SCHOOLGIDS NTC Primair Onderwijs Voortgezet Onderwijs 2014/2015 Directeur/leerkracht: Emilie van Deursen
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. INLEIDING... 4 Waarom een schoolgids?... 4 Wat staat er in deze schoolgids?... 4 Wie hebben er aan de schoolgids gewerkt?... 4 Verzoek aan de ouders om te reageren... 4 Het meerjarige Schoolplan... 4 2. DE SCHOOL... 5 De naam van de school is De Zandloper.... 5 De ligging van de school... 5 Het leerlingaantal van de school... 5 Bestuurlijke organisatie... 5 3. SCHOOLPRINCIPES... 6 Algemene doelstellingen... 6 Uitgangspunten... 6 Prioriteiten... 6 Doelstellingen met betrekking tot de Nederlandse taal... 7 Doelstellingen met betrekking tot de Nederlandse cultuur... 7 De pedagogische aanpak van de school... 8 Schorsen of verwijderen van leerlingen... 8 4. DE ORGANISATIE VAN HET ONDERWIJS... 9 De organisatie van de school... 9 Groepering en groepsgrootte... 9 Organisatie en zorg voor leerlingen met specifieke behoeften... 10 Activiteiten en basisvaardigheden (lezen, schrijven en taal) in de onderbouw... 10 Activiteiten en basisvaardigheden in midden- en bovenbouw... 11 Activiteiten en basisvaardigheden in het voortgezet onderwijs... 12 Examens in het voortgezet onderwijs... 12 Schoolbibliotheek... 12 Voorzieningen op de leslocatie... 13 5. NEDERLANDSE CULTUUR... 14 Festiviteiten, feestdagen, gebruiken en gewoontes... 14 Jeugdcultuur en actuele ontwikkelingen... 14 Nederlandkunde... 14 m.b.t. het domein Festiviteiten, feestdagen, gebruiken en gewoontes:... 14 m.b.t. het domein Jeugdcultuur en actuele ontwikkelingen:... 15 m.b.t. het domein Nederlandkunde:... 15 6. DE ZORG VOOR KINDEREN... 16 De plaatsing en opvang van nieuwe leerlingen in de school... 16 Leerlingvolgsysteem... 17 De speciale zorg voor kinderen met specifieke behoeften (leerproblemen, sociaal-emotionele problemen)... 17 De begeleiding van de overgang van kinderen naar het voortgezet onderwijs in Nederland... 18 Naschoolse activiteiten voor de kinderen... 18 Buitenschoolse activiteiten voor de kinderen... 18 7. DE LEERKRACHT/DIRECTEUR... 19 De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 2
Vervanging bij ziekte of scholing... 19 Bijscholing van de leerkracht/directeur... 19 8. DE OUDERS... 20 Het belang van de betrokkenheid van ouders... 20 Informatievoorziening aan ouders over onderwijs en school... 20 Klachtenprocedure en geschillenregeling... 21 Inspraak... 21 Ouderactiviteiten... 21 Schoolgeld en ouderbijdragen... 22 Schoolverzekeringen... 22 9. DE ONTWIKKELING VAN HET ONDERWIJS IN DE SCHOOL... 23 Activiteiten ter verbetering van het onderwijs in de school... 23 Contacten met instellingen in Nederland... 23 10. DE RESULTATEN VAN HET ONDERWIJS... 24 Cijfers over vorderingen in basisvaardigheden... 24 Uitkomsten van enquêtes en bijeenkomsten over de kwaliteiten van de school... 24 11. SCHOOLTIJDEN EN VAKANTIEROOSTER... 25 Schooltijden... 25 Schoolregels... 25 Openstelling school... 25 Ophalen na school... 25 Vakantierooster... 26 BIJLAGE I: NAMEN EN ADRESSEN... 27 BIJLAGE II: NAMEN EN ADRESSEN VAN DE LEERLINGEN VAN DE ZANDLOPER... 28 De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 3
1. INLEIDING Waarom een schoolgids? Deze schoolgids is bedoeld om ouders en geïnteresseerden te informeren en om te laten zien wat De Zandloper voor het Nederlandstalige kind kan betekenen. Aan de schoolgids kunt u concrete verwachtingen ontlenen over wat De Zandloper u biedt. Ouders kunnen de school (directeur of schoolbestuur) gedurende het schooljaar aanspreken op de inhoud van de schoolgids. Alle belangrijke informatie over de school kunt u hierin terugvinden. Behalve vraagbaak is de schoolgids ook ons gezamenlijk spelregelboek waarin belangrijke thema s als Waar hebben de leerlingen die op de school zitten recht op? of Wat te doen in geval van verschil van mening? aan de orde komen. De schoolgids is bindend voor alle betrokkenen. Wat staat er in deze schoolgids? De belangrijkste onderwerpen in deze schoolgids zijn: De uitgangspunten, doelstellingen en prioriteiten van de school De leerlingenzorg De taken van de leerkracht De functie van de ouders in de school De resultaten die de school wil bereiken Wie hebben er aan de schoolgids gewerkt? Deze schoolgids is gemaakt door de directeur van de school en vastgesteld door het bestuur. Verzoek aan de ouders om te reageren Indien u vragen of suggesties heeft naar aanleiding van deze schoolgids, kunt u contact opnemen met de leerkracht/directeur of één van de bestuursleden. Contactgegevens zijn te vinden in Bijlage 1. Het onderwijsaanbod vastgelegd in het meerjarige Schoolplan De basis voor de schoolgids wordt gelegd in het vijfjarige schoolplan dat in de loop van dit schooljaar een update zal krijgen. Het bestuur heeft in 2013 besloten dat de mogelijkheid om leerlingen met een achterstand in de Nederlandse taal (apart) te onderwijzen, bij het opstellen van het nieuwe schoolplan meegenomen zal worden. Met een eventuele uitbreiding van het onderwijsaanbod moet optimaler gebruik gemaakt worden van de onderwijsfaciliteiten, waarmee de school minder kwetsbaar wordt voor schommelingen in de leerlingaantallen. Daar waar kinderen met een achterstand in de Nederlandse taal onderwijs willen volgen op de Zandloper en/of in het reguliere onderwijs in willen stromen, zullen per geval en in overleg met de ouders de mogelijkheden bekeken worden. Kwalitatief hoogwaardig onderwijs blijft de leidraad, waarbij onderwijsdoelstellingen zowel voor ouders als leerlingen duidelijk, voldoende uitdagend en haalbaar moeten zijn. Wat de kinderen met een achterstand in de Nederlandse taal betreft, is het heel belangrijk met de ouders tot een overeenstemming te komen betreffende het taalgebruik in de thuissituatie. Dit jaar zijn er verschillende (jonge) kinderen die, behalve dat zij tweetalig worden opgevoed, het Nederlands als een derde taal zullen gaan leren. Deze derde taal zullen zij alleen maar gaan beheersen, als ook thuis Nederlands wordt gesproken. Zeker met jonge kinderen moet dit op een spontane en natuurlijke manier gebeuren. In onderling overleg moeten de mogelijkheden worden besproken om hieraan zoveel mogelijk tegemoet te komen. Het nieuwe schoolplan zal voorafgaand aan vaststelling aan de ouders worden voorgelegd. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 4
