2013 SCHRIFTELIJKE VRAGEN 69 Vragen van de heren D.N.E.A. Gilissen en W.W. Buunk (ingekomen 7 mei 2013 en antwoorden door het college verzonden op 3 juni 2013) Schriftelijke vragen inzake Ruimte bieden voor sterkere wijken Op 16 april hebben wij in AD Utrechts Nieuwsblad kunnen lezen hoe meneer Quadir wordt verhinderd om te investeren in zijn woning in Kanaleneiland, door dit college aangemerkt als Krachtwijk. Kanaleneiland is een wijk met grote uitdagingen, net als Overvecht en enkele andere wijken. De gemeente Utrecht werkt nauw samen met woningcorporaties en projectontwikkelaars om de ruimtelijke structuur en het woningbestand te verbeteren. In vele projecten wordt bovendien beoogd om de veiligheid te vergroten en de sociale structuur van de wijk te versterken. Investeringen door individuele bewoners krijgen in die plannen relatief weinig aandacht. De VVD vindt dat actieve bewoners die willen en kunnen investeren in hun huis - en daarmee in de wijk - juist alle aandacht zouden moeten hebben van de gemeente. Zij zijn immers degenen die de ruggengraat vormen van de sociale en economische structuur van de wijk. Wij vinden het dan ook verbazingwekkend te moeten vernemen dat meneer Quadir niet in de gelegenheid wordt gesteld om zijn huis te vergroten met een dakopbouw, zodat hij met zijn gezin in Kanaleneiland kan blijven wonen. De VVD denkt dat dit soort bouwaanvragen met eenzelfde flexibiliteit en faciliterende houding door de gemeente moet worden verwelkomd als in het verleden elders in de stad, bijvoorbeeld in Overvecht, is gebeurd en als voor de grootschalige nieuwbouwprojecten wordt gedaan. De VVD is van mening dat dit juist voor Kanaleneiland van groot belang is. De VVD vreest dat de nieuwe beheersverordening de flexibiliteitsbepalingen van het huidige (oude) bestemmingsplan onnodig inperkt. Dit is in strijd met een beleidsneutrale omzetting van bestemmingsplannen. Dat brengt ons bij de volgende vragen: 1. Is het college het met de VVD eens dat investeringen van particuliere eigenaren-bewoners in krachtwijken zoals Overvecht en Kanaleneiland verwelkomd moeten worden? Daar is het college het helemaal mee eens. 2. Is het college het met de VVD eens dat het juist van groot belang is bewoners met een relatief sterke economische positie, zoals werk, een eigen huis en investeringsbereidheid, in de gelegenheid te stellen in wijken als Kanaleneiland en Overvecht te kunnen blijven wonen? Ook hier zijn wij het mee eens. De bouwvergunning die het gezin Quadir heeft aangevraagd, is door de gemeente geweigerd met een beroep op bepalingen in het bestemmingsplan die beogen om het kenmerkende repetitieve stedenbouwkundige patroon, de zogenaamde stempels, van de wijk Kanaleneiland in stand te houden. Een stempel is als het ware de voetafdruk van bebouwing van een wijk in een bepaald ruimtelijk patroon dat als motief telkens herhaald wordt. Het is kenmerkend voor goedkope, naoorlogse bouw. De gemeente voert echter aan dat een dakopbouw de ruimtelijke structuur en architectonische kwaliteit van de omgeving zou aantasten. 3. Is het college het met de VVD eens dat een dakopbouw feitelijk geen verstoring kan vormen van het ruimtelijk patroon dat door de voetafdruk van de bebouwing wordt bepaald? Hiermee is het college het oneens. Het ruimtelijke patroon van Kanaleneiland wordt niet alleen bepaald door de 'voetafdruk' van de bebouwing, maar ook door de hoogteopbouw van het ruimtelijke patroon. Wel zijn er mogelijkheden om vrijheden te creëren via een afwijkingsbevoegdheid. 4. Realiseert het college zich dat het de gemeente zelf is die met de reeks aan nieuwbouwprojecten in Kanaleneiland het voormalige patroon van stempels van Kanaleneiland doorbreekt en dit ook bewust doet om de ruimtelijke structuur van Kanaleneiland te vernieuwen en verbeteren? Zo ja, hoe beoordeelt het college dan de aanvoerde argumentatie voor het niet-honoreren van bouwvergunningsaanvragen?
