Energietransitie bij Renovatie Ir. Frans de Haas de Haas & Partners Studiedag Energietransitie bij Renovatie, naar de passief bouwen standaard? 9 oktober 2008
Inhoud 1981
Inhoud 1984
Inhoud 1997
Inhoud 2008
Inhoud Context Benaderen Toolkit Bestaande Bouw
Context Woningen in Nederland: ca 7 miljoen bestaande woningen Nieuwbouwproductie 70.000 per jaar (1% van de voorraad)
tot '77 '77 - '86 '81 - '91 bb '92 ep '95 ep+ '98 ep++ '00 ep 0,8 Beleid Nieuwbouw is energiezuinig (EPC < 0,8 / Label A) Wordt nog veel zuiniger 2011 EPC < 0,6 2015 EPC < 0,4 Experimenteergebied en nog 25% lager 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 energieverbruik [m 3 gas / jr]
Beleid Bestaande woningen Bouwjaar Aantallen Energie label Voor 1975 3,7 miljoen E Tussen 1975 en 1988 1,9 miljoen D Tussen 1989 en 2000 0,9 miljoen C G F E D C B A
Beleid E Bestaande woningen 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 ep 0,8 tot '77 '77 - '86 '81 - '91 bb '92 ep '95 ep+ '98 ep++ '00 energieverbruik [m 3 gas / jr] Bouwjaar Aantallen Energie label Voor 1975 3,7 miljoen E Tussen 1975 en 1988 1,9 miljoen D Tussen 1989 en 2000 0,9 miljoen C G F E D C B A
Beleid Programma Meer met Minder Periode Aantallen Ambitie Tussen nu en 2011 500.000 30% reductie Tussen 2011 en 2020 1.900.000 30% reductie Tussen 2008 en 2020 1.300.000 Slimme meter
Laag hangend fruit In één keer goed
In één keer goed Hooghangend fruit: Langere terugverdientijd, Gevelisolatie Ventilatiesystemen Duurzame energie 60 tot 85% CO 2 -reductie Laaghangend fruit: Rendabele maatregelen Dakisolatie, dubbelglas, HR-ketel 30 tot 40% CO 2 - -reductie Valappels: Initiatief bewoner: kierdichting, radiatorfolie enz
Benadering Toolkit Bestaande Bouw Voor de professionele beheerder Indien aanpakken, dan in één keer goed Plaatsen in het kader van Strategisch voorraadbeheer: Exploitatieduur Doelgroep Kwaliteiten Budget Waarde ontwikkeling
Benadering Toolkit Bestaande Bouw Koppelen aan natuurlijke momenten Nadruk op samenhang van maatregelen/ Integrale concepten Reductie CO 2 60 80%
Auteurs BAM Woningbouw Cauberg-Huygen de Haas & Partners Bouwhulp Groep WE-Adviseurs DHV SenterNovem Redactieraad Woonbron Vestia Groep De Alliantie Goede Stede
Integraal Integrale Complex -- - O + ++ A Toekomstwaarde A.1. Locatie en woonomgeving A.2 Bruikbaarheid/ Flexibiliteit A.3 Uitstraling/ Imago/ Identiteit B Gebruikskwaliteit B.1. B.2. Toegankelijkheid Veiligheid B.3. Technische staat C Gezondheid C.1. Gezondheid C.2 Comfort D Energetische kwaliteit E Milieukwaliteit E.1 Milieukwaliteit materialen E.2. Kwaliteit waterhuishouding F Bewonersparticipatie
Integrale Integraal Complex -- - O + ++ A Toekomstwaarde A.1. Locatie en woonomgeving A.2 Bruikbaarheid/ Flexibiliteit A.3 Uitstraling/ Imago/ Identiteit B Gebruikskwaliteit B.1. B.2. Toegankelijkheid Veiligheid B.3. Technische staat C Gezondheid C.1. Gezondheid C.2 Comfort D Energetische kwaliteit E Milieukwaliteit E.1 Milieukwaliteit materialen E.2. Kwaliteit waterhuishouding F Bewonersparticipatie