2. DE SCHOOL De naam van de school is De Zandloper. Wie aan Mali denkt, denkt aan zand, we hoeven de atlas maar open te slaan, en we zien daar dan die enorme Sahara; gelukkig hoeven we hem niet helemaal lopend te doorkruisen! Een beetje anders is het met de school: die doorlopen wij stap voor stap met het oog voor het kind als uniek persoon. Leren doe je niet met zevenmijlslaarzen, dat gaat stapsgewijs. Net zoals een zandloper, die de tijd aangeeft. Het zand staat voor het leerproces: de zandloper laat zijn zand korreltje voor korreltje vallen, zo komt er in de leergemeenschap iedere dag een beetje kennis en ervaring bij. De ligging van de school De Nederlandse school ligt aan de Niger in de wijk Sotuba (zone industrielle), er is een lokaal gehuurd op de American International School of Bamako (AISB). De AISB is gesitueerd in een nieuw gebouw dat sinds april 2011 in gebruik is. De Nederlandse school maakt gebruik van de faciliteiten van de AISB zoals bewaking, schoonmakers, internet en buitenspeelplaats. De kinderen die hun dagschool volgen op AISB komen zelf naar de Nederlandse school gelopen, aangezien de lessen direct aansluiten op het programma van de AISB. De kinderen die op Franstalige scholen zitten,moeten naar de Nederlandse school gebracht worden door de ouders. Aan het einde van de les worden de kinderen bij de hoofdingang van het gebouw weer opgehaald. Het leerlingaantal van de school Voor het leerjaar 2014-2015 zijn 14 leerlingen ingeschreven. Alle leerlingen volgen Nederlandse Taalen Cultuur (NTC) lessen, leerlingen volgen de stof van het basisonderwijs en leerlingen zitten op het voortgezet onderwijs. De leerlingen die bij ons de NTC-lessen volgen, bezoeken overdag de Amerikaanse of de Franse school. Bestuurlijke organisatie De Zandloper wordt beheerd door de Stichting Nederlands Onderwijs Bamako, opgericht in 1997, en is financieel en organisatorisch onafhankelijk. Het functioneren van de Stichting is vastgelegd in een statuut. Een bestuur van 5 leden, waarvan minstens 2 niet-ouders, is verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de school waarvoor het een directeur heeft aangesteld. De verdeling van de taken tussen het bestuur en de directie zijn vastgelegd in een bestuur- directiestatuut. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 5
3. SCHOOLPRINCIPES Algemene doelstellingen De NTC-lessituatie heeft als taak de Nederlandse taal een plaats te geven binnen de totale opvoeding van het kind. In het bijzonder betekent dit dat het NTC-onderwijs de Nederlandse taal en cultuur aanbiedt en tevens een bijdrage levert aan de acceptatie van de ander (zoals de lokale cultuur). De NTC-lessituatie heeft tot doel de aansluiting met het onderwijs in Nederland/België zo goed mogelijk te laten verlopen. Een middel dat wij daarvoor hanteren is het CITO leerlingvolgsysteem. Om het NTC-onderwijs succesvol te kunnen laten verlopen hebben wij als richtlijn een minimum aantal onderwijsuren van 120 op jaarbasis, c.q. 4 uur per week. Uitgangspunten De belangrijkste uitgangspunten van de school zijn: De pedagogische identiteit: We geven onderwijs, waarin we de leerlingen de basisvaardigheden leren die nodig zijn om zich te kunnen ontwikkelen tot zelfstandige mensen in een multiculturele maatschappij. Wij vinden een veilige leeromgeving belangrijk, want in een vriendelijke, vertrouwde omgeving zullen kinderen zich optimaal ontwikkelen. Tijdens het leerproces is er ook aandacht voor de sociaal emotionele ontwikkeling van het kind. Wij vinden het onaanvaardbaar dat kinderen elkaar pesten. We leren kinderen te luisteren naar elkaar en met elkaar in dialoog te treden. We voeden de kinderen op tot zelfstandige jonge mensen, die zich realiseren dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor hun eigen leren en dagen hen uit tot meedenken, waarbij wij ingaan op de inbreng van de leerlingen. Daarnaast vinden we dat het onderwijs voor de kinderen aantrekkelijk moet zijn. De meesten hebben al een lange dag achter de rug als ze bij ons op school komen. Belangrijk is dus dat de werkomstandigheden motiverend zijn voor de leerlingen en tegelijkertijd voldoen aan onze doelstellingen. Om kwalitatief goed werk te leveren vinden we het belangrijk dat alle lessen gedegen zijn voorbereid, zowel op didactisch en organisatorisch vlak als wat betreft de keuze van materialen. De Maatschappelijke identiteit: We hechten waarde aan regelmatige en goede contacten met ouders, omdat we ouders onmisbaar vinden in het samen ontwikkelen van hun kind De levensbeschouwelijke identiteit: De Zandloper is een open school. Wij vinden waarden als respect, vertrouwen en gelijkwaardigheid erg belangrijk en deze waarden willen wij overbrengen. Prioriteiten Aansluiting met het onderwijssysteem in Nederland en België in het algemeen en het Nederlands taalonderwijs in het bijzonder, is één van de belangrijkste prioriteiten van de school. Naast verbeteren van de mondelinge taalvaardigheid besteden we veel aandacht aan schriftelijke taalvaardigheid. De school besteedt veel aandacht aan de Nederlandse en Vlaamse cultuur, die op een speelse en ontspannen wijze aan de kinderen wordt aangeboden. De leerprestaties en overige vorderingen worden in onze school systematisch bijgehouden en geëvalueerd. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 6
