Monitor Werkloosheid Noord-Veluwe 3 e kwartaal 2010 Oktober 2010 Opsteller: Jiska Krikke Contactpersoon: Gerrit Marskamp Regio Noord-Veluwe, t:0341-474 436 Regio Noord-Veluwe wil in het kader van arbeidsmarktbeleid, de werkloosheid monitoren. In deze rapportage wordt de werkloosheid van de zes regiogemeenten (Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek en Putten), Hattem, Heerde en Zeewolde 1 in kaart gebracht voor het derde kwartaal van 2010. De werkloosheid op de Noord-Veluwe kende in juni nog een lichte daling. In het derde kwartaal is de werkloosheid weer terug op het peil van april en mei. Dit betekent een zeer lichte stijging, maar er is nog steeds een verbetering te zien ten opzichte van het eerste kwartaal van dit jaar. Juli Augustus September Tabel 1: Niet-werkende werkzoekenden (nww-ers) (totaal, man, vrouw en percentage van de beroepsbevolking Man Vrouw Perc. vd. bb. Man Vrouw Perc. vd. bb. Man Vrouw Perc. vd. bb. NLD ZEEWOLDE ELBURG ERMELO HARDERWIJK HATTEM HEERDE NUNSPEET OLDEBROEK PUTTEN 493.059 445 316 387 973 216 248 445 372 320 3.722 253.937 200 155 204 503 110 150 248 192 149 1.911 239.122 245 161 183 470 106 98 197 180 171 1.811 6,64% 4,45% 3,47% 3,62% 4,89% 4,50% 2,73% 3,30% 3,96% 3,56% 3,83% 491.544 448 329 403 970 224 247 444 368 318 3.751 252.430 196 159 210 501 114 152 246 186 147 1.911 239.114 252 170 193 469 110 95 198 182 171 1.840 6,62% 4,48% 3,62% 3,77% 4,87% 4,67% 2,71% 3,29% 3,91% 3,53% 3,87% 488.213 442 326 410 948 233 233 446 370 316 3.724 249.508 195 161 211 492 118 146 242 186 146 1.897 238.705 247 165 199 456 115 87 204 184 170 1.827 6,57% 4,42% 3,58% 3,83% 4,76% 4,85% 2,56% 3,30% 3,94% 3,51% 3,86% (Bron: UWV, 2010 & CBS, 2010) RNVplus 1 Deze gemeenten samen zullen in de rapportage de RNVplus-gemeenten worden genoemd. Pagina 1 van 7
Het is belangrijk onderscheid te maken tussen niet werkende werkzoekenden (nww) en inschrijvingen UWV-werkbedrijf. Het aantal inschrijvingen ligt namelijk gemiddeld tussen de 10% en 20% hoger van het aantal nww-ers. In deze rapportage wordt met name gekeken naar het aantal nww-ers. In RNVplus-gemeenten waren in het derde kwartaal van 2010 gemiddeld 3.732 niet werkende werkzoekenden. Over de drie maanden is een zeer lichte stijging van de werkloosheid waar te nemen. Landelijk gezien is nog steeds een daling van de werkloosheid waar te nemen 2. Voor de gemeente Harderwijk geldt dat de werkloosheid de afgelopen maanden nog steeds daalt, dit in tegenstelling tot een aantal andere RNVplus-gemeenten. Van deze daal-gemeenten vermindert de werkloosheid in Harderwijk het meest. Dit kan verklaard worden door een groot aantal werkzame mensen in de toeristische sector in deze gemeente. Naast Harderwijk is ook in de gemeente Putten en Heerde een positieve trend waar te nemen, aangezien ook daar de werkloosheid de afgelopen maanden nog steeds daalt. In Nunspeet is de werkloosheid min of meer gelijk gebleven. In RNVplus-gemeenten is de werkloosheid relatief laag aan het einde van het derde kwartaal (3,86%) ten opzichte van de landelijke werkloosheid (6,57%). Het aantal mannelijke nww-ers daalt, in tegenstelling tot het aantal vrouwelijke nww-ers dat licht is gestegen ten opzichte van het vorige kwartaal. Landelijk gezien geldt voor zowel mannen als vrouwen een lichte daling van de werkloosheid. Er zijn in de RNVplus-gemeenten verder geen grote verschillen tussen het aandeel man en vrouw in het aandeel nww-ers. Veelal is het aandeel man iets groter dan het aandeel vrouw. Tabel 2: Niet-werkende werkzoekenden naar leeftijd Absoluut