B en W Voorblad Onderwerp Project Sociaal Huis Datum Kenmerk B en W datum 22 oktober 2014 28 oktober 2014 Naam steller Afdelingsmanager Afdeling Portefeuillehouder Sanne Bloemen Hans Killaars Maatschappelijke Diensten Lucien Peeters Gebaseerd op programmabegroting Ja Venray laat je leven Financiële dekking Bijgevoegde adviesnota integraal openbaar Juridische gevolgen Fatale termijnen Ja Ja, integraal openbaar N.v.t. N.v.t. Personele/organisatorische gevolgen N.v.t. Voorafgaand instemming c.q. advies gevraagd aan Alg. dir. OR GO Akkoord? Bevoegd orgaan B en W Commissie en raad:via griffie aanbieden aan de Commissie Leven en aan de gemeenteraad. Advies/voorstel 1. Instemmen met bijgevoegde opdrachtformulering voor het project Sociaal Huis. 2. De gemeenteraad en commissie Leven informeren middels bijgevoegde raadsinformatiebrief Sociaal Huis. Akkoord Bespreken Beslissing Burgemeester Wethouder Loonen Wethouder Busser Wethouder Peeters Wethouder Teunissen Secretaris
Adviesnota aan B en W Onderwerp Project Sociaal Huis Datum 28 oktober 2014 Naam steller Sanne Bloemen Kenmerk Afdelingsmanager Hans Killaars Afdeling Maatschappelijke Diensten Coördinator Paul de Mulder Voorstel 1. Instemmen met bijgevoegde opdrachtformulering voor het project Sociaal Huis. 2. De gemeenteraad en commissie Leven informeren middels bijgevoegde raadsinformatiebrief Sociaal Huis. Aanleiding Ontwikkelingen volgen elkaar in een rap tempo op. De vraag is wat het huidige sociale niveau van de gemeente Venray is, wanneer het aankomt op ondersteuning van mensen met een minimum inkomen. Maar ook of het huidige sociale niveau van de gemeente nog past binnen de ontwikkelingen en daarmee ook houdbaar is richting de toekomst. In het project Sociaal Huis wordt onderzocht wat het huidige sociale niveau is van de gemeente Venray bij het voorkomen van armoede en bij het bieden van ondersteuning aan mensen met een minimum inkomen en/of een schuldenproblematiek. De bijgevoegde opdrachtformulering geeft aan op welke wijze de evaluatie en het onderzoek wordt gedaan, wat het beoogde resultaat is en welke stappen genomen worden. Beoogd resultaat We beogen als resultaat een evaluatie van het sociale niveau van de gemeente Venray. De uitkomst van deze evaluatie en het onderzoek is de basis voor nieuw te vormen beleid rondom armoede (minima en schuldhulpverlening), waarin de vraag centraal staat: Op welke wijze ondersteunt de gemeente Venray mensen met een minimum inkomen en/of schuldenproblematiek?. Het uitgangspunt is dat het beleid past binnen de wettelijke en financiële kaders, aansluit bij de huidige ontwikkelingen en daarmee voor een langere tijd houdbaar is. Argumenten 1.1 Enkele regelingen van het huidige minimabeleid niet langer houdbaar zijn. Met de komst van de Wet maatregelen WWB is het vanaf 1 januari 2015 niet meer mogelijk om categoriale bijzondere bijstand te verstrekken. Dit betekent dat niet meer op voorhand aan een groep met dezelfde kenmerken (zoals ouderen of gezinnen met kinderen) bijzondere bijstand verstrekt mag worden. Mensen met een minimuminkomen kunnen in aanmerking komen voor een persoonlijk minimabudget. Ons huidige persoonlijke minimabudget bestaat uit enkele categoriale regelingen, zoals de bijdrageregeling maatschappelijke participatie kinderen, volwassenen, ouderen en de bijdrage regeling ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Nu een deel van deze regelingen komt te vervallen, is het minimabeleid niet langer houdbaar. 1.2 De extra Klijnsma middelen die door de gemeenteraad in december 2013 geoormerkt zijn voor minimabeleid worden op dit moment niet volledig ingezet. Met de reguliere middelen voor minimabeleid worden de huidige minimaregelingen bekostigd. Tot op heden is aanvulling van de reguliere middelen voor de bekostiging van de huidige minimaregelingen niet noodzakelijk gebleken. Deze extra middelen kunnen dus op een andere wijze ingezet worden in het voorkomen van armoede en in de ondersteuning van mensen met Pagina 1 van 4
