Kader Primair AVS Professionaliserings- en Innovatiecentrum Funderend Onderwijs Aanvullend professionaliseringsaanbod Voorjaar 2013 maatwerk trainingen advies Professionalisering in 2013: 2000 euro per schoolleider Nieuw aanbod! Kijk ook op www.avspifo.nl Jaargang 18 Special Februari 2013
Colofon Samenstelling Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS), de beroeps- en vakorganisatie voor alle leidinggevenden in het basis-, voortgezet en speciaal onderwijs. Eindredactie en drukwerkbegeleiding Winnie Lafeber Fotografie Hans Roggen Grafische vormgeving en druk Thoben Offset Nijmegen Bezoekadres Nieuwegracht 1 (tot 1 april), Utrecht Herenstraat 35 (na 1 april), Utrecht Tel. 030-2361010 Contactgegevens maatwerk@avs.nl, advies@avs.nl of schoolforleadership@avs.nl brochure opvragen via info@avs.nl Lidmaatschap www.avs.nl/lidworden Helpdesk Voor adviezen over wet- en regelgeving en de individuele rechtspositie. Maandag t/m vrijdag: 9.00 17.00 uur Telefoon: 030-2361010 Eventuele wijzigingen vindt u altijd op de AVS-website: www.avs.nl/professionalisering, www.avspifo.nl U kunt geen rechten ontlenen aan de informatie vermeld in deze brochure. Genoemde data zijn onder voorbehoud. Voorwoord 1 Uw zorgstructuur efficiënter en goedkoper? 2 Jonge kinderen natuurlijker en sneller leren lezen? 3 Het Programma Fonemisch Bewustzijn werkt! 3 School en ouder, schouder aan schouder 4 AVS Lezingen Academie 5 Personeelsdag Onze schitterende scholen! 6 Passend onderwijs; wat er moet gebeuren is bekend, 7 maar hoe ga ik dat op school doen? Samen met gemeente(n) verantwoordelijk 8 voor Passend onderwijs, hoe doe je dat? De wereld van onze kinderen is groter dan het schoolgebouw 9 Trainingen Succesvol samenwerken met ketenpartners, hoe doe je dat? 10 Goed onderwijsbestuur: wat betekent dit voor de schoolleider? 11 Goed onderwijsbestuur: rol en positie van de bestuurder 12 PowNews staat voor de deur, hoe ga ik om met media? 13 Hoe voer ik als directeur goede medezeggenschap? 14 Op welke wijze wordt medezeggenschap professioneel gevoerd? Opbrengstgericht Leiderschap 15 Ondernemende schoolleiders maken het verschil! 16 Meerscholen- of clusterdirecteur? Dat is echt wat anders! 17 Teamontwikkeling: heeft u een team dan? 18 Een goed (personeels-)dossier is het halve werk! 19 Normjaartaak: hoe zit dat nu eigenlijk? 20 Conflicten: een kans op verandering! 21 Hoe lees ik begroting, jaarrekening en kengetallen? 22 Hoe kom ik tot een efficiënte exploitatie van mijn school 23 in een multifunctionele accommodatie (MFA) of brede school? Toekomstbeelden brede school/integrale kindcentra 24 Krimp? Niet bij de pakken neerzitten! 25 Naar andere schooltijden, en dan? 26 Pesten op uw school? Wat nu? 27 Bezoek onderwijsinspecteur: leiden of lijden, lust of last? 28 OnderwijsZorg en OntwikkelProfiel (OZOP ) 29 Samen verantwoordelijk voor Passend onderwijs en jeugd 30 Advies Policy Governance, hoe werkt het echt? 31 Tijdelijke vervanging 32 Simpele quick wins voor kostenbesparing 32 Kader Primair wordt gedrukt op FSC gecertificeerd papier. professionaliseringsaanbod
Voorwoord Stevig inzetten op professionalisering schoolleiders Een goede schoolleider slaagt erin het beste uit zijn of haar mensen te halen. Daarom zet ik stevig in op de professionalisering van schoolleiders, aldus Sander Dekker bij zijn aantreden als staatssecretaris van Onderwijs. De komende jaren is er structureel geld beschikbaar voor professionalisering van schoolleiders. Voor 2013 is het 22,5 miljoen euro, oplopend tot 30 miljoen vanaf 2014. De AVS heeft zich hiervoor hard gemaakt. Per schoolleider zal met ingang van 1 januari 2013 2.000 euro per jaar beschikbaar zijn voor zijn of haar professionalisering. Wat we al lang wisten, wordt inmiddels onderbouwd door internationaal onderzoek: een goede schoolleider werkt in een goede school. De AVS spant zich al jaren hiervoor in. Een schoolleider die in zichzelf investeert, heeft niet alleen betere resultaten, maar vindt zijn/haar werk ook leuker en uitdagender. En u doet het niet alleen; samen met teamleden en collega s werken aan toponderwijs is waar veel van onze leden voor gaan. Daarom hebben we voor u onderstaand aanbod samengesteld. Divers aanbod Bij de AVS staat kwaliteit voorop, voor een betaalbare prijs. In deze brochure vindt u nieuw of vernieuwd professionaliseringsaanbod dat we extra onder uw aandacht willen brengen. Diverse onderdelen kunnen we aanbieden in onze nieuwe huisvesting die is toegerust met de nieuwste technieken. De onderwerpen van het aanbod zijn divers, van actuele zaken (zoals Passend onderwijs) tot onderwerpen die van belang zijn in uw dagelijkse werk (zoals simpele quick wins voor kostenbesparing, opbrengstgericht leiderschap, het organiseren van een personeelsdag). Afhankelijk van de situatie waarin u zich bevindt, kunt u ook denken aan oplossingen op het gebied van Policy Governance of tijdelijke vervanging. Ook is er een maatwerktraject voor leerkrachten en intern begeleiders, dat jonge leerlingen helpt bij het leren lezen (Fonemisch bewustzijn). Zeer interessant is het aanbod waarin een koppeling gelegd wordt tussen de inzet van middelen vanuit het onderwijs en die vanuit de zorg (Zorg & Onderwijs1Match). Ten slotte kunt u zich opgeven voor lezingen, waarin actuele (leiderschaps)onderwerpen aan de kaak worden gesteld. Doe er uw voordeel mee! en inschrijven: www.avs.nl/pifo/voorjaar2013 Michiel Wigman, Directeur AVS Trainingen en adviestrajecten geven we na 1 april ook in ons nieuwe pand aan de Herenstraat 35 te Utrecht. voorjaar 2013 1
Uw zorgstructuur efficiënter en goedkoper? Zorg & Onderwijs 1Match Wat zijn de effecten van Passend onderwijs op onze leerlingen? Hoe kunnen we meer ondersteuning bieden aan leerlingen? Hoe kunnen we onze kosten verlagen, wat zijn de alternatieven? Hoe creëren we hiermee meer kansen voor de leerlingen? Welke basisinzichten uit de zorg kunnen het onderwijs verrijken? Houden dit soort vragen u ook bezig? In het project Zorg & Onderwijs 1Match integreert de AVS haar kennis en kunde met de ervaring en inzichten van Intraverte, een praktijk voor paramedische begeleiding voor sociaal-emotionele en motorische hulpvragen van kinderen. Dit heeft recentelijk geleid tot een nieuwe visie op de koppeling tussen de inzet van middelen vanuit het onderwijs én die vanuit de zorg. Dit levert een effectievere zorgorganisatie in de school op en een vergroting van de mogelijkheden rondom de gewenste ondersteuning van leerlingen. Uit gezamenlijk onderzoek van de AVS en Intraverte blijkt bijvoorbeeld dat een gemiddelde school van 220 leerlingen tot 15.000 euro kan besparen door gebruik te maken van een efficiënte zorgstructuur en een nieuwe financieringsbron. Het project bestaat uit drie onderdelen: I Scan van de huidige inrichting Analyse huidige zorgschema Zorgkosten op een rij Analyse geldstromen Inzichtelijk maken van besparingsmogelijkheden Ontwerp gewenste zorgschema