Netwerk Dementie plus Noordwest Veluwe Plan van aanpak 2012 en Netwerkplan Ide Neumann versie 6 juli 2011 Bijlagen: Begroting Plan van aanpak 2012 Overzicht regionale aanbod Ketenzorg Dementie (juni 2011)
1. Inleiding In 2008 tekenden de samenwerkingspartners van het Netwerk Dementie (toen nog LDP) een Intentieverklaring die weergaf wat gerealiseerd moest worden voor Optimale Dementiezorg. In 2009 is het Netwerk Dementie plus Noordwest Veluwe doorgestart met de realisatie van een meerjaren programma, vastgelegd in het Regionale Actieplan (juli 2009). Hierin wordt een uitgebreide onderbouwing geboden van hiaten en te realiseren verbeteringen. In 2011 is in een Plan van Aanpak weergegeven wat er bereikt is en wat het Netwerk in 2011 (met mogelijke uitloop naar 2012) wil realiseren. De afgelopen jaren is er in het kader, en ook buiten het kader, van het Netwerk hard gewerkt aan het realiseren van beoogde verbeteringen. Mensen met dementie en hun naasten zouden kunnen rekenen op goede informatievoorziening (Geheugensteuntje, folder, website), signalering van Niet Pluis, een casemanager dementie ingebed in de lokale zorg, huisartsen die alert zijn en eventueel verwijzen, ouderenadviseurs die betrokken zijn, dagopvang dicht in de buurt, verbeterde samenwerking tussen organisaties, organisaties in gemeenten die oog hebben voor mensen met dementie, lokale voorlichtingscampagnes, opgeleide vrijwilligers en Alzheimer Cafés. Er is veel ontwikkeld en verbeterd. Toch zien we dat deze mogelijkheden niet iedereen met dementie bereiken, dat niet iedere casemanager even competent is, dat niet iedere huisarts alert en Intentieverklaring (25 maart 2008) Optimale Dementiezorg voor de inwoners in de regio Noordwest Veluwe Hierbij verklaren ondergetekenden samen te willen werken aan het realiseren van optimale dementiezorg in de regio Noordwest Veluwe. In het document met het Streefbeeld voor optimale voorzieningen en zorg voor mensen met dementie en hun naasten (25 maart 2008) staat beschreven wat wij hieronder verstaan. Kernpunten zijn: Informatie en voorlichting in de buurt, zowel over de ziekte als de mogelijkheden aan voorzieningen, begeleiding en zorg. Gericht op het welzijn van de persoon met dementie en op het welzijn van de naaste mantelzorgers. Streven naar vroegtijdige diagnostiek van de ziekte en zorgbehoefte op maat. Gezamenlijke inspanning voor beperken gevaar en overlast zorgmijders. Zorgbegeleider voor de persoon met dementie en hun mantelzorgers. Voorzieningen voor mensen met dementie dicht in hun buurt. Cliënt ondervindt geen hinder van aanbod en levering door verschillende organisaties. Samenwerken aan verbeteringen en innovatie in de voorzieningen en zorg. deskundig is, dat niet in iedere gemeente er een ontmoetingscentrum en opgeleide vrijwilligers beschikbaar zijn. Daarom staat 2012 in het teken van de borging en verbetering van wat gerealiseerd is en de verspreiding hiervan, zodat meer mensen deze mogelijkheden kunnen vinden en benutten. Met deze ambitie is dit Plan van aanpak tot stand gekomen. We werden wel verrast doordat er slechts 50.000 euro als Groeibudget beschikbaar gesteld wordt van de NZa-beleidsregel, die voor 2012 verlengd is. Met enig snijwerk in de begroting, een verhoging van de eigen bijdrage van de Netwerkpartners en vooral doordat de NZa gelden voor onze regio besteed worden tot juli 2012 en we een onderbesteding hadden in 2009 en 2010, zijn we toch in staat dit Plan van aanpak in 2012 uit te voeren. Onze zorg betreft 2013, wanneer het Netwerk geen middelen heeft om op terug te vallen. Begin 2012 hebben we meer duidelijkheid nodig over de wijze waarop ketenzorg in 2013 en volgende jaren gefinancierd wordt, zodat we hier in het voorjaar van 2012 op kunnen voorbereiden. In dit Plan van aanpak 2012 wordt voortgebouwd op het Plan van aanpak 2011. Het Plan is als volgt opgebouwd: 2. het Netwerk, de deelnemers en organisatie 3. Het huidige aanbod, gebruik, beleving en knelpunten. 4. Activiteiten en resultaten in de periode juli 2010 tot juni 2011. 5. Geplande activiteiten tot eind 2012. 6. Organisatie en monitoring 7. Begroting en financiering 2