Doelstellingen met betrekking tot de Nederlandse taal Bij het vaststellen van de doelen met betrekking tot de Nederlandse taal spelen de ouders een belangrijke rol. Voor een deel van de kinderen hanteren we als doelstelling: aansluiting bij het onderwijs in Nederland. We richten ons daarbij zoveel mogelijk op het toewerken naar de kerndoelen zoals deze geformuleerd zijn voor de deelvaardigheden van de Nederlandse taal. Deze kerndoelen betreffen de domeinen: spreken en luisteren, lezen, spelling en taalbeschouwing. Het onderwijs in Nederlandse taal is erop gericht, dat de leerlingen: vaardigheden ontwikkelen waarmee ze deze taal doelmatig gebruiken in situaties die zich in het dagelijks leven voordoen; kennis en inzicht verwerven omtrent betekenis, gebruik en vorm van taal; plezier hebben of houden in het gebruiken en beschouwen van taal. De leerlingen die in het voortgezet onderwijs zitten, volgen VMBO, HAVO of VWO-niveau en werken in principe toe naar de algemene doelen en de kerndoelen zoals die door de Nederlandse overheid zijn vastgesteld. Op deze manier kunnen deze leerlingen hun schoolloopbaan afsluiten met een examen. Voor een aantal andere kinderen, voor wie terugkeer naar Nederland/België geen doel is, richten we ons meer op het verwerven van mondelinge taalvaardigheden. Ook besteden we, afhankelijk van de situatie, meer of minder aandacht aan auditieve aspecten, Nederlandse klank-tekenkoppeling, het (voortgezet) technisch lezen, de spelling en de woordenschatuitbreiding. Doelstellingen met betrekking tot de Nederlandse cultuur We zien het als één van onze taken om de Nederlandse taal en cultuur een plaats te geven binnen de totale opvoeding van het kind. Ten aanzien van de lessen Nederlandse cultuur beogen we het in stand houden en versterken van de verbondenheid met deze cultuur. Op die manier bevorderen we een succesvolle terugkeer naar Nederland of België. De lessen Nederlandse en Vlaamse cultuur zijn ook een ondersteuning aan en een aanvulling op de Nederlandse taallessen. De belangrijkste thema s die bij de cultuurlessen aan bod komen zijn: Festiviteiten, feestdagen, gebruiken en gewoontes; Jeugdcultuur en actuele ontwikkelingen; Nederlandkunde. Per thema gelden de volgende kerndoelen: Festiviteiten, feestdagen, gebruiken en gewoontes: Leerlingen hebben kennis van en doen ervaringen op met typisch Nederlandse festiviteiten, feestdagen, gebruiken en gewoontes. Jeugdcultuur en actuele ontwikkelingen: Leerlingen zijn op de hoogte van actuele ontwikkelingen en de jeugdcultuur in Nederland en België Nederlandkunde: Leerlingen hebben kennis van de Nederlandse en Belgische samenleving, vanuit historisch en (sociaal-) geografisch perspectief. Vanwege de beperkte tijd worden deze thema s vaak geïntegreerd en/of in onderlinge samenhang aangeboden. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 7
De pedagogische aanpak van de school De sfeer waarin een kind opgroeit, is bepalend voor zijn of haar ontwikkeling. Wij stellen daarom een vriendelijk en veilig klimaat met orde en regelmaat op prijs. Pas als een kind zich veilig voelt, kan het zich ontwikkelen en kan het zich opstellen als een actieve leerling met een eigen inbreng bij de inrichting van zijn of haar leerproces. Vanwege de kleinschaligheid van onze school is er voldoende ruimte voor een individuele aanpak. We hechten veel waarde aan een goed en regelmatig persoonlijk contact tussen de school en de ouders. Op die manier kunnen we elkaar niet alleen op de hoogte houden van eventuele problemen, maar ook informeren over de dagelijkse gang van zaken van school en kind. Daarnaast verschijnt ongeveer elke twee maanden onze nieuwsbrief Strooizand. Elk jaar wordt een aantal Nederlandse feesten met de kinderen gevierd, bijvoorbeeld Sinterklaas en Koningsdag. Verder besteden we aandacht aan een aantal Malinese religieuze en nationale feestdagen, door er in kringgesprekken over te praten. Schorsen of verwijderen van leerlingen Bij ernstig wangedrag kan de directeur overgaan tot schorsing of verwijdering van een leerling. Dit verloopt trapsgewijs: Bij een eerste overtreding krijgt de leerling een waarschuwing en de leerkracht/directeur pleegt overleg met de ouders. Bij aanhoudend wangedrag kan in samenspraak met de ouders en het bestuur overgegaan worden tot een tijdelijke schorsing van De Zandloper. Als na schorsing geen verbetering van het gedrag is opgetreden kan de directie de leerling van De Zandloper verwijderen zonder restitutie van het lesgeld. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 8
