3 bijlage maatschappelijk verantwoord ondernemen 1 inleiding Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is voor Wakker Dier een zeer belangrijk onderwerp. Wij spreken anderen, met name bedrijven, aan op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid met betrekking tot dierenwelzijn. Dit is alleen geloofwaardig als we kunnen aantonen dat we zelf ook zeer serieus met dit onderwerp bezig zijn. Daarnaast vinden wij dat duurzaamheid één van de belangrijkste maatschappelijke thema s is en dat het realiseren van verbeteringen op dit gebied bij jezelf begint. En dus ook bij ons. Onze organisatie groeit en daarmee nemen de economische, sociale en milieueffecten op de samenleving toe. Daarnaast streven we naar een professionele manier van werken en dat betekent dat we ook de organisatie van ons MVO-beleid gestructureerder willen aanpakken. Naar buiten toe wordt het afl eggen van verantwoording steeds belangrijker. In dit verslag wijden we daarom voor het eerst een apart hoofdstuk aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. We kiezen daar bewust voor, omdat we dit onderwerp in deze fase extra aandacht willen geven: niet alleen binnen onze organisatie, maar ook naar buiten in onze verslaglegging. MVO: een resultaatgericht proces waarbij een organisatie over de gehele keten van haar activiteiten verantwoordelijkheid neemt voor de effecten op sociaal, ecologisch en economisch gebied, daarover verantwoording aflegt en dialoog aangaat met de belanghebbenden. Wij zien deze vorm van combined reporting als tijdelijk. Op langere termijn willen we naar een vorm van rapportage die volledig in het verslag is geïntegreerd, waarbij de belangrijkste prestatie-indicatoren zijn verwerkt in de CHAMP-scorekaart, zoals we die ook de voor de rest van de organisatie gebruiken. Want maatschappelijk verantwoord ondernemen is geen status aparte, maar dient verweven te zijn in ons dagelijks denken en doen. Succesvolle voortgang vraagt om een gestructureerde en zoveel mogelijk meetbare aanpak. Hiertoe hebben we externe hulp ingeroepen van het bedrijf Primum. Zij zijn gespecialiseerd in ondersteuning bij het ontwikkelen van een MVO-strategie en het implementeren van bijbehorende managementsystemen. Op hun advies maken we dit voor het eerst gebruik van de internationaal erkende richtlijn voor maatschappelijke verslaglegging van het Global Reporting Initiative (GRI; niveau C inclusief het sectorsupplement voor NGO s). definitie van MVO volgens het MVO-platform Ook het MVO-beleid zelf zijn we aan het professionaliseren. We hebben ervoor gekozen om ook hier een internationaal erkende standaard te hanteren, namelijk ISO 26000. Maar MVO is een zeer breed begrip en daarom geven we een beperkt aantal thema s prioriteit. We hebben in 2012 een aantal voorlopige keuzes gemaakt (zie pagina 140), omdat dit een relatief nieuw terrein is, kan het zijn dat we dit in de komende drie bijstellen. Praktische stappen waren in het afgelopen onder andere de overstap naar een kleinschalige, biologische cateraar en een duurzame bank, gesprekken met onze belangrijkste leveranciers over MVO en het terugdringen van onze papierstroom door meer online te opereren. Tot slot vermelden we hier dat deze rapportage integraal deel uitmaakt van het verslag van Wakker Dier, maar dit nog niet door de accountant is gecontroleerd. Cees Klumper, bestuursvoorzitter Wakker Dier 137