Informatiebijeenkomst personeel (optioneel) II Begeleiding Inrichting nieuwe structuur financieel en organisatorisch Beperking onderzoekskosten, hoe? Nulmeting van zorgvizier leerkrachten Begeleiding bij contracteren van zorgpartners (contractvormen en onderhandelingen) III Training Zorg en onderwijs integreren in de klas Kijken naar het gedrag van de leerling door een paramedische bril Wat is de relatie tussen cognitieve en motorische ontwikkeling? Meer mogelijkheden voor vroeg signaleren en vroeg handelen door de leerkracht via een totaalbeeld van het kind Een goede samenwerking met ouders Een financiële stroom die op dit moment niet of zeer beperkt wordt ingezet in het onderwijs is de zorgverzekering. In dit project kijken we in hoeverre de zorg verleend kan worden vanuit de reguliere zorgverlening en bekostigd kan worden door de zorgverzekeraars (basisverzekering en/of aanvullende verzekering). In de afgelopen jaren heeft Intraverte vanuit haar expertise met zorgverzekeringen en behandeltrajecten met jonge kinderen (tot 18 jaar) hier veel kennis en ervaring mee opgebouwd. De AVS is de beroepsorganisatie voor leidinggevenden in het funderend onderwijs en heeft de afgelopen jaren veel expertise opgebouwd door de samenwerking met ruim 2000 teams via Kind op de Gang! en Leerling bij de Les!. Deelname aan het project ZO 1Match draagt bij aan: Een efficiëntere zorgstructuur Substantieel lagere kosten voor begeleiding en onderzoek Kennisverbreding door basisinzichten uit de zorg Schooldirecties en IB ers. Trainers/adviseurs Ans Keij en Merlijn Norder (AVS) in samenwerking met Koos Stienstra (Intraverte) Op basis van een persoonlijk gesprek en een vrijblijvende offerte. Het project is per onderdeel af te nemen. Contact Wilt u meer informatie over dit maatwerktraject? Neem dan contact op met de AVS, Margriet van Ast, maatwerk@avs.nl 2 professionaliseringsaanbod
Jonge kinderen natuurlijker en sneller leren lezen? Het Programma Fonemisch Bewustzijn werkt! Leergang en implementatie binnen de school Hoe kunnen we in groep 1 en 2 aandacht besteden aan leren lezen zonder dat dit de prestatiedruk verhoogt? Welke vaardigheden moeten kinderen juist in deze fase ontwikkelen om later goed te kunnen lezen? Uit onderzoek blijkt dat om goed en snel te leren lezen klankherkenning cruciaal is. Het Programma Fonemisch Bewustzijn ontwikkelt die klankherkenning makkelijk en speels en legt daarmee een extra fundament onder ons onderwijs. Onderwijsspecialiste en logopediste Ellen van der Veen (BO3) ontwikkelde in ruim 10 jaar het Programma Fonemisch Bewustzijn. Door het aanbieden van het programma in groep 1 en 2 èn het te gebruiken als ondersteuning bij het spellingsonderwijs in groep 3, verloopt de start van het leesproces in groep 3 snel en effectief. De structurele aanpak voor het leren waarnemen en uitspreken van klanken en deze te koppelen aan het juiste letterbeeld, was de afgelopen jaren bij veel scholen zeer succesvol, wat ook blijkt uit de CITO Taal voor Kleuters resultaten. Daarnaast biedt het Programma Fonemisch Bewustzijn een scala aan oefeningen, spel- en werkvormen voor alle vaardigheden die van belang zijn voor het aanvankelijk lezen (zie doelstellingen). De aanpak heeft nog een aantal voordelen. Het programma: is gekoppeld aan de leerlijnen technisch lezen, taal en spelling van groep 1 en 2, waarbij alle subdoelen aan bod komen; biedt de mogelijkheid om na de afname van de CITO Taal voor Kleuters bij de onderdelen die onvoldoende gescoord zijn, direct te interveniëren; biedt duidelijk steun bij het opstellen van het groepsplan en heeft een specifieke aanpak voor de instructiegevoelige, -afhankelijke en -onafhankelijke groep; werkt met de fasen van Activerende Directe Instructie Model (ADIM); biedt binnen de verschillende fases vele coöperatieve werkvormen; biedt meer inzicht in articulatieproblemen, waardoor deze sneller herkend worden; biedt binnen de aanpak veel aandacht voor de borging van het onderwerp door het toepassen van dagelijkse (kortdurende) zelfstandige en groepsactiviteiten; stimuleert de ontwikkeling van de kleuter, door gebruik te maken van alle zintuigen en door veel bewegingsactiviteiten in te zetten; stimuleert de ontwikkeling van leerkrachtvaardigheden. stellingen van het programma: verbeteren van het fonologisch en fonemisch bewustzijn, waaronder: verbeteringen van de (kritische) luisterhouding, de auditieve concentratie/discriminatie/analyse/synthese/geheugen en rijmen kenmerken van klanken herkennen meer gelaatgerichtheid van de leerling bevorderen leren van de juiste leesrichting automatiseren van de letters Tijdens het scholingstraject, waarin de werkvormen en de achterliggende visie aan de orde komen, krijgt de leerkracht additionele technische/inhoudelijke kennis en tips en tools om de aanpak nog beter direct in de onderbouw toe te kunnen passen. Bij afronding ontvangt de deelnemer een certificaat. De leergang bestaat uit vier dagdelen (middagen of avonden) van elk drie uur, verspreid over een schooljaar. Zowel datums als locatie worden in overleg met u vastgesteld. Ook een scholingsdag (2 dagdelen) is mogelijk, waarin de leerkracht additionele kennis krijgt en wordt ingevoerd in visie en uitvoering van het programma. Deze training kan op uw locatie plaatsvinden, datums in overleg. Licentie op de digitale omgeving De basis van het programma is de digitale leeromgeving met de gehele aanpak, activiteiten, uitleg en al het materiaal. Elke licentiehouder heeft toegang tot deze omgeving en krijgt automatisch toegang tot nieuw materiaal. De licentie wordt op school (of schoolbestuur)niveau afgesloten. Wilt u meer weten over deze unieke aanpak? Bekijk de demosite: www.fonemischbewustzijn.nl Leerkrachten onder- en middenbouw en intern begeleiders. BO3 in samenwerking met de AVS. Licentie: 350 euro (excl. BTW) per groep 1-2 (min. 16, max. 30 leerlingen). Kleine groepen/scholen (1-16 leerlingen) betalen 225 euro. Scholingstraject (vier dagdelen): 695 euro* (geen BTW) per leerkracht. Inclusief materiaal en certificaat. Scholingsdag (2 dagdelen): 395 euro* (geen BTW) per deelnemer. Schoolbezoeken: het is mogelijk om na het volgen van de leergang of de bijscholingscursus coaching in de klas te krijgen. Op basis van een vrijblijvende offerte. * Minimaal deelnemersaantal van 12 personen (mogelijk vanuit diverse scholen). Contact Wilt u meer informatie over deze maatwerktraining? Neem dan contact op met de AVS, Margriet van Ast, maatwerk@avs.nl voorjaar 2013 3