4. DE ORGANISATIE VAN HET ONDERWIJS De organisatie van de school Het NTC-onderwijs is een aanvulling op het onderwijs van de dagschool. Dat betekent dat het aantal beschikbare uren en lestijden beperkt is tot de naschoolse tijden. De kinderen zijn bovendien afkomstig van verschillende dagscholen. Aangezien veel kinderen na schooltijd ook nog de nodige vast terugkerende activiteiten hebben, hebben we gekozen voor de splitsing van de les in twee gelijke delen van elk twee uur op twee verschillende dagen. De kinderen die onze NTC-school bezoeken, lopen qua leeftijd en taalniveau sterk uiteen. We onderscheiden de volgende groepen, te weten: onderbouw: groep 1 t/m 4 bovenbouw: groep 5 t/m 8 voortgezet onderwijs: onderbouw (1-4) Aangezien het voor de organisatie van ons onderwijs van belang is te weten in welke taalsituatie een kind zich bevindt, nemen we (indien gewenst) van tevoren testen af om het taalniveau te kunnen bepalen. Groepering en groepsgrootte De kinderen van onze NTC-lessituatie komen uit een aantal Nederlandse en Belgische gezinnen. Ze bevinden zich in verschillende taalsituaties. Deze taalsituaties worden als volgt omschreven: Richting 1: beide ouders spreken Nederlands Richting 2: één ouder spreekt Nederlands, thuis worden minstens twee talen gesproken. Richting 3: er wordt thuis weinig Nederlands gesproken. Afhankelijk van de grootte van de groepen wordt elk jaar een nieuwe groepering gemaakt. Getracht wordt de groepen zo te combineren dat de leeftijds- en niveauverschillen zo klein mogelijk zijn. Voor het schooljaar 2014-2015 zal de verdeling als volgt zijn: Maandag Voortgezet Onderwijs Dinsdag Groep 4,5,6 en 7 Woensdag Groep R3 en groep 4 Donderdag Vrijdag Groep 5 t-m 8 Groep 3 en R3 *De leerlingen van het Voortgezet Onderwijs krijgen 1 keer per week les, maar zullen daarnaast wekelijks 2 uur zelfstandig hun werk maken. De lessen vinden plaats van 15.00 uur tot 17.00 uur op maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag. Op donderdag zijn de tijden van 14:00 uur tot 16:00 uur. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 9
Organisatie en zorg voor leerlingen met specifieke behoeften Leerlingen krijgen aandacht op het niveau van hun individuele problematiek. We hanteren de volgende middelen om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de leerlingenzorg verankerd blijft in de dagelijkse praktijk en open blijft staan voor verbetering: analyses van (signalerings-) toetsen; opstellen van handelingsplan en/of verbeterplan voor een deelterrein; bijstellen van het schoolplan; zonodig contact opnemen met ouders en eventueel met buitenschoolse deskundigen (via stichting NOB). De leerkracht is zich ervan bewust dat niet alleen de leerstof, de leermiddelen en de leertijd kunnen verschillen, maar dat ook de methoden van instructie moeten variëren. Aan de hand van de leerresultaten kan blijken of de instructiemethode effectief is geweest. Zo niet, dan onderzoekt de leerkracht of de gebruikte instructiemethode voor de leerling voldoende informatief was of dat juist gezocht moet worden naar een andere instructiemethode die het kind in staat stelt alsnog de leertaak te beheersen. Hierbij kan gedacht worden aan gebruik van andere hulpmiddelen, aan gewijzigde leerstofopbouw, verlenging van de tijd van instructie of individuele instructie. Vanuit de eigen leerbehoefte van elk kind bieden wij zorg en begeleiding aan ; zowel in presentatie van de leerstof als in het oefenen. Het kan zijn dat leerlingen meer steun nodig hebben bij het leren beheersen van de stof en dat er meer controlemomenten nodig zijn om samen met de leerling de taak te evalueren. In alle gevallen streeft de leerkracht naar zoveel mogelijk positieve ondersteuning van de leerling door het gebruik van differentiatievormen waarbij leerlingen in staat gesteld worden eigen succeservaringen in het leerproces te hebben. Activiteiten en basisvaardigheden (lezen, schrijven en taal) in de onderbouw Er wordt gewerkt in thema s waarbinnen de diverse activiteiten een plaats vinden. Voorbeelden hiervan zijn: voedsel, Sinterklaas, familie, lichaam, sprookjes, dieren, kleuren en vormen, beroepen. Het gaat daarbij met name om taalactiviteiten, muziekactiviteiten, bewegingsactiviteiten en expressieactiviteiten. Vooral kleuters leren al doende, tijdens hun spel. Wij spelen daarop in door te zorgen dat er veel lesen onderwijsmateriaal is waarvan kleuters kunnen leren. We praten met kleuters over allerlei onderwerpen zodat ze veel woorden leren en goed leren spreken. Dat is belangrijk ter voorbereiding op het latere lees- en taalonderwijs. Zoals eerder vermeld, leren dit jaar enkele jonge kinderen Nederlands als derde taal. Zij spreken maar enkele woorden Nederlands en hierdoor zal de manier van lesgeven sterk afwijken van het werken met Nederlands sprekende kinderen. Om de Nederlandse taal op een spontane en ontspannen manier aan te bieden, wordt er veel gebruik gemaakt van gezelschapsspelletjes, kringspelletjes, liedjes en muziek. Langzamerhand zal men steeds meer kunnen overgaan tot de meer gangbare activiteiten, zoals gesprekjes, verhaaltjes, werkbladen etc De gangbare lessen beginnen vaak met een kringgesprek waarin een thema centraal staat. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 10
Voor het vergroten van de woordenschat, met name ook voor de kinderen van richting 2, wordt er gewerkt met o.a. prentenboeken en ook met De Leessleutel voor groep 1 en 2, en verder met diverse andere aanschouwelijke materialen zoals losse plaatjes, kleutertijdschriften en zelfontwikkelde materialen. Door middel van kringactiviteiten wordt het spreken en luisteren gestimuleerd. Verder luisteren de kinderen naar verhalen, voorgelezen door de leerkracht en kijken naar educatief beeldmateriaal (bijvoorbeeld afleveringen van Sesamstraat, schooltv-programma's, aansluitend bij hun niveau) en wordt er gebruik gemaakt van educatieve cd-roms zoals rijmwoorden, woordenschat. Voor een goede integratie van het taalaanbod in de totale belevingswereld van de kleuters en voor het ontwikkelen van de taal-denk-relaties worden onder andere eenvoudige opdrachten gegeven om uit te voeren, zoals rijmen, welk woord past er niet bij? Verder wordt gedaan aan bewegingsspelletjes en expressieactiviteiten. Voor dit laatste beschikken we over diverse ontwikkelingsmaterialen, knutselmaterialen, spellen, verkleedkleren, speelgoed. Het cultuuronderwijs wordt aangeboden onder andere door middel van typisch Nederlandse liedjes en gesprekken