kan zorgdragen voor een efficiënte, effectieve en verantwoorde inzet van de beschikbare middelen, kan hulp verlenen aan schoolgeledingen als het even minder goed lukt met de uitvoering met ICT, kan voorlichting geven, informatie verstrekken, informatie vergaren rond ICT-gebruik in onderwijs en nauw contact onderhouden met de deelnemende scholen en vergelijkbare projecten als TOWN en Eduweb. @ Land van Cuijk vormt voor de deelnemende scholen het loket waar men terecht kan met vragen op het gebied van ICT in het onderwijs. (Hulp)vragen van scholen worden verzameld, gescreend en teruggespeeld. Veelvoorkomende (hulp)vragen kunnen regionaal worden opgepakt, bijvoorbeeld in de vorm van een cursusaanbod of het organiseren van netwerkbijeenkomsten. Incidentele vragen kunnen mogelijk beantwoord worden door scholen te verwijzen naar collega-scholen met voorbeelden van good practice. Meerwaarde van @ Land van Cuijk voor de deelnemende scholen: Door het aanstellen van een projectcoördinator hoeven scholen niet afzonderlijk te investeren in het op zoek gaan naar mogelijkheden op het gebied van ICT en het beantwoorden van vragen op het gebied van ICT. Dit betekent een besparing op bijvoorbeeld de benodigde tijd voor een ICT-coördinator, maar ook IB-ers en directeuren kan werk uit handen worden genomen door vragen op het gebied van ICT neer te leggen bij @ Land van Cuijk. Door bundeling van vragen kunnen activiteiten worden opgezet die door (kleinere) scholen individueel niet gerealiseerd hadden kunnen worden (om financiële, inhoudelijke of organisatorische redenen). Scholen, maar ook individuele leerkrachten kunnen kiezen voor een rol als 'trekker' of 'volger'. Met andere woorden: ze kunnen deelnemen aan (voor de school of leerkracht aantrekkelijke) innovatieve trajecten die gerealiseerd kunnen worden doordat krachten en middelen gepoold worden binnen @ Land van Cuijk, maar ze kunnen er ook voor kiezen om gebruik (in de positieve zin van het woord) te maken van de ervaringen die de eerstgenoemde scholen hebben opgedaan. Reflectieve taak ICT en onderwijs... het gaat wel over 'LEREN'! (zie ook bijlage 1) @ Land van Cuijk is scholen van dienst zijn bij het realiseren van zinvol gebruik van ICT in het onderwijs. Wat zijn de mogelijkheden van ICT? Maar ook... wat zijn de grenzen van ICT? En vervolgens... hoe realiseren we het wenselijke gebruik van ICT. Middels het in gang zetten van discussies met teams, ICT-coördinatoren en / of directeuren, kan de wenselijke koers worden voortgezet. Een voorbeeld van de reflectieve taak is de in 2003 georganiseerde dag waarop directeuren en ICT-coördinatoren zich hebben gebogen over succesfactoren voor de implementatie van ICT. Ook de lancering van het digitale onderwijsplein biedt mogelijkheden tot bezinning op de plaats van ICT binnen het onderwijs. Binnen het forum kunnen discussies gestart worden en onder de knop 'projecten' kan informatie worden ingewonnen over concrete ervaringen en mogelijkheden. 9
Meerwaarde van @ Land van Cuijk voor de deelnemende scholen: Door de schaalgrootte van @ land van Cuijk profiteren de scholen van de mogelijkheid om in overleg te treden met andere grote regionaal of landelijk opererende partners. Ontwikkelingen op het gebied van ICT en onderwijs vinden dus sneller hun weg naar de scholen van @ Land van Cuijk door de pooling van krachten en middelen. Door de gemeenschappelijkheid in ontwikkelingen op de verschillende scholen binnen @ Land van Cuijk, zal uitwisseling meer rendement opleveren dan wanneer deze scholen ieder hun eigen traject zouden invullen (er sprake van een gemeenschappelijk kader, er wordt gesproken in dezelfde taal) Stimulerende taak @ Land van Cuijk stimuleert scholen door ze uitzicht te bieden op de mogelijkheden van ICT in het onderwijs. Hierbij kan gedacht worden aan het organiseren van bijeenkomsten op regionaal niveau waarin scholen bekend worden gemaakt met (nieuwe) toepassingen van ICT in het onderwijs, maar ook aan op individuele scholen gerichte acties. Voorbeelden van de