2. Het Netwerk, de deelnemers en de organisatie Het Netwerk Dementie plus Noordwest Veluwe is sinds 2009 nauwelijks gewijzigd en bestaat uit: Zorgorganisaties: Zorggroep Noordwest Veluwe GGZ Centraal Ziekenhuis St Jansdal Stichting Icare (incl. AanlegIcare) Stichting voor Zorgverlening Het Baken Woonzorg Unie Veluwe Beweging 3.0 Huisartsengroep Medicamus Gemeenten: gemeente Harderwijk gemeente Nunspeet gemeente Elburg gemeente Oldebroek gemeente Putten gemeente Ermelo bovengenoemde gemeenten ook verenigd in de Regio Noord Veluwe gemeente Nijkerk en Alzheimer Nederland, afdeling Noordwest Veluwe De organisatie van het Netwerk bestaat uit: Stuurgroep (3x per jaar) Programma Team (6x per jaar) Financiële Commissie (3x per jaar) projectleider (16 uur per week) projectsecretaresse (4-8 uur per week) wisselende werkgroepen op het gebied van casemanagement, lokale voorzieningen, Meldpunt ed. De Zorggroep Noordwest Veluwe is hoofdcontractant voor het Netwerk. 3. Het huidige aanbod, gebruik, beleving en knelpunten Hieronder worden de signalen ed. beschreven die het afgelopen jaar beschikbaar zijn gekomen en ons iets vertellen over behoeften, hiaten, gebruik en beleving. Voor mensen met dementie en hun naasten is er een breed aanbod aan voorzieningen. Deze zijn in beeld gebracht in het overzicht in bijlage 1. In februari 2011 zijn mantelzorgers in Nijkerk en Ermelo gevraagd naar hun beleving. Als belangrijkste verbeterpunten kwamen hier naar voren: In contacten met de huisartsen wordt regelmatig gebrek aan voldoende deskundigheid ervaren. 3
Voorlichting door professionals wordt in veel gevallen als onvolledig, een overval of bedreigend ervaren. Ook is vaak niet duidelijk waar of bij wie men terecht kan voor hulp. Een centraal aanspreekpunt (bijv. casemanager) wordt gemist. Het verpleeghuis komt in de beeldvorming negatief over. (uit de brief van Alzheimer Nederland, mei 2011) Er is een onderzoek gehouden naar de belasting door de wachttijd bij opname in het Verpleeghuis Sonnevanck. Hieruit kwam naar voren dat: In 2010 meer dan 50% eerst in een verpleeghuis buiten de regio is opgenomen, voordat ze in het verpleeghuis van voorkeur konden worden opgenomen. De belasting voor met name de mantelzorger heel zwaar is (meer dan 80 op een schaal van 100). Zorgverleners en mantelzorgers van mening zijn dat er overdag voldoende aanbod is voor zorg, ondersteuning en activiteiten. Maar dat de mogelijkheden voor nachtzorg te beperkt zijn, waardoor de mantelzorger door slecht slapen overbelast dreigt te worden. Dat het niet benutten van de mogelijkheden aan zorg, activiteiten en ondersteuning, veelvuldig voorkomt. De persoon met dementie ziet de noodzaak niet en ook de mantelzorgers houden extra zorg (en zorgverleners) en dagopvang vaak af. Begin 2011 hadden ongeveer 245 mensen een casemanager dementie. Juni 2011 is dit aantal gegroeid tot 285 door een instroom van 90 nieuwe cliënten en een uitstroom van 50. Volgens de prevalentiecijfers hebben in onze regio circa 2800 mensen een vorm van dementie. Indien 70% hiervan thuis woont, gaat dit om 1960 mensen die de doelgroep vormen van casemanagement dementie. Nu krijgt slechts 15% van de thuiswonenden met dementie casemanagement. Dit percentage moet sterk gaan toenemen de komende jaren. Er is een bedoelde verschuiving zichtbaar, waarbij het aandeel casemanagement ingevuld door een spv van de ggz, afneemt (van 60% richting 35%). Het aandeel ingevuld vanuit de thuiszorg en het zorgcentrum neemt sterk toe. Uit een kleinschalig onderzoek naar de Tevredenheid over het casemanagement dementie, gehouden februari 2011, is naar voren gekomen dat de bekendheid met wie de casemanager is en wat een casemanager doet, in ca. 25% van de situaties verbetering behoeft. Meer dan 75% van