DAG VAN DE LERAAR 5 OKTOBER 2013 Maak je eigen professionaliseringsplan! Een minicursus Sectorraad Hoger Onderwijs CNV Onderwijs Academie
Maak je eigen professionaliseringsplan! 1. Inleiding In de CAO HO 2012 2013 zijn nieuwe en vergaande afspraken gemaakt over de professionalisering van werknemers in het hoger onderwijs. De uitvoering van deze afspraken vraagt van de instellingen om een professionaliseringsplan te maken, waarin onder andere een aantal keuzes moet worden gemaakt en randvoorwaarden kunnen worden gedefinieerd zoals de prioriteiten met betrekking tot de professionalisering van de medewerkers op basis van het meerjarig instellingsplan en de prestatieafspraken die de hogeschool met het ministerie van OCW heeft gemaakt. Voor medewerkers liggen hier mooie kansen! Daarom is het belangrijk om aan de slag te gaan met een eigen professionaliseringsplan voor de komende vier jaar. Wat maakt een individueel professionaliseringsplan tot een succes? Hoe kan het gesprek met je leidinggevende bijdragen aan succesvolle professionalisering? Deze minicursus biedt bouwstenen voor het succesvol maken van een eerste aanzet tot een individueel professionaliseringsplan en voor het succesvol voeren van gesprekken en onderhandelingen in dit kader met de leidinggevende. De cursus wordt als blijk van waardering in het kader van de Dag van de Leraar 2013 aangeboden aan alle leden van CNV Hoger Onderwijs door de sectorraad HO in samenwerking met de CNV Onderwijs Academie. Zie voor nadere informatie: https://www.cnvo.nl/campagnes/professionaliseringsplan.html 2. CAO afspraken In de CAO HBO zijn de volgende afspraken gemaakt: Op instellingsniveau: De instelling richt een professionaliseringsfonds in, waarin 6 % van de totale loonsom wordt gestort. De helft van dit bedrag is beschikbaar voor tijd voor scholing, de andere helft voor de overige scholingskosten. Voor 1 januari 2014 is een professionaliseringsplan gemaakt. De instelling verantwoordt de bestedingen uit het professionaliseringsfonds in het sociaal jaarverslag. Op medewerkersniveau (zowel OP als OOP): De medewerker maakt een individueel scholingsplan met een looptijd van vier jaar. De medewerker bereikt over dit plan overeenstemming met zijn leidinggevende. Indien een eerder gemaakte afspraak over professionalisering gunstiger is dan de nieuwe regeling, dan blijft de oude afspraak gelden. Indien de nieuwe regeling gunstiger is dan de oude afspraak, dan geldt de nieuwe regeling. Zie bijlage en voor de volledige CAO HBO: https://www.cnvo.nl/arbeidsvoorwaarden/onderwijs caos/hbo.html
3. Individueel professionaliseringsplan Voor het maken van dit plan is het belangrijk om na te denken over de eigen professionele toekomst: waar te sta je over een paar jaar? Voor sommige medewerkers is dat eenvoudig. Die hebben al een beeld van waar ze heen willen en wat ze de komende jaren willen gaan doen. Maar er zijn ook medewerkers die op dit moment tevreden zijn met hun werk en eigenlijk nog niet heel erg bezig zijn met hoe het over een paar jaar zal zijn. Ook heeft de één voor zichzelf een veel duidelijker ambitie dan de ander. Kern is echter dat alle mensen graag willen leren en zichzelf verder willen ontwikkelen. Het navolgende stappenplan kan helpen bij het maken van keuzes die nodig zijn om tot een goed plan te komen. 