stimulerende taak zijn de cursussen 'ontdeknet' en 'webkwesties' (onderwijskundige ICT-toepassingen met een innovatief karakter) welke op regionaal niveau toegankelijk waren, maar ook de 'grass root' projecten waarbij scholen individueel gestimuleerd werden om op een vernieuwende wijze gebruik te gaan maken van ICT in het onderwijs. Meerwaarde van @ Land van Cuijk voor de deelnemende scholen: Scholen hoeven niet ieder voor zich tijd en middelen vrij te maken voor deze taak, ze kunnen terugvallen op de mogelijkheden geboden door @ Land van Cuijk Scholen maar ook individuele leerkrachten met 'good practice' ervaringen kunnen zich profileren, ze staan niet alleen, en kunnen door het delen van hun ervaringen hun expertise vergroten 'Volgende' scholen kunnen gebruik maken van de praktijkervaringen van 'trekkende' scholen door deze te 'kopiëren' naar de eigen situatie Individuele leerkrachten of specifieke doelgroepen (bijvoorbeeld onderbouwleerkrachten of IB-ers of administratief medewerkers) kunnen door de pooling van krachten en middelen deelnemen aan stimulerende trajecten welke op het niveau van een individuele school niet gerealiseerd hadden kunnen worden (om financiële, inhoudelijke of organisatorische redenen) 10
Expertise taak @ Land van Cuijk is het verzamelpunt van expertise op het gebied van ICT in het onderwijs, door ervaringen en voorbeelden van good practice te centraliseren en toegankelijk te maken voor alle deelnemers. Hierbij kan gedacht worden aan: Publicatie van ervaringen van good practice op het onderwijsplein, forumdiscussie op het onderwijsplein, het verwijzen van scholen (of leerkrachten) naar scholen met 'ervaring' (bijvoorbeeld de verwijzing naar de ICT-school van het jaar) en het inrichten van virtuele kantoren voor bepaalde doelgroepen. Meerwaarde van @ Land van Cuijk voor de deelnemende scholen: Door het gemeenschappelijke karakter van @ Land van Cuijk spreken scholen 'dezelfde taal' en levert uitwisseling van expertise meer rendement op. Door de schaalgrootte van @ Land van Cuijk (48 scholen) is het delen van expertise zinvol. Scholen kunnen continu hun eigen rol kiezen: eigen expertise presenteren of gebruik maken van door andere scholen opgedane expertise. Door de schaalgrootte is @ Land van Cuijk een interessante partner voor interne (zelf opstarten van projecten ondersteund middels landelijke subsidies) maar ook voor externe projecten (bijvoorbeeld de ontwikkeling van de digitale werkomgeving door de leverancier van het netwerk) Scholen kunnen terecht bij @ Land van Cuijk voor het vinden van de expertise, ze hoeven niet stad en land af te zoeken. Door de pooling van krachten en middelen wordt het mogelijk om nieuwe expertise te ontwikkelen, welke op het niveau van een individuele school nooit gerealiseerd had kunnen worden Professionaliserende taak @ Land van Cuijk levert een bijdrage aan de professionalisering van schoolmedewerkers in het kunnen begeleiden en sturen van de integratie van ICT in het onderwijs. Concreet kan hierbij worden gedacht aan de professionalisering van ICT-ers (en eventueel IB-ers) in het kunnen begeleiden van leerkrachten bij de implementatie van ICT in het onderwijs. Deze professionalisering kan het karakter hebben van 'use to learn' (denk aan DROcursussen) maar kan ook het karakter hebben van 'learn to use' (training in nieuwe didactische vaardigheden of het praktisch leren gebruiken van mogelijkheden als 'webkwesties' 'e-mail-projecten') Meerwaarde van @ Land van Cuijk voor de deelnemende scholen: Scholen maar ook individuele leerkrachten kunnen deelnemen aan door @ Land van Cuijk georganiseerde cursussen of trainingen. Scholen wordt hiermee organisatorisch werk uit handen genomen en door de schaalgrootte levert dit financieel voordeel op voor scholen. Doordat scholen te maken krijgen met een 'gelijk' aanbod wordt uitwisseling van kennis en expertise mogelijk. Uitwisseling van ervaringen en expertise tussen leerkrachten (maar ook tussen ICT-ers) wordt hierdoor vereenvoudigd. 11