School en ouder, schouder aan schouder De rol van ouders en school bij onderwijs en opvoeding is niet gelijk, maar wel gelijkwaardig. Vanuit deze grondhouding vindt de communicatie tussen school en ouders plaats. Ouders zijn primair verantwoordelijk voor de opvoeding en de school voor het onderwijs. In de communicatie tussen ouders en scholen betekent dit onderscheid dat ouders voor de school de rol van een pedagogische partner vervullen en dat de school voor de ouders de onderwijskundig partner is. Met als doel kinderen maximale kansen te bieden. Het is uiteindelijk de school die beslist over de aard van interventie na overleg met de ouders. Een versterking van de basisdriehoek kind ouder leerkracht is in deze context essentieel! Voor ouders zijn er vier rollen te onderscheiden in relatie tot de school: LEERLING SCHOOL OUDERS AFSTEMMING TUSSEN SCHOOL EN OUDERS De ouder als gelijkwaardige gesprekspartner. Deze rol komt vooral naar voren als het gaat om beleidsvorming en -ontwikkeling. De ouder als bestuurlijke speler. Wanneer het gaat om besluitvorming (bijvoorbeeld binnen de (G)MR) heeft een ouder deze rol. De ouder als consument van het onderwijs dat zijn/haar kind ontvangt en de daar omheen liggende infrastructuur. In deze rol toetst de ouder de kwaliteit van het onderwijs. De ouder als deskundige van de leerling. Om te komen tot een juiste afstemming tussen school en ouders, zowel individueel als collectief, is samenwerking tussen beide partijen cruciaal. Hierdoor kunnen zij op een goede manier inspelen op de specifieke ondersteuningsbehoefte(n) van kinderen, zodat de basisdriehoek kind ouder leerkracht versterkt kan worden. Wat kan de AVS voor u betekenen? De AVS kan diverse maatwerktrajecten aanbieden met betrekking tot de relatie school en ouders ten behoeve van Passend onderwijs en medezeggenschap. Enkele voorbeelden zijn: Algemeen: Op een interactieve manier het versterken van de basisdriehoek kind ouder leerkracht. Individuele en collectieve gespreksvoering met ouders, school en ketenpartners (oplossingsgerichte gespreksvoering); Invoering schooltijden (informeren, wet- en regelgeving en invoering); Opzetten van gezamenlijke missie- en visietrajecten; Imago-onderzoek in relatie tot imagoverbetering ( ist en soll ); Ondersteuning (G)MR bij wet- en regelgeving, rollen, taken en verantwoordelijkheden; Mediation bij conflicten; Het creëren van draagvlak voor nieuwe invoeringstrajecten. Gericht op Passend onderwijs: Inrichten ondersteuningsplanraad en informatiepunt ouders; Uitleg van wet- en regelgeving ten aanzien van de rechten en plichten van ouders en school op het gebied van o.a. Passend onderwijs en de wijze waarop dit kan worden ingevoerd; Het inrichten van een zorgstructuur op diverse niveaus (school, bevoegd gezag en samenwerkingsverband) waarin de rol van ouders expliciet aan bod komt (opzetten van bijvoorbeeld een ouderplatform ten behoeve van een collectieve belangenbehartiging); Het opstellen en implementeren van het schoolondersteuningprofiel en/of regionaal ondersteuningsplan in een brede setting; Onderzoeken hoe er afstemming tussen school en ouders kan plaatsvinden bij de inrichting van de ondersteuning (ontwikkelingsperspectief) tussen school en thuis bij een leerlingen (in het bijzonder als het leerlingen betreft met extra ondersteuningsbehoeften). Ouders van de scholen, leden van de (G)MR-en, leerkrachten, schoolleiders en bestuurders. Trainers/adviseurs Eelco Dam, Paul van Lent en Gerard van Uunen Op basis van een persoonlijk gesprek en een vrijblijvende offerte. Contact Wilt u meer weten of deze maatwerktrajecten? Neem dan contact op met de AVS, Margriet van Ast, maatwerk@avs.nl 4 professionaliseringsaanbod
AVS Lezingen Academie Unieke actualiteiten toegelicht en besproken De AVS verzorgt dit voorjaar lezingen voor ouders, leerkrachten, schoolleiders en andere geïnteresseerden op basis van vier inhoudelijk zeer actuele thema s (één thema per lezing). Deze lezingen vinden plaats op vier regionale locaties. Na een inleiding van maximaal een uur discussiëren we het tweede uur intensief met elkaar om met en van elkaar te leren. Een unieke kans om dicht bij huis kennis te nemen van actuele en belangrijke zaken, die direct invloed hebben op de toekomst van de kinderen in uw school en meestal zijn voorbehouden aan een selecte groep van toehoorders. De volgende inleiders en onderwerpen hebben wij voor u geselecteerd: April 2013: Plaats Spreker Maandag 8 april Lelystad Donderdag 11 april Nijmegen Maandag 15 april Den Haag Bob van der Meer Woensdag 17 april Venlo Mei 2013: Plaats Spreker Dinsdag 7 mei Groningen Woensdag 8 mei Hengelo Woensdag 15 mei Rotterdam Jan Jutten Donderdag 23 mei Den Bosch Jan Jutten (Adviseur op het gebied van systeemdenken en lerende organisaties) Boeiend onderwijs in deze tijd: een maaltijd, geen menu Bob van der Meer (Psycholoog en deskundige op het gebied van veiligheid en pesten) Pesten, onuitroeibaar? Nee! Pesten is een actueel probleem. Het kan uw eigen kind betreffen, of uw eigen kind kan zich daaraan schuldig maken. Pesten is een ramp voor de pester en de gepeste. Het gebeurt niet alleen in de openheid maar ook op internet. Hoe kan ik pesten herkennen en hoe gaan we er mee om? Een onvergetelijke bijeenkomst! Ton Duif (Voorzitter van de AVS) Hoe ziet de school eruit in 2020? De maatschappelijke ontwikkelingen gaan razendsnel. Internet en sociale media hebben een grote invloed op onze kinderen. Hoe ziet de school en ons onderwijs eruit in 2020. Een intrigerende lezing die ons meeneemt in de wereld van opvoeding, onderwijs en ontwikkeling. Na afloop zal er veel te bespreken zijn. Peter de Vries en Eelco Dam (Principal consultant en senior adviseur op het gebied van ouderbetrokkenheid bij resp. CPS en de AVS) School en ouder, schouder aan schouder It Takes a Village to raise a child is een bekend Afrikaans gezegde. Hoe verbinden we school, de wijk en het gezin aan elkaar om een veilig en leerzame omgeving voor kinderen te garanderen? Van isolatie naar samenwerking. De school en haar omgeving is niet meer zoals hij voor de lezing was. Een aanrader! Op de volgende datums houden we bij u in de buurt deze vier interactieve lezingen. De locaties zijn in of in de buurt van de genoemde plaatsen: Juni 2013: Plaats Spreker Maandag 3 juni Eindhoven Woensdag 5 juni Dordrecht Maandag 10 juni Hilversum Ton Duif Donderdag 13 juni Heerenveen De lezingen beginnen om 17.00 uur en eindigen om 19.30 uur. Nadere inhoudelijke informatie en informatie over de exacte locaties volgen. Houd de informatie op onze website, in vakblad Kader Primair en in onze nieuwsbrief Kadernieuws in de gaten. Voor de directeuren van scholen is materiaal beschikbaar (downloadversies van deze uitnodiging, posters et cetera), dat via ww.avspifo.nl is aan te vragen. Indien het deelnemersaantal per lezing lager uitvalt dan 75 personen, behoudt de AVS zich het recht voor de lezing te annuleren. Iedereen die de school en schoolomgeving herkent als het ankerpunt voor de ontwikkeling van kinderen, dus ouders, leerkrachten, directeuren, bestuurders en andere leidinggevenden uit het onderwijs of zijn ketenpartners en andere geïnteresseerden. Jan Jutten, Bob van der Meer, Ton Duif (AVS), Peter de Vries en Eelco Dam (AVS) 50 euro per deelnemer (per lezing). Contact Wilt u meer weten over deze lezingen of wilt u zich aanmelden? Ga dan naar www.avspifo.nl Maart 2013: Plaats Sprekers Dinsdag 5 maart Amsterdam Donderdag 7 maart Zwolle Peter de Vries en Dinsdag 26 maart Roermond Eelco Dam Woensdag 27 maart Breda voorjaar 2013 5
