Methodiekbeschrijving Project Mediashakers
Inhoudsopgave 1. Doelstelling Methodiekbeschrijving 3 2. Achtergrond & ontwikkelingen in de media 4 2.1 Belang van een cultureel divers medialandschap 4 2.2 Profiel etnische mediaprofessional 5 2.3 Structuur project Mediashakers 6 2.4 Doelstelling en doelgroep Mediashakers 8 3. Uitvoering 10 3.1 Werving & selectie 10 3.2 Junior Mediashakers 14 3.3 Uitvoering trajecten 16 Module 1 (Reguliere Mediashakers) 16 Module 2 18 Module 3 19 Module 4 21 Verkorte trajecten 21 Junior Mediashakers 22 3.4 Ondersteuning 26 3.5 Samenwerking 27 3.6 Transnationale Samenwerking 28 3.7 Deelnemers 28 4. Aanbevelingen en conclusies 30 5. Bijlage: Organisatie, structuur en project 33 6. Bronvermelding en colofon 37 Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 2
1. Doelstelling Methodiekbeschrijving Dit rapport betreft een methodiekbeschrijving waarin de best practices van het project Mediashakers beschreven worden. Het geeft weer wat goed en wat minder goed werkt wanneer het gaat om het begeleiden van etnische mediaprofessionals naar of bij zelfstandig ondernemerschap in de media. Met Mediashakers wilde Mira Media etnische mediaprofessionals zo toerusten dat zij aan het werk kunnen in de media en daarmee meer diversiteit in het medialandschap brengen. De media vormen op dit moment geen reële afspiegeling van de Nederlandse samenleving terwijl dit juist voor die samenleving als geheel van belang is. Deze methodiekbeschrijving is bedoeld als handreiking naar andere organisaties die ondernemers in de media begeleiden en die te maken krijgen met etnische mediaprofessionals of interesse in deze doelgroep hebben. Het geeft in kort bestek weer wat belangrijk is bij de begeleiding van deze groep mediaprofessionals naar zelfstandig ondernemerschap. Met haar ervaringen wil Mira Media andere organisaties motiveren om etnische mediaprofessionals zelf te begeleiden of om hen door te verwijzen naar Mira Media. Het project Mediashakers dat startte in 2004 met het aanvragen van een Europese Equal subsidie en een subsidie bij het VSBfonds, loopt dit jaar (2007) teneinde. Via diverse trajecten hebben 58 (startende) ondernemers uit de doelgroep professionele begeleiding gekregen. Het opstarten en de uitvoering van het aanbod aan de groepen is door de projectmedewerkers uitvoerig beschreven en geëvalueerd. Net zoals de ervaringen van de deelnemers. Mede op basis van die evaluaties is het traject tussentijds aangepast. De werkwijze en resultaten staan in dit rapport beschreven. Als eerste wordt in het volgende hoofdstuk de achtergrond waartegen het project is uitgevoerd kort toegelicht. En daarna de structuur, de doelstellingen en de doelgroep. Vervolgens komt de uitvoering van het project uitgebreid aan bod. Ingegaan wordt op de werving & selectie, de daadwerkelijke uitvoering van de trajecten, de ondersteuning, samenwerking en tot slot de deelnemers. Vervolgens wordt afgesloten met aanbevelingen en conclusies. Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 3
2. Achtergrond & ontwikkelingen in de media Algemeen Het begeleiden van etnische mediaprofessionals brengt specifieke kennis en kunde met zich mee. Ten eerste omdat het begeleiden van etnische ondernemers over het algemeen anders is dan het begeleiden van autochtone ondernemers. Etnische ondernemers beginnen vaak gewoonweg met ondernemen. Zij gaan slechter voorbereid aan de slag en nemen meer risico s. Zij zijn vaak minder bekend met wetgeving, bedrijfsprocessen, marketing, administratie en financiële zaken. Ook het ondernemen in de mediabranche is anders dan gewoon. (Althans voor zover er iets bestaat als gewoon ondernemen.) De mediabranche heeft haar eigen cultuur. Zo is het bijvoorbeeld normaal om helemaal onderaan te beginnen en is er weinig onderlinge samenwerking. Bovendien wordt zestig procent van de werkzaamheden binnen de sector door freelancers vervuld. Etnische ondernemers in de media weten de weg niet als het gaat om het vinden van programmafondsen, sponsors