Gelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie Studiedagen GOK derde cyclus oktober/november 2008, secundair onderwijs
1. Theoretische kader: Wat? Waarom? Hoe? 2. Instrument voor analyse van de beginsituatie
is: samen school en klas maken Leerlingen Participatie in de school in klas in de buurt Leerkrachten Directie Ouders
is: als school werk maken van het verhogen van de participatie van leerlingen en ouders bij het school- en klasgebeuren.
Het verhogen van de participatie van leerlingen en ouders heeft als DOEL het verhogen van de leer- en ontwikkelingskansen van ALLE leerlingen!
Invloedenkader bij participatie Wat is de bedoeling? Rond welke inhoud willen we participatie? Doel & inhoud Welke randvoorwaarden spelen een rol? context Welke inbreng verwachten we van leerlingen en ouders? Hoe zien we onze rol & bijdrage? Hoe willen we te werk gaan? interactie
Participatiecontinuüm De lkr/school beslist autonoom De lkr/school biedt keuzes aan en laat ouders/lln mee beslissen De lkr/school beslist na advies van lln/ouders De lkr/school, ouders en/of lln overleggen en beslissen daarna samen Ouders en/of lln beslissen na advies van de lkr/school Ouders en lln beslissen autonoom
Dubbele vragen: Waarover wil ik/de ander het hebben? (inhoud) Wanneer wil ik dat de ander participeert/wil de ander participeren? (moment) Hoe ver wil ik de ander invloed geven/wil de ander zelf invloed hebben? (inspraakgehalte) Welke vorm wil ik/de ander aan de participatie geven? (procedure)
Kwaliteitsindicatoren zorg voor besef van invloed ruimte eigen betekenissen en invullingen niet-vrijblijvende communicatie aandacht voor de eigenheid van iedereen appreciatie voor de competenties aandacht voor het geheel
WAAROM? Voor het leren van de leerlingen Om tegemoet te komen aan de vragen van ouders Om stereotiepe beelden te doorbreken Er ontstaat een gedeelde verantwoordelijkheid bij problemen Leerkrachten leren actiever omgaan met verscheidenheid De school staat niet alleen
DAAROM: Werken aan een positief klas- en schoolklimaat in een sfeer van samenwerking mét leerlingen en ouders. KRACHTIGE LEEROMGEVING
DAAROM: Zorg voor veel interactie met leerlingen en ouders. Leren en ontwikkelen gebeurt interactief. KRACHTIGE LEEROMGEVING
DAAROM: Aansluiten bij wat er buiten de school gebeurt. Leren gebeurt contextueel. KRACHTIGE LEEROMGEVING
DAAROM: Uitbouwen van uitdagende taken net boven het niveau van de leerlingen. Inspelen op de kracht van ouders. KRACHTIGE LEEROMGEVING
HOE? Leerlingenparticipatie 1. Oog hebben voor de hele persoon Zicht hebben op interesses / leefwereld van leerlingen. 2. Oog hebben voor mogelijke drempels voor leerlingen. 3. Aanspreekbaar zijn voor leerlingen. 4. Zorgen voor een goede sfeer.
HOE? Leerlingenparticipatie 5. Aansluiten bij de reeds verworven kennis, inzichten, ervaringen en vaardigheden van leerlingen. 6. Gebruik maken van werkvormen die ruimte laten voor participatie. Erkennen van leerlingen als partner in het onderwijs, in het leerproces. Ruimte laten voor inbreng én beleving van leerlingen.
Leerlingenparticipatie HOE? 7. Gebruik maken van verschillende inspraakkanalen. Leerlingenraad, ouderraad Klankbordgroep Gemengde werkgroepen Verbetergroep Praatlunch Kringgesprekken Groene enveloppemoment
Ouderparticipatie HOE? 1. Zicht hebben op interesses en leefwereld van ouders. 2. Zicht hebben op verschillen in school- en gezinscontexten. 3. Zoeken naar wat school en ouders bindt. 4. Inspelen op de capaciteiten van ouders.
HOE? Ouderparticipatie 5. Erkennen van de ouders als partners 6. Openstaan voor de beleving van ouders en hun inbreng uitlokken. 5. Aanspreekbaar / toegankelijk zijn voor ouders.
Instrument voor de analyse van de beginsituatie 2008 Opgebouwd rond 5 kernvragen: Kernvraag 1: Hoe goed kennen we onze ouders/leerlingen? Kernvraag 2: Wat verwachten wij als school van onze ouders en leerlingen met betrekking tot participatie aan onderwijs? Kernvraag 3: Hoe sporen we onze ouders en leerlingen actief aan om te participeren in de klas, in onze school? Kernvraag 4: Bieden we onze ouders en leerlingen een groot en gevarieerd aanbod aan contact- en beïnvloedingskanalen? Kernvraag 5: Zijn leerkrachten, ouders, leerlingen, externen, allemaal betrokken bij (het participatiebeleid van) onze school?
Instrument voor de analyse van de beginsituatie 2008 Teamversie: bevat een handleiding om met het hele team aan de slag te gaan om prioriteiten en acties te bepalen. Bronnenkaarten (BaO & SO) om extra ideeën op te doen Korte versie http://www.steunpuntgok.be/secundair_onderwijs/materiaal/screeningsmateriaal/the maspecifiek.aspx
Opdracht 1: Individueel Casus lezen Voor kernvragen 1 of 3 de huidige situatie weergeven met betrekking tot ouders of leerlingen + aangeven of verandering wenselijk is. Oranje: kernvraag 1 leerlingen Blauw : kernvraag 1 ouders Roze: kernvraag 3 leerlingen Geel/wit: kernvraag 3 ouders
Opdracht 2: Groep Verdeel de bronnenkaarten (zie schema), lezen en 5 tips aanduiden Info en tips uitwisselen Eigen ervaring omtrent kernvraag uitwisselen Samen 5 toekomstige acties en ideeën om doelen te bereiken. Plenum: één actie of tip uit de bronnenkaarten en één uit ervaringsuitwisseling
Meer informatie www.steunpuntgok.be Vormingen steunpunt GOK veerle.ernalsteen@ugent.be
Inspiratie voor kernvraag 1: Ouders Leerlingen Bronnenkaart 2: Breed verkennen Bronnenkaart 4: Wie zijn onze leerlingen? Bronnenkaart 5: Een kansarme ouder aan het woord Bronnenkaart 6: Van bij de inschrijving Bronnenkaart 14: Leerlingen en ouders bevragen: enkele methodieken Inspiratie voor kernvraag 3: Ouders Leerlingen Bronnenkaart 3: Vaardigheden en interesses van ouders en jongeren aanspreken Bronnenkaart 12: Samen werken aan het klimaat op school Bronnenkaart 13: Ouders participeren: Niemand doet alles, iedereen doet iets Bronnenkaart 14: Leerlingen en ouders bevragen: enkele methodieken Bronnenkaart 15: Leerlingen bevragen: enkele methodieken voor de leerlingenraad Bronnenkaart 16: Evaluatiebeleid op school en in de klas Bronnenkaart 18: Leerlingbegeleiding door leerkrachten en leerlingen samen? Bronnenkaart 19: Werkafspraken maken in de klas