Adviesnota aan B en W een minimum inkomen. In het project Sociaal Huis kan bezien worden of het wenselijk dan wel noodzakelijk is om deze extra middelen in te zetten. 1.3 Het project Sociaal Huis biedt een mogelijkheid om het minimabeleid in verdere samenhang te bezien met schuldhulpverlening. Medio 2012 is de beleidsnota schuldhulpverlening vastgesteld door de gemeenteraad. In het jaar 2015 staat een evaluatie van het schuldhulpverleningsbeleid op de planning. Zowel het beleid over schuldhulpverlening als over minimabeleid gaat veelal over dezelfde doelgroep. Het beleid ligt in het verlengde van elkaar en zou meer in samenhang gezien kunnen worden bijvoorbeeld onder de noemer armoedebeleid. 1.4 Het project Sociaal Huis biedt een mogelijkheid om het minimabeleid te actualiseren en daarin de recente ontwikkelingen bijvoorbeeld als gevolg van de Participatiewet en Wmo mee te nemen. Meer dan voorheen wordt de nadruk gelegd op eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid. De gemeente is niet meer bij uitstek de instantie die de mensen met een ondersteuningsvraag ondersteuning biedt. Lokaal, regionaal en ook landelijk ontstaan initiatieven die mensen bijvoorbeeld met een minimum inkomen of een schuldenproblematiek ondersteunen. De rol van de gemeente verandert meer in regisseur. Integraliteit/Relatie met andere beleidsvelden Participatiewet, Wmo. Kanttekeningen/risico's Instemmen met het project Sociaal Huis zorgt voor uitstel van herijking van het minimabeleid. In samenspraak met de cliëntenraad WWB en enkele maatschappelijke partners en initiatieven is reeds gesproken over herijking van het huidige minimabeleid. De informatie die daaruit gekregen is, wordt gebruikt in het project Sociaal Huis. Dit betekent dat enkel beoogde projecten nog niet in gang worden gezet en bepaalde regelingen nog niet definitief omgevormd worden. In afwachting van de uitkomst van het project Sociaal Huis worden enkel de noodzakelijke wettelijke wijzigingen in de regelingen aangebracht. Aan de gemeenteraad is toegezegd eind 2014 een tussentijds evaluatie schuldhulpverlening aan te bieden. Het instemmen met het project Sociaal Huis betekent dat de tussentijdse evaluatie niet door gaat. Communicatie De werk-, jongeren- en participatiecoaches, consulenten schuldhulpverlening en medewerkers van het Wmo-loket worden na besluitvorming hierover geïnformeerd. De cliëntenraad en maatschappelijke partners als Wonen Limburg worden na besluitvorming op korte termijn geïnformeerd. Financiële gevolgen Staatssecretaris Klijnsma verstrekt sinds 2013 extra financiële middelen voor armoedebestrijding. De gemeenteraad heeft in december 2013 ingestemd met het oormerken van deze middelen voor het minimabeleid. De middelen van 2013 zijn ingezet voor de minimaregelingen en mijn budgetonderwijs is ermee gefinancierd. Door uitstel van het proces herijking minimabeleid en de tussentijdse evaluatie van schuldhulpverlening worden deze extra middelen in 2014 niet (volledig) ingezet. Met de Pagina 2 van 4