Technische meerwaarde Samenwerking binnen @ Land van Cuijk biedt naast een meerwaarde op onderwijskundig gebied ook meerwaarde op technisch gebied. Al eerder is aangegeven dat we wel spreken over onderwijs en ICT, maar dat het gaat over 'leren'. De techniek moet dus ten dienste staan van dit 'leren' en mag geen doel op zich worden of een drempel opwerpen voor het 'leren'. @ Land van Cuijk wil scholen dan ook ten dienste zijn door de technische zorgen uit handen te nemen. Naast deze psychologische meerwaarde kan er op een drietal andere aspecten ook meerwaarde ontleend worden aan samenwerking. Opnieuw betreft het richtinggevende beschrijvingen zodat recht gedaan kan worden aan de procesgerichte benadering van @ Land van Cuijk. Nieuwe technische ontwikkelingen, mogelijkheden, maar ook wensen van de gebruikers vormen de leidraad voor concrete acties en activiteiten. Uniform besturingssysteem Vanaf de start van de samenwerking tussen scholen op het gebied van ICT, is gekozen voor het werken met een uniform besturingssysteem. Op 46 van de 48 scholen wordt momenteel gebruik gemaakt van de diensten van Edulan. Door te streven naar zoveel mogelijk uniformiteit wordt de slagkracht naar de leverancier groter. @ Land van Cuijk kan hierdoor gewenste ontwikkelingen in gang zetten die door individuele scholen niet of nauwelijks gerealiseerd hadden kunnen worden (een voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van de educatieve schil). Een vorm van continue monitoring vanuit @ Land van Cuijk (bij elkaar brengen van klachten, wensen, ervaringen) leidt er tot dat scholen snel en goed geholpen kunnen worden bij hun vragen en kan er voor zorgdragen dat de toeleverancier alles in het werk zal stellen om @ Land van Cuijk als klant te behouden. Meerwaarde van @ Land van Cuijk voor de deelnemende scholen: Scholen wordt veel werk, tijd en energie uit handen genomen met betrekking tot bovengenoemde zaken. Vragen, opmerkingen en wensen kunnen worden doorgespeeld aan @ Land van Cuijk. Scholen kunnen profiteren van scherpe prijsstellingen die door de schaalgrootte van @ Land van Cuijk afgedwongen kunnen worden. Centrale inkoop Doel van de centrale inkoop is het kunnen bewaken en garanderen van de uniformiteit en het kunnen bedingen van financieel voordeel. Gedacht kan worden aan het centraal inkopen van computers en randapparatuur voor individuele scholen (computers, printers, camera's, etc.), maar ook aan de aanschaf van apparatuur op regionaal niveau (smartboard, beamers, etc.). Centrale inkoop kan verder het onderhoud en beheer van de systemen en apparatuur vergemakkelijken. Scholen worden ten aanzien van aanschaf bijgestaan en geadviseerd door @ Land van Cuijk. Dit bijvoorbeeld door de formulering van minimumeisen, gesteld door @ land van Cuijk, waaraan nieuw aan te schaffen apparatuur moet voldoen. 12
Meerwaarde van @ Land van Cuijk voor de deelnemende scholen: Scholen profiteren van het financiële voordeel dat behaald kan worden door gezamenlijke inkoop via @ Land van Cuijk. Scholen worden door @ Land van Cuijk geadviseerd in de aanschaf, wat leidt tot tijdsbesparing voor scholen (niet alles hoeft opnieuw uitgezocht te worden) maar ook tot aanschaf van materialen met een juiste prijs-kwaliteitverhouding, passend binnen het besturingssysteem en gericht op mogelijk gebruik in de toekomst. Onderhoud en beheer Ten aanzien van onderhoud en beheer geldt, net als voor het besturingssysteem, dat vanuit @ Land van Cuijk wordt gestreefd naar uniformiteit. Het onderhoud en beheer van de infrastructuur kent verschillende niveaus en daarom zal binnen @ Land van Cuijk (evenals voorheen) gewerkt worden met SLA's (Service Licence Agreement, afspraken met betrekking tot het onderhoud van het systeem). Scholen kunnen door deze werkwijze zelf bepalen of ze voor bepaalde onderhoud- en beheersactiviteiten gebruik maken van een externe organisatie of een beroep doen op personen binnen de eigen organisatie. @ Land van Cuijk kan door het afsluiten van een gemeenschappelijk SLA-contract voor alle scholen werk uit handen nemen en een kostenbesparing realiseren. Van de externe organisatie die wordt verzocht om (delen van) het onderhoud en beheer uit te voeren, wordt verwacht dat ze inzicht heeft in de werkwijze van schoolorganisaties. @ Land van Cuijk kan scholen hierbij van dienst zijn door de inzet van ICT-studenten die werkzaamheden uitvoeren onder de supervisie van @ Land van Cuijk Meerwaarde van @ Land van Cuijk voor de deelnemende scholen: Scholen besparen tijd, energie en geld door de werkzaamheden (organisatorisch en praktisch) te centraliseren binnen @ Land van Cuijk. 13