en het aanvragen van financiële ondersteuning. Dat geldt voor zover ze überhaupt al op de hoogte zijn van de reguliere ondersteuningsstructuren. Het begeleiden van etnische mediaprofessionals vraagt daarom een specifieke eigen aanpak. Bestaande advies- en trainingsfaciliteiten hebben geen of weinig ervaring met zowel de media-industrie als met etnische minderheden. Ook de methoden en materialen toegesneden op etnische ondernemen anders dan de detailhandel ontbreken. En wanneer er wel aanbod is dan zijn de gevraagde tarieven voor een etnische mediaprofessional, uit de doelgroep van Mediashakers, vaak niet betaalbaar. 2.1 Belang van een cultureel divers medialandschap Culturele diversiteit in de media is belangrijk. De media hebben namelijk een grote invloed op onze beeldvorming. Zij hebben een belangrijke taak om gebeurtenissen te duiden, de samenleving van evenwichtige informatie te voorzien en als platform voor dialoog te dienen. In de media moeten zowel autochtone als nieuwe Nederlanders zich kunnen herkennen. Bovendien bepalen de media mede hoe wij tegen multiculturaliteit aankijken. Het is belangrijk dat de media, als spreekbuis van onze samenleving, een weerspiegeling van die multiculturele samenleving zijn. Dit is niet het geval. Niet wat betreft het programma-aanbod of wat betreft het aantal etnisch-culturele minderheden dat aan het woord komt. Evenmin wanneer het gaat om het personeelsbestand. En dat is jammer. Want vooral nu er veel negatieve media-aandacht is voor alles wat met die multiculturele samenleving (en vooral de Islam) te maken heeft, is de aandacht voor de relatie tussen media en samenleving belangrijker dan ooit. De media zouden een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het begrip en respect voor elkaar. Dat is hard nodig vooral omdat de samenleving steeds diverser wordt. Nederland telt bijvoorbeeld 3,1 miljoen allochtonen. Dit aantal is inclusief 1,7 miljoen allochtonen van niet-westerse afkomst. Zij maken 10% van de bevolking uit en dat percentage zal in de toekomst hoger worden. De gemiddelde leeftijd van niet-westerse allochtonen is namelijk lager dan die van autochtonen en daarbij krijgen zij verhoudingsgewijs meer en jonger kinderen. Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 4
Door de vergrijzing wordt de deelname van allochtonen aan de arbeidsmarkt en in ondernemerschap ook in mediaondernemerschap - steeds belangrijker. Maar relatief gezien blijft de aanwas van jonge etnische mediaprofessionals achter. Hoewel het aantal niet westerse allochtone jongeren sterk toeneemt, stromen zij beperkt in naar de media. Zij hebben niet veel belangstelling voor functies hierin doordat er onder andere op school weinig aandacht wordt besteed aan media-educatie en beroepenoriëntatie gericht op de media. Bovendien hebben veel etnische jongeren de ambitie om beroepen met een hoge status, zoals advocaat of dokter, te gaan uitoefenen. Voor die mediaprofessionals die wel een carrière in de media ambiëren, is het niet makkelijk om binnen te komen en vervolgens om binnen te blijven. In de mediasector is het hebben van een netwerk erg belangrijk. En over een netwerk beschikken etnische mediaprofessionals vaak niet. Bovendien worden zij geconfronteerd met vooroordelen. Door een gebrek aan intercultureel diversiteitmanagement in mediaorganisaties wordt niet planmatig gewerkt aan het veranderen van die situatie. 2.2 Profiel etnische mediaprofessional Steeds meer etnische mediaprofessionals zijn actief als kleine zelfstandige ondernemer. Enerzijds omdat zij hiertoe gedwongen worden door de structuur van de arbeidsmarkt, namelijk zestig procent van de sector werkt als freelancer. Anderzijds omdat zij er zelf voor kiezen en zich richten op het realiseren van een eigen productiebedrijf. Onder kleine zelfstandige ondernemer wordt verstaan: freelancer, zzp er (zelfstandige zonder personeel) en ozp er (ondernemer zonder personeel). Dit zijn allemaal benamingen voor hetzelfde. De gemiddelde startende etnische