Jaarevent NBA Young Profs: Leidinggeven en de Nieuwe Generatie Was er maar een generatiekloof! Alles beter dan de generatie-stilte van nu. Mathieu Weggeman Amsterdam, 20 september 2012 Leidinggeven en de Nieuwe Generatie Verschillen tussen generaties Motiveren en inspireren van de Nieuwe Generatie
Toegenomen regel- en proceduredruk in organisaties - balanced score card - werkvoorschriften en protocollen - tijdschrijfsystemen - aan- en afwezigheidsregistraties - vakantiekaarten - afdelingsbudgetten - begrotingsrealisatieoverzichten - groepsplannen - voortgangsrapportages - functioneringsgesprekken - reisaanvraagformulieren - reisdeclaratieprocedures - inkoopbonnen en verantwoordingsrichtlijnen - regels voor het bezoeken van congressen, symposia, studiebijeenkomsten - regelingen voor het ontvangen en begeleiden van bezoekers - richtlijnen voor het spreken met de pers - sleutelprocedures - tekenbevoegdheden - parkeer(plaats)regelingen - arbo-rapportages - salarissystemen met toepassingsaanwijzingen - normgetallen voor aantal boeken, kopieën, secretaressen, cateraars e.d. per f.t.e. - kerstkaart verzendingsprocedures - macro s voor brieven, verslagen, rapporten, slides - taakomschrijvingen - meldingsprocedures voor van alles en nog wat - relatiemanagement richtlijnen - kwaliteitsrichtlijnen en ISO 9000-circussen - procedures voor het leegschudden van het hoofd in databases - audit commissies - externe visitaties en inspecties - milieu effect rapportages De stille generatie geboren: 1930 1945 invloed in organisaties vanaf: 1965 kenmerkende opvattingen en waarden: De autoriteit weet wat goed is! - luisteren en gehoorzamen - gericht op het verwerven van persoonlijk gezag - zich beveiligende en cocoonende gepensioneerden - Waarden: materialistisch, conventioneel - Prioriteiten: kennis ( Jammer van de lage opleiding toen ), reizen, vrijwilligerswerk (levenslust) Generatieverzicht ebaseerd op Becker (Generaties en hun kansen, 1993), Bontekoning (2008), Gladwell (The Tipping Point, 2002) en Jensen (The Dream Society, 2001).
De protestgeneratie; huidige regimebeheerders geboren: 1945 1955 invloed in organisaties: vanaf 1980 Wij het volk weten wat goed is! - protesteerden tegen autoriteit; zitten nu zelf in topposities. - zijn verslaafd geworden aan beheersing en P&C - gericht op het verwerven van macht, geld, status - de golfende elite (Rotary, Skybox, Harley Davidson, Maladiven, sterrenrestaurants) - Waarden: hard werken, zuinig zijn, fatsoen, consensus (polderen) - Prioriteiten: vaste aanstelling (pensioen), carrière, gezin, privacy Generatie X; ook wel de verloren generatie genoemd geboren: 1955 1970 invloed in organisaties vanaf: 1990 Het volk weet wat goed is, maar wat het individu vindt is ook belangrijk! - bruggen bouwen - beetje aanpassen - verkeren in onopvallende maar stabiele netwerken; privé leven is bepalender dan het werkleven - Waarden: quality of life, niet overtuigen maar bewust maken, diversiteit is constructief, zorgen voor elkaar (vanuit een gevoelde verantwoordelijkheid daarvoor) - Prioriteiten: processen tussen mensen, professionaliseren
De pragmatische generatie of de verwen-generatie geboren: 1970 1985 invloed in organisaties vanaf: 2000 Lastige, verwende, aandachtvragende, niet loyale, egoïstische en materialistische professionals zonder doorzettingsvermogen. Watjes die als het moeilijk wordt, weg gaan of lichamelijke klachten gaan vertonen. Ik zelf weet wat goed is! - recht op zelfontplooiing; respect voor elkaar - luisteren naar een autoriteit om de autoriteit is een culturele vergissing van vorige generaties; zij zijn niet tegen luisteren, discussiëren of protesteren maar het moet wel nut hebben anders is het energieverspilling - gericht op concrete meetbare of voelbare resultaten; willen weten waar ze op afgerekend worden - het is leuk zolang als het leuk is; maken daarom deel uit van wisselende coalities; homo zappens - leven in de Global Casino dankzij ICT - Waarden: streven naar plezier en dynamiek, inhoud gaat boven positie, organiseren in netwerken, opportunistisch (kansen grijpen) - Prioriteiten: verbinding met leiders, snelheid (geen geduld) Het cool-idealisme van de dertigers, de èn-èn generatie: èn genieten van het leven, èn je idealen nastreven We verbeteren feestend de wereld (Alexander Pechtold wordt toegejuicht op Low Lands) - Ze gaan graag naar bijeenkomsten die in het teken staan van een wereldprobleem; Moet wel een leuk feest zijn, anders zappen we weg Waarom mag goed doen niet ook leuk zijn? - Ze laten zich graag aansporen om een zinvolle bijdrage te leveren, ook al is dat goede niet volledig doordacht (worden daarom door de protestgeneratie naïef genoemd)