de mantelzorgers (of contactpersonen van) gaven aan dat de casemanager veel toegevoegde waarde heeft. Tenslotte wordt verwezen naar: Het Regionale Actieplan (2009), voor uitgebreidere beschrijvingen van knelpunten en doelstellingen. Het actieplan Lokale Voorzieningen (2010) met een inventarisatie per gemeente van de voorzieningen vanuit de gemeente voor mensen met dementie. De afgelopen jaren is er gewerkt om verbetering te brengen in veel van de beschreven hiaten en knelpunten. De volgende paragraaf gaat hier verder op in. 4. Gerealiseerde activiteiten en resultaten van juli 2010 tot juni 2011 Hieronder wordt een overzicht gegeven van de activiteiten en resultaten in de periode juli 2010 tot juni 2011. Deze worden kort beschreven onder de volgende kopjes: 4.1 Projectorganisatie en ketenmanagement 4.2 Casemanagement Dementie 4.3 Lokale Voorzieningen 4.4 Monitoren en overige activiteiten 4.1 Projectorganisatie en Ketenmanagement De Stuurgroep komt ca. 3 maal per jaar bijeen. Naast de zorgbestuurders en een huisarts neemt ook een wethouder namens de regionale gemeenten deel. Hiernaast nam de voorzitter van de regionale afdeling van Alzheimer Nederland deel. Halverwege 2011 is de deelname vanuit de huisartsen vooralsnog niet meer ingevuld. Ook het regionale afdelingsbestuur beschikt niet over een voorzitter om te participeren. Voor beide wordt gewerkt aan een oplossing. Het Programma Team overlegt iedere 6-8 weken. Er is een werkgroep Casemanagement die iedere vier weken bijeengekomen is tot mei 2011. Daarna is ze opgeheven en overgegaan in de werkgroep Scholing Casemanagers. 4
Een werkgroep Lokale Voorzieningen Dementie met beleidsambtenaren van de 7 gemeenten. Deze komt nu nog circa 3 maal per jaar bijeen. Ook is er tweemaal per jaar een overleg met de Ouderenadviseurs en Maatschappelijk Werkers, die op de Signaleringskaart Niet Pluis lokaal genoemd staan als meldpunt voor signalen. Dit in samenwerking met het Preventieproject Depressie en het project Middelenmisbruik. De samenwerking met het secretariaat van de Regio Noord Veluwe loopt goed. De samenwerking met de projectleider is tot juli 2012 vastgelegd. Het overleg met de betrokken wethouders is dit jaar minder intensief geweest. Dit wordt eind 2011 begin 2012 weer opgepakt als de lokale borging van Lokale Voorzieningen Dementie besproken wordt. Er is een werkgroep Verkennen Geriatrisch Netwerk met artsen en verpleegkundigen, die waarschijnlijk een protocol Delier wil ontwikkelen en invoeren. Het verkennen van de doorontwikkeling richting een Geriatrisch Netwerk is gestimuleerd en gefinancierd door de provincie Gelderland. De werkgroep Scholing Casemanagers Dementie ontwikkelt op basis van een behoefteinventarisatie een scholingstraject. De werkgroep Meldpunt Casemanagement Dementie is opgericht om voorstellen voor een Meldpunt te doen en dit vervolgens in te richten. 4.2 Casemanagement Dementie De werkgroep Casemanagement Dementie heeft een functiebeschrijving, overlegstructuur, toewijzing en aanmeldingsprocedures en een takenschema voor de casemanager dementie opgesteld. Juni 2010 zijn 25 casemanagers geschoold in de vastgelegde regionale aanpak. Huisartsen in de regio zijn bezocht met informatie over casemanagement dementie. Ze hebben een overzicht gekregen van hun patiënten en casemanagers en ook een Keuzeschema met een lokaal overzicht van de casemanagers. Ook zijn in de meeste gemeente in hagro s presentaties gehouden. Beeuwkes Thuiszorg is aangehaakt en levert nu ook casemanagement dementie. De Woonzorg Unie Veluwe en Het Baken zijn ook voornemens om casemanagement dementie te leveren. Iedere 6 weken wordt er op vier plaatsen een Casemanagement Overleg gehouden. Hier bespreken casemanagers nieuwe en complexe cliënten. Ook worden aanpalende onderwerpen belicht. Deze bijeenkomsten zijn juni 2011 positief geëvalueerd en worden, met minieme aanpassingen, voortgezet. Er is een registratiesysteem ontwikkeld waarin