Organisatiestructuur Kenmerkend voor de ontwikkelingen in het kader van informatie, communicatie en technologie (ICT) is de snelheid waarmee de veranderingen geschieden en de onvoorspelbaarheid ervan. Het exact aangeven van concrete plannen kan daarom slechts voor een korte termijn inzicht bieden. Binnen @ Land van Cuijk wordt daarom gekozen voor het opzetten van een flexibele lerende organisatie die de meeste kansen biedt op het adequaat en alert inspelen op ontwikkelingen. De voorgestelde organisatie bestaat uit een ICT-directie, een projectleider en een (beleids)adviesgroep. ICT-directie Door de afzonderlijke besturen worden leden van het management voorgedragen en gemandateerd om zitting te nemen in een ICT directie. Deze ICT-directie stelt namens de besturen op hoofdlijnen de kaders vast van de gewenste meerwaarde en beleidsdoelstellingen. Tevens houdt de ICT-directie toezicht op de uitvoering van taken en resultaten van de centrale coördinatie door de projectleider en resultaten van de ontwikkelingen binnen de scholen. Jaarlijks worden de beleidsvoornemens aan de besturen of gemandateerd management ter vaststelling voorgelegd en verslag uitgebracht omtrent de resultaten. Projectleider Van de projectleider mogen de volgende competenties worden verwacht: Kennis van bronnen waarin leerkrachten informatie kunnen vinden over het toepassen van ICT in hun vakgebieden. Leerkrachten en ICT-ers kunnen begeleiden bij hun oriëntatie op de interne en externe mogelijkheden om voor hen relevante ICT-informatie te verwerven. Leerkrachten en ICT-ers kunnen begeleiden bij het functioneel integreren van ICT in de lessen. Kennis van de technische infrastructuur, zodanig dat wensen van gebruikers in samenspraak met systeembeheer en leverancier kunnen worden geëvalueerd. Beleid kunnen formuleren op het niveau van @ Land van Cuijk. Kunnen samenwerken met ICT-ers, leerkrachten en de systeembeheerder. Kunnen adviseren van de ICT-directie. Een innovatieplan kunnen (laten) ontwikkelen. Een innovatieproject kunnen initiëren. Een innovatieproject kunnen (laten) uitvoeren en (laten) monitoren. Kunnen (laten) ingrijpen in het verloop van een innovatieproject bij ongewenste ontwikkelingen. Kunnen organiseren van momenten met het oog op het versterken van de inbedding van de vernieuwing en het bevorderen dat de vernieuwing zich verder ontwikkelt. De projectleider doet voorstellen aan de ICT-directie over concrete plannen en brengt verslag uit aan de ICT-directie over de voortgang en realisering van de beleidsdoelstellingen. In een ICT-managementstatuut worden de verdeling van taken en bevoegdheden tussen besturen, ICT-directie, Projectleider en ICT-ers beknopt uitgewerkt. 14
(Beleids)adviesgroep In de (beleids)adviesgroep hebben alle school-ict-ers van @ Land van Cuijk zitting. Zij vertegenwoordigen de directe behoeftes, vragen en opmerkingen van de dagelijkse praktijk en vormen op die manier de voedingsbodem van nieuwe of bestaande projectgroepen. Naast de ICT-directie en de projectleider maken zij ook op reguliere basis deel uit van @ land van Cuijk. Hiermee wordt het belang dat gehecht wordt aan de functie van ICT-coördinator onderstreept. Van belang hierbij zijn ook de verwachtingen die er liggen met betrekking tot de invulling van de werkzaamheden van ICT-ers. Geheel in de lijn van dit plan wordt van de ICT-ers verwacht dat zij binnen de school en binnen @ Land van Cuijk een initiërende en ontwikkelende rol