ondernemer heeft weinig kennis over ondernemerschap. Ondernemerschap wordt in creatieve- en kunstopleidingen zwaar onderbelicht. Creatieve ondernemers (waartoe mediaondernemers worden gerekend) zijn vaak voornamelijk bezig met de artistieke of creatieve kant van hun beroep of ondernemerschap. Ze hebben van hun passie hun werk gemaakt en willen bezig zijn met de creatieve ontwikkeling van hun producten en diensten. Het gaat om een intrinsieke motivatie. Eerst de erkenning en dan pas geld bepalen de mate van succes. Ze plaatsen zichzelf niet of nauwelijks in de context van ondernemerschap. Het geld dat een etnische ondernemer verdient, wordt vaak herinvesteert in eigen projecten. De doorontwikkeling van het werk staat voorop, niet het strategisch bezig zijn of de ontwikkeling van het bedrijf. Waardevermeerdering wordt niet gedefinieerd in termen van geldelijke winst maar in termen van tevredenheid over de eigen creatie. Voor investeerders zijn dergelijke ondernemingen niet interessant, laat staan dat een dergelijke ondernemer al denkt over externe financiering. Vaak staat de etnische ondernemer negatief tegenover lenen. Want lenen brengt financieringsverplichtingen met zich mee; dit gaat ten koste van de eigen onafhankelijkheid. Maar die onafhankelijke etnische ondernemer die het liefst creatieve of artistieke opdrachten uitvoert, bij voorkeur op commerciële basis, is wel vaak genoodzaakt om in deeltijd een normale baan te nemen om in zijn onderhoud te voorzien. In deze tijd en markt zijn zakelijke vaardigheden en inzichten onmisbaar voor een carrière in de media. De etnische ondernemer moet weten wie hij is, waar hij zich in de markt bevindt en wat de waarde is van zijn product. Het belang van een financiële bedrijfsvoering in het kader van ondernemerschap moet doordringen. Met financiering op Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 5
de korte termijn kan een ondernemer ook financiering op de lange termijn realiseren. Ook kan de startende etnische ondernemer geholpen worden met het ontwikkelen en ontsluiten van netwerken. Want netwerken wordt door etnische startende ondernemers gezien als beste mogelijkheid om opdrachten binnen te halen. 2.3 Structuur project Mediashakers EQUAL schrijft haar subsidiënten bij de uitvoering van een project een specifieke beheerstructuur en samenwerkingsverbanden voor. Meer informatie over EQUAL en de voorwaarden plus toepassingen staan in de bijlage. Mira Media had bij de realisering van het project Mediashakers twee soorten geformaliseerde samenwerkingsverbanden. De eerste was het zogenaamde Ontwikkelingspartnerschap (OP). De rol van de Ontwikkelingspartners was om met Mira Media het project Mediashakers te realiseren. De Ontwikkelingspartners van Mira Media voor Mediashaker waren: - FORUM: Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling; - NFTVM: Vereniging van Nieuwe Film en Televisie Makers; - Kamer van Koophandel Utrecht; - Online / More Colour in the Media (Europese netwerkorganisatie gecoördineerd door Mira Media). Iedere partner had eigen taken. Wat deze taken waren, is te zien in de afbeelding op de volgende bladzijde. Besluitvorming door en namens het Ontwikkelingspartnerschap werd genomen door de stuurgroep. Iedere partner had minstens één vertegenwoordiger in deze stuurgroep. De Ontwikkelingspartners kwamen vier keer per jaar bij elkaar. Daarnaast is er als tweede samenwerkingsverband een expertgroep ingericht. De expertgroep bestond uit personen en organisaties met expertise op (deel)gebieden van het project. Bij de samenstelling van de expertgroep werd diversiteit in deskundigheid, branche, sekse, etniciteit en leeftijd nagestreefd. De rol van de experts was: - Kwaliteitsbewaking van het project; - Fungeren als rolmodel en inspirator voor de deelnemers; - Inleider bij cursussen; - Feedback en coaching bij praktijkoefening. In de praktijk hielden de experts zich bezig met het verzorgen van inleidingen en het geven van masterclasses; het voeren van gesprekken met deelnemers als mentor of als expert; het geven van feedback op ondernemingsplannen; het geven van feedback bij eindpresentaties. De centrale projectorganisatie werd gedaan door een projectbureau. Dat projectbureau was gehuisvest bij (en bemenst door) Mira Media. De taken van het projectbureau waren het doen van de inhoudelijke-, deelnemers-, en financiële administratie. Net zoals het projectmanagement en de uitvoering van de projectactiviteiten. Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 6