casemanagers hun cliënten invoeren. Zo hebben we goede overzichten van de aantallen mensen in casemanagement, de verdeling over de functies en de aanvoer en afvoer (groei). Regelmatig worden rapportages over de ontwikkeling van de aantallen verspreid. Omdat we vinden dat mensen die de diagnose dementie hebben gekregen, een vorm van begeleiding moeten krijgen aangeboden, zijn we overleg opgestart met de poli s van het St. Jansdal over verwijzing. Hieruit zijn plannen voor een Meldpunt Casemanagement Dementie naar voren gekomen die in het najaar van 2011 worden uitgewerkt en ingevoerd. Dit Meldpunt zal voor huisartsen en de poli s de mogelijkheid bieden om patiënten met dementie eenvoudig te verwijzen. We verwachten dat hierdoor meer mensen casemanagement dementie krijgen aangeboden, als ze de diagnose hebben. Er is ook overleg geweest met het Meander in Amersfoort over verwijzing bij dementie. 4.3 Lokale Voorzieningen Dementie Gemeenten hebben een steeds belangrijkere taak in de keten voor mensen met dementie. Najaar 2009 is er een analyse per gemeente gehouden in hoeverre er voor de inwoners voldoende voorzieningen waren en wat er verbeterd moest worden. Dit heeft geleid tot een regionaal Actieplan Lokale Voorzieningen Dementie, met ondertekening van een intentieverklaring door betrokken wethouders op 17 februari 2010. Kernpunten, waaraan sindsdien gewerkt is zijn: Structurele informatie en voorlichting, Signaleringsaanpak en lokaal aanspreekpunt bij Niet Pluis, Scholing voor vrijwilligers, Mantelzorgondersteuning, Activiteiten voor mensen met (beginnende) dementie. In het najaar van 2010 en voorjaar 2011 heeft een regionale werkgroep een Signaleringskaart Niet Pluis ontwikkeld. Hierbij is samengewerkt met de regionale projecten Depressiepreventie en Middelenmisbruik, zodat we tot één kaart zijn gekomen. Deze kaart is met een conferentie voor 5
vrijwilligers en coördinatoren van vrijwilligers, ingevoerd in Elburg, Nunspeet, Harderwijk en Ermelo. In Putten was er geen behoefte aan een conferentie, Oldebroek beraadt zich nog en Nijkerk heeft een conferentie voor najaar 2011 gepland. Ouderenadviseurs en maatschappelijk werkers, die op de Signaleringskaart staan, komen tweemaal per jaar bijeen om ervaringen uit te wisselen. Vooralsnog leidt de invoering van de Signaleringskaart onder vrijwilligers, nauwelijks tot een sterke stroom van meldingen, zo is het beeld nu. Per gemeente is er een flyer met verwijzing naar de website en het Geheugensteuntje ontwikkeld en verspreid. De website www.dementienoordwestveluwe.nl, of www.dementieputten.nl ed. wordt gemiddeld door 15 bezoekers per dag bezocht. Het Geheugensteuntje is geactualiseerd en herdrukt. De gemeenten van de Regio Noord Veluwe hebben de kosten hiervan gedragen. Vrijwilligers kunnen deelnemen aan scholingen over dementie. Hiervan wordt beperkt gebruik gemaakt. Mantelzorgers kunnen deelnemen aan scholing of een gespreksgroep. Deze lopen prima. In een aantal gemeenten is een werkgroep dementie actief om de lokale voorzieningen dementie verder te ontwikkelen en borgen. Bewust is ervoor gekozen om de gemeenten zelf hiervoor verantwoordelijkheid te laten nemen. Tussen de gemeenten zijn er verschillen in de mate waarin en wijze waarop dit wordt opgepakt. Borging wordt een issue in het najaar 2011. Het lokaal komen tot publieksvoorlichtingsactiviteiten, heeft nog weinig opgeleverd. Als er lokaal een Alzheimer Café is, zorgt deze vaak voor regelmatige informatie in kranten. Dit aandachtspunt blijft staan. 