Personeelsdag Onze schitterende scholen! Inspiratie, verbinding en professionalisering in een dag Personeelsdagen zijn vaak bedoeld om het gevoel ik ben onderdeel van een groter geheel te onderstrepen. Zulke ontmoetingen zijn belangrijk voor de cohesie in uw organisatie. De AVS heeft ruime ervaring in het organiseren van personeelsdagen, op basis van moderne inzichten ten aanzien van inhoud en werkwijze. Eigenlijk is alles mogelijk: we spreken dat in overleg af. Hieronder vindt u een voorbeeld hoe een inhoudelijke invulling voor een personeelsdag eruit kan zien. Een personeelsdag voor eigentijds onderwijs, een concept dat wij Onze Schitterende Scholen noemen. Voorbeeld Personeelsdag voor Onze schitterende scholen Opbrengstgericht samenwerken met collega's MI Hoe zijn kinderen slim? Leren van verleden en toekomst ONZE SCHITTERENDE SCHOLEN Leerlingen en ouders: full-partners Costa: denkstategieën voor kinderen Systeemdenken met kinderen Een veilige, breinvriendelijke, rijke leeromgeving Een personeelsdag met een samenhangende inhoud: Samenwerkend leren Workshop: Denkgewoonten van Arthur Costa Arthur Costa heeft een 16-tal aanpakstrategieën benoemd, waarmee kinderen nieuwe situaties effectief kunnen benaderen. Reageren met verwondering, nauwkeurig en precies communiceren, verantwoorde risico s nemen : kinderen leren leren! Workshop: Systeemdenken toegepast in de klas Systeemdenken is een taal met hulpmiddelen om grip te krijgen op complexe situaties. Begrijpend lezen is complex. De resultaten van Begrijpend lezen verbeteren aanzienlijk wanneer u deze hulpmiddelen inzet. Workshop: Coöperatieve werkvormen Samenwerken is belangrijk in de maatschappij, maar levert ook problemen op als je nooit geleerd hebt hoe je dat moet doen. Er zijn cruciale voorwaarden om samenwerking meerwaarde te laten opleveren. Die zijn in deze workshop te leren. Workshop: Een rijke leeromgeving in de klas Een rijke leeromgeving wekt nieuwsgierigheid door de betekenisvolle, levensechte situaties. In deze workshop leert u hoe u deze rijke leeromgeving met een actieve rol voor de leerling kunt vormgeven. Workshop: Leerlingen en ouders fullpartner Uit ieder onderzoek blijkt steeds weer hoe belangrijk samenwerking tussen school en ouders is voor de leerresultaten. Hoe doet u dat? Hoe voorkomt u onrust? Hoe kunnen ouders partners worden in plaats van kritische consumenten? Workshop: Leren van het verleden en ook van de toekomst Leren van het verleden is belangrijk! Leren van de toekomst eveneens! Dat kan door vragen te stellen en die te onderzoeken met hulp van leerlingen en collega s. In deze workshop schetsen we de route naar een cultuur van leren middels actie-onderzoek waar leren van het verleden en de toekomst samengaat. Workshop: Meervoudige Intelligentie: hóe is iemand slim Kinderen komen met veel talenten de school binnen. Kinderen centraal zetten, betekent dat je uitgaat van hun mogelijkheden en daarop verder bouwt. Deze workshop behandelt de aanpak van Meervoudige Intelligentie van Howard Gardner. Workshop: Opbrengstgericht samenwerken in de klas Hoe vaak komt het voor dat een evaluatie van een les neerkomt op het was een leuke les, we hebben goed gewerkt. Wat zegt dat eigenlijk? Hoe weet je wanneer je werk heeft opgebracht wat je wilde? Veel onderzoek wijst er op dat het horizontaal leren (leren van collega s) veel rendement oplevert en dat de wijze van leerstrategieën aanleren twee van de kritische succesfactoren voor goede opbrengsten blijken te zijn. Zo zou uw dag er dus kunnen uitzien! Bestuurders en schoolleiders. Trainers/adviseurs Bob Ravelli en Jacqueline Kenter Op basis van een persoonlijk gesprek en een vrijblijvende offerte. Contact Wilt u meer informatie over dit maatwerktraject? Neem dan contact op met de AVS, Margriet van Ast, maatwerk@avs.nl 6 professionaliseringsaanbod
Passend onderwijs; wat er moet gebeuren is bekend, maar hoe ga ik dat op school doen? Passend onderwijs gaat nu werkelijk van start. Maar wat gaat er nu echt gebeuren op 1 augustus 2014, welke stappen moeten er nog gezet worden, wie is nu waar verantwoordelijk voor en wat betekent dit voor de schoolleider? De AVS heeft de afgelopen jaren, als gevolg van de ontwikkeling en de toepassing van de praktijksimulatie Kind op de Gang!, veel inzicht gekregen in wat er zich nu werkelijk afspeelt in het kader van Passend onderwijs binnen de scholen, school besturen en besturen van samenwerkingsverbanden, maar ook bij gemeente(n). Schoolleiders willen de geformuleerde ambities verwezenlijken en de kwaliteit van hun leerkrachten verhogen om in te kunnen spelen op de stelselwijziging Passend onderwijs. Het is voor veel schoolleiders een uitdaging om het eigen geformuleerde beleid met dat van het bevoegd gezag en samenwerkings verband te vergelijken en dit te vertalen en vorm te geven naar de eigen praktijk. En dan ook nog te integreren in lopende school plannen. De AVS ondersteunt scholen bij het feitelijk inrichten van Passend onderwijs. Enkele voorbeelden van maatwerktrajecten die de AVS vormgeeft zijn: Het ontwikkelen van professionaliseringstrajecten en het opstellen van plannen van aanpak met schoolleiders om Passend onderwijs inhoudelijk vorm te geven binnen de school. Vanuit onze ervaring bij meer dan 2000 teams geven teams aan waar hun scholingsbehoefte liggen. De scholingsbehoefte ligt met name op het gebied van het verkrijgen van pragmatische handvatten om beter te kunnen inspelen op leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften (met name het vermogen om de vroegsignalering te verbeteren blijkt enorm behulpzaam). Leerkrachten geven aan dat het pedagogisch en didactisch handelen beter op elkaar afgestemd kunnen worden in een doorgaande lijn binnen de school. Adviseurs van de AVS kunnen scholen helpen bij het inrichten van de basisondersteuning van Passend onderwijs in de school. Het gaat hierbij om het omzetten van beleid naar het dagelijks handelen. De AVS heeft tal van voor u leerzame en inspirerende voorbeelden van good practices van andere scholen. Hoe richt ik het scholingsplan zo in dat de professionalisering de komende jaren ook gericht is op de ambities van Passend onderwijs en hoe maak ik de juiste keuzes bij het beleggen van rollen en taken binnen mijn team? Ook ten aanzien van deze aspecten kunnen wij samen met u tot adequaat beleid komen. Hoe kan de onderwijszorgstructuur efficiënt en economisch aan- trekkelijk worden ingericht? Vanuit ervaringen en samenwerking met een bedrijf uit de zorgsector kunnen wij de partner voor u zijn om een en ander tegen het licht te houden. Het is van essentieel belang om ouders te betrekken bij de ontwikkeling van Passend onderwijs. School en ouders zijn samen verantwoordelijk voor goed