en geïndexeerd naar januari 2010 (dikgedrukt) NLD ZEEWOLDE ELBURG ERMELO HARDERWIJK HATTEM HEERDE NUNSPEET OLDEBROEK PUTTEN RNVplus Juli 493.059 94 445 105 316 98 387 102 973 105 216 92 248 76 445 100 372 88 320 96 3.722 97 < 27 56.826 88 49 136 38 100 51 102 122 95 23 72 25 56 46 115 36 56 47 112 437 92 27-45 199.134 92 165 96 124 109 151 108 428 102 76 95 83 72 146 86 130 86 103 88 1.406 95 45-65 237.099 98 231 107 154 90 185 97 423 110 117 95 140 85 253 108 206 100 170 97 1.879 101 Augustus 491.544 94 448 106 329 102 403 106 970 104 224 95 247 76 444 100 368 87 318 95 3.751 98 < 27 57.955 90 51 142 44 116 57 114 133 104 27 84 33 73 53 133 40 63 49 117 487 103 27-45 196.963 91 163 95 127 111 152 109 404 96 76 95 77 66 141 83 126 83 98 84 1.364 92 45-65 236.626 98 234 109 158 92 194 102 433 113 121 98 137 83 250 107 202 98 171 98 1.900 102 September 488.213 94 442 104 326 101 410 108 948 102 233 99 233 71 446 101 370 87 316 95 3.724 98 < 27 58.473 91 48 133 44 116 63 126 135 105 35 109 29 64 53 133 39 61 49 117 495 104 27-45 194.081 90 167 97 123 108 153 109 393 94 74 93 74 64 136 80 129 85 102 87 1.351 91 45-65 235.659 97 227 106 159 92 194 102 420 110 124 101 130 79 257 110 202 98 165 94 1.878 101 (Bron: UWV, 2010) 2 Bron: cbs; dit is echter een zeer lichte daling Pagina 2 van 7
Aan het eind van het derde kwartaal 2010 (september) staan er in de RNVplusgemeenten 495 niet-werkende werkzoekenden in de leeftijdscategorie tot 27 jaar ingeschreven bij het UWV (zie tabel 2 en 3). In januari 2010 waren dit er nog 475. Dit betekent dat de jeugdwerkloosheid in de RNVplus-gemeenten in september 4% hoger is dan in januari van 2010. Dit is een negatieve trend, maar deze stijging loopt redelijk in de pas met de landelijke stijging van de jeugdwerkloosheid. De seizoensgebonden werkgelegenheid in de toeristische sector kan een verklaring zijn hiervoor. De jeugdwerkloosheid kent in Oldebroek en Heerde een zeer positieve trend. Er is een daling van bijna 40% ten opzichte van januari dit jaar. In de andere gemeenten is de jeugdwerkloosheid ten opzichte van begin dit jaar echter gestegen blijkt uit tabel 2. Deze is echter wel nog steeds onder het maximum van februari. In de overige leeftijdscategorieën is over het algemeen een lichte verbetering waar te nemen ten opzichte van januari 2010. Landelijk gezien stijgt het aantal nww-ers onder de 27 jaar licht en daalt het aantal nww-ers in de andere categorieën enigszins. In tabel 3 is de werkloosheid van jongeren in absolute aantallen over een jaar weergegeven. Door een vergelijking met een jaar eerder worden de seizoensinvloeden er uit gehaald. Tabel 3: Niet-werkende werkzoekenden jonger dan 27 jaar 2009/2010 NWW < 27 2009 2010 Elburg Ermelo Harderwijk Hattem Heerde Nunspeet Oldebroek Putten Zeewolde RNVplus juni juli aug sept Okt nov dec jan febr mrt apr mei juni juli aug sept 32 28 34 30 27 35 35 38 41 45 39 39 39 38 44 44 37 43 37 47 43 47 51 50 51 52 51 51 50 51 57 63 116 114 110 122 107 107 108 128 122 123 124 116 115 122 133 135 13 19 24 18 16 26 31 32 38 33 31 31 23 23 27 35 33 34 36 37 35 32 38 45 48 36 28 24 22 25 33 29 40 43 44 45 42 44 44 40 45 44 54 56 48 46 53 53 35 40 43 42 43 41 59 64 70 57 49 43 35 36 40 39 29 36 31 31 27 32 34 42 40 42 42 41 35 47 49 49 34 36 33 32 30 32 36 36 47 46 44 51 48 49 51 48 369 393 392 404 370 396 436 475 502 478 462 452 415 437 487 495 (Bron: UWV, 2010) Beperken van jeugdwerkloosheid is een belangrijk punt voor het RNV-bestuur. Het voornemen is een jeugdwerkloosheidspercentage te realiseren de 3% onder het landelijk gemiddelde ligt. In september 2010 stonden er 383 jongeren tot 27 jaar ingeschreven als nww-er in de zes RNV-gemeenten. Bij een potentiële beroepsbevolking van 22.600 (in de categorie 15-27 jaar) is bij benadering 1,69% van de jongeren werkloos. Voor de Pagina 3 van 7