Adviesnota aan B en W presentatie van de 2 de berap over 2014 is opgenomen dat naar schatting 80.000 vrij zal vallen in de algemene middelen. Door in te stemmen met het project Sociaal Huis zal in tegenstelling tot eerdere berichten een bedrag van circa 150.000 vrijvallen in de algemene middelen. Dit omdat bepaalde projecten niet tot start zijn gekomen. De daaraan verbonden kosten zijn daarom niet gemaakt. Het verschil van 70.000 zal alsnog verwerkt worden in de 2 de berap zodat het totale bedrag van 150.000 zal vrijvallen (kostenplaats 66205 Bijzondere bijstand). De kosten van het project bedragen in totaal 40.000. Deze kosten bestaan uit de totale personeelskosten ( 97,02 per uur (tarief 2015)) en eventuele proceskosten (zoals ondersteuning bij bijeenkomsten). Deze kosten worden voldaan uit de reguliere middelen MD, onder voorbehoud dat ook de extra uren gevonden kunnen worden door andere zaken uit te stellen, te vertragen of anders te faseren. Personele/organisatorische gevolgen De personele inzet voor het project is sterk afhankelijk van de afbakening. Het project Sociaal Huis is niet opgenomen in de reguliere werkzaamheden voor het jaar 2015. Regulier is geraamd voor 2015 voor het onderwerp minima en schuldhulpverlening: 40 uur ontwikkelaar 228 beleidsuitvoerder Een deel van deze uren kunnen we inzetten voor het project, omdat dit bijvoorbeeld samenloopt met de evaluatie van schuldhulpverlening. We voorzien dat we naast de reguliere uren, nog de volgende extra uren noodzakelijk zijn: 80 uur ontwikkelaar 40 uur beleidsuitvoerder Extra uren kunnen eventueel in afstemming met de portefeuillehouder gevonden worden door andere zaken uit te stellen, te vertragen of anders te faseren. Mocht dat niet mogelijk zijn, dan dienen we te bezien of deze extern geworven kunnen worden en/of met derden ingevuld kunnen worden. De uitkomst van het project Sociaal Huis kan gevolgen hebben voor de personele inzet bijvoorbeeld door dat bepaalde regelingen niet meer intern uitgevoerd gaan worden, maar elders bij een vrijwilligersorganisatie worden ondergebracht. Op dit moment zijn de gevolgen nog niet te overzien. Juridische gevolgen/rechtmatigheid Aan het college zal separaat middels een B&W nota de noodzakelijk wettelijke wijzigingen in de minimaregelingen voor 1 januari 2015 voorgelegd worden. Dit volgt zo spoedig mogelijk. Fatale termijnen Besluitvorming op 28 oktober verdient de voorkeur, zodat de gemeenteraad nog dezelfde dag hierover geïnformeerd kan worden middels bijgevoegde raadsinformatiebrief. Overleg gevoerd met Extern N.v.t. Pagina 3 van 4
Adviesnota aan B en W Intern Lucien Peeters (Wethouder Leven), Hans Killaars (Afdelingsmanager MD), Paul de Mulder (Coördinator MD), Mat van den Beuken (Senior beleidsadviseur MD), Milou Jeurissen (Beleidsuitvoerend medewerker MD), Arno Geurts van Kessel (Adviseur Planning & Control M), Liezeth Wintjens (Adviseur Communicatie M), Miriam van de Weijer (Juridisch kwaliteitsmedewerker MD). Vervolgtraject besluitvorming Na instemmen met het voorstel wordt conform opdrachtformulering gestart met het project Sociaal Huis. Evaluatie N.v.t. Bijlagen Opdrachtformulering Sociaal Huis Raadsinformatiebrief Naslagwerk N.v.t. Pagina 4 van 4
Project Sociaal huis Opdrachtgever Hans Killaars i.o.v. het college van B&W Trekker Datum 22 oktober 2014 Doel Waarvoor doen we het? In december 2013 heeft de gemeenteraad ingestemd met de kadernota minimabeleid 2014 2017. Op onderdelen is dit beleid niet meer houdbaar, dit komt door: De komst van de Participatiewet en de nieuwe Wmo per 1 januari 2015. De nadruk ligt nog meer op eigen kracht en wederkerigheid. De Wet Maatregelen WWB die per 1 januari 2015 in werking treedt heeft gevolgen voor de categoriale minimaregelingen. Categoriale regelingen zijn (m.u.v. een bijdrage voor collectieve ziektekostenverzekering) niet meer mogelijk. In 2012 is het beleidsplan