onderwijs. De AVS kan binnen de diverse geledingen waarin ouders zijn betrokken informeren over wet- en regelgeving en adviseren op welke wijze u ouders kunt betrekken bij het vormgeven van Passend onderwijs. De AVS heeft een webapplicatie ontwikkeld in het kader van Passend onderwijs om te komen tot het schoolondersteuningsprofiel, het AVS-OZOP. Adviseurs van de AVS kunnen samen met u invulling hieraan geven. Dit profiel kan worden vergeleken (benchmarking) met andere scholen in de wijk, het bevoegd gezag, de regio en zelfs landelijk om te monitoren waar de school staat in haar ontwikkeling. Er doen inmiddels bijna 1000 scholen mee! Samenwerkingsverbanden moeten een regionaal ondersteuningsplan opstellen. De basis hiervoor zijn de schoolondersteuningsprofielen, zoals opgesteld in AVS-OZOP. AVS-adviseurs begeleiden u bij het stellen van de strategische vragen om te komen tot het opstellen van een regionaal ondersteuningsplan. Als partner kan de AVS schoolleiders ondersteunen bij verdere kwaliteitsontwikkeling binnen de school. De AVS-adviseur bezoekt met enige regelmaat de schoolleider om door middel van gerichte vragen het kwaliteitsbeleid vorm te geven. Het organiseren van gestuurde netwerkbijeenkomsten op verschillende niveaus in diverse regio s. In deze netwerken wordt informatie gegeven over wet- en regelgeving, voorbeelden gegeven van good practices en worden casussen van deelnemers besproken. Schoolleiders, IB ers, leerkrachten, besturen, partners binnen het netwerk Passend onderwijs en coördinatoren/directeuren samenwerkingsverbanden. Trainers/adviseurs Eelco Dam, Gerard van Uunen en Heike Sieber. Naast onze eigen adviseurs schromen wij niet om onze deskundigheid aan te vullen met andere organisaties uit ons netwerk om u optimaal van dienst te kunnen zijn. Op basis van een persoonlijk gesprek en een vrijblijvende offerte. Contact Wilt u meer weten over dit maatwerktraject? Neem dan contact op met de AVS, Margriet van Ast, maatwerk@avs.nl voorjaar 2013 7
Samen met gemeente(n) verantwoordelijk voor Passend onderwijs, hoe doe je dat? geven aan de Lokaal Educatieve Agenda (LEA) Hoewel de Wet Passend onderwijs, die binnenkort in werking treedt, primair de verantwoordelijkheid is van schoolbesturen, heeft de wet ook gevolgen voor gemeentelijk beleid. Door samen op te trekken, kunnen gemeenten en schoolbesturen meer voor elkaar krijgen. Het onderwijs en de gemeenten geven immers gezamenlijk vorm aan de beleidsdoelstelling één kind, één gezin, één plan, één aanpak voor onderwijs en zorg. Samenwerkingsverbanden en gemeente(n) moeten verplicht op overeenstemming gericht overleg (OOGO) voeren over zowel het ondersteuningsplan van de samenwerkende schoolbesturen als de plannen voor de jeugdzorg van de gemeenten(n). Vragen die aan de orde kunnen komen zijn: Op welke wijze kan de samenwerking tussen de gemeenten in de regio op het terrein van Passend onderwijs en zorg voor jeugd vorm krijgen (gezamenlijke visieontwikkeling en voorwaarden)? Hoe kan het partnership tussen gemeenten en onderwijs in het kader van Passend onderwijs vorm krijgen, dat wil zeggen ten aanzien van de bestuurlijke inbedding, de inhoudelijke beleidsmatige afstemming, professionalisering van betrokkenen en samenwerking met de ketenpartners in en om de scholen? Wat wordt de procedure met betrekking tot de afstemming van zorgplannen (Passend onderwijs en Jeugdzorg), qua aanpak en inhoudelijk? Hoe kan de Lokaal Educatieve Agenda (LEA) inhoudelijk vormgegeven worden? INRICHTEN RICHTEN VERRICHTEN Kern van de advisering en begeleiding is het in beeld brengen van de belangrijkste uitdagingen en kansen, het creëren van perspectieven op vernieuwing en het verbeteren van de effectiviteit. Wat zijn dominante ontwikkelingen op het terrein van Passend onderwijs en zorg? Hoe gaan we daar als lokale en regionale partners mee om? Hoe kunnen we bereiken wat we willen bereiken? Sluit de huidige aanpak van de partners nog aan op veranderende wet- en regelgeving? Beschikken de professionals van de verschillende partners over de juiste kwaliteiten en attitude om aan te sluiten bij het gezamenlijk vormgeven aan de beleidsdoelstelling één kind, één gezin, één plan, één aanpak voor onderwijs en zorg? Aangrijpingspunten voor de transitie Passend onderwijs zijn de koers en strategie (het Richten), het prioriteren en organiseren (het Inrichten) en de manier van werken (het Verrichten). Samenwerkende schoolbesturen, samenwerkingsverbanden en gemeenten die als partners willen optrekken om Passend onderwijs en jeugdzorg samen vorm te geven. Trainers/adviseurs Eelco Dam en Gerard van Uunen De AVS kan samen met u antwoord geven op bovenstaande vragen, rekening houdend met de lokale en regionale situatie. Het is van gemeenschappelijk belang om in te kunnen spelen op externe veranderingen en als partners succesvol te zijn en te blijven. Dat begint bij te beseffen wat er buiten gebeurt, wat dat betekent voor de ambities en doelen en hoe u daarin de juiste keuzes kunt maken. Drie perspectieven staan daarbij centraal: wat willen we bereiken, wat kunnen we bereiken en wat moeten we als partners doen (en laten) om daar te komen? Op deze drie perspectieven kan de AVS u advies en ondersteuning bieden. Op basis van een persoonlijk gesprek en een vrijblijvende offerte. Contact Wilt u meer informatie over dit maatwerktraject? Neem dan contact op met de AVS, Margriet van Ast, maatwerk@avs.nl 8 professionaliseringsaanbod
De wereld van onze kinderen is groter dan het schoolgebouw Partnership tussen school, sport en cultuur Hoewel de Wet Passend onderwijs, die binnenkort in werking treedt, primair de verantwoordelijkheid is van schoolbesturen, heeft de wet ook gevolgen voor gemeentelijk beleid. De AVS kan actief participeren als partner in het kader van de inhoudelijke afstemming tussen school, sport en cultuur. Door gezamenlijk op te trekken, kunnen gemeenten, sport-, cultuurinstellingen en schoolbesturen meer voor elkaar krijgen ten aanzien van de kinderen. Om te komen tot een juiste afstemming tussen sport, cultuur en school is samenwerking tussen de partijen cruciaal om op een goede manier in te kunnen spelen op de specifieke ondersteuningsbehoeften van kinderen, zodat de basisdriehoek onderwijs gemeenschap (w.o. sport en cultuur) gezin versterkt kan worden. Hierbij is naast onderwijs ook de (inhoudelijke) inzet van de combinatiefunctionarissen, buurtsportcoaches of cultuurcoaches gewenst. Veelal is de zoektocht naar Passend onderwijs uitsluitend gericht op de onderwijssector en verdienen de kinderen het om deze doelstellingen breder te realiseren. Afstemming tussen onderwijs, sport en cultuur en de combinatiefunctionarissen is essentieel om de zorg richting het kind zo optimaal mogelijk vorm te geven. Gemeenten hebben budget gekregen om combinatiefuncties te realiseren. Een belangrijke schakel om bruggen tussen sectoren te slaan. Onderwijs, gemeenten en zorg geven