kunnen vervullen ten dienste van de integratie van ICT in het (dagelijkse) onderwijs. Van ICT-ers worden dan ook de volgende competenties verwacht: Kennis van bronnen waarin leerkrachten informatie kunnen vinden over het toepassen van ict in hun vakgebieden. Leerkrachten kunnen begeleiden bij hun oriëntatie op de interne en externe mogelijkheden om voor hen relevante ict-informatie te verwerven. Leerkrachten kunnen begeleiden bij het functioneel integreren van ict in de lessen. Basiskennis van de technische infrastructuur, zodanig dat wensen van gebruikers in samenspraak met @ Land van Cuijk kunnen worden geëvalueerd. Leerkrachten kunnen scholen in de toepassing van ict in de lessen. Beleid kunnen formuleren op schoolniveau. Kunnen samenwerken met leerkrachten en de systeembeheerder. Vanwege het grote aantal leden van de (beleids)adviesgroep (plusminus 48 leden) zal gewerkt gaan worden met een virtueel platform, zodat uitwisseling en meningsvorming gegarandeerd kan worden. Twee keer per jaar zal er een (fysieke) bijeenkomst georganiseerd worden waarvoor alle leden van de (beleids)adviesgroep worden uitgenodigd. 15
Financiële en formatieve aspecten De subsidie van de provincie Brabant voor het stimuleren van het onderwijskundig gebruik van ICT in het land van Cuijk loopt van 2002 tot 2005. In dit ICT beleidsplan worden voorstellen gedaan voor de voortzetting van het traject, zoals overeengekomen bij de subsidieverlening. Bij de bekostiging van de voortzetting van het project staan een aantal uitgangspunten centraal. De beschikbare middelen voor ICT dienen zo optimaal mogelijk te worden ingezet op school niveau. De voorgestelde activiteiten door @ land van Cuijk moeten resulteren in aantoonbare onderwijskundige meerwaarde en/of besparing van kosten. Daarbij worden op centraal niveau die aspecten uitgevoerd die bijdragen aan de verhoging van de kwaliteit van de verdere implementatie van ICT en kostenbesparing, dus verhogen van effectiviteit en efficiency. Decentraal worden al die zaken besloten en uitgevoerd welke schoolspecifieke invulling en keuzes behoeven. Investeringen in hardware, besturingssysteem, software e.d. Scholen ontvangen jaarlijks een rijksbijdrage in bekostiging van de implementatie van ICT. Op dit moment is dat een vast bedrag van 1500,00 aangevuld met een bedrag van 75,00 per leerling op jaarbasis. De ontwikkelingen ten aanzien van hardware en software gaan snel en zekerheid over de hoogte van de rijksbekostiging is er niet. Wel is het logisch te veronderstellen dat er enige relatie blijft bestaan tussen de behoefte aan middelen voor ICT en de bekostiging, maar zuinig omgaan met middelen blijft noodzakelijk. Door @ Land van Cuijk zal aan de scholen voorstellen gedaan worden voor de gewenste configuratie en mogelijke software e.d. Tevens wordt de mogelijkheid geboden centraal in te kopen en daarbij afspraken te maken over onderhoud, garantie en dergelijke. Uitgaande van de rijksbekostiging voor ICT maken scholen zelf de keuzes ten aanzien van investeringen en kunnen daarbij ondersteund worden door de projectleiding. Bijna alle scholen hebben een contract ten aanzien van de leverantie en onderhoud van het besturingssysteem afgesloten met Edulan. Door de projectleiding en ICT directie zullen de afspraken en uitvoering worden geëvalueerd en met Edulan besproken. Daarbij is het komen tot een uniform besturingssysteem, een gezamenlijk contract, hierdoor besparen van kosten en verhoging van de kwaliteit van de dienstverlening, het doel. Uitgegaan wordt van de situatie dat de uitgaven voor hardware, besturingssysteem en technische ondersteuning gedekt worden door de rijksbekostiging voor ICT. Door centrale inkoop en eventuele centrale afspraken over incidenteel technische ondersteuning draagt @ Land van Cuijk bij aan besparing op bovenstaande kosten. Software is vaak gekoppeld aan methodes en vervangen deze soms gedeeltelijk. Het ligt daarom voor de hand om uitgaven voor onderwijskundige software te bekostigen uit de rijksmiddelen voor het Onderwijs Leerpakket. 16