4.4 Monitoring en overige plannen De plannen en concrete voorstellen van het Netwerk worden minimaal eenmaal per jaar besproken met het afdelingsbestuur van Alzheimer Nederland. Zij zijn erg enthousiast over de voortvarendheid en bereikte resultaten. Hun zorg blijft de onafhankelijkheid van de casemanager en de mate waarin afspraken, bijvoorbeeld over informatie en voorlichting, daadwerkelijk in de gemeente geborgd worden. Dit bleek ook uit hun brief met de resultaten van de gesprekken met mantelzorgers in panels in Nijkerk en Ermelo (zie hoofdstuk 3). De Indicatorenset Ketenzorg Dementie wordt ingevuld indien hier naar gevraagd wordt. Het Netwerk heeft in het Plan van aanpak 2011 aangegeven waarom het niet mogelijk is om alle gegevens in te vullen. Begin 2011 is een onderzoek naar de Beleving van het Casemanagement dementie uitgevoerd. De resultaten zijn samengevat in hoofdstuk 3. Ook is er onderzoek gedaan door stagiaires naar de belasting door wachttijd voor opname in een verpleeghuis. Zorgcentra hebben eind 2008 getekend voor een intentieverklaring Optimale Dementiezorg binnen hun centrum. Door verschillende redenen is de monitoring en verslaglegging hierover, achterwege gebleven. De zorgcentra zijn hier nu alsnog mee bezig en zullen rond de zomer hierover rapporteren. Tot zover de gerealiseerde activiteiten en bereikte resultaten tot juni 2011. In hoofdstuk 5 staat centraal wat we tot eind 2012 van plan zijn. 5. Wat gaan we doen tot eind 2012 In het Regionale Actieplan uit 2009 staat een programma beschreven wat loopt tot de zomer van 2012. De middelen van het NZa zijn begroot van juli 2009 tot juli 2012. Veel van het programma is ontwikkeld en ingevoerd. Maar, wat uit voorgaande paragraven ook blijkt, we vinden dat we moeten zorgen dat meer mensen met dementie toegang tot casemanagement dementie krijgen, moeten kunnen rekenen op deskundige professionals, en activiteiten en andere voorzieningen in de eigen gemeente moeten vinden. Mede op basis van bovenbeschreven ervaringen en inzichten komen we tot de volgende speerpunten voor de periode tot eind 2012: a. Doorgaan met ons systeem van casemanagement. b. Uitbreiding casemanagers dementie 6
c. Toegankelijkheid van casemanagement verbeteren door inrichten Meldpunt Casemanagement Dementie. d. Professionalisering van de casemanagers dementie, o.a. door scholing en intervisie, positionering, protocollering en afstemming methoden. e. Rol van de huisarts en de praktijkondersteuner in de dementiezorg professionaliseren en versterken. f. Lokale voorzieningen voor mensen met dementie borgen en door-ontwikkelen incl. Ontmoetingscentra. g. Toekomstvisie en organisatie Ketenzorg Dementie doorontwikkelen. h. Ontmoetingscentra i. Vroegsignalering. j. Overige ontwikkelingen. k. Monitoren en evalueren. l. Projectorganisatie en management. Hieronder worden deze speerpunten verder uitgewerkt. 5a. Doorgaan met systeem van casemanagement Het ontwikkelde systeem van casemanagement betekent dat: Ca. 30 professionals die de rol van casemanagement dementie invullen conform functiebeschrijving en overige afspraken. Casemanagement Overleg iedere 6 weken in 4 regio s; incl. afstemming met voorzitters. Registratiesysteem en rapportages. Netwerkbijeenkomsten (2x per jaar) en diverse berichten. Inwerken nieuwe casemanagers. Ook in 2012 wordt volgens dit systeem gewerkt. 5b. Uitbreiding casemanagement dementie Het aantal mensen dat casemanagement wil en krijgt zal ook in 2012 sterk toenemen. Daarom kiezen we ervoor om het Groeibudget in zijn geheel in te zetten voor uitbreiding van de capaciteit. Aangezien het zorgkantoor volgens de inkoopvoorwaarden Ketenzorg Dementie dit alleen wil financieren vanuit het beschikbaar gestelde Groeibudget, zal het Netwerk dit najaar beslissen hoe de beschikbare middelen van het Groeibudget benut worden om de capaciteit voor casemanagement dementie uit te breiden. Uitbreiding van het aantal casemanagers dementie in de regio en daarmee het aantal mensen dat casemanagement kan krijgen (potentieel minimaal 45 cliënten). 