gezamenlijk vorm aan de beleidsdoelstelling één kind, één gezin, één plan, één aanpak voor onderwijs en zorg. AFSTEMMING TUSSEN: Deze praktijk simulatie zorgt ervoor dat zowel beleidsmakers als uitvoerders ervaring opdoen in de do s en dont s, de ist en soll. De tool wordt ingezet als start van complexe veranderingen binnen en tussen verschillende organisaties om te komen tot duurzame samenwerking. De AVS biedt deze praktijksimulatie op maat aan, omdat zij als geen ander weet dat geen één organisatie hetzelfde is. Een simulatietool voor sport- en cultuurinstellingen, de wijk op een lijn Een in het onderwijs succesvolle simulatietool is vertaald voor sporten cultuurinstellingen en in een verkorte versie uitgebracht. De tool is bedoeld om de dialoog op gang te brengen tussen de partners in de wijk, om gezamenlijk te kunnen aansluiten op de behoefte(n) van kinderen en te komen tot nadere afstemming tussen de diverse partners. Event Tijdens een kort interactief maatwerkprogramma deelt de AVS goede voorbeelden vanuit de sport, cultuur, zorg en onderwijs met alle partners in de wijk/ regio. Het doel is om van elkaar te leren en elkaar te ontmoeten als start van een structurele samenwerking. De betrokkenen zijn de uitvoerders (waaronder leerkrachten, ouders, sportcoaches, medewerkers van cultuurinstellingen, welzijnwerkers et cetera) ONDERWIJS GEMEENSCHAP Wat kan de AVS voor u betekenen? GEZIN Deskundigheid en ontmoeting bevorderen via netwerken Continue gezamenlijke professionalisering en ontmoeting van partners in de wijk/regio onder (bege)leiding van de AVS. Combinatiefunctionarissen, buurtsportcoaches, cultuurcoaches en leidinggevenden in het onderwijs, sport- en cultuurinstellingen. Trainers/adviseurs Eelco Dam en Gerard van Uunen Op basis van een persoonlijk gesprek en een vrijblijvende offerte. Contact Wilt u meer informatie over deze maatwerktraining? Neem dan contact op met de AVS, Margriet van Ast, maatwerk@avs.nl Praktijksimulatietool om te komen tot structurele samenwerking De AVS heeft een praktijksimulatietool ontwikkeld om de agenda s van de diverse organisaties op elkaar af te stemmen. voorjaar 2013 9
Succesvol samenwerken met ketenpartners, hoe doe je dat? Eendaagse studiedag Bestuurders, directeuren basisonderwijs, directeuren en managers kinderopvang, coördinatoren/kwartiermakers voor Passend onderwijs en brede school, managers in een Integraal Kindcentrum (IKC). Inzicht verwerven over optimaliseren van samenwerkingsrelaties. Deze studiedag geeft inzicht in de verschillende vormen van samenwerking, het samenwerkingsproces en de succes- en faalfactoren. De theorie wisselen we af met praktijksituaties, die door de deelnemers van tevoren zijn ingebracht. Kennis van verschillende samenwerkingsvormen en netwerkorganisaties, de verschillende stappen in het samenwerkingsproces, de succes- en faalfactoren waaronder de do s en de don ts die u in samenwerkingsrelaties kunt maken. Deze kennis vertalen naar de eigen praktijksituatie. NSA-bekwaamheidseisen Intrapersoonlijke competentie, interpersoonlijk competentie, competentie organisatieontwikkeling. Ans Keij in samenwerking met Kirkman Company, een onafhankelijke adviesorganisatie die ervaring heeft in samenwerkingsprocessen in zowel de publieke als de private sector. 12 maart, 16 april of 16 mei 2013 Basisscholen maken onderdeel uit van netwerkorganisaties als Passend onderwijs, de brede school, Centrum Jeugd & Gezin en een IKC. Belangrijkste reden van deze samenwerkingsverbanden is de behoefte aan samenhang in het aanbod van onderwijs, kinderopvang, zorg en vrije tijd met als doel een optimale ontwikkeling van kinderen. Samenwerken gaat niet vanzelf, maar is een proces van keuzes maken: macht (ongelijkwaardig partnerschap) of kracht (gelijkwaardig partnerschap); innoveren (vernieuwen) of opereren (optimaliseren van het bestaande); vertrouwen of controle; confrontatie of mede-eigenaarschap; zelf doen of uitbesteden. Door inzicht te hebben in het doel van de samenwerking, het samenwerkingsproces, de condities voor een optimale samenwerking en de vertaling van de samenwerking in de werkprocessen van de organisatie wordt een netwerkorganisatie meer dan de som der delen. Tijdens deze studiedag besteden we zowel aandacht aan de theorie als de eigen praktijksituatie. 8 uur 10 professionaliseringsaanbod
Goed onderwijsbestuur: wat betekent dit voor de schoolleider? Eendaagse studiedag Schoolleiders, adjunct-directeuren en middenkader in het PO. Kennis en inzicht bieden met betrekking tot de inhoud van goed onderwijsbestuur en de scheiding van bestuur en intern toezicht en de gevolgen die dit heeft voor de positie van de schoolleider. Goed onderwijsbestuur gaat over het inrichten van de bestuurlijke organisatie. Hoe wordt deze in het primair onderwijs vormgegeven? Hoe is de rolverdeling tussen de verschillende actoren, zoals de minister van OCW, de inspectie, het bestuur, de schoolleiding, de interne toezichthouder en de medezeggenschap? De interne bestuurlijke verhoudingen zijn per onderwijsorganisatie verschillend. Onderscheid maken tussen het intern toezicht, het bestuur en de dagelijkse leiding functioneert goed als er duidelijke rolverdelingen en verhoudingen zijn. Gedrag is hierbij een belangrijke component. Wat zijn de kenmerken van Goed onderwijsbestuur? Wat zijn in dit verband de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de schoolleider en hoe verhoudt de schoolleider zich ten opzichte van bestuur en toezichthouder? Hoe verantwoordt de schoolleider de opbrengsten van het onderwijs naar de bestuurder en naar ouders? Naast informatieoverdracht maken we gebruik van interactieve werkvormen. Daarbij gaan we ook aan de slag met casussen uit de praktijk. De deelnemers beschikken over kennis van de ontwikkelingen rond Goed onderwijsbestuur, weten hoe zij zelf daarin een positie kunnen en moeten kiezen en wat de invloed daarvan op de organisatie van de school kan zijn. NSA-bekwaamheidseisen: Organisatieontwikkeling, zelfsturing en interpersoonlijke competentie. Carine Hulscher-Slot en Jacqueline Kenter 11 maart, 4 april, 24 mei of 17 juni 2013 8 uur voorjaar 2013 11