over typisch Nederlandse of Belgische gebruiken, die aansluiten bij de belevingswereld van de kinderen. Daarnaast sluiten de thema's zoveel mogelijk aan op de seizoenen, seizoensfeesten en nationale feesten. Er wordt o.a. gebruik gemaakt van de cultuurmethode Nederland in Zicht onderbouw, uitgebracht door NOB. Hieruit zullen verschillende thema s worden gekozen en behandeld. In groep 3 wordt gebruikt gemaakt van de nieuwe versie van de Leessleutel en aanvullend wordt Humpie Dumpie gebruikt voor het methodisch leesonderwijs. Aan het methodisch schrijven wordt niet apart aandacht besteed. Er wordt vanuit gegaan dat dit op de dagschool gebeurt. Op school is een grote hoeveelheid leesboekjes aanwezig die aansluiten op het leesniveau van het kind en die gebruikt worden bij het leesonderwijs. Aanvullende materialen voor deze groepen zijn: Leefwereld, Idee, Schatkist. En de volgende software: woorden, rijmwoorden, flitsend lezen en spellen (Juffrouw Blom), Robbie Konijn, Edurom taal, Kijk zo werkt het. Activiteiten en basisvaardigheden in midden- en bovenbouw Deze groep bestaat uit kinderen die qua taalniveau allemaal in situatie 1 en 2 zitten. De doelen volgen dan ook die van de Kerndoelen zoals ze gesteld zijn voor het Nederlands onderwijs. Daarnaast wordt er extra aandacht besteed aan woordenschatuitbreiding en mondelinge taalvaardigheid. De groep krijgt de onderdelen spelling, begrijpend lezen, taal, woordenschatuitbreiding en mondelinge taalvaardigheid. Als taalmethode wordt Taaljournaal gebruikt, een methode die door het NOB aanbevolen is voor NTC onderwijs in het buitenland. Daarnaast gebruiken we Taalmakkers en Taalblok en Werkwoordspelling, uitgeverij Stenvert. Nieuwsbegrip wordt als begrijpend-leesmethode gebruikt. Deze methode biedt elke week een tekst aan die inspeelt op een actuele gebeurtenis uit het Nederlandse nieuws. Dit wordt vaak gebruikt als onderwerp van een kringgesprek en zorgt zo voor een wekelijks thema in de bovenbouwgroep. Ook in de midden- en bovenbouw wordt er gebruik gemaakt van de methode Nederland in Zicht voor het cultuuronderwijs. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 11
Twee keer per jaar houden de leerlingen een boekbespreking of spreekbeurt. Dit ter bevordering van het mondelinge taalgebruik. Tijdens de lessen kan er gebruik gemaakt worden van de boeken uit de bibliotheek, educatieve websites en de software op de computer, o.a. Ontleden, Spellingtrainer, werkwoordspelling, Edurom: uitbreiding van de woordenschat, Edurom: Taalvaardigheid, Edurom: zelfstandig lezen deel 3, Taalfanfare en Van Dale digitaal woordenboek. Activiteiten en basisvaardigheden in het voortgezet onderwijs Ook deze groep bestaat uit kinderen die qua taalniveau allemaal in richting 1 en 2 zitten. Door de taalvaardigheid van leerlingen te vergroten, zullen de leerlingen zich goed kunnen profileren in de maatschappij. Het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen heeft een aantal Kerndoelen vastgesteld die richtinggevend zijn voor het onderwijs in de onderbouw terwijl de Eindtermen weergeven over welke kennis, inzichten en vaardigheden een leerling aan het eind van een opleiding minimaal zou moeten beschikken. Er wordt gewerkt met de methode Nieuw Nederlands (4 e editie onderbouw), niveau vmbo. Deze methode geeft haalbaar en concreet inhoud aan de kerndoelen van de onderbouw en is een van de methodes die wordt aanbevolen door het NOB voor NTC-onderwijs. De methode bestaat uit een leerboek en een activiteitenboek. Het leerboek bevat 6 hoofdstukken die steeds weer zijn onderverdeeld in verschillende paragrafen: lezen, spreken/kijken/luisteren, schrijven, spelling, grammatica, woordenschat. Ook wordt Nieuwsbegrip gebruik als begrijpend-leesmethode aangezien deze methode wekelijks een tekst aanbiedt die inspeelt op een actuele gebeurtenis uit het Nederlands nieuws. Voor cultuuronderwijs wordt gebruik gemaakt van de methode Nederland in Zicht. De leerlingen zullen gedurende het schooljaar verschillende boeken lezen en daar een verslag van maken of een presentatie houden. Examens in het voortgezet onderwijs Aan het einde van het voortgezet onderwijs kunnen de leerlingen de volgende examens afleggen: Staatsexamen certificaat Nederlands vmbo,havo, vwo: Dit examen bestaat uit een centraal examen en een commissie-examen (schriftelijk en mondeling). Onderdelen die getoetst worden zijn: leesvaardigheid, mondelinge taalvaardigheid, schrijfvaardigheid, argumentatie, literatuur en oriëntatie op studie en beroep. Het examen wordt zonder meer erkend in Nederland. Certificaat Nederlands als Vreemde taal (CNaVT): Dit examen bevat verschillende profielen, alleen het profiel: Taalvaardigheid Hoger Onderwijs (PHTO) is geschikt voor mensen die willen gaan studeren aan een Nederlandse hogeschool en universiteit. Schoolbibliotheek Op De Zandloper is een bibliotheek aanwezig die bestaat uit Nederlandstalige boeken, cd s en dvd s. Deze zijn te leen voor zowel leerlingen en ouders verbonden aan De Zandloper als andere Nederlandstaligen. Leerlingen van De Zandloper krijgen tijdens de lessen gelegenheid boeken uit te zoeken voor thuis. De geleende boeken dient u in het schrift ter plaatse te noteren. Na gebruik graag De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 12