Formatieve Aspecten Voor de verdere ontwikkeling en onderwijskundige invoering van ICT is een ICTcoördinator op schoolniveau van groot belang. Bij een centrale ondersteuning van deze ICT-ers en het ontlasten van de school van de technische facetten wordt een tijdsinvestering van 1 dagdeel per week, bij een gemiddelde school toereikend geacht. Door de centrale ondersteuning is de taak van de ICT-er met nadruk onderwijskundig van aard en bestaat vooral uit het stimuleren van optimale toepassing van ICT binnen het onderwijs en begeleiden van collega s binnen de school. Geadviseerd wordt dat elke school structureel tijd inruimt voor een ICT-coördinator binnen het formatie- en taakbeleid van de school. Door ondersteuning vanuit @ Land van Cuijk heeft een ICT-er minder tijd nodig dan anders het geval zou zijn. Door de uitwisseling van informatie, ervaringen en goede praktijkvoorbeelden, het verzorgen van studiedagen en dergelijke wordt door een centrale coördinatie veel tijd en geld bespaard die anders ingezet zou moeten worden voor deskundigheidsbevordering van de ICT-er. Voorgesteld wordt om de centrale aansturing en coördinatie van @ Land van Cuijk te laten verzorgen door een projectleider. De taken van de projectleider zijn in het beleidsplan beschreven. De kosten voor detachering en onkosten worden begroot op 7,00 per leerling per jaar. Daarnaast is een bedrag van ca 3,00 per leerling begroot voor stimuleringsprojecten, inhuren van deskundigen, nascholing e.d. Gezien de bijdrage die vanuit de projectleiding wordt geboden bij de onderwijskundige ontwikkeling op schoolniveau, de ondersteuning van de ICT-er en de kostenbesparing t.a.v. bijvoorbeeld nascholing en personele inzet voor ICT wordt voorgesteld om bekostiging vanuit het schoolbudget voor bijvoorbeeld nascholing te overwegen. De deelnemende besturen houden via de ICT-directie toezicht op de uitvoering van de taken en resultaten van de projectleider en de inzet van de middelen. Jaarlijks zal aan het management van de scholen en besturen verslag worden gedaan van de voortgang en resultaten van het project @ Land van Cuijk. 17
3. Acties Op basis van de werkzaamheden van @ Land van Cuijk zoals geformuleerd in dit beleidsplan en rekening houdend met de geformuleerde uitgangspunten van dit plan: @ Land van Cuijk heeft in de afgelopen jaren een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan de integratie van ICT in het onderwijs. Positieve ervaringen en werkwijzen zullen de basis vormen voor voortzetting van de samenwerking; De ontwikkelingen op het gebied van ICT (in het onderwijs) gaan snel, planningen op lange termijn worden vaak achterhaald alvorens ze kunnen worden uitgevoerd. Om recht te kunnen doen aan de ontwikkelingen, en dus ook de mogelijkheden, van ICT in het onderwijs, is een procesgerichte benadering noodzakelijk; Conform andere ontwikkelingen in het onderwijs wordt gestreefd naar het bewerkstelligen van zoveel mogelijk autonomie in de keuzes die scholen maken op het gebied van ICT. @ Land van Cuijk is alleen actief op die gebieden waar er een meerwaarde gehaald kan worden uit centralisering. kunnen de volgende algemene actiepunten worden geformuleerd. (voor concrete actiepunten in het schooljaar 2004-2005 wordt verwezen naar de volgende paragraaf) Opzetten van een organisatiestructuur waarin gewerkt wordt met een ICT-directie, een projectleider en een beleidsadviesgroep Uitbreiding van omvang projectleiderschap naar vier dagen per week Plannen van een jaarlijks evaluatiemoment waarin de inzet van de projectleider wordt beoordeeld en zonodig wordt bijgesteld Samenstellen van ICT-directie waarin de negen deelnemende besturen een stem hebben Plannen van een vijftal bijeenkomsten van de ICT-directie op jaarbasis Inrichten van een virtueel platform voor de leden van de (beleid)adviesgroep op het onderwijsplein Land van Cuijk Organiseren van een tweetal fysieke overlegmomenten van de (beleid)adviesgroep per schooljaar, onder leiding van de projectleider. Inventarisatie van wenselijke stimuleringsprojecten Twee maal per jaar opstellen (c.q. bijstellen) van planning van stimuleringsprojecten (inclusief financiële verantwoording) Inventarisatie van onderhoud- beheerbehoeftes van scholen Onderzoek naar organisatie van onderhoud en beheer (in dienst nemen van technisch personeel of uitbesteding van werkzaamheden) 18