Goed onderwijsbestuur: rol en positie van de bestuurder Eendaagse studiedag Bestuurders en algemeen directeuren in het PO en VO. Kennis en inzicht bieden met betrekking tot de inhoud van Goed onderwijsbestuur, de scheiding van bestuur en intern toezicht en de gevolgen die dit heeft voor de positie van de bestuurder. De interne bestuurlijke verhoudingen kunnen per onderwijsorganisatie verschillen, maar, als het goed is, is er altijd sprake van onderscheid tussen het intern toezicht, het bestuur en de dagelijkse leiding. Dit model functioneert goed als er duidelijke rolverdelingen en verhoudingen zijn. Gedrag is hierbij een belangrijke component. De trend is dat steeds meer scholen kiezen voor het model van een College van Bestuur en een Raad van Toezicht. Met de wijziging van de bestuursvorm en de professionalisering van het onderwijsbestuur worden er hoge eisen aan de bestuurders gesteld. Wat zijn daarbij de kritische succesfactoren en hoe voorkomt u dat u als bestuurder in een spagaat tussen de toezichthouder en de werkvloer komt te zitten? Naast informatieoverdracht maken we gebruik van interactieve werkvormen. Daarbij gaan we ook aan de slag met casussen uit de praktijk. De deelnemers beschikken over kennis van de ontwikkelingen rond Goed onderwijsbestuur, hebben zicht op de verschillende mogelijkheden om de rol van bestuurder in te vullen en op wat daarbij kansen en dilemma s zijn. NSA-bekwaamheidseisen Organisatieontwikkeling, zelfsturing en interpersoonlijke competentie. Carine Hulscher-Slot en Jacqueline Kenter 14 maart, 5 april, 28 mei of 20 juni 2013 8 uur Wat betekent het om bestuurder te zijn? Hoe geeft u als bestuurder invulling aan de verschillende rollen: werkgever, leidinggeven aan professionals en werknemer van de toezichthouder? Hoe positioneert u zich in de bestuurskolom? De media en het politieke debat geven vaak een negatief beeld van de meerwaarde van professioneel bestuurders en van het toezichthouden in het onderwijs. Daarbij worden vaak excessen uit het recente verleden genoemd. Daartegenover kunnen we stellen dat de meeste onderwijsbestuurders goed presteren en samen met hun toezichthouder(s) een goede verdeling van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn overeengekomen. 12 professionaliseringsaanbod
PowNews staat voor de deur, hoe ga ik om met media? Eendaagse studiedag Bestuurders en schoolleiders in het PO en VO. Leren wat de do s en don ts zijn bij contacten met de media. Het kan zo maar gebeuren, een boze ouder stapt naar de pers, een calamiteit op school en ja, uw school wordt belaagd door journalisten. De eerste reacties zijn vaak bepalend hoe uw case door de media wordt behandeld. Hoe kunt u zich voorbereiden op een dergelijk situatie? Door middel van voorbeelden, rollenspelletjes en camera-oefening leert u de ongeschreven wetten van de media te herkennen. Veel videovoorbeelden, camera-oefening en zelf actief participeren in gefingeerde situaties. Na deze cursus bent u beter voorbereid op contacten met de media. Ton Duif en Tineke Snel 9 april, 14 mei of 11 juni 2013 8 uur voorjaar 2013 13
Hoe voer ik als directeur goede medezeggenschap? Op welke wijze wordt medezeggenschap professioneel gevoerd? Eendaagse studiedag Directeuren, adjunct-directeuren PO en VO (eveneens apart mogelijk voor MR-leden). Tijdens de studiedag nemen we de deelnemers door middel van actieve werkvormen mee in de wereld van de medezeggenschap. Wilt u als directeur in uw school een bijdrage leveren aan de (professionalisering van) medezeggenschap, of heeft u belangstelling voor medezeggenschap vanuit uw rol als directeur, dan kunt u op een actieve wijze uw kennis en vaardigheden vanuit uw praktijk verdiepen en verbreden. Zittende en nieuwe MR- leden kunnen ook een aparte studiedag volgen. Interactieve werkvormen waarbij we gebruikmaken van (voorbeelden uit) de eigen schoolpraktijk. Kennis over omgaan met of het voeren van medezeggenschap en vaardigheid om hier in de eigen schoolpraktijk mee aan de slag te gaan. NSA-bekwaamheidseisen Aansturen van professionals, organisatieontwikkeling, organisatiebeleid en -beheer. Paul van Lent en Carine Hulscher-Slot Voor schoolleiders: 12 maart, 9 april, 21 mei of 18 juni 2013 Voor medezeggenschapsraden: 27 februari, 3 april, 22 mei of 12 juni 2013 De publicatie Goed onderwijs, goede MR is in deze prijs inbegrepen. 8 uur Sinds de invoering van de Wet Medezeggenschap Scholen (2007) zijn medezeggenschapsraden zich aan het ontwikkelen. Meer dan vroeger maken besturen eigen keuzes op gebied van onderwijs, personeel of financiën. Bestuur en management van organisaties hebben zich op dat gebied verder geprofessionaliseerd. We gaan ervan uit, dat dit ook voor medezeggenschapsraden geldt. Zij nemen immers deel aan deze beleidsontwikkeling. De praktijk leert dat veel medezeggenschapsraden, maar ook besturen en directies, behoefte hebben aan professionele ontwikkeling om als volwaardige gesprekspartners gezien te worden. De huidige eendaagse studiedag besteedt aandacht aan de rol van directeur. Daarbij maken we gebruik van de door de AVS uitgebrachte publicatie Goed Onderwijs, Goede MR, waarin voor besturen, directies en medezeggenschapsraden deze professionele ontwikkeling beschreven staat aan de hand van een zeer praktische aanpak. 14 professionaliseringsaanbod
Opbrengstgericht Leiderschap Zes eendaagsen wegens succes voor de 4 e keer dit schooljaar aangeboden (Bovenschoolse) directies en middenkader van scholen voor primair en voortgezet onderwijs. Dus ook locatieleiders, interne begeleiders en bouwleiders zijn van harte welkom. De opbrengsten van het onderwijs duurzaam verhogen en weten wat dit betekent voor leiders. Opbrengstgericht leiderschap is een actueel thema. Hoge prestaties zijn belangrijk, kinderen moeten optimale kansen krijgen in onze complexe samenleving. Die prestaties realiseren we echter niet door meer van hetzelfde te doen, maar door op alle niveaus in de school dingen anders te doen en andere dingen te doen. Deze cursus richt zich op de vraag: wat is nodig in de school om hoge opbrengsten te realiseren en wat betekent dit voor het leiderschap? In essentie komt het erop neer dat de leider zich ontwikkelt van onderwijskundig leider naar systeemleider. Zij/hij creëert een context (systeem) waarin opbrengstgericht werken optimale kansen krijgt. U krijgt een overzicht van en inzicht in de verschillende samenhangende hefbomen, die ook in uw organisatie het verschil kunnen maken. Ook bij opbrengstgericht werken speelt de innerlijke stem een grote rol: streeft een leerkracht naar hoge opbrengsten omdat het moet of omdat het ertoe doet? Hoe kun je als leider leerkrachten ont-moeten? Wat zijn de taken en verantwoordelijkheden van de schoolleider en de intern begeleider bij het realiseren van kwalitatief hoogstaand onderwijs met hoge opbrengsten? Wat betekent wetenschappelijk onderzoek voor de vormgeving van ons onderwijs? Hoe realiseren we een TOP-school? (David Hopkins, Marzano, Fullan, Hargreaves); Werkwijzen voor assessment for learning: hoe kunnen we de resultaten van de kinderen gebruiken om de onderwijsleerprocessen te optimaliseren? (Fullan, Schmoker) Zes bijeenkomsten waarin u theorie en praktijkopdrachten afwisselend ziet passeren. We hanteren diverse werkvormen en u krijgt ook opdrachten mee om in uw eigen praktijk uit te voeren. U kunt direct aan de slag met bijvoorbeeld diagnosticerend onderwijzen en verbeterde werkvormen rond begrijpend lezen in de school. U bent in staat om datums te gebruiken en duurzame resultaten in uw school te bevorderen. U begrijpt beter wat wel en wat niet werkt als het gaat om wat blijvend van waarde is in uw school. Bob Ravelli, Tom Roetert e.a. 26 februari, 12 maart, 22 maart, 2 april, 16 april en 23 april 2013 Leden: 2.149 euro Niet-leden: 2.349 euro 96 uur Als u meer informatie over deze training wenst, belt u dan gerust met de AVS, tel. 030-2361010 of e-mail schoolforleadership@avs.nl Aan de orde komen onder andere: De vier wegen van innovatie: de autonome koning in de eigen klas, de opkomst van standaarden, het zoeken naar een balans tussen bottom-up en top-down, de uitvoerder van inspectie-eisen: voor- en nadelen van deze vier wegen; De balans tussen resultaten, processen en the inner place (Otto Scharmers Theory U): goede resultaten door hoogstaand onderwijs, hoogstaand onderwijs door moreel besef van de leerkrachten; Van opbrengsten omdat het moet naar opbrengsten omdat het ertoe doet voor de toekomst van de kinderen (Andy Hargreaves, Michael Fullan). Hoe doe ik dat als leider? Wilt u deze training op maat voor uw organisatie of team? Neem dan contact op met de AVS, Margriet van Ast, maatwerk@avs.nl voorjaar 2013 15