4. Stappen om te komen tot een plan 4.1 Reflectie: wat is belangrijk binnen het professionele kader? a. Als eerste stap denk je na over wat belangrijk voor je is? Wat heb je nodig om als professional gelukkig en tevreden te zijn? Om te worden uitgedaagd? b. De tweede stap is bepalen of je de dingen die je hebt opgeschreven, kunt vinden zijn in je de huidige werkkring. Welke aspecten zijn aanwezig in je huidige baan en welke niet?. c. En dan de laatste stap: bepalen of de dingen die belangrijk voor je zijn op termijn ook in je de huidige werkkring te vinden zijn of juist niet. Wat is nodig om belangrijke aspecten meer te kunnen realiseren binnen de huidige werkkring? Welke stappen moeten daarvoor gezet worden? Belangrijk: formuleer concrete doelen. Als je een mail zendt aan hogeronderwijs@cnvo.nl dan sturen we je een hulpmiddel om deze stap uit te voeren. 4.2 Onderzoek: wat is mogelijk a. Zoek naar de mogelijkheden om je verdere te ontwikkel in de richting die je hiervoor hebt benoemd. Dit kan leiden tot een aantal opties: i. Je verder bekwamen in wat je nu doet (verdieping) ii. Je bekwamen in de kennis en vaardigheden nodig voor een andere rol in de huidige instelling (verbreding) iii. Je bekwamen in kennis en vaardigheden nodig voor een andere rol/functie buiten de huidige instelling. b. Onderzoek wat de mogelijkheden zijn die geboden worden in het professionaliseringsplan van de instelling. Kijk ook naar de ontwikkeldoelen van de instelling en van het team waarvan je deel uitmaakt. c. Ga na welke vormen van scholing er zijn en welke het meest optimaal passen bij jou en je doelstelling passen. Denk daarbij aan formele en aan meer informele vormen van scholing zoals: opleidingen, trainingen, cursussen, intervisie, inrichten van een leergemeenschap in de instelling of juist met medewerkers van andere instellingen, lesbezoeken bij collega s, supervisie en coaching.
Maar denk ook aan de verschillende aspecten die ontwikkeld kunnen worden, zoals kennis, vaardigheden, houding, gedrag. 4.3 Plannen: activiteiten Wat je hebt onderzocht in de vorige stappen zet je nu om in een concreet plan. De indeling van dat plan zou er als volgt uit kunnen zien: a. Doel: wat wil je concreet bereiken? b. Keuze van de vorm van de scholing met een motivatie waarom je voor die vorm(en) kiest c. Eventueel: welke anderen van binnen of buiten de instelling zijn hierbij nodig. d. Beschrijven eigen plannen in relatie tot de realisering van het professionaliseringsplan van de instelling en de doelen van het team e. Tijdpad f. Kosten g. Voorstel voor de verdeling van de kosten (100 %, 75 % of 25 % vergoeding zie bijlage met relevante CAO tekst) 5. Gesprek met de leidinggevende Nadat het individuele plan is gemaakt, vind er een gesprek met de leidinggevende plaats. In dat gesprek worden in overleg de afspraken over de uitvoering van het plan gemaakt. Het gesprek heeft kenmerken van een professionele dialoog, maar ook van een onderhandeling. Basis voor het gesprek zijn: vertrouwen openheid partnerschap. Deze kenmerken een volwassen arbeidsrelatie. Een professionele dialoog heeft als kenmerken: a. Scherp qua inhoud en proces b. Partijen weten hun eigen en andermans belangen te integreren c. Zoeken naar creatieve oplossingen d. Cognitieve en emotionele diepgang e. Spiegelen f. Open gesprek g. Interventies om de ander tot vriendelijk gedrag te bewegen h. Interventies bewust hanteren om het gesprek te sturen i. In staat zijn om van elke transactie een sociale uitwisseling in plaats van economische uitwisseling te maken Bij de voorbereiding en de uitvoering van een gesprek in bovengenoemd kader kun je aan de volgende stappen en tips kunnen denken:
a. Algemene voorbereiding Vaststellen welke kernpunten uit het individueel professionaliseringsplan aan bod moeten komen. Het te bereiken doel helder voor ogen hebben. Eigen doelen vergelijken met de doelen van de organisatie/het team, zodat een beeld ontstaat van de mogelijke inzet van de leidinggevende. b. Verdieping Nagaan welk minimaal resultaat het gesprek moet opleveren om tevreden te kunnen zijn. Nagaan wat het minimale resultaat zou kunnen zijn dat de ander wil bereiken. c. Strategie Hoe ga je het gesprek beginnen? Hoe geef je het dialogisch karakter van het gesprek vorm en hoe bewaak je dat het een dialoog blijft? Welke vragen stellen zijn relevant? Interventies voorbereiden: inhoudelijke: open vragen stellen, luisteren, doorvragen en samenvatten procedurele: agendapunten verzamelen, agenda opstellen interactionele: de manier waarop je met elkaar omgaat en de manier van gespreksvoering emotionele: expliciet benoemen wat je zelf voelt of wat de ander zichtbaar voelt d. Tijdens het gesprek Niet laten afleiden, maar concentreren op het doel. Aandacht hebben voor het resultaat en voor de relatie, maar geen van beide de absolute overhand laten krijgen. Als zich onverwachte ontwikkelingen voordoen, stel dan voor om er even over na te denken en het gesprek op een ander moment voort te zetten. Dat kan ook als je het gevoel hebt erg onder druk gezet te worden. e. Einde van het gesprek Vat gezamenlijk het gesprek en de gemaakte afspraken samen en spreek af wie ze schriftelijk vastlegt. Als je het lastig vindt om meteen te beslissen, doe dat dan niet, maar spreek af wanneer je een beslissing communiceert. 6. Tips voor ondersteuning en begeleiding Zoek iemand in de omgeving (thuis of werk) waarmee je kunt sparren over de te nemen stappen en die je kan bevragen op onderliggende motieven. Organiseer met het team (en de leidinggevende) een scholing in het voeren van de gesprekken over de professionaliseringsplannen.
Kijk op : https://www.cnvo.nl/academie/over cnv onderwijs academie/over cnv onderwijsacademie.htmll of stuur een e mail: scholing@cnvo.nl Bijlage Vormen van professionalisering en hun vergoeding (CAO) De CAO onderscheidt drie vormen van professionalisering: 1 Basisrecht Doel hiervan is het op peil houden van de huidige bekwaamheid. Daarvoor is minimaal 40 uur opgenomen in de jaartaak (voor medewerkers met een aanstelling < 0.4 fte wordt tussen 10 en 30 uur opgenomen in de jaartaak). De kosten komen uit het scholingsbudget van de instelling. De medewerker mag deze uren meenemen in zijn eigen professionaliseringsplan. In de gesprekken uit de gesprekscyclus legt de medewerker achteraf verantwoording af over tijd, geld, fasering en het effect van deze scholing op zijn professionalisering. 2 Professionalisering in opdracht van de instelling Doel hiervan is het verwerven van kennis of vaardigheden voor het bedrijfsproces van de instelling. Tijd en kosten van deze scholing/training wordt voor 100 % vergoed. Deze professionalisering wordt niet vergoed uit het professionaliseringsfonds, maar komt volledig voor rekening van de instelling. 3 Professionalisering op basis van eigen keuzes Doel hiervan is het realiseren van de eigen ambitie in relatie tot de doelen van de instelling. Als de gekozen opleiding past binnen het opleidingsplan, dan wordt 75 % van de opleidingslast (uren en kosten) vergoed. Als de gekozen opleiding niet binnen het opleidingsplan past, maar wel de goedkeuring van de instelling krijgt, wordt 25 % vergoed. De totale vrijstelling in tijd kan niet meer bedragen dan 40 % van de jaartaak.
Maak je eigen Professionaliseringsplan Een minicursus Een blijk van waardering in het kader van de dag van de leraar, aangeboden door de CNVO Sectorraad Hoger Onderwijs in samenwerking met de CNV Onderwijsacademie