RNVplus-gemeenten geldt dat er in september 495 jongeren tot 27 jaar stonden ingeschreven als nww-er, bij een potentiële beroepsbevolking van 28.153 betekent dit een werkloosheidspercentage van 1,76%. Landelijk werd verwacht dat de jeugdwerkloosheid aanzienlijk zou stijgen in 2010 3. Dit is echter tot op heden niet doorgezet 4. Bij het definiëren van jeugdwerkloosheid is het van belang om onderscheid te maken tussen een aantal groepen. Ten eerste is er een onderscheid tussen schoolgaand en niet-schoolgaand. De groep die niet naar school gaat is vervolgens onder te verdelen in een groep die zich begeeft op de arbeidsmarkt (werkzaam of werkloos) en een groep zogenaamde non-participanten. De laatste groep kent een groot aantal jongeren zonder startkwalificatie 5. De groep zonder startkwalificatie die niet aan het werk is behoort tot de meest kwetsbare groep. Tabel 4: Niet-werkende werkzoekende naar beroep NLD ZEEWOLDE ELBURG ERMELO HARDERWIJK HATTEM HEERDE NUNSPEET OLDEBROEK PUTTEN Juli 493.059 54.705 316 387 973 216 248 445 372 320 onbekend 11.000 2.342 * 20 49 * * 19 14 * elementaire 121.936 13.236 61 79 282 51 40 107 87 92 lagere 160.445 17.004 116 112 269 62 94 151 143 100 middelbare 125.035 13.879 95 116 230 64 69 110 87 75 hogere 60.567 6.544 31 50 109 26 36 42 34 40 wetenschappelijke 13.777 1.674 * * 31 * * 16 * * Augustus 491.544 54.929 329 403 970 224 247 444 368 318 onbekend 10.604 2.297 * 21 49 11 * 19 14 * elementaire 120.959 13.249 64 83 278 48 39 109 88 91 lagere 159.439 17.031 118 113 261 69 91 137 142 96 middelbare 124.632 13.905 97 112 229 65 68 113 83 77 hogere 61.555 6.711 37 62 120 27 42 50 34 42 wetenschappelijke 14.000 1.702 * 11 30 * * 16 * * September 488.213 54.390 326 410 948 233 233 446 370 316 onbekend 10.544 2.242 10 18 48 * * 19 15 12 elementaire 120.718 13.204 62 82 276 51 36 114 88 90 lagere 157.975 16.828 120 115 263 69 81 141 142 87 middelbare 123.486 13.682 90 125 211 67 70 110 86 78 hogere 61.161 6.712 40 58 119 33 37 48 34 41 wetenschappelijke 13.941 1.683 * 11 29 * * 14 * * (Bron: UWV, 2010) 3 In totaal waren er in januari 2010 63.000 jongeren ingeschreven als niet-werkende werkzoekende bij het Werkbedrijf. Dat waren er in januari 2009 nog 43.000. 4 Voortgangsbrief Actieplan Jeugdwerkloosheid, Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, J.P.H. Donner, 13 april 2010. 5 Een startkwalificatie is volgens de overheid het minimale onderwijsniveau dat nodig is om kans te maken op duurzaam werk. Een startkwalificatie is een havo of vwo-diploma of een mbo-diploma vanaf niveau 2. Pagina 4 van 7
De werkloosheid over de verschillende beroepsgroepen blijft verspreid blijkt uit tabel 4. In Harderwijk blijft de vraag naar zowel elementaire, lagere als middelbare het grootst ten opzichte van andere gemeenten. In de overige gemeenten is de vraag naar lagere relatief groter, de vraag naar middelbare en hogere is daar lager. Ook het aandeel elementaire in de vraag is hier behoorlijk kleiner. IkStartSmart is een project dat startende en pas gestarte ondernemers helpt bij het maken van een succesvolle start. Als je je opgeeft voor IkStartSmart betaal je eenmalig 150,- (excl. btw). Hiervoor krijg je een persoonlijke coach, gerichte trainingen en cursussen en begeleiding vanuit de Kamer van Koophandel, waarbij