Ondernemende schoolleiders maken het verschil! Eendaagse studiedag Directeuren, schoolleiders, bestuurders in het PO. De school ontwikkelt zich steeds meer als een maatschappelijke onderneming. Daarvoor zijn competenties nodig als creatief zijn, kansen benutten, initiatief tonen en zoeken naar vruchtbare samenwerking binnen en buiten de school. Dat betekent dat de manier waarop scholen worden gemanaged en georganiseerd belangrijk zijn voor de ontwikkeling van een positieve ondernemingscultuur in het onderwijs. Tijdens deze studiedag verkrijgt u kennis en inzicht op welke wijze u uw leerkrachten en medewerkers in hun ondernemerschap kunt faciliteren. Dit kan door een context te creëren waarin leerkrachten en medewerkers: mogen leren (dus ook fouten mogen maken), worden gestuurd op output en gestimuleerd worden hun eigen weg te vinden. U krijgt concrete handvatten om ondernemend gedrag structureel te organiseren en te stimuleren, op basis van het gedachtegoed van Blekman en Konijnenburg. De rol van de schooldirecteur bestaat uit het beter faciliteren van de leerkrachten / medewerkers, zodat zij een grotere impact hebben op de steeds complexer wordende omgeving. Hierbij leert u hoe u horizontaal kunt sturen: het behalen van resultaat in een complexe omgeving waar u ook invloed moet ontwikkelen zonder hiërarchische macht. De schooldirecteur heeft de rol van bruggenbouwer, die anderen aan zichzelf en aan elkaar weet te binden door te zoeken naar win-winoplossingen door: facilitering van leerkrachten /medewerkers (servant leadership); samenwerking met andere eenheden binnen en buiten de organisatie (collaboration); realisatie van interorganisatorische oplossingen (co-creation). In de training maken we gebruik van theorie op het gebied van ondernemerschap en innovatiemanagement, die we vervolgens toepassen op de praktijksituatie van de deelnemer. De visie en strategie van de school zijn het uitgangspunt voor deze training. U heeft kennis van de competenties van ondernemende medewerkers, theorie van ondernemerschap en innovatie in de schoolomgeving. U kunt deze kennis vertalen naar uw eigen organisatie. Hiermee heeft u handvatten voor het creëren van een optimale context, waarin u het beste in uw medewerkers naar boven kunt halen en dienstbaar kunt maken aan de doelen van uw organisatie. U bent gericht op het creëren van leer- en ontwikkelingsmogelijkheden, zowel op individueel, team- als organisatieniveau. U weet hoe u open kunt staan voor nieuwe ideeën en bestaande aannames los kunt laten. NSA-bekwaamheidseisen Aansturing professionals, organisatieontwikkeling en onderwijsondernemerschap. Ans Keij en Merlijn Norder 12 maart of 23 mei 2013 8 uur 16 professionaliseringsaanbod
Meerscholen- of clusterdirecteur? Dat is echt wat anders! Eendaagse studiedag Meerscholen- of clusterdirecteuren in het PO. Inzicht krijgen in en ontwikkeling van de specifieke competenties die nodig zijn voor de functie van meerscholen- of clusterdirecteur. Als meerscholendirecteur wordt van u verwacht leider te zijn van twee of meer verschillende basisscholen met hun eigen cultuur en onderwijsconcept. Dat vraagt aan de ene kant strategisch sturen en leidinggeven op afstand, maar aan de andere kant zicht- en herkenbaarheid als leider. Dat vraagt een heel andere denkwijze over de eigen taakstelling. Tijdens deze studiedag krijgt u handvatten hoe u dat kunt leren. Hoe u strategisch beleid van de scholen uitzet en tegelijkertijd de verschillen tussen de scholen respecteert. Leidinggeven aan de implementatie, zowel top-down als bottom-up, en zo dat dit op de verschillende scholen gedragen en geïmplementeerd wordt. De specifieke leiderschapscompetenties die dit vraagt komen aan bod en hoe u die verder kunt ontwikkelen. Ten slotte brengen we recente ontwikkelingen in het onderwijs onder de aandacht, zoals de 21st century skills, metacognitieve vaardigheden en actie-onderzoek. De eendaagse is een afwisseling van inhoudelijke kennis, uitwisseling van meningen en ervaringen en situatiegerichte opdrachten. U bent zich bewust van uw leiderschapscompetenties en hoe verdere ontwikkeling mogelijk is. U heeft handvatten om strategisch beleid te voeren op meerdere scholen tegelijkertijd. U heeft kennis van recente ontwikkelingen om uw strategisch beleid inhoudelijk te verbeteren. NSA-bekwaamheidseisen Organisatieontwikkeling, competent in het ontwikkelen, aansturen en begeleiden van het primaire proces, interpersoonlijk competent, aansturen van professionals, intrapersoonlijk competent. Ruud de Sain en Jacqueline Kenter 22 maart, 24 april, 17 mei of 14 juni 2013 10 uur (incl. 2 uur voorbereiding) voorjaar 2013 17
Teamontwikkeling: heeft u een team dan? Eendaagse werkbijeenkomst Directeuren, adjunct-directeuren in het PO. De studiedag creëert inzicht in (de fasen van) teamontwikkeling en hoe u daaraan kunt werken en mee om kunt gaan vanuit de leidinggevende rol van de directie van de school. Wat maakt een groep mensen tot een team? Een goed functionerend team is geen toeval. Daar dient u structureel hard aan te werken. Mensen leren om in een team te functioneren, samen te werken en medeverantwoordelijkheid te dragen voor het eindresultaat. Om tot effectief teamwerk te komen, is een aantal voorwaarden essentieel. Zo is het onder andere van belang dat het team binnen een veilig klimaat komt tot afstemming, samenwerking en groei. Deze werkbijeenkomst geeft u aan de hand van theorie- en praktijkvoorbeelden een handreiking om in uw school te bepalen waar u staat om daarna gericht te werken aan teamontwikkeling. Interactieve werkvormen waarbij we gebruikmaken van (voorbeelden uit) de eigen schoolpraktijk. NSA-bekwaamheidseisen Aansturen van professionals, organisatieontwikkeling. Paul van Lent en Ruud de Sain 8 maart, 16 april of 4 juni 2013 8 uur Kennis over (fasen van) teamontwikkeling en vaardigheid om hier in de eigen schoolpraktijk mee aan de slag te gaan. 18 professionaliseringsaanbod