schuldhulpverlening vastgesteld. In 2014 dient een korte evaluatie aan het college en de raad te worden voorgelegd. In 2015 dient het beleidsplan volledig geëvalueerd te worden. Het verdient aanbeveling om het minimabeleid en schuldhulpverlening in samenhang te bezien. Dit vanwege de onderlinge samenhang, het feit dat de burger vaak voor meerdere regelingen in aanmerking komt en vanwege de onderstaande ontwikkelingen. Staatsecretaris Klijnsma heeft sinds 2013 extra middelen toegekend aan de gemeente ter voorkoming van armoede en ondersteuning van minima. Zij roept de gemeente op om preventief te handelen (voorkomen van armoede), gezinnen met kinderen extra te ondersteunen en de samenwerking op te zoeken met sociale partijen en maatschappelijke partners. Landelijk, regionaal en ook lokaal ontstaan steeds meer initiatieven ter voorkoming van schulden en ondersteuning van minima (vb. Kledingbank, budgetkring). Er is binnen de gemeente Venray sprake van een forse toename van personen die onder bewind worden gesteld. Deze ontwikkeling staat haaks op de ontwikkeling juist meer uit te gaan van de eigen kracht van de burger. De bovenstaande ontwikkelingen leiden tot de volgende twee vragen: 1. Wat is het huidige sociale niveau dat de gemeente Venray voor haar burgers biedt als het aankomt op het voorkomen van armoede en schulden en het bieden van ondersteuning aan mensen met een 1
minimuminkomen? 2. Op welke wijze wil de gemeente Venray haar burgers met een minimuminkomen en/of schulden ondersteuning bieden? Resultaat Wat willen we bereiken? Beantwoording van de bovenstaande twee vragen is de basis voor nieuw te ontwikkelen beleid rondom armoede (minima en schuldhulpverlening). Dit levert informatie op over het sociale karakter van de gemeente Venray op het onderdeel armoede. Ook geeft het input voor een nieuwe visie en uitgangspunten. De nieuwe visie en uitgangspunten zijn vervolgens weer de basis van nieuw beleid rondom armoede. Acties/ deelresultaten Wat gaan we daar voor doen? 1. Politieke discussie over wat het sociale niveau zou moeten zijn in de gemeente Venray in de toekomst. 2. De uitkomst van deze discussie levert input op voor een nieuwe visie en uitgangspunten voor beleid rondom armoede. Een visie en uitgangspunten worden geformuleerd. 3. Evaluatie en onderzoek minimabeleid en schuldhulpverlening. We stellen een onderzoek in dat bestaat uit drie delen: 1 ste deel: verloop armoede in gemeente afgelopen jaren. 2 de deel: vergelijk armoede met regio gemeenten. 3 de deel: schets van politieke, wettelijke en financiële ruimte. Ad 1. We analyseren wat armoede in Venray betekent. Hoeveel gezinnen leven met een minimum inkomen (of net daar boven), zijn afhankelijk van de voedselbank, hebben een schuldregeling etc. Welke regelingen en initiatieven (waarbij gemeente betrokken is) zijn er voor deze mensen? Welke financiële middelen gaan hierin om? De resultaatindicatoren die geformuleerd zijn in het beleidsplan schuldhulpverlening 2012 evalueren we. Dit gaat om met name om de effecten van onze dienstverlening. Ad 2. We vergelijken hoe de informatie onder 1 zich verhoudt tot de regio gemeenten en/of (indien mogelijk) met een vergelijkbare gemeente. We vergelijken het bestand, de aard van inzet bij de regio gemeenten (regelingen, preventie) en vergelijken de financiële middelen die door de buurgemeente worden ingezet. Ad 3. We schetsen de belangrijkste recente ontwikkelingen in de ondersteuning van mensen met een minimuminkomen en/of schulden. We geven een globale schets van de wettelijke mogelijkheden (begrenzing 2