BIJLAGE 3: MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN DOELSTELLINGEN, BELEID EN STRATEGIE 2 doelstellingen, beleid en strategie mvo van Wakker Dier doelstelling beleid strategie Omdat we aan het begin staan van de formele ontwikkeling van ons MVObeleid, hebben we nu nog geen meetbare doelstelling. We streven ernaar om deze binnen het drieplan 2013 2015 vast te stellen. ` We leggen lijks op transparante wijze en volgens de GRI-richtlijn verantwoording af over ons MVO-beleid. ` Onze inrichting en werkwijze structureren we aan de hand van de ISO 26000 richtlijn. ` Activiteiten gericht op MVO passen we zoveel mogelijk in bestaande structuren en processen. ` MVO-neveneffecten van onze campagnes zoals verminderde vleesconsumptie laten we vanwege de hoge complexiteit vooralsnog buiten beschouwing. ` We starten met onze eigen organisatie en op bescheiden basis met onze leveranciers. Andere ketenpartners en belanghebbenden komen later. ` We kiezen voor een beperkt aantal thema s dat prioriteit krijgt, waarbij dierenwelzijn bovenaan staat. ` Focus op het structureren en formaliseren van het bestaande MVO-beleid aan de hand van ISO 26000. ` We bouwen een MVO-organisatiestructuur die past bij onze beperkte omvang en aansluit bij de bestaande rapportagestructuur. 138
H3: MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN ORGANISATIE 3 organisatie 4 belanghebbenden Om het MVO-beleid vorm te geven, is in 2012 een projectplan MVO opgesteld, waarin strategie, maatregelen en verantwoordelijkheden staan beschreven. De programmamanager MVO voert het projectplan uit, onder toezicht van de directeur. Er wordt één keer per gerapporteerd aan het bestuur. Wakker Dier hecht zeer veel belang aan een goed uitgewerkt beleid inzake de omgang met belanghebbenden. Want alleen als mensen wakker worden en hun (consumptie)gedrag aanpassen, krijgen de dieren in de vee-industrie een beter leven. Dit thema is in hoofdstuk 2 in detail uitgewerkt. Daar vindt u welke belanghebbenden we onderscheiden, welke rol zij spelen en wat zij belangrijk vinden. Maar ook hoe we met hen communiceren en feedback ontvangen. De tabel op pagina 146 vermeldt waar u de prestatie-indicatoren voor de GRI, niveau C in het verslag kunt vinden. Hierbij dient te worden aangetekend dat in de omgang met belanghebbenden wel incidenteel losse MVO-onderwerpen aan de orde zijn geweest, maar we hebben nog nooit op een gestructureerde wijze de dialoog gezocht over ons MVO-beleid als geheel. Dit geldt ook voor onze werknemers, terwijl zij degenen zijn die dit beleid in de praktijk dienen uit te voeren. Hier gaan we de komende tijd mee aan de slag. In oktober kwam Wakker Dier als hoogste nieuwe binnenkomer op positie 9 in de Duurzame Top 100 van Trouw. We hadden deze eer te danken aan onze zeer effectieve campagne tegen goedkoop vlees uit de bio-industrie. 139
Bijlage 3: MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN THEMA S 5 thema s MVO is een zeer breed begrip. Daarom geven we een beperkt aantal thema s prioriteit. We hebben in 2012 een aantal voorlopige keuzes gemaakt, omdat dit een relatief nieuw terrein is. Het is goed mogelijk dat we deze in de komende drie nog bijstellen. We delen onze prioriteiten in aan de hand van de drie bekende P s: Planet, People, Profit. Planet Het belangrijkste milieuthema is in lijn met onze stichtingsdoelstelling uiteraard het verbeteren van het dierenwelzijn voor de landbouwhuisdieren. Daarnaast kiezen we voor het terugdringen van papiergebruik, omdat we relatief grote volumes papieren post verzenden en hier graag verbeterstappen in willen maken. Tot slot geven we extra aandacht aan het verlagen van ons energiegebruik, omdat we dit in huis (lees: kantoor) vorm kunnen geven. MVO-thema s van Wakker Dier Prioriteiten ``Dierenwelzijn ``Papiergebruik ``Energie PLANET milieu People Wakker Dier kiest voor werken met een compact en effectief team. Dat lukt alleen met goed getrainde en gemotiveerde medewerkers. We besteden daarom veel aandacht aan opleiding en ontwikkeling. Campagnevoering is ons belangrijkste werk en dat doen