Generatie Y, (de netwerk generatie) kenmerkende opvattingen en waarden: geboren: 1985 2000 invloed in organisaties : vanaf NU Wat goed is doet er niet toe! - hiërarchieloos en geen rankings omdat ieder in meerdere culturen en netwerken leeft - ben jezelf en feel good - niet links of rechts, maar issue-driven - kopen en verkopen verhalen en belevenissen (van de Information Age naar de Imagination Age) - hebben meerdere dramatische specialisaties - keigoed in multitasking en parallel processing - communiceren 24x7 binnen vlottende netwerken - informele elite: DJ s/vj s, designers, connectors - Waarden: hier en nu, originaliteit/creativiteit (niet aanpassen), leren (informatie is vluchtig, is alleen situationeel van belang) - Prioriteiten: participeren in netwerken (via social network media), ontwikkelen meervoudige identiteit (avatars) Wernemer 2.0 wil vooral kansen krijgen, zich prettig voelen en behulpzaam zijn WAARDE PROTEST GENERATIE (>50) GENERATIE X 35< x <50 PRAGMATISCHE GENERATIE (<35) Kansen krijgen 7.2 6.8 8.2 Intelligent zijn 6.8 6.5 7.8 Fanatiek zijn 4.4 5.5 5.7 Serieus zijn 7.5 6.2 6.9 Je prettig voelen 7.9 7.2 8 Hogerop komen 4.8 5.5 6.6 Ervaring 7.2 7.2 6 Spaarzaam zijn 6 4.4 5.1 Gezag hebben 7.6 7.1 6.2 Macht uitoefenen 5.2 3.9 5 Gewoon zijn 7.1 5.5 5.9 Behulpzaam zijn 7.2 6.5 7.4 Een nuchter persoon zijn 7.2 6 6.8 Erkenning krijgen 6.7 6.2 6.7 (Bron: dr. Aart Bontekoning)
VAN TEKST NAAR BEELD CULTUUR TEKST = sequentieel, analytisch, logisch, eenstemmig nodigt uit tot precisering BEELD = parallel, holistisch (het is er ineens helemaal), polyfoon, nodigt uit tot interpretaties O udere generatie: im pact Tekst > B eeld (the Inform ation A ge) Jongere generatie: impact Tekst < Beeld (the Imagineering Age) - beeldcultuur: komen de taal binnen als visuele gedichten - virtueel = reëel - het verhaal (narratief) = de waarheid Zo begon het: de oude tekstsymbolen werden gebruikt om beelden mee te maken My smmr hols wr CWOT. B4, we usd 2go2 NY 2 C my bro, his GF & thr 3 :-) kds. (#_*) blauw oog (^/) tulp @}->-- roos ( ) hamburger <*}}}}}>< vis [::::] mobieltje T > kop thee [_]> kop koffie ~<:-) feest <:3 )~~~ rat =^..^= kat ----/)---- haai o(^..^)o aap @(*o*)@ koala beer 0('o')0 beer (} {) vlinder =@= uur (horloge) (:())@ koekiemonster ><> vis / ik ben christelijk ^00^ hooggeleerd
Zo begon het: de oude tekstsymbolen werden gebruikt om beelden mee te maken My smmr hols wr CWOT. B4, we usd 2go2 NY 2 C my bro, his GF & thr 3 :-) kds. Vertaling: My summer holidays were a complete waste of time. Before, we used to go to New York to see my brother, his girlfriend and their three nice kids. W817 o:)<] engel (:-x) my lips are sealed 8^) cool guy :-)B Dolly Parton C :-) Charlie Chaplin *\o/* cheerleader ~:c) baby ~8:c) baby meisje _/*_*\_ knappe meid q(^_^)p guitige meid [:-( wat een kapsel @:-) klasse kapper ('_')zzzzzzz saai (/.o[) piraat De protestgeneratie diskwalificeert de netwerkgeneratie, bijvoorbeeld door die posthistorisch te noemen. Hun reactie: so what? In een cultuur waarin de computer het belangrijkste instrument is, wordt de gehele wereld een database, waarin de elementen naar believen gerecombineerd kunnen worden (zie ook: Extreme make-over, Make me beautiful, The Matrix) Wat we zien, doet pijn aan ons historisch besef De jonge generatie ziet haar historische nieuwsgierigheid eerder bevredigd in TV-series en in meeslepende historische films The Last Samourai of in computergames waarmee ze oude beschavingen of historische veldslagen doet herleven (aldus de hooggeleerde de Mul in de NRC) Daarom moeten ze in de CITO-toets vragen krijgen als: Wat veroorzaakte de teloorgang van de wolindustrie in het district Lancaster aan het eind van de 19 e eeuw?