5c. Toegankelijkheid van casemanagement dementie verbeteren We willen dat in ieder geval mensen die de diagnose dementie hebben gekregen, een aanbod krijgen om begeleiding van een casemanager te krijgen. Hiervoor willen we het aanmelden van patiënten met de diagnose vereenvoudigen en beter begeleiden door het inrichten van een, digitaal, Meldpunt. Vooreerst is dit Meldpunt alleen toegankelijk voor artsen die verwijzen. Afhankelijk van de groei van de aantallen en de beschikbaarheid van voldoende casemanagers dementie, wordt bezien of in 2012 mensen met dementie en hun naasten zich ook direct bij het Meldpunt kunnen aanmelden voor casemanagement dementie. Inrichten Meldpunt (zomer 2011) Afstemmen en invoering aanmelding Meldpunt met poli s en huisartsen (najaar 2011) Aanmeldingen verwerken door 2-3 casemanager volgens protocol: geschat wordt op 300 aanmeldingen per jaar waarvan bij ca. 250 het aanbod daadwerkelijk leidt tot de inzet van een casemanager dementie (hele jaar 2012). Monitoren en evalueren ervaringen met het Meldpunt Casemanagement Dementie. 5d. Professionaliseren casemanagers dementie In 2011 is een inventarisatie gehouden van de opleidingsbehoefte van de casemanagers. Gebleken is dat er een grote variatie is in deskundigheid, vaardigheden, stijl en professionele stevigheid. Vanaf 7
september 2011 tot de zomer van 2012 wordt er een scholingstraject met intervisie aangeboden, waarvoor casemanagers zich per workshop kunnen aanmelden. Voor de verdere professionalisering van de casemanagers en het casemanagement zullen ook in 2012 protocollen tot stand komen, informatie rond specifieke thema s beschikbaar gesteld worden en methoden worden afgestemd. In de eerste helft van 2012 worden 5 workshops verzorgd. Voor de tweede helft worden nog 3 workshops gepland. Circa 10 casemanagers nemen deel aan een intervisietraject. Er worden diverse protocollen, methoden en informatieven afgestemd en ontwikkeld. 5e. Rol van de huisarts en de praktijkondersteuner in de dementiezorg professionaliseren en versterken Er is een grote variatie tussen huisartsen wat betreft hun rol in de dementiezorg. Sommige huisartsen hebben zich speciaal geschoold en beschikken ook over een praktijkondersteuner die als casemanager patiënten begeleidt (vaak op eigen kosten van de praktijk). Anderen verwijzen vooral of, volgens sommige mantelzorgers en zorgverleners, doen niets zolang er geen crisis is. Het Netwerk wil samen met de huisartsen tot een verduidelijking, versterking en professionalisering van hun rol in de dementiezorg komen. Hiertoe zal in het najaar van 2011 overleg gevoerd worden met huisartsen in de regio. Mogelijke activiteiten die hier uit kunnen voortkomen zijn: Een zorgprogramma of zorgpad met verwijswijzer ontwikkelen. Aanmelden voor het Meldpunt invoeren in de huisartsenpraktijk. Scholing voor huisartsen en voor praktijkondersteuners. Invoeren van het Plan Iris (Ketenzorg Dementie Drenthe): dit is een soort zorgprogramma, met scholing, diagnostiek, begeleiding door de huisarts en praktijkondersteuner met verbinding met het Casemanagement Overleg. In Drenthe is afgesproken dat de scholing en coördinatie vanuit het Netwerk worden geregeld en gefinancierd. En dat huisartsen met het zorgkantoor de extra inzet van de praktijkondersteuner als productie mogen opvoeren. Mogelijk kunnen deze afspraken ook op de Veluwe ingevoerd worden. Najaar 2011 zal Achmea duidelijkheid bieden over hun mogelijkheden om dit te ondersteunen en zal met huisartsen besproken worden of ze hier belangstelling en tijd voor hebben. 5f. Lokale Voorzieningen Dementie borgen en doorontwikkelen De rol van de gemeenten voor mensen met dementie, neemt steeds verder toe (WMO, verschuivingen vanuit de AWBZ naar WMO, preventie, Transfer). Begin 2010 hebben we met gemeenten afspraken gemaakt over te ontwikkelen Lokale Voorzieningen Dementie. Vanuit het regionale Aktieplan Lokale Voorzieningen Dementie zijn regionaal diverse verbeteringen geïntroduceerd. De invoering en borging hiervan is aan de gemeente overgedragen, zodat deze hun eigen tempo en ook inbedding in het beleid en de lokale structuur vorm kunnen geven. Gebleken is dat dit door een aantal gemeenten zeer goed is opgepakt, terwijl een enkele gemeente vertraging heeft opgelopen of er minder