De wens voor de aanschaf van apparatuur wordt door scholen kenbaar gemaakt bij @ Land van Cuijk Op een viertal vooraf vastgestelde momenten per jaar vindt er gezamenlijke inkoop plaats @ Land van Cuijk beheert en verzorgt de uitleen van apparatuur op regionaal niveau Gesprek met de huidige toeleverancier van het netwerk(besturingssysteem) voor 1 augustus 2004 (evaluatie en centralisering van contracten) Onderzoek naar mogelijkheden en organisatie van het laag 3-onderhoud en beheer Besluitvorming omtrent organisatie van laag-3 onderhoud en beheer Accordering van nieuwe SLA-contract door ICT-directie op basis van voorstel van projectleider Centralisering van financiële middelen voor onderhoud en beheer per 1 januari 2005 Alle scholen beschikken over duidelijke informatie omtrent het (ondersteunings)aanbod van de toeleverancier van het netwerk(besturingssysteem). @ Land van Cuijk bewaakt de onafhankelijkheid van het samenwerkingsverband de toeleverancier van het netwerk(besturingssysteem) voortdurend. Vanuit @ Land van Cuijk worden minimumeisen gesteld aan de configuratie van de computers om zodoende alle scholen te kunnen garanderen dat ze kunnen profiteren van nieuwe ontwikkelingen. @ Land van Cuijk heeft tot taak de ontwikkelingen op technisch gebied te monitoren en de minimumeisen, wanneer nodig, bij te stellen. Concrete activiteiten voor de periode 2004-2005 Digitale leerlijn planner In samenwerking met Frank van de Oetelaar (Town Tilburg) wil @ Land van Cuijk gaan werken aan een digitale leerlijn planner. Dit is niet alleen een digitale lesbrief maar een hulpmiddel voor leerkrachten en leerlingen om de oefenstof in te kunnen plannen. Dit kan met behulp van de traditionele methode maar ook met verschillende andere bronnen. Daarbij richt @ Land van Cuijk zich natuurlijk ook op digitale bronnen zoals software en het internet. Leerkrachten worden op deze manier geholpen het lesprogramma zo samen te stellen dat er een optimale manier van aanbieden ontstaat. Platform ICT coördinatoren Om het delen van informatie, het delen van elkaars deskundigheden, kennis en vaardigheden te stimuleren willen zal @ land van Cuijk gaan werken met een platform dat het de mogelijkheid biedt voor ICT coördinatoren om elkaar virtueel te kunnen ontmoeten. ICT-coördinatoren kunnen elkaar bevragen en stimuleren. Doelstelling is om met deze ervaringen ideeën op te doen, problemen op te lossen, de organisatie van de 19
eigen school te optimaliseren. Daarnaast zal het een verzamelpunt van wensen van de verschillende scholen zijn, wensen waar we als samenwerkingsverband op kunnen inspelen, opmerkingen en vragen te bundelen en het aanbod op af te stemmen. Op basis van de ervaringen zal besloten worden of uitbreiding van deze functionaliteit naar andere doelgroepen zinvol is. Virtueel kantoor Het onderwijsplein van @ Land van Cuijk zal worden uitgebreid met een nieuwe functionaliteit. Het virtueel kantoor waarin diverse groepen een kantoor kunnen gaan inrichten op het plein, startend met een pilot nog voor de zomervakantie van 2004. Het virtueel kantoor wordt een afgeschermde omgeving waarbinnen de doelgroep de kalender, notulen, uitnodigingen, databestanden, forum enz. kunnen plaatsen. Grassroots Gezien het succes van het afgelopen schooljaar willen @ land van Cuijk ook het komende schooljaar weer gaan proberen om voor elke school een grassroot binnen te halen zodat vernieuwend gebruik van ICT in het onderwijs blijvend gestimuleerd kan worden. Trainingen, cursussen Op basis van de wensen en ideeën van leerkrachten zal @ Land van Cuijk trainingen en cursussen inkopen. Door deze bundeling van krachten en middelen worden scholen in de gelegenheid gesteld