inkomensondersteuning, draagkrachtpercentage en aard van regelingen, inzet op schuldhulpverlening) en financiële ruimte. We proberen inzichtelijk te maken welke politiek keuzes te maken zijn en welke te verwachten resultaten daaraan gekoppeld kunnen worden. Hierin nemen we mee wat de houdbaarheid is van de huidige (open einde) regelingen binnen bovenstaand kader inclusief historisch en verwacht gebruik. Door deze onderdelen in samenhang te zien proberen we inzicht te krijgen in de effecten van de aanpak, regelingen en initiatieven. 4. Terugkoppeling van het onderzoek en de eerste aanbevelingen voor herijking beleid 5. Herijking beleid Planning Wanneer gaan we dat doen? Oktober 2014: Ophalen opdracht Januari 2014: Discussie basis herijking armoedebeleid Januari 2014 april 2015: Evaluatie en onderzoek minimabeleid en schuldhulpverlening april mei 2015: Terugkoppeling onderzoek en eerste aanbeveling juni oktober 2015: Herijking beleid Oktober november 2015: Praktische invulling en organisatie Samenstelling werkgroep Functie Naam Tijdsbesteding* Beleidsmedewerker 40 uur regulier 80 uur extra Beleidsuitvoerend medewerker 228 uur regulier 40 uur extra Participatiecoach 30 uur Consulent SHV 30 uur Kwaliteitsmedewerker 10 uur Juridisch kwaliteitsmedewerker 10 uur Beleidsmedewerker Venlo 20 uur Applicatiebeheerder 8 uur 3
Venray/Venlo Organisatie Hoe gaan we dit doen (bijvoorbeeld via workshops)? Verzamelen (landelijke) informatie en trends Op diverse wijze is er informatie voor handen. Uit systemen stratech en GWS kunnen we managementinformatie halen. Stimulansz verstrekt regionale en landelijke armoede cijfers, evenals het Nibud. Er is een landelijke database voor projecten en ontwikkelingen. Verzamelen input regio Regionaal is er een ambtelijke werkgroep rondom het thema armoede. Een format voor informatie over de inzet, aard regelingen en financiën kan ontwikkeld worden en ingebracht worden in de werkgroep. Verleden jaar is reeds management informatie over de dienstverlening schuldhulpverlening regionaal verzameld. Organisatie van een brainstorm Een brainstormen organiseren met uitvoering, portefeuillehouder, maatschappelijke organisaties als Wonen Limburg, en sociale initiatieven zoals de voedselbank, PLIV. Raadplegen, advisering en meedenken cliëntenraad/klankbordgroep Risico s Welke risico s en randvoorwaarden zijn er om dit te doen slagen? - Afbakening: het onderzoek beperkt zich tot de financiële regelingen en ondersteuning die de gemeente kan bieden aan mensen met een minimum inkomen en/of schulden. Dit sluit andere beleidsterreinen uit. Beleid over zorg (wmo, Leerlingenvervoer), social return, vrijwilligerswerk educatie, participatie en social return wordt niet meegenomen in dit onderzoek. Deze onderwerpen zijn namelijk de komende jaren nog volop in ontwikkeling. Dit sluit ook uit onderzoek naar initiatieven binnen de gemeente waar de gemeente geen invloed op kan uitoefenen (geen subsidie relatie). - Wetgeving is aan verandering onderhevig is. - Een cijfermatige analyse van de inzet van de minimaregelingen is in het verleden niet altijd betrouwbaar gebleken. Communicatie Hoe communiceren we dit? 1. Intern - Schuldhulpverlening/Coaches/PD: tijdens werkoverleg. 2. Extern - Cliëntenraad WWB: tijdens vergadering - Regio gemeente: tijdens ambtelijke werkgroep minima - Diverse initiatieven: brainstorm en persoonlijk in gesprek, wanneer 4
contact is over het minimabeleid. Besluitvorming Welke besluitvorming is noodzakelijk voor de realisatie? Op de volgende wijze is besluitvorming noodzakelijk: 1. Politieke overeenstemming over antwoorden op de twee sociale vragen. 2. Vervolgens instemming met de eerste aanbevelingen voor nieuw beleid. 3. Herijking beleid. *De urenraming betreft een ] schatting. Deze is sterk afhankelijk van de begrenzing van opdracht. Een deel van de urenraming is niet meegenomen in de reguliere urenraming van 2015. 5