Leidinggeven en de Nieuwe Generatie Verschillen tussen generaties Motiveren en inspireren van de Nieuwe Generatie Het nieuwe werken: de wereld van Sam
KENMERKEN VAN DE CREATIVE ECONOMY (voorlopige bevindingen) - Is ontstaan als gevolg van constructieve wrijving tussen generaties (met name tussen de protestgeneratie en de netwerkgeneratie) - Bottom-up ondernemerschap; werken is creatief en boeiend en de betekenis ervan is het willen realiseren van een collectieve ambitie, - Innovaties komen voort uit vonken die afvliegen van tegen elkaar opbotsende dynamische netwerken - Uitvoering vindt plaats in een orale- en beeldcultuur (i.t.t. de schriftelijke- en tekstcultuur van de regimebeheerders) - De informele economie is onbureaucratisch en niet ver-juridificeerd, (de gevestigde orde noemt dat anarchistisch ;-) - Commitments zijn horizontaal in het netwerk, aan de eigen vakinhoudelijke specialisaties en aan de actuele klus of taak (i.p.v. aan de hiërarchie en de organisatie ). Is meer Rijnlands dan AA. - Parallel processing / multitasking is de voorkeursmanier van werken - Motivatie om mee te doen: flow, in mindere mate geld en zeker niet carrière Resultaten: Linux, Wikipedia, freeware, Apple mediaproducties, new creative businesses etc. Linus Torvald De nieuwe generatie wil samenwerken op basis van gedeelde waarden The key message to managers of professionals is: create meaning! Help your subordinates to find the excitement in their work. Doing this is the key to quality and productivity (Maister, 1985) Personal values Organizational values Shared values
HET GROTE MISVERSTAND ITEM Wat professionals belangrijk vinden: Wat managers denken dat professionals belangrijk vinden: Interessant werk 1 5 Waardering en bevestiging 2 8 Betrokkenheid (PPP) 3 10 Arbeidszekerheid 4 2 Goed salaris (GSM) 5 1 Promotie- en groeimogelijkheden 6 3 Goede arbeidsomstandigheden 7 4 Persoonlijke loyaliteit 8 6 Tactvol optreden werkgever 9 7 Hulp bij problemen 10 9 BRON SYSTEMATICA (Management Team) Fragmenten van collectieve ambities: Disneyland We give our customers an experience of happiness????? We recognize that this is a unique time, when our products will change the way people work and live. It s an adventure and we re in it together Holec Johnson & Johnson Philips Research De nadruk ligt op ondernemingszin, zakelijk gerichte agressie en bereidheid tot persoonlijke inzet. Kennis en kunde zijn belangrijk, karakter en loyaliteit niet minder. Van fouten mag maar ook: moet worden geleerd We believe our first responsibility is to the doctors, nurses and patients, to mothers and all others who use our products and services Een research succes is pas een succes als het leidt tot een business succes
Collectieve ambitie van de Baak - De Baak past toe wat ze anderen leert. - We gaan met klanten de gevarenzone in bij het denken over mens, organisatie en samenleving - We streven naar het bereiken van collectieve flow - We werken liever creatief dan efficiënt; liever anders dan beter Wij willen net als de zee zijn, vrij en ongedwongen en van niemand De Baak: waar verbinding ruimte creëert waar kaders vrijheid geven waar groei verlies voorkomt waar gelijkheid verschillen laat zien waar onzakelijkheid winst oplevert. Ideale situatie: Identiteit = Imago Wat willen we dat de mensen zeggen over MMC? daar zijn ze het vriendelijkst, word je met respect behandeld, komen ze hun afspraken na en weten ze waar ze het over hebben daar kun je het snelst terecht en word je het snelst geholpen daar laten ze zien hoe goed en veilig hun zorg is daar werk je met plezier en kun je je talenten ontplooien daar vinden ze kennis ontwikkelen, delen en toetsen belangrijk daar werken ze efficiënt zodat er veel ruimte is voor nieuwe dingen