we vaak op een pittige wijze, luid en duidelijk. Dat vraagt ook van ons om zorgvuldig en eerlijk te werk gaan. Daarom geven we veel aandacht aan verantwoord campagnevoeren. Tot slot kiezen we fondsenwerving als speerpunt. We vragen mensen om steun en willen dat op integere wijze doen. PEOPLE sociaal ``Opleiding en ontwikkeling ``Verantwoord campagnevoeren ``Fondsenwerving PROFIT economisch ``Verspreiden van kennis ``Verantwoording afleggen ``Ketenverantwoordelijkheid Profit Het verspreiden van kennis over het gebrek aan dierenwelzijn in de vee-industrie zien wij als één van onze hoofdtaken. We zien dit als een maatschappelijke investering in de samenleving. Dit thema is een logische keuze als prioriteit. Verder kiezen we voor verantwoording afleggen. Ons werk heeft impact op een groot aantal zeer diverse belanghebbenden en is mogelijk gemaakt door gelden van derden. Dit roept de verplichting op om transparant te werk te gaan en publiekelijk verantwoording af te leggen. Tot slot geven we het thema ketenverantwoordelijkheid prioriteit, vooral uit praktische overwegingen. We denken hier snel concrete verbeterstappen te kunnen maken, met name met onze leveranciers. 140
H3: MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN VOORTGANG 6 voortgang planet Dierenwelzijn: Onze medewerkers zijn dagelijks met dit onderwerp bezig, en deze betrokkenheid vertaalt zich ook door naar ons eigen bord. We zijn overgestapt op een biologische cateraar voor een biologische en vegetarische lunch. Verder hebben we in de lijkse gesprekken met onze grootste leveranciers afspraken gemaakt voor verbeterpunten op het gebied van dierenwelzijn in hun kantines. Papiergebruik: Door over te stappen naar online werving is er in 2012 minder papieren post verstuurd. Onze donateurs worden gestimuleerd wijzigingen online door te geven en deze worden digitaal verwerkt. Vanuit het campagneteam is door het opheffen van de jongerenpakketten minder papier gebruikt. Het kantoor print op 100% gerecycled papier en waar mogelijk dubbelzijdig. MVO-indicatoren van Wakker Dier energiegebruik gerealiseerd 2012 Elektriciteitsverbruik 8.037 kwh Gasverbruik 667 m 3 Afgelegde afstand in auto 3.714 km Afgelegde afstand in vliegtuig 0 km Energie: We hebben dit voor het eerst de CO 2 -footprint van onze eigen organisatie opgesteld. We nemen al groene elektriciteit en gas af en reizen zoveel mogelijk met het openbaar vervoer en de fi ets. Mocht het gebruik van een auto onvermijdelijk zijn, dan kiezen we voor een poule- of huurauto. We hebben geen leaseauto s en vliegen niet. Tot slot hebben we een uitsterfbeleid voor spaarlampen ingevoerd en stappen we geleidelijk over op dimbare LED-lampen. Door deze maatregelen is onze footprint per FTE zeer laag (0,6 ton CO 2 versus 4,0 ton CO 2 landelijk gemiddeld op een overheidskantoor). BRON: BOEKHOuDING WAKKER DIER HuuRAuTO S (31%) GAS (27%) Co 2 -uitstoot 2012 VOLGENS ISO 14064-1 ELEKTRICITEIT (61%) Via de Buurtboer, een lunchconcept voor bedrijven, kopen wij onze biologischvegetarische lunch in. BRON: BOEKHOuDINGWAKKER DIER Lege tonercartridges worden gerecycled ten bate van stichting AAP. FOTO: STICHTING AAP En verder: We scheiden ons afval (zowel op kantoor als via de milieustraat), recyclen onze lege tonercartridges en kopen waar mogelijk kantoorinrichting tweedehands in. 141