weer terugzetten op de daarvoor bestemde plaats en aftekenen. De bibliotheek is open op schooldagen (maandag t/m donderdag) en op telefonische afspraak. Voorzieningen op de leslocatie De school is gevestigd in de AISB, een grote ruimte is opgedeeld in 2 delen, 2/3 wordt gebruikt door de Nederlandse school, 1/3 wordt gebruik door de AI.S.B. De ruimte is momenteel gescheiden door een schuifwand. Een grote opbergruimte grenst aan het lokaal, deze kan worden afgsloten. Het lokaal is voorzien van een airconditioner en ventilatoren. Het lokaal is ingericht met stoelen, tafels, open boekenkasten. De bibliotheek is ook gevestigd in het lokaal zelf. Verder beschikt de school over een radio/cassette/cd-speler, een televisie, een dvd-speler, 2 laptops, 1 printer, 1 kopieermachine en een koelkast. De school kan gebruik maken van de toiletruimtes en het buitenterrein. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 13
5. NEDERLANDSE CULTUUR Festiviteiten, feestdagen, gebruiken en gewoontes Leerlingen hebben kennis van en doen ervaringen op met typisch Nederlandse festiviteiten, feestdagen, gebruiken en gewoontes. Uitwerking in leerstofaanbod voor alle groepen: Voor alle groepen wordt de jaarlijkse cyclus van feestdagen doorlopen, waarbij in ieder geval aandacht is voor Kinderboekenweek, Sinterklaas, Koningsdag en 5-meiviering. Jaarlijks worden daarnaast andere feestdagen gevierd, zoals Kerst, Carnaval, vader- en moederdag, Pasen, etc. Incidenteel (als daartoe aanleiding is) worden typisch Nederlandse evenementen belicht, zoals bijvoorbeeld de Elfstedentocht of gebeurtenissen in het Koningshuis. Jeugdcultuur en actuele ontwikkelingen Leerlingen zijn op de hoogte van actuele ontwikkelingen en de jeugdcultuur in Nederland. Uitwerking in leerstofaanbod voor alle groepen: lezen van en spreken over Nederlandse tijdschriften, krantenberichten, etc. (teksten van Nieuwsbegrip ). lezen van en spreken over kinder- en jeugdtijdschriften. uitwisselen van persoonlijke ervaringen na contact met Nederland (bezoek, visite, vakanties). de inhoud aan de orde laten komen in verwerkingsopdrachten. kinderboekenweek. Nederlandkunde Leerlingen hebben kennis van de Nederlandse samenleving, vanuit historisch en (sociaal-)geografisch perspectief. Uitwerking in leerstofaanbod voor alle groepen: In alle groepen vormen de inhoud van dit domein een aanvulling (op het gebied van Nederlandse begrippen en de Nederlandse situatie) op het onderwijs dat in de dagschool al aan de orde komt bij de lessen aardrijkskunde, geschiedenis en andere lessen die onderwerpen behandelen op het gebied van mens en maatschappij. Het volgende komt verder onder meer aan bod: De verschillende seizoenen worden behandeld. De kinderen nemen kennis van specifieke sociaal-geografische en geschiedkundige kenmerken van de stad en/of regio waar men in Nederland (familie) banden mee heeft. Een onderdeel van de leerstof geschiedenis is specifiek gericht op Nederland, zoals bijvoorbeeld De Gouden Eeuw. Beperkte topografie van Nederland en België. Materialen en leermiddelen De materialen en leermiddelen die we bij de lessen gebruiken, zijn: m.b.t. het domein Festiviteiten, feestdagen, gebruiken en gewoontes: Paleisgeheimen, alles wat je wilt weten over het koningshuis, Peter van der Vorst Diverse liedbundels; De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 14
Suggesties voor feestlessen, een lijst met suggesties voor lessen rondom feesten zoals Sinterklaas, Koninginnedag, Vaderdag en Moederdag; Nog één nachtje slapen - Jacques Vriens en Dagmar Stam, uitgever: Unieboek; De Nederlandse Onderwijstelevisie (NOT), die een schooltelevisieprogramma en een aanbod van videolessen aanbiedt, inclusief lesmaterialen voor in de school. m.b.t. het domein Jeugdcultuur en actuele ontwikkelingen: Teksten van Nieuwsbegrip ; Abonnement op Okki en National Geographic Junior; Oude exemplaren Bobo en Taptoe, uitgeverij Malmberg, Den Bosch; Oude exemplaren Doremi (groep 1 en 2) en Hoj (groep 3 en 4). Kok Tijdschriften, Kampen; Lespakket van De Kinderboekenweek. m.b.t. het domein Nederlandkunde: Methode NederLand in Zicht, ontwikkeld door de stichting NOB; Op Zoek Naar Vroeger (geschiedenismethode), een verkenningstocht door de geschiedenis van Nederland, Uitgeverij Jacob Dijkstra, Groningen; Vragen aan de geschiedenis, Uitgeverij Wolters-Noordhoff, Groningen; Wereldwijs, Uitgeverij Malmberg, Den Bosch; Wereldwijzer, Uitgeverij Dijkstra, Zeist; Junior bosatlas, Wolters Noordhoff BV; Grote bosatlas, Wolters Noordhoff BV; Atlas van Nederland, Kinheim Marketing, Sleeuwijk; Biologie in onderwerp en opdracht, Meulenhoff Educatief, Amsterdam; Leefwereld, Wolters Noordhoff BV; Topotoer, deel 1: Nederland, deel 2: Europa, uitg. Malmberg De bosatlas voor jou, Wolters Noordhoff BV. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 15
6. DE ZORG VOOR KINDEREN De plaatsing en opvang van nieuwe leerlingen in de school Aanmelding van nieuwe leerlingen geschiedt meestal na een eerste contact dat persoonlijk, telefonisch of schriftelijk heeft plaatsgevonden. De formele aanmelding dient te geschieden middels een inschrijfformulier waarop gegevens van de leerling en zijn ouders/verzorgers staan. Bij aanmelding verstrekt u aan de school het leerlingdossier dat u als ouders/verzorgers bij vertrek op de vorige school heeft ontvangen. Van een leerling die in Nederland onderwijs heeft gevolgd, zijn o.a. opgenomen: het onderwijskundig rapport; de gegevens van het leerlingvolgsysteem of andere recente toetsgegevens; het schoolrapport; een eventueel handelingsplan. Als een leerling elders NTC-onderwijs heeft gevolgd zijn genoemde gegevens doorgaans eveneens beschikbaar voor wat betreft het NTC-onderwijs. Bij leerlingen die afkomstig zijn van het internationaal onderwijs zonder NTC-onderwijs ontbreken dergelijke gegevens vaak. In dat geval verzamelt de leerkracht gegevens op basis van observaties en eventueel toetsen. Aspirant-leerlingen die weinig tot geen Nederlands spreken en die buiten de lessen op de Nederlandse school in een vrijwel niet-nederlandse taalomgeving leven (richting 3), kunnen dit schooljaar in individuele gevallen worden toegelaten. In principe worden zij niet toegelaten tot de reguliere groepslessen van de Nederlandse School, tenzij is vastgesteld dat zij voldoende aansluiting vinden bij het niveau van de groep en de leerprestaties van de groep niet in gevaar brengen. De redenen hiervoor zijn de volgende: Daar deze aspirant-leerlingen onvoldoende Nederlands verstaan en spreken, kunnen zij in beginsel niet actief aan de groepslessen deelnemen. Individuele begeleiding is dan een vereiste. Hiervoor is tijdens de groepslessen Nederlandse Taal- en Cultuur (NTC) niet voldoende gelegenheid. Veel leerlingen van de Nederlandse school bevinden zich in richting 2. Zij hebben veel individuele aandacht nodig van de docent, maar kunnen wel zelfstandig opdrachten in het Nederlands uitvoeren. De aandacht voor deze kinderen kan door leerlingen die vrijwel geen Nederlands spreken onaanvaardbaar verminderen. Omdat De Zandloper op dit moment maar over één bevoegde docent beschikt en geen financiële mogelijkheden heeft om dit aantal uit te breiden, moeten er ten aanzien van de leerlingen keuzes worden gemaakt. Leerlingen die Nederlands verstaan en spreken en die in een (gedeeltelijk) Nederlandse taalsituatie leven of buiten schoolverband gestructureerd Nederlands leren, hebben voorrang boven leerlingen die niet aan deze criteria voldoen. Daar de Nederlandse school geen reguliere dagschool is, maar slechts 4 uur onderwijs per week verzorgt, kan het Nederlands nooit alleen op de Nederlandse school worden aangeleerd. Ondersteuning van tenminste één van de ouders / verzorgers en / of gestructureerde intensieve begeleiding buiten de NTC-lessen is noodzakelijk. Aspirant-leerlingen die zich in richting 3 bevinden moeten kunnen rekenen op voldoende ondersteuning buiten de Nederlandse school. De mogelijkheid om binnen een redelijke termijn (maximaal 3 maanden) passief en actief aan de reguliere groepslessen deel te kunnen nemen zonder buitenschoolse begeleiding, is voor deze leerlingen vrijwel nihil. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 16
Leerlingvolgsysteem Via diverse methodegebonden toetsen en overige toetsen en observaties worden de vorderingen van de leerlingen bijgehouden. Onafhankelijk daarvan hanteren we delen van verschillende toetsen en delen van het CITO Leerlingvolgsysteem, waarmee de ontwikkeling op het gebied van taal en lezen in de school van de leerlingen gevolgd wordt. Aan de hand daarvan worden de kinderen op hun niveau ingeschaald. Tot de niet-methodegebonden toetsen behoren: Taal voor kleuters, CITO Begrijpend lezen groep 3 t/m 8, CITO Woordenschat groep 3 t/m 8, CITO Spelling groep 3 t/m 8, CITO Technisch lezen groep 3 t/m 8, CITO Nederlandse leesvaardigheid en woordenschat VO 1-3, CITO (in overleg met ouders) Cito hanteert een niveau-indeling van A-B-C-D-E, waarbij A zeer goed is en E zeer onvoldoende. Van iedere leerling wordt een leerlingenmap bijgehouden. Daarin worden gegevens opgenomen over de leerlingbesprekingen, gesprekken met ouders, eventuele speciale onderzoeken, handelingsplannen en toets- en rapportgegevens van de verschillende jaren. Tweemaal per jaar krijgen de kinderen een rapport mee naar huis (in december en juni). Voorafgaand hieraan worden de ouders uitgenodigd om het rapport met de leerkracht te bespreken in een tienminutengesprek. Indien daartoe aanleiding is, worden de ouders tussentijds uitgenodigd voor een gesprek. Als ouders zelf behoefte hebben aan een gesprek zijn ze natuurlijk altijd welkom. De speciale zorg voor kinderen met specifieke behoeften (leerproblemen, sociaal-emotionele problemen) De methode-onafhankelijke toetsen voor spelling, taal en lezen van het leerlingvolgsysteem worden op verschillende momenten in het schooljaar afgenomen. De resultaten over de gehele basisschoolperiode worden daarbij weergegeven in een grafiek, een soort groeicurve voor leerresultaten. Hierdoor is het gemakkelijk te constateren of de leerling goed meegroeit, stilstaat of misschien zelfs achteruitgaat. In de laatste twee gevallen zal de leerkracht een individueel handelingsplan opstellen. Indien in het kader van de uitvoering van het zorgverbredingsbeleid een handelingsplan wordt opgesteld, worden de ouders/verzorgers altijd geïnformeerd. Dit geldt ook voor iedere wijziging of bijstelling van het handelingsplan, na het van tevoren vastgestelde moment van evaluatie. Er wordt aan de ouders toestemming gevraagd voor het begeleiden met een handelingsplan of voor verder onderzoek (eventueel door de stichting NOB). Na zo n orthopedagogisch onderzoek is er op basis van het verslag een gesprek met de ouders en de leerkracht. Mocht na uitvoering blijken dat het plan nog niet voldoende resultaat heeft opgeleverd, dan zal een nieuw handelingsplan worden opgesteld. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 17