werk van gemaakt heeft. We willen in het najaar 2011 en het voorjaar van 2012 deze verbeteringen lokaal evalueren, verbeteren en borgen. Concreet gaat het om informatievoorziening (Geheugensteuntje, website), signaleren Niet Pluis, meldpunten per gemeente, scholing voor vrijwilligers, inzet vrijwilligers, voorlichtingsbijeenkomsten en publiekscampagnes, cursussen voor mantelzorgers en activiteiten voor mensen met dementie. Opgemerkt wordt dat VWS en de VNG in het kader van de overheveling van de functie Begeleiding, voor specifieke doelgroepen zoals mensen met dementie een nadere specificatie aan het formuleren zijn over wat mensen met dementie nodig hebben in de gemeente vanuit de WMO. Indien deze beschikbaar is kan hierop worden aangesloten. Evaluatie van de signaleringsaanpak met ouderenadviseurs en maatschappelijk werkers (najaar 2011). Notitie doorontwikkeling en borging Lokale Voorzieningen bespreken met beleidsambtenaren (najaar 2011). Stand van zaken per gemeente wat betreft Lokale Voorzieningen Dementie of in relatie tot de voorwaarden van de VWS/VNG werkgroep (voorjaar 2012). Verbeteringen en versterkingen doorvoeren (2012). 8
Regionale of lokale conferentie(-s) ketenzorg dementie (2012). 5g. Visie en organisatie Ketenzorg Dementie doorontwikkelen. VWS komt in 2012 met een nota over Ketenzorg Dementie en casemanagement. Alzheimer Nederland komt de met Zorgstandaard Dementie. Naar verwachting zal ook de zorgverzekeraar haar visie neerleggen. En dan zijn de veldspelers, huisartsen, gemeenten, zorgorganisaties incl. ggz nog bezig met visie- en beleidsvorming. Om de Ketenzorg Dementie te verstevigen zal deze nader moeten worden geprotocolleerd en geborgd. Tegelijk moet dit op basis van de nieuwste beleidslijnen en inzichten. Vandaar dat we in 2012 willen investeren in het komen tot een stevige, duurzame ketenzorg dementie. Hiertoe zal: Een werkgroep ingericht worden die de huidige keten evalueert, ontwikkelingen duidt en initiatieven uitzet om tot een stevige, duurzame ketenzorg dementie te komen. Dit zal waarschijnlijk leiden tot een soort zorgprogramma inclusief samenwerkingsovereenkomsten, monitoring en management. 5h. Ontmoetingscentra Het concept Ontmoetingscentra past goed in de ontwikkeling van laagdrempelige voorzieningen in de buurt. Hier kan vanuit de WMO en vanuit de AWBZ gewerkt worden aan dagactiviteiten en mantelzorgondersteuning voor mensen met een beginnende dementie. Inmiddels zijn er enkele dagactiviteitencentra overgestapt op dit concept, zoals in Elburg en Nunspeet. In Putten, Elburg en Oldebroek worden initiatieven voorbereid. In Harderwijk wordt gebouwd aan een nieuw centrum waarbinnen een Ontmoetingscentrum zal worden geopend. Voor deze initiatieven wilde het Netwerk een beroep doen op een deel van het groeibudget. Maar ze ziet hier toch vanaf en stelt voor het Groeibudget in te zetten voor uitbreiding van het casemanagement. Wel wil het Netwerk in het kader van Lokale Voorzieningen Dementie, de beweging ondersteunen dat er in elke gemeente een Ontmoetingscentrum geopend wordt. 5i. Vroegsignalering Het Netwerk stimuleert en faciliteert op verschillende wijzen dat mensen met mogelijk dementie eerder de weg vinden naar diagnostiek en begeleiding. Lokaal zijn er flyers, een Signaleringskaart Niet Pluis, een ouderenadviseur die als meldpunt voor signalen bekend is. Er is een Geheugensteuntje Dementie en een website, Alzheimer Cafés plaatsen regelmatig artikelen in de media en Alzheimer Nederland verzorgt regelmatig voorlichting in bijna alle gemeenten. Het Netwerk draagt op diverse van deze voorzieningen bij, maar ziet ook steeds meer dat gemeenten hierin de regie hebben en nemen. Zoals ook in 2011 biedt het Zorgkantoor de mogelijkheid om onder de titel Vroegsignalering afspraken te maken voor het al in de Niet Pluisfase en zonder indicatie aanbieden van begeleiding aan mensen met mogelijk dementie. De deelnemers aan het Netwerk Dementie gaan afzonderlijk afspraken maken met het Zorgkantoor. Als Netwerk zullen we in het najaar van 2011 komen tot een gezamenlijk protocol voor de Vroegsignalering. Protocol voor Vroegsignalering ontwikkeld en ingevoerd (begin 2012). 