om op een financieel aantrekkelijke manier deel te nemen aan het aanbod. Inzet ICT studenten Voor onderhoud en beheer in laag drie, het begeleiden van leerlingen bij bijvoorbeeld een cursus 'Word', het ontwikkelen van een website voor de school en allerlei ander werkzaamheden op gebied van ICT zal @ Land van Cuijk ook in het schooljaar 2004-2005 ICT studenten inzetten. De training van de studenten wordt in samenwerking met Edulan gerealiseerd. De ervaringen van het afgelopen jaar waren positief. Op basis hiervan zal het aantal student uitgebreid worden naar 12 waaronder een drietal studenten met de specialiteit 'administratie', welke zullen worden ingezet bij de implementatie van het nieuwe administratiepakket dat door veel scholen is aangeschaft. 20
Tijdpad Hieronder wordt schematisch weergegeven welke activiteiten hebben plaatsgevonden en zullen plaatsvinden met betrekking tot de voortzetting van @ Land van Cuijk. activiteit data betrokkenen Zwedenreis 18-24 april 2004 afgevaardigden @ Land van Cuijkscholen Concept beleidsplan 7 mei 2004 Marcel Lemmen Aanpassen concept beleidsplan 7-28 mei Peter Jilesen Voorleggen van concept beleidsplan aan Zwedengangers en directieberaden Centrale presentatie van het beleidsplan Vaststellen beleidsplan door besturen Instemming van GMR's op voorgenomen besluit Theo Verheijen Hans Bouwhuis Paul Jetten Marten de Graaf 5 juni 2004 Zwedengangers Directieberaden 8 juli (G)MR's oktober 2004 Medio november 2004 Besturen Directies ICT-ers Besturen / management (G)MR's Start uitvoering beleidsplan 1 januari 2005 @ Land van Cuijk 21
BIJLAGE 1 Van 'oud' naar 'nieuw' leren Van het 'oude leren' Naar het 'nieuwe leren' Aanbodsturing; consumeren van door anderen gevonden kennis in een door anderen bedachte volgorde Onderwijzen in een klassikale benadering; alle leerlingen op hetzelfde moment dezelfde leerstof Van buiten leren in een één op één relatie met een bron van objectieve kennis; overdrachtsmodel Standaardisering De leraar is de expert, verteller en beoordelaar; de leerling is een passieve luisteraar die kennis reproduceert; weinig mogelijkheden voor interactie Lineaire leerstofplanning; opdeling in deelvaardigheden en hapklare brokken Leren voor de toets; de toets dient om de leraar te informeren of de leerling iets geleerd heeft om daarmee vervolgens tot ranking en selectie te kunnen overgaan Schoolse abstracties; leren is losgemaakt van de context; leren van feiten en geïsoleerde vaardigheden; weinig aansluitend op reeds aanwezige kennis en vaardigheden Ordening in discipline (vakken) en daarbinnen de structuur van het vak volgend Beperkt aantal bronnen (de leraar en het boek) Leren vindt alleen plaats op school; geen verbinding tussen het buitenschoolse en binnensschoolse leren Vraagsturing; actief construeren van kennis, voortbouwend op aanwezige kennis en denkschema's Leren in gevarieerde arrangementen en met een variëteit van sturingsmogelijkheden naar inhoud, vorm en tijdstip Van binnen leren in een voortdurende interactie binnen een gegeven en sociale en culturele context; subjectieve kennis; metacognitieve vaardigheden (leren leren) om het eigen leerproces te reguleren maatwerk De leraar is ook coach en begeleider; de lerende is actief en construeert zelf kennis; kleinschalige leeromgeving met veel interactie Circulair leerstofaanbod; duurzaam, flexibel, functioneel geïntegreerd en betekenisvol Toetsen wat er geleerd is; de toets dient ook om leerling en leraar te informeren over het leerproces om op basis daarvan vervolgens het arrangement eventueel te verrijken Authentieke contexten; situatiegebonden leren; verwerven van competenties voortbouwend op reeds aanwezige en elders verworven competenties Ordening naar problemen en belangstellingsgebieden; het begrijpen van de structuur van het vak is zelf een deel van de inhoud Een rijke variatie aan leerbronnen en hulpmiddelen (onder andere ICT) Leren vindt de hele dag door plaats; het leren op school en het leren daarbuiten zijn verbonden, vervlochten en gestapeld 22