Zittenblijven wordt zoveel mogelijk vermeden. Het zal doorgaans alleen gebeuren wanneer de leerresultaten en de ontwikkeling van een kind opvallend achterblijven bij die van de meeste klasgenoten en de school hiervoor geen andere oplossing heeft gevonden. Een groep overslaan zal alleen gebeuren als de resultaten van het kind opvallend boven de norm uitsteken. Ook bij kinderen die het Nederlands minder goed beheersen wordt regelmatig vastgesteld of de leerdoelen voldoen aan de vooraf vastgestelde verwachtingen. De begeleiding van de overgang van kinderen naar het voortgezet onderwijs in Nederland De voorlichting aan ouders ten behoeve van de schoolkeuze van leerlingen is niet van toepassing in de NTC situatie. Wel bestaat de mogelijkheid voor de leerlingen in groep 8 om deel te nemen aan de eindtoets van het CITO. Bij plaatsing binnen voortgezet onderwijs of verhuizing, worden de gegevens over de leerlingen verzameld. In de laatste week voor het vertrek is er een eindgesprek met de ouders en de groepsleerkracht. De ouders ontvangen het dossier voor de nieuwe school. Het dossier omvat: het onderwijskundig rapport; het schoolrapport; een verslag van het leerlingvolgsysteem. Naschoolse activiteiten voor de kinderen Vanaf groep 5 lezen alle kinderen 2 maal per jaar een Nederlands boek en doen daarvan verslag in de boekenkring. De tweede boekenkring mag ook worden vervangen door een spreekbeurt. I.v.m. het drukke schema van de dagscholen, zal huiswerk alleen worden meegeven in overleg met de ouders. De leerlingen van het Voortgezet Onderwijs komen 1 x per week naar de les en werken daarnaast 2 uur zelfstandig aan de opgegeven opdrachten. Er wordt van de kinderen verwacht dat ze thuis Nederlandse boeken lezen; dit ter bevordering van hun woordenschat en leesniveau. Het vormt een aanvulling op NTC-onderwijs, dat in aantal uren beperkt is en er wordt verwacht dat ouders hier een stimulerende rol in aannemen. Buitenschoolse activiteiten voor de kinderen Minimaal 2 keer per jaar worden buitenschoolse activteiten georganiseerd, meestal op een zaterdagochtend. Deze zaterdagactiviteiten staan veelal in het kader van (typisch Nederlandse) vieringen zoals Sinterklaas en Koningsdag, maar ook bijvoorbeeld de Kinderboekenweek. De activiteiten hebben een speels en vrijblijvend karakter De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 18
7. DE LEERKRACHT/DIRECTEUR Vervanging bij ziekte of scholing Er kunnen redenen zijn dat de leerkracht/directeur niet aanwezig is, zoals bij ziekte. Indien mogelijk zal een beroep gedaan worden op een invalkracht. Bij langdurige ziekte, langer dan 3 maanden, zal een nieuwe leerkracht aangenomen worden. Bijscholing van de leerkracht/directeur De school is constant in beweging en op zoek naar de bewegingen in de onderwijsmarkt. Door scholing, zelfstudie, coaching en intervisie zorgen wij ervoor dat wij blijvend leren. In het werken met mensen en met elkaar zoeken we ook steeds naar het activeren van het mentale, het fysieke en het creatieve op onderwijsdeskundig niveau. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 19
8. DE OUDERS Het belang van de betrokkenheid van ouders Van ouders en de leerkracht/directeur wordt verwacht dat zij handelen in het belang van het kind. Wij proberen een goede samenwerking te creëren door de school toegankelijk te maken voor de ouders. Ouders krijgen zoveel mogelijk informatie. Indien voor de ouders de informatie onvoldoende blijkt te zijn, is deze zowel schriftelijk als mondeling altijd verkrijgbaar. Met uitzondering van persoonlijke dossiers van leerkracht en leerlingen en specifieke vertrouwelijke stukken zijn alle gegevens ter inzage, bijv. het schoolplan, leerlingvolgsysteem, enz. Van de ouders wordt verwacht dat zij vertrouwen hebben in het onderwijzend personeel. Begrip en respect voor elkaar is een uitgangspunt voor een goede communicatie. Juist in het kader van het NTC-onderwijs is het bovendien noodzakelijk dat ouders en school dezelfde doelen stellen t.a.v. het te bereiken niveau van Nederlandse taalbeheersing. De mate waarin thuis Nederlands wordt gesproken is vanzelfsprekend van grote invloed hierop. Informatievoorziening aan ouders over onderwijs en school Ouders kunnen een gesprek aanvragen, wanneer men meer duidelijkheid wil hebben over de resultaten of gedrags- of leermoeilijkheden van hun kind. In gevallen waarin de leerkracht een gesprek met de ouders noodzakelijk acht, zal zij uiteraard het initiatief daartoe nemen. Vlak voor het uitdelen van de rapporten aan de kinderen worden de ouders uitgenodigd voor een 10-minutengesprek, waarbij de leerkracht een toelichting geeft op het rapport. Minstens 2 keer per jaar, aan het begin en aan het einde van het schooljaar, wordt door het bestuur en de leerkracht/directeur van de school een ouderavond/ borrel georganiseerd voor ouders waarin bestuurlijke en onderwijsinhoudelijke zaken besproken worden. Dit kan op een werkdag zijn na schooltijd of op een zaterdagmiddag bij een schoolactiviteit. Indien er behoefte bestaat aan een ouderavond tussen schoolbestuur, leerkracht/directeur en ouders, zal na peiling een avond worden georganiseerd in het lopende schooljaar. Onze school informeert ouders over zowel onderwijsinhoudelijke als schoolorganisatorische onderwerpen. Voorbeeld van het eerste is informatievoorziening over het onderwijs in een bepaald vakgebied, of over hoe het onderwijzend personeel met leerlingen omgaat. Schoolorganisatorische onderwerpen betreffen onder andere de organisatie van evenementen, roosters, schooltijden en onderhoud. De contacten worden onderhouden door onze vaste circulaire ( Strooizand ), algemene ouderavonden, voorlichtings- of introductieavonden, deze schoolgids, het schoolplan en tijdens de gewone tussentijdse gesprekken. Naast de gebruikelijke gesprekken en de 10-minutengesprekken kan het gewenst zijn om tussentijds contact te hebben. Dit gesprek wordt van tevoren aangevraagd en een afspraak voor een huisbezoek of gesprek op school kan zo gemaakt worden. Over bestuurlijke aangelegenheden van de school, informeert het bestuur de ouders minimaal vier keer per schooljaar d.m.v. het BestuursBulletin. Deze wordt de ouders per e-mail toegestuurd. Daarnaast is een van de bestuursleden het ouderaanspreekpunt ; ouders kunnen zich in eerste instantie voor bestuurlijke vragen en kwesties tot hem richten zodat het vervolgens binnen het bestuur besproken kan worden. De Zandloper NTC Onderwijs Bamako Mali Schoolgids 2014-2015 20