BIJLAGE 3: MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN VOORTGANG people Opleiding & Ontwikkeling: Deze onderwerpen staan centraal in ons P&O-beleid. Zo werken we met een volwaardige functioneringscyclus, investeren we fors in trainingen en werken we als team samen in het project Samen Werken, waarbij momenteel de nadruk ligt op het succesvol integreren van de nieuwe medewerkers in het bestaande team. Het ziekteverzuim vaak een goede indicator voor de werksfeer was in 2012 allemaal kort van aard en bedroeg 0,6%. Fondsenwerving: Ter fi nanciering van onze activiteiten dienen we fondsen te werven en dit willen we op een integere wijze doen aan de hand van onafhankelijke standaarden. Zo zijn we CBF-keurmerkhouder (Centraal Bureau Fondsenwerving) en lid van VFI (Vereniging voor Fondsenwervende Instellingen). Natuurlijk voldoen we aan de vereisten zoals vastgelegd in de wet Telecom en de wet Bescherming Persoonsgegevens. Verder houden we ons aan de uitgangspunten zoals vastgelegd in onze gedragscode, die door alle medewerkers wordt ondertekend. Tot slot is er een formele klachtenprocedure. Meer hierover vindt u in 1.5. Verantwoord campagnevoeren: Wakker Dier heeft in 2009 in overleg met het ministerie van Binnenlandse Zaken de nota Verantwoord Campagne Voeren opgesteld. Hierin staat onder andere beschreven dat wij ons altijd aan de wet houden, dat we transparant zijn over onszelf en dat derden toezicht houden op wat we doen. Wakker Dier heeft respect voor de democratie en de rechtsstaat en keurt buitenwettelijke en gewelddadige acties ten strengste af. Meer informatie vindt u op onze website (www.wakkerdier.nl/hoe-werken-we/verantwoord-campagne-voeren). En verder: In het kader van veilig werken is er dit een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) uitgevoerd en zijn alle werkplekken op maat van de betrokkenen afgesteld. De RI&E heeft geleid tot een aantal actiepunten die in uitvoering zijn. aantal medewerkers 5 4 3 2 1 medewerkers naar leeftijd en geslacht = vrouw = man MVO-indicatoren van Wakker Dier medewerkers 2012 gerealiseerd 2012 Totaal aantal medewerkers 9 Medewerkers in/uit dienst 2 / 0 Man-vrouwverhouding werknemers 44% / 56% Man-vrouwverhouding bestuur 50% / 50% Vaste contracten 67% Gemiddeld opleidingsbudget 6% van brutoloonsom Ziekteverzuim 0,66% / 12 dagen We hebben onze pensioenregeling voor een betere opbrengst ondergebracht bij een andere aanbieder. Daarbij is vastgelegd dat de aandelenportefeuille in overeenstemming is met de VN Principes voor verantwoord beleggen (un PRI). aantal bestuursleden 5 4 3 2 1 Bestuur naar leeftijd en geslacht = vrouw = man BRON: BOEKHOuDING WAKKER DIER 0 20-30 30-40 40-50 50-60 leeftijd 0 20-30 30-40 40-50 50-60 leeftijd 142
H3: MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN VOORTGANG Om een optimale personeelssamenstelling te waarborgen, meten we een aantal parameters. We streven hiermee naar een compact, hoogopgeleid team met voldoende werkervaring. Verder zoeken we balans en complementariteit om zo een team te bouwen dat elkaar helpt en stimuleert. Een gevarieerde samenstelling helpt daarbij. Bij de werving van ons nieuwe personeel hebben we hier terdege rekening mee gehouden. Zo kwam de teamsamenstelling eind 2012 voldoende in lijn met de gewenste mix. u leest hier alles over in 5.5. Aanvullend hebben we voor het MVO-verslag meer in detail gekeken naar de leeftijdsopbouw in combinatie met het geslacht van zowel medewerkers als bestuur. Hierbij valt de lagere gemiddelde leeftijd voor vrouwen op. We verbinden hier voor nu nog geen conclusies aan. Tot slot wordt hier vermeld dat wij met alle werknemers een langlopende relatie nastreven met bijbehorend contract voor onbepaalde tijd. Maar we starten ter wederzijdse kennismaking altijd met contracten en dat verklaart met de nieuwe instroom het percentage van 67% voor de vaste contracten. profit Verspreiden van kennis: Hierover doen we uitgebreid verslag in hoofdstuk 3 van het verslag. Met name onze plofkip-campagne deed veel stof opwaaien en het begrip plofkip is inmiddels nationaal gemeengoed. Verantwoording afl eggen: Het belangrijkste instrument