De leden van de gemeenteraad De leden van de commissie Leven Maatschappelijke Diensten Raadhuisstraat 1 Postbus 500, 5800 AM Venray Telefoon (0478) 523333 Telefax (0478) 523222 E-mail gemeente@venray.nl Internet www.venray.nl KvK-nummer 14132389 IBAN NL20 BNGH 028 5028 383 (belastingen) IBAN NL11 BNGH 028 5008 757 (algemeen) BIC BNGHNL2G Datum 21 oktober 2014 Behandeld door Sanne Bloemen Ons kenmerk Datum uw brief Pagina 1 van 2 Uw kenmerk Onderwerp Project Sociaal Huis Geachte leden van de Raad en commissie Leven, Deze brief heeft tot doel u te informeren over het project Sociaal Huis. Ontwikkelingen volgen elkaar in een rap tempo op. Met de komst van de Participatiewet en de Wmo ligt de nadruk nog meer op de eigen kracht van de burger en het beroep op wederkerigheid. Per 1 januari 2015 treedt de Wet Maatregelen WWB in werking, wat gevolgen heeft voor ons huidige minimabeleid. Enkele minimaregelingen zullen per 1 januari 2015 gewijzigd dienen te worden, omdat deze op de huidige wijze wettelijk niet meer toegestaan zijn. Dit betekent dan het minimabeleid herijkt dient te worden. Daarnaast kent staatsecretaris Klijnsma extra middelen toe aan de gemeente voor de inzet op schuldpreventie en ter ondersteuning van mensen met een minimuminkomen. De vraag is wat het huidige sociale niveau van de gemeente Venray is, wanneer het aankomt op ondersteuning van mensen met een minimum inkomen. Maar ook of het huidige sociale niveau van de gemeente nog past binnen de ontwikkelingen en daarmee ook houdbaar is richting de toekomst. In het project Sociaal Huis wordt onderzocht wat het huidige sociale niveau is van de gemeente Venray bij het voorkomen van armoede en bij het bieden van ondersteuning aan mensen met een minimum inkomen en/of een schuldenproblematiek. De volgende twee vragen worden beantwoord in het project Sociaal Huis : 1. Wat is het huidige sociale niveau dat de gemeente Venray voor haar burgers biedt als het aankomt op het voorkomen van armoede en schulden en het bieden van ondersteuning aan mensen met een minimuminkomen? 2. Op welke wijze wil de gemeente Venray haar burgers met een minimuminkomen en/of schulden ondersteuning bieden? De beantwoording van deze twee vragen is de basis voor nieuw te ontwikkelen beleid rondom armoede (minima en schuldhulpverlening). Het uitgangspunt is dat het beleid past binnen de
Datum 24 juni 2014 Ons kenmerk Pagina 2 van 2 wettelijke en financiële kaders, aansluit bij de huidige ontwikkelingen en daarmee voor een langere tijd houdbaar is. Het project bestaat uit een evaluatie en onderzoek van het minimabeleid en schuldhulpverlening. De evaluatie ziet op het verloop van armoede in de gemeente Venray de afgelopen jaren, zowel in omvang als het effect van de minimaregelingen en de inzet van schuldhulpverlening. We maken een vergelijking met de regio gemeenten, zowel qua omvang armoede als qua inzet en dienstverlening van de gemeente. We schetsen de mogelijke politieke, wettelijke en financiële ruimte voor beleid rondom armoede. Door deze onderdelen in samenhang te zien, proberen we inzicht te krijgen in de effecten van de aanpak, regelingen en (gesubsidieerde) initiatieven. De uitkomst van de evaluatie en het onderzoek wordt teruggekoppeld aan het college en de gemeenteraad, waarna het beleid rondom armoede (minima en schuldhulpverlening) herijkt wordt. Hoogachtend, Het college van burgemeester en wethouders,, burgemeester, secretaris