je zelf bepaalt welke informatie en ondersteuning je nodig hebt. Tabel 5: IkStartSmart, deelnemers per gemeente Noord-Veluwe Gemeente Beschikbare Plaatsen deelnemers/ stand 1-7-2010 deelnemers/ stand 1-11-2010 Elburg 20 6 7 Ermelo 29 17 18 Harderwijk 37 22 25 Hattem 9 3 4 Heerde 10 2 3 Nunspeet 28 2 4 Oldebroek 21 3 3 Putten 25 8 12 179 63 76 (Bron: Ik start smart, www.ikstartsmart.nl) realisatie 35,0% 62,1% 67,6% 44,4% 30,0% 14.3% 14.3% 48,0% 42,5% Op 1 juni 2009 waren er 12 deelnemers uit de RNVplus-gemeenten. De groei zoals die bleek in het eerste kwartaal van 2010 heeft zich ook in het tweede en derde kwartaal doorgezet zoals blijkt uit tabel 5. Opvallend is de grote belangstelling in Harderwijk en ook in Ermelo. De andere gemeenten scoren lager dan het gemiddelde, waarbij vooral de lage cijfers van Nunspeet en Oldebroek opvallen. Het project is verlengd tot 1-1-2012. Pagina 5 van 7
CONCLUSIE Tabel 6: werkloosheid Noord-Veluwe In deze rapportage is gekeken naar de zes 2010 RNVplus-gemeenten* Jan 4,00% Feb 4,10% Maart 3,95% April 3.86% Mei 3.83% Juni 3.77% Juli 3,83% Augustus 3,87% September 3,86% *6 regiogemeenten, Hattem, Heerde en Zeewolde regiogemeenten, Hattem, Heerde en Zeewolde (RNVplus-gemeenten). De werkloosheid in de regio Noord-Veluwe blijft algemeen relatief gunstig verlopen ondanks de lichte stijging op een aantal vlakken. Er is nog steeds een verbetering ten opzichte van het 1 e kwartaal waar te nemen. Uitzondering is de licht stijgende werkloosheid in de leeftijdscategorie tot 27 jaar. De werkloosheid in de RNVplus gemeenten blijft relatief laag, het derde kwartaal van 2010 is afgesloten met een werkloosheid van 3,86%. Wanneer er alleen naar de zes regiogemeenten wordt gekeken is het percentage iets lager namelijk 3,77 %, maar is nog steeds op een laag niveau ten opzichte van het landelijke niveau (6,66 %). VERANDERINGEN OP DE ARBEIDSMARKT Korte termijn De gevolgen van de recessie voor de arbeidsmarkt op de Noord-Veluwe blijven relatief beperkt, maar er is nog geen sprake van een echte verbetering. Wel blijven er moeilijk vervulbare vacatures. Als de marktsectoren profiteren van de aantrekkende economie gecombineerd met de gevolgen van vergrijzing en ontgroening zal de vraag naar personeel weer toenemen. Voorlopig zit het herstel van de vacaturemarkt vooral vervangingsvraag. Dit betekent dat ook in sectoren met teruglopende werkgelegenheid als landbouw, industrie en bouw vacatures ontstaan. Dit tempert de werkloosheid in die sectoren. In 2011 wordt in diverse marktsectoren weer enige uitbreidingsvraag verwacht. Lange termijn Conjuncturele ontwikkelingen zorgen voor tijdelijke discrepanties op de arbeidsmarkt. Structureel zorgt de verschuiving naar dienstverlening en het verschijnsel van upgrading tot meer vraag naar middelvaar en hoger opgeleiden. Het aandeel lager opgeleiden is op de Noord-Veluwe hoger dan gemiddeld. Van de niet-werkende werkzoekenden is een groot deel laag opgeleid. De krapte op de arbeidsmarkt van een paar jaar geleden kan bij doorzetten van de economische groei en de voortgaande vergrijzing terugkeren. Pagina 6 van 7
De arbeidsmarkt biedt de komende jaren meer kansen, maar niet in gelijke mate voor alle groepen. Voor een betere aansluiting is meer flexibiliteit in de vorm van intersectorale mobiliteit nodig. Voor de flexibiliteit zijn extra inspanningen nodig om de kwalitatieve discrepanties te overbruggen. Gerichte acties kunnen er voor zorgen dat zoveel mogelijk mensen ook die met een grote afstand tot de arbeidsmarkt participeren. Pagina 7 van 7