Overzicht structuur en verdeling taken van Mediashakers Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 7
2.4 Doelstelling en doelgroep Mediashakers Het primaire doel van Mediashakers was om mediaprofessionals met een nietwesterse achtergrond gelijke kansen te bieden op de arbeidsmarkt door het bevorderen van ondernemerschap in de mediasector. Naast deze overall doelstelling formuleerde Mira Media een aantal concrete subdoelen, namelijk: 1. Ontwikkeling van een voorlichtings- en ondersteuningsstructuur (ontwikkeling en bundeling van kennis en expertise) op maat voor etnische ondernemers in de media door het bijeenbrengen van expertise, het inrichten van een coördinatie- en informatiepunt, het ontwikkelen van een dienstverlenende website; 2. Het in kaart brengen van de mogelijkheden om kapitaal te verwerven; 3. Empowerment van etnische ondernemers in de media via een specifiek voorlichtings-, scholings- en ondersteuningsaanbod; 4. Stimuleren van (bedrijfsmatige) organisatievorming; 5. Onderzoek naar een participatiefonds voor etnische ondernemers in de media. Mediashakers ondersteunde etnische mediaprofessionals bij het starten of professionaliseren van een eigen mediabedrijf. Dat gebeurde door hen een trainingsprogramma aan te bieden waarin theoretische kennis en praktische vaardigheden elkaar afwisselden. Dit programma varieerde van seminars over zakelijke vaardigheden tot trainingen in onderhandelen; van ondersteuning bij het schrijven van een ondernemersplan tot coaching bij het starten van een eigen bedrijf. Van informatie-uitwisseling en kennisoverdracht door ervaren rotten uit de mediasector tot persoonlijke tips en tricks door masters. In concreto behelsde het project: - een programma bestaande uit scholing, training en coaching; - netwerk & themabijeenkomsten; - voorlichting & advies; - een helpdesk. Later wordt hier uitgebreid op ingegaan. Doelgroep De doelgroep van het project waren niet westerse allochtonen* die: - Een opleiding op HBO-niveau hadden afgerond; - Minimaal drie jaar werkervaring in de mediasector hadden; - En gemotiveerd waren om een bedrijf op te richten of uit te bouwen. In het bijzonder werd er aandacht besteed aan vrouwelijke mediaprofessionals. De reden hiervoor was dat in mediaberoepen vrouwen veelal oververtegenwoordigd zijn in de lagere functies. In dergelijke kunstberoepen is het aantal kleine zelfstandige vrouwen groot vanwege de flexibiliteit om werk en gezin te combineren. Het resultaat van de wervingscampagne was 45% mannelijke en 55% vrouwelijke deelnemers. Omdat voor het starten van een eigen bedrijf opleiding en bij voorkeur ook ervaring is vereist, richtte het project zich op 25-45 jarigen. Bovendien is gebleken dat het vooral voor etnische mediaprofessionals boven de 30 moeilijk is om bij een mediaorganisatie aangenomen te worden. Zij moeten dus veel meer het heft in eigen hand nemen. Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 8