Vele voorbeelden in de stad laten zien dat de gemeente eerder wel op soortgelijke locaties en in soortgelijke bouwblokken van tweehoog eengezinswoningen met plat dak een dakopbouw heeft toegestaan. Het heeft vele Utrechters in staat gesteld het eigen gezin in een passende versie van de eigen woning te laten wonen. In de bijlage bij deze vragen voegen we een reeks aan voorbeelden van Overvecht toe. Een wijk met een soortgelijke structuur van stempels als Kanaleneiland. Ja dat realiseren wij ons. De nieuwbouw die de gemeente in Kanaleneiland realiseert is enerzijds gebaseerd op het maken van een nieuw centrum voor Kanaleneiland aan weerszijden van de Churchillaan, en anderzijds op de bestaande context: dat wil zeggen: de stempelstructuur van Kanaleneiland. Negatieve aspecten van die structuur zijn daarbij niet overgenomen (dichte plinten, onduidelijke overgangen tussen openbaar en privaat gebied) en positieve aspecten (orientatie, behoud hoofdstructuur van wegen en bouwvelden) wel. Aan de structuur (bouwvelden) kunnen wel zaken wijzigen, bijvoorbeeld waar mogelijk uitbreidingsmogelijkheden bieden in de hoogte, maar daarvoor is wel eerst stedenbouwkundig onderzoek noodzakelijk (zie ook beantwoording vraag 11 en 12). Hildebranddreef, hoek Bruisdreef Butterflydreef De Charmantedreef
Rhonedreef Butterflydreef
5. Kan het college aangeven waarom in Overvecht, Tuinwijk en elders in de stad dakopbouw van tweehoog rijwoningen wel is toegestaan, ook wanneer er van een stempel of andere herkenbare stedenbouwkundige structuur sprake is en wanneer niet alle buren in een rij woningen tegelijkertijd de verbouwing ter hand hebben genomen? De reden dat er in Kanaleneiland geen dakopbouwen zijn toegestaan, en op andere plekken in Utrecht wel, is, dat er voor Kanaleneiland nooit specifiek beleid gemaakt is voor dakopbouwen. Voor Overvecht bijvoorbeeld, is nieuw dakopbouwenbeleid gemaakt bij de actualisering van het bestemmingsplan. In het geval van Kanaleneiland heeft de gemeenteraad ervoor gekozen om een beheersverordening op te stellen, waarin slechts de bestaande situatie wordt vastgelegd. In het vigerende bestemmingsplan Kanaleneiland is het volgende voorschrift 1 opgenomen: vrijstelling van de bouwhoogte is mogelijk als: redelijkerwijze moet kunnen worden verwacht, dat het verbouwen van de daarbij betrokken gebouwen gelijktijdig zal worden gerealiseerd." 6. Is het college het met de VVD eens dat het geldende voorschrift niet ondubbelzinnig kan worden geïnterpreteerd door het gebruik van de formulering redelijkerwijze moet kunnen worden verwacht? Hier is het college het mee oneens. Ook al is er het een en ander af te dingen op de uitvoerbaarheid van dit voorschrift, de tekst en bedoeling is op zich helder. Dat blijkt ook uit de toelichting van het bestemmingsplan, waarin op pagina 1711-004-40 het volgende wordt opgemerkt: "In het gebied Transwijk zijn ruime mogelijkheden opgenomen voor de uitbreiding van hoekwoningen. Vanwege de esthetische kwaliteit van Kanaleneiland (de platte daken, de zorgvuldig afgewogen bouwhoogtes) zijn er beperkte mogelijkheden [namelijk: dat het verbouwen van daarbij betrokken gebouwen gelijktijdig zal worden gerealiseerd] opgenomen voor de toevoeging van een kap of een extra verdieping aan eengezinshuizen." 7. Is het college het met de VVD eens dat op grond van het geldende voorschrift ook een andere afweging kan worden gemaakt over een dakopbouw voor tweehoog rijwoningen, waarin de in het voorbeeld van de Cortezlaan gevraagde bouwvergunning wel kan worden verleend? Hier is het college het ook mee oneens. Die ruimte biedt het huidige bestemmingsplan niet, zoals in het vorige antwoord al is aangegeven. De ontwerp-beheersverordening Dichterswijk-Transwijk- Kanaleneiland laat zien dat de gemeente de ruimtelijke ontwikkelingsbehoefte van Kanaleneiland erkent: De laagbouwwoningen zijn oorspronkelijk zonder kap uitgevoerd. Op dit moment bevindt de planvorming voor herstructurering van de wijk zich in een vergevorderd stadium. De ligging - nu tussen de Utrechtse