5j. Overige ontwikkelingen In 2011 zijn met aanvullende middelen van Achmea experimenten opgezet voor alternatieve vormen van mantelzorgondersteuning. Hierbij gaat het met name om inzet van track en trace-apparaten, Share Care (webapplicatie voor mantelzorgers) en Demental Coach (telefonische ondersteuning mantelzorgers. Verwacht wordt dat deze experimenten en de verspreiding van de opgedane kennis en ervaring onder de casemanagers en ergotherapeuten, begin 2012 nog doorgaat. Voor een doorgroei van de inzet van thuistechnologie bij dementie, zal nader overleg met betrokken organisaties moeten plaatsvinden. Hierbij gaat het om gemeenten, zorgkantoor, zorgverzekeraar, provincie en zorgaanbieders. De provincie Gelderland heeft aanvullende middelen beschikbaar gesteld voor het verkennen van een doorontwikkeling richting een Geriatrisch Netwerk. Dit heeft geleid tot een (voorzichtig) initiatief waarin door het ziekenhuis, huisartsen, thuiszorg, ggz en het verpleeghuis, samengewerkt wordt aan het verbeteren van de zorg rond een delier. In het najaar van 2011 moet dit initiatief concreter worden. 9
Financiering wordt gedekt door de bijdrage van de provincie Gelderland en eigen bijdragen van betrokken organisaties. 5k. Evaluatie en monitoring In de tweede helft van 2012 zal een tweede onderzoek naar de Beleving van Casemanagement Dementie plaatsvinden. Zoals in de inkoopvoorwaarden vermeld, zal het Netwerk desgevraagd per kwartaal informatie aanleveren over de Netwerkindicatoren. Opgemerkt wordt dat de zinvolheid van deze indicatoren door het Netwerk wel betwijfeld worden (zie opmerkingen Plan van aanpak 2011). Met het registratiesysteem voor Casemanagement Dementie kan het Netwerk goed volgen hoe de ontwikkeling van de aantallen en de verdeling over de organisaties en functies, verloopt. De resultaten en stand van zaken wordt regelmatig in het Programma Team en de stuurgroep besproken. Onderzoek beleving casemanagement dementie (najaar 2011) Indicatorenset invullen en rapporteren (per kwartaal) Registratiesysteem casemanagement 5l. Projectorganisatie en management De projectorganisatie zal ook in 2012 als volgt gestructureerd worden: Stuurgroep (3x per jaar) Programmateam (5-6 x per jaar) diverse werkgroepen projectmanagement en projectondersteuning. Gezien de onduidelijkheid over de toekomst van Ketenzorg Dementie, zal de organisatie en inzet waar nodig worden aangepast. 6. Begroting en financiering Op basis van bovenbeschreven activiteiten is een begroting opgesteld. Indien al deze activiteiten worden uitgevoerd bedraagt het totaal benodigde budget ca. 321.000 euro. Voor de dekking van deze begroting zijn de volgende posten beschikbaar: NZa gelden voor de eerste helft van 2012 (restant aanvraag 2009-2011): 100.000 Groeibudget 2012 50.000 Exploitatie resultaten 2009, 2010 en 2011 (verwacht) incl. uitgestelde besteding voor o.a. scholing 106.000 Eigen bijdrage deelnemers 65.000 Omdat in ons Netwerk de NZa gelden ook de eerste helft van 2012 betreffen, en we een onderbesteding hebben, met name door activiteiten waarvan de uitvoering vertraging heeft opgelopen, zijn we redelijk in staat de begroting te dekken. Verder hebben we de eigen bijdrage van deelnemers verhoogd, met name doordat minder inzet voor activiteiten van het Netwerk vergoed zal worden. Opgemerkt wordt dat het groeibudget van het Zorgkantoor volstrekt onvoldoende is voor dekking van de normale begroting van de keten dementie. Ook als er gesnoeid wordt in de activiteiten en het groeibudget geheel toegewezen wordt aan het continueren van het casemanagement dementie, ook dan zullen er tekorten ontstaan. Vandaar dat we als Netwerk Dementie een bezwaar zullen indienen waarin we onze zorgen kenbaar maken. 10