Integraal
Integraal Concept 1 Concept 2 Concept 3
Integraal
Integraal 4 Aanvliegroutes CO 2 reductie Investeringskosten Exploitatieduur Woonlasten
Concepten Integraal Combinatie van op elkaar aansluitende maatregelen Passen binnen ingreepniveau (15, 25, 40 jaar / Investeringsniveaus: 30.000,-, 70.000,- 135.000,-/) Passend binnen verbeterstrategie: gefaseerd in onderhoudsplanning of in renovatieplan
Integraal 40 jaar Installaties 100% Keuken, douche, toilet 100% Indeling 30% Dak 90% Gevel 20% Raamopeningen 75%
Huidige labels SenterNovem Voorbeeldwoningen Uitgangsniveau Aantal Aantal A B C D E F G TOTAAL corporatie 1 Grote vrijstaande woning gebouwd voor 1966 X 206.000 2 Grote vrijstaande woning, bouwperiode 1966-1988 X 144.000 3 Grote vrijstaande woning, bouwperiode 1989-2000 X 148.000 4 Kleine vrijstaande woning gebouwd voor 1966 X 307.000 12.000 5 Kleine vrijstaande woning, bouwperiode 1966-7988 X 151.000 7.500 6 Kleine vrijstaande woning, bouwperiode 1989-2000 X 5.600 7 Twee-onder-één-kapwoning gebouwd voor 1966 X 393.000 83.000 8 Twee-onder-één-kapwoning, bouwperiode 1966-1988 X 301.000 18.000 9 Twee-onder-één-kapwoning, bouwperiode 1989-2000 X 125.000 5.000 10 Rijwoning gebouwd voor 1946 X 501.000 105.000 11 Rijwoning, bouwperiode 1946-1965 X 669.000 408.000 12 Rijwoning, bouwperiode 1966-1975 X 654.000 268.000 13 Rijwoning, bouwperiode 1976-1979 X 165.000 43.000 14 Rijwoning, bouwperiode 1980-1988 X 469.000 183.000 15 Rijwoning, bouwperiode 1989-2000 X 328.000 85.000 16 Maisonnette gebouwd voor 1966 X 203.000 69.000 17 Maisonnette, bouwperiode 1966 t/m 1988 X 94.000 63.000 18 Maisonnette, bouwperiode 1989 t/m 2000 X 19.000 14.000 19 Galerijflat gebouwd voor 1966 X 112.000 66.000 20 Galerijflat, bouwperiode 1966 t/m 1988 X 208.000 139.000 21 Galerijflat, bouwperiode 1989 t/m 2000 X 108.000 77.000 22 Portiekflat gebouwd voor 1966 X 458.000 238.000 23 Portiekflat, bouwperiode 1966 t/m 1988 X 179.000 127.000 24 Portiekflat, bouwperiode 1989 t/m 2000 X 93.000 47.000 25 Overige flat gebouwd voor 1966 X 223.000 112.000 26 Overige flat, bouwperiode 1966 t/m 1988 X 202.000 145.000 27 Overige flat, bouwperiode 1989 t/m 2000 X 72.000 48.000 Bron: Voorbeeldwoningen bestaande bouw 2007 SenterNovem 6.537.600 2.362.500
Andere benadering
Andere benadering
Andere benadering
Andere benadering
Andere benadering
Andere benadering
Andere benadering
Andere benadering
Andere benadering
Andere benadering Huidig 1116 8286 Energielabel E A A+ CO2 Energiekosten Investering Ingreepniveau Isolatie Ventilatie Verwarming Afgifte Warmwater Zeer matig Natuurlijk VR-combi radiatoren VR-combi - 62% - 958,- (58%) 28-35.000,- 25 jaar /gefaseerd Toolkit-niveau Lok. Geb. +wtw HR HT-radiatoren Zonneboiler - 67% - 1016,- (56%) 60 67.00,- 40 jaar Toolkit-niveau Gebal. wtw WP LT-radiatoren -
Andere benadering 1116 8286
Aanbevelingen
Aanbevelingen Integraal ontwerpen / denken in concepten In één keer goed Aansluiten bij Strategisch voorraadbeheer Toewerken naar meer standaard/ prefab