binnenstad en de nieuwe wijk Leidsche Rijn en aan het kanaal - biedt vele ontwikkelingsmogelijkheden. Toch lijkt met de tabel behorende bij artikel 3.1 een absolute beperking te worden opgelegd aan de toegestane bouwhoogte. Dat beperkt de flexibiliteit in het toestaan van een dakopbouw ten opzichte van het nu geldende bestemmingsplan. Dat is in strijd met het beginsel om bestemmingsplannen beleidsneutraal om te zetten in beheersverordeningen en staat een vitale ruimtelijke ontwikkeling van Kanaleneiland in de weg. 8. Kan het college uitleggen of de vrees van de VVD klopt en wat er kan worden veranderd in de ontwerp-beheersverordening om de flexibiliteit van de ruimtelijke ordeningsregels voor Kanaleneiland te behouden? In de ontwerpbeheersverordening geldt voor de eengezinswoningen dat vervanging mogelijk is door bouwwerken van dezelfde afmetingen. Het bouwen van een extra bouwlaag valt buiten de bouwmogelijkheden die de beheersverordening biedt. Het opstellen van een beheersverordening voor Kanaleneiland volgt uit een besluit van de Utrechtse gemeenteraad. De beheersverordening mag geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk maken. Het 1 Artikel 15 lid 6 onder B van de voorschriften van bestemmingsplan Kanaleneiland
toestaan van een extra bouwlaag onder andere condities dan onder het nu geldende bestemmingsplan moet aangemerkt worden als een ontwikkeling. Het overnemen van de vrijstellingsregeling uit het bestemmingsplan kan ook niet. Uit de jurisprudentie blijkt weliswaar dat een dergelijke vrijstellingsregeling toegepast moet worden, als het bestemmingsplan in kwestie onherroepelijk is, maar ook dat een dergelijke regeling in strijd is met de Wet ruimtelijke ordening. 9. Zijn er naast Kanaleneiland ook andere gebieden in Utrecht waar een soortgelijke ruimtelijke beperking geldt voor het realiseren van een dakopbouw met gelijkblijvende goothoogte? Zo ja, om welke gebieden gaat dit? Eenzelfde regeling als in Kanaleneiland is verder niet (meer) te vinden in Utrecht. De ruimtelijke structuur en architectonische kwaliteit van Kanaleneiland is dusdanig dat elke investering te verwelkomen valt. Niet alle eigenaren van de rijtjeswoningen van de tweehoog blokken zijn bereid, in staat of hebben de wens om hun woning met een dakopbouw uit te breiden. 10. Is het college het met de VVD eens dat de eis die de gemeente stelt dat een dakopbouw alleen als onderdeel van een opbouw van een extra bouwlaag in een bouwblok als geheel mag worden uitgevoerd, als praktisch niet uitvoerbaar moet worden beschouwd voor individuele initiatiefnemers? Hier is het college het mee eens. 11. Welke mogelijkheden ziet het college om een einde te maken aan deze onpraktische en belemmerende bepaling in het vigerende bestemmingsplan? Is het college bereid om het initiatief te nemen deze bepaling uit dit (en vergelijkbare) bestemmingsplan(nen) te verwijderen? Het college is het eens met het feit dat deze hepaling in het bestemmingsplan Kanaleneiland onpraktisch is en zelfs in strijd met de huidige wet, zoals in het antwoord op vraag 8 is aangegeven. Daarom laat hij onderzoeken op welke manier en onder welke voorwaarden dakopbouwen in Kanaleneiland mogelijk zijn. De uitkomst van deze studie zal vertaald worden in een beleidsregel, die onderdeel wordt van de gemeentelijke regeling voor kruimelgevallen. De nota over kruimelgevallen wordt in september herzien. Er wordt bekeken of de beleidsregel voor dakopbouwen in Kanaleneiland in die herziening kan worden opgenomen. 12. Op welke manier denkt het college een meer uitnodigende en faciliterende houding te kunnen aannemen ten opzichte van investeringen door individuele bewoners en andere eigenaren in Kanaleneiland? Zie antwoord op vraag 11. Als de beleidsregel voor dakopbouwen in Kanaleneiland bij de herziening van de nota over kruimelgevallen is opgenomen, is er duidelijkheid voor individuele bewoners en andere eigenaren in Kanaleneiland. Dan weet men in welke gevallen medewerking van de gemeente verwacht mag worden aan een investering in de woning.