waarmee wij lijks formeel verantwoording afl eggen is ons bekroonde verslag. Meer alledaags doen wij dit via onze website waar wij onze activiteiten benoemen en toelichten. Via onze papieren en e-mailnieuwsbrieven informeren we onze achterban. Zie hiervoor 4.7. Ketenverantwoordelijkheid: We streven naar langetermijnrelaties met professionele partners waar wij ons qua kennis en expertise aan kunnen optrekken. We houden elk een voortgangsgesprek met onze 10 grootste leveranciers, waarbij allerhande aspecten van beide partijen op een evenwaardige wijze aan de orde komen. Het thema MVO neemt hierbij een steeds belangrijker plaats in. Zo vragen wij hen om ook zelf een MVO-beleid te ontwikkelen en maken we concrete afspraken over het verbeteren van dierenwelzijn in hun eigen kantine. We werken waar mogelijk meer en meer samen met lokale leveranciers. Zo is onze IT-leverancier voor ons per fi ets bereikbaar, wat de samenwerking ook makkelijker maakt. Tot slot zijn we in 2012 overgestapt op een duurzame bank. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is niet alleen nuttig, maar ook noodzakelijk. Door het enorme aantal mensen op deze planeet komt het einde aan de natuurlijke bronnen en grondstoffen rap in zicht. 143
BIJLAGE 3: MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN DILEMMA S EN KNELPuNTEN 8 de blik vooruit 7 dilemma s en knelpunten Het onderwerp dierenwelzijn in de vee-industrie is onderdeel van een context waarin ook MVO-factoren meespelen. Onze campagnes, gericht op het verbeteren van dierenwelzijn, hebben ook neveneffecten, bijvoorbeeld voor de boeren, het milieu en de portemonnee van de consument. Deze neveneffecten worden dit voor het eerst in ons verslag besproken (zie 1.2). Een onderwerp dat hiermee verband houdt, is de verhouding tussen onze eigen inspanningen en de effecten daarvan op de samenleving. Zoals we in het verslag van 2011 schreven, willen we ons de komende jaren richten op het in kaart brengen van de neveneffecten. Dit blijkt een moeilijk onderwerp, omdat er verschillende grootheden bij komen kijken en het voor ons nog niet duidelijk is hoe we de verschillende effecten (kwantitatief) met elkaar moeten vergelijken. Om deze reden hebben we ervoor gekozen om ons eerst te concentreren op het MVO-beleid van onze eigen organisatie, vóórdat we ons richten op de effecten van onze activiteiten in de keten. Goedkoop vlees is slecht voor de dieren, maar aantrekkelijk voor de portemonnee. 144 FOTO: WAKKER DIER Onze ambitie om het MVO-beleid structureler op te zetten, betekent dat we meer grip moeten krijgen op het onderwerp MVO, welke thema s voor ons belangrijk zijn, welke afwegingen daarbij horen en hoe we daarmee omgaan. Dit is en blijft voorlopig een uitdaging. algemene activiteiten: ` We starten met een formele MVO-dialoog met interne en externe belanghebbenden als input voor de verdere ontwikkeling van ons MVO-beleid. ` We houden de thema s zoals geformuleerd in paragraaf 5 tegen het licht en maken deze indien nodig met aanpassingen definitief voor het lopende drieplan. ` We kiezen voor ISO 26000 als objectieve standaard. In 2013 wordt dit in een speciale zelfverklaring geformaliseerd. ` Het meten en monitoren van de MVO-indicatoren wordt stapsgewijs geïntegreerd in onze bestaande informatiesystemen. ` We voorzien deze prestatie-indicatoren stapsgewijs van meetbare doelen en waar mogelijk vervlechten we deze data in onze bestaande CHAMP-scorekaart. ` In samenwerking met ons externe bureau ontwikkelen we een meerjaren MVO-routekaart, inclusief timings en concrete stappen. ` In overleg met onze accountant treffen we de benodigde voorbereidingen voor een officiële assurance verklaring over het MVO-hoofdstuk in het verslag over 2013.