De motivatie om mee te doen is flow (Mihaly Csikszentmihalyi - 1999) Hoog Moeilijkheid van de taken: zorg Angst Stress spanning Gebied waarin FLOW kan optreden routine verveling Laag apathie Laag Kennisniveau: Hoog Mihaly Csikszentmihalyi over flow
Differentiëren in managementstijl want niets is zo ongelijk, als de gelijke behandeling van ongelijken Traditionele medewerkers De Nieuwe Generatie vinden belangrijk: vindt belangrijk: status; plek in hiërarchie Shared values, CA langdurige carrière kortlopende projecten onderdeel groot geheel betekenisvolle bijdrage inhoud van het werk idem + sociale contacten vaste baan afwisseling imago werkgever idem + regelcapaciteit > 40 uur = betrokken > 40 uur = niet zo slim (naar: van Steensel, 2007) Wat Werknemer 2.0 geleerd heeft van de spelletjes: Veel zelfvertrouwen: games geven veel positieve feedback stimuleert arrogantie Hoog tempo (=> hoge productiviteit) en risicobereid: ze gaan snel om met grote hoeveelheden informatie; hoe meer stimuli, hoe beter; optimistisch over het potentiële resultaat Competitie: vergroot de betrokkenheid bij de organisatie; ze hebben een hang naar heroïsme Gericht op Prestatie: ze houden van prestatiebeloning Gericht op samenwerking: sociaal samen spelen; kennis is geen macht Zelfsturend op de throughput: Geef me een concreet project en reken me af op het resultaat. Gericht op leren: nieuwe uitdagingen, variatie in taken, reizen; belangrijkste reden om een bedrijf te verlaten: het ontbreken van een talentontwikkelingsprogramma. (bron: ondermeer Beck & Wade, Harvard Business School Press, 2006)
Leidinggeven en de Nieuwe Generatie Verschillen tussen generaties Motiveren en inspireren van de Nieuwe Generatie Hoe houd je Werknemer 2.0 enthousiast over de organisatie? (1) NIET door p% meer salaris, een mooiere lease auto of een beter pensioen (boeitnie) WEL door toepassing van de volgende regels: - Ontwikkel samen met de mensen een collectieve ambitie: wat de organisatie doet moet betekenisvol zijn - Stuur op output; waar en wanneer je werkt, is triviaal (HNW) - Biedt leergelegenheid en uitdagingen (graded memberships in fuzzy structures) - Zorg voor optimale variatie in het werk - Sluit IAO s in plaats van CAO s, ( Ik ben single, vakidioot en wil 60 uur werken ) - Ga netjes om met de wereld (PPP, groen produceren, MVO, charity)
Hoe houd je Werknemer 2.0 enthousiast over de organisatie? (2) Creëer een faciliterende infrastructuur: - vestig het bedrijf in de stad (niet op een industrieterrein) en stel het 24/7 open - bevrijdt mensen van gedoe (klussenbedrijf, boodschappendienst, stomerij e.d.) - voorzie in een kinderdagverblijf met didactische hulp; hondje mee kan ook - maak van de kantine een grand-café, ook met bio-food - voorzie in fitness & welness faciliteiten met een personal coach (Wii, Kinect) - besteedt aandacht aan in house design en richt gevarieerde ruimtes in (voor chill out, lounging, videoconferencing, game playing, muziek maken studio e.d.) Conclusie EUR-IBP onderzoek 2008: Werknemer 2.0 wil uitdagingen, snelle feedback en vertrouwen Waarden: - Stellen traditionele werkstructuren en hiërarchie ter discussie - Waarderen vooral leer- en groeimogelijkheden - Zoeken professionalisme en uitdagingen in plaats van geld en macht Vaardigheden: - Netwerken - Multi-tasking - (Productief) amenwerken Verwachtingen: - Bedrijfsreputatie en visie - Balans werk-privé - Snelle feedback, erkenning en vertrouwen De downside: Problemen waar ik leeftijdgenoten mee zie worstelen: - keuzestress - hang naar roem en - faalangst (De Volkskrant, 5 maart 2010)