H3: MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN DE BLIK VOORuIT planet: ` Naast onze vegetarische, biologische lunch nemen we ook de consumptie van snacks en tussendoortjes, catering en zakelijk uit eten onder de loep. ` In de gesprekken met onze leveranciers bespreken we de voortgang op de ontwikkeling van hun MVO-beleid en meer specifi ek de maatregelen om het diervriendelijk karakter van hun eigen kantine te verhogen. ` Om onze CO 2 -footprint verder te verkleinen, vragen we advies aan een gespecialiseerde seerde energieadviseur. ` We inventariseren papierbesparende arende maatregelen, zowel binnen kantoor als voor or papier dat in onze opdracht bij derden wordt gebruikt. Bijvoorbeeld door beter in te spelen op de postwensen van onze teurs. dona- ` We spreken het recyclingbeleid door met alle medewerkers en zoeken actief naar verdere verbetermogelijkheden. people ` We continueren onze functioneringscyclus en investeren fors in het bijbehorende opleidingsprogramma. ` In het kader van het project Samen Werken staan in 2013 drie evenementen gepland om de samenwerking binnen het team verder te versterken. ` De gedragscodes zijn up-to-date, maar de toetsing van onze activiteiten aan deze codes willen we procedureel beter borgen. profit ` We gaan in 2013 weer volop aan de slag om iedereen wakker te schudden over het dierenleed in de vee-industrie. Meer hierover in 3.9. ` We stellen ter verantwoording een uitgebreid verslag op. We onderzoeken hoe we op onze website deze verantwoording voor het brede publiek toegankelijker kunnen maken. ` We besteden extra aandacht aan het beter communiceren over onze fi nanciële verantwoording, omdat marktonderzoek onder onze donateurs aangaf dat dit beter kan. ` Bij selecties van nieuwe leveranciers houden we steeds meer rekening met hun prestaties op MVO-gebied. ` Dierenwelzijn is momenteel nog geen standaard onderdeel van veelgebruikte standaarden en richtlijnen voor MVO. We gaan onderzoeken of en hoe we hier verandering in kunnen brengen. We proberen niet alleen minder materialen de wereld in te sturen, maar ook zoveel mogelijk materialen te recyclen. Dat geldt niet alleen voor papier en glas: ook bijvoorbeeld onze kantoormeubels zijn (waar mogelijk) tweedehands. 145
Bijlage 3: MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN GRI-TABEL 9 GRI-tabel Deze tabel vermeldt de vindplaats van de vereiste informatie en indicatoren voor de GRI, niveau C (inclusief het sectorsupplement voor NGO s). GRI 3.1, niveau C GRI onderdelen Onderdeel Onderwerp Toelichting / Vindplaats in het verslag Profielinformatie 1.1-1.2 Strategie en analyse Hoofdstuk 1.1 en 1.2 2.1-2.10 Organisatieprofiel Hoofdstuk 5.3 3.1-3.12 Verslagparameters Pagina 137 & Colofon 4.1-4.4 Bestuur Hoofdstuk 5.4 4.14-4.15 Belanghebbenden Hoofdstuk 2 Prestatie-indicatoren EN3 Direct energiegebruik Tabel Energiegebruik (pagina 141) EN4 Indirect energiegebruik Tabel Energiegebruik (pagina 141) EN16 Directe en indirecte emissies broeikasgassen Grafiek CO 2 -uitstoot (pagina 141) EN17 Andere indirecte emissies broeikasgassen Grafiek CO 2 -uitstoot (pagina 141) LA1 Totale personeelsbestand Grafiek (pagina 146) LA2 Personeelsverloop Tabel Medewerkers 2012 (pagina 142) LA4 Medewerkers onder cao N.v.t. LA7 Verzuimcijfers Tabel Medewerkers 2012 (pagina 142) LA10 Opleiding van medewerkers Tabel Medewerkers 2012 (pagina 142) LA13 Diversiteit van bestuur en medewerkers Grafiek (pagina 146) PR6 Standaarden voor fondsenwerving en marketing Hoofdstuk 1.5 EC1 Economische prestaties Hoofdstuk 6 EC4 Financiële steun van de overheid N.v.t.: Wakker Dier werkt subsidievrij NGO1 Betrekken van belanghebbenden Hoofdstuk 2 NGO2 Feedback en klachten Hoofdstuk 1.5 NGO3 Monitoring en evaluatie Hoofdstuk 1.4 NGO6 Coördinatie met andere actoren Hoofdstuk 1.2 NGO7 Allocatie van inkomsten Hoofdstuk 6.7 Bron: Jaarverslag Wakker Dier 146