De doelstelling van Mediashakers was om 80 mediaprofessionals die voldeden aan bovenstaande criteria intensief te begeleiden. Daarnaast was het de bedoeling om met de inzet van een interactieve website, expert- en themabijeenkomsten een grotere groep deelnemers (totaal 300) te betrekken bij het project. Naast het reguliere traject is er in juni 2006 een pilotproject Junior Mediashakers gestart. Het doel van de pilot was onderzoeken of een apart starteraanbod voor jongeren meerwaarde zou hebben. Dit traject was bedoeld voor etnische (aspirant) ondernemers in de leeftijd van 16-30 jaar. (Later werd dit afgebakend naar 26 jaar). * In dit project is aangesloten bij de definitie van het CBS: Tot niet-westerse allochtonen wordt iedereen gerekend die in Nederland woonachtig is en zelf in het buitenland geboren is met minstens één in het buitenland geboren ouder. Het gaat dan om personen uit Latijns Amerika, Afrika, Turkije, Marokko, Suriname en de Nederlandse Antillen. Tot westerse allochtonen horen personen uit Europa (excl. Turkije), Noord-Amerika, Indonesië, voormalig Nederlands Indië, Japan en Oceanië. Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 9
3. Uitvoering Algemeen Het trainingsprogramma waarin theoretische kennis en praktische vaardigheden elkaar afwisselden, stond centraal in Mediashakers. Het trainingsprogramma omvatte een traject dat bestond uit een viertal modules. De eerste module was vooral bedoeld als oriëntatie op ondernemerschap. Modules twee en drie waren een verdieping van die eerste module. Module vier is niet opgezet als aparte module maar liep parallel en was bedoeld om deelnemers aan opdrachten te helpen. Daarnaast is er een traject ontwikkeld voor jongeren, de zogenaamde Junior Mediashakers en een verkort traject bestaand uit een module voor starters en één voor ondernemers. Dit verkorte traject dat in 2007 van start zou gaan, is op één deelnemer na niet van de grond gekomen. Het project Mediashakers telde in totaal 58 deelnemers. 47 deelnemers doorliepen modules uit het reguliere traject. Junior Mediashakers trok 11 deelnemers. De werving voor de eerste groep Mediashakers startte in 2005 en in 2006 werden er vier groepen geformeerd: Mediashakers 1, 2, 3 en junior Mediashakers. Gemiddeld droegen de deelnemers per module 100,- bij. Schematisch: Mediashakers Junior Mediashakers Verkort traject Module 1 groep 1,2,3 Module 1 groep 1 Module starters geen doorgang Module 2 - groep 1,2,3 Module 2 groep 1 Module ondernemers 1 deelnemer Module 3 - groep 1,2,3 Module 4 In het volgende gedeelte staat de uitvoering van het project Mediashakers beschreven. De activiteiten zijn opgedeeld in de volgende onderwerpen: Werving & selectie; Uitvoering trajecten; Ondersteuning; Samenwerking; Deelnemers. Per onderwerp wordt aangegeven wat de gang van zaken was, welke keuzes er gemaakt zijn en wat de resultaten waren. De leidraad hierbij vormen de verschillende groepen die de modules gestart zijn. Het een en ander wordt gevolgd door conclusies. 3.1 Werving & selectie Mediashakers Groep 1 Het idee achter de werving was om steeds alleen voor de eerste module te werven. De deelnemers van de eerste module zouden vervolgens de tweede en de derde modules vullen. Op deze manier werden gaten in de kennis van de deelnemers voorkomen. De start van de werving voor de eerste groep Mediashakers in februari 2006, was in november 2005. De methode van werving was als volgt: Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 10
- Plaatsing oproep op de website van Mira Media; - Direct mailing naar het Mira Media bestand; - Plaatsen oproep in Nieuwsbrief Mediaprofs; - Directe mailing naar deelnemers crossmedia netwerk Estafette Netwerk CS. De meeste reacties kwamen via de Mira Media website en op de direct mailing. De deelnemers aan de pilotgroep zijn geselecteerd op basis van de volgende criteria(deze criteria wijken iets af van die welke eerder genoemd werden bij doelstellingen in paragraaf 2.4): - behorend tot de doelgroep van niet-westerse allochtone mediaprofessionals - een mediaopleiding en/of werkervaring in de mediasector; - HBO werk- en denkniveau (MBO met 2 jaar relevante werkervaring of HBO mediaopleiding); - Sterke motivatie om als ondernemer in de media aan de slag te gaan, uitgedrukt in een schriftelijke motivatie. Met verschillende aspirant-deelnemers heeft een selectiegesprek plaatsgevonden, aan andere aspirant-deelnemers is gevraagd hun motivatie scherper te formuleren. Zij bleken echter moeite te hebben met het formuleren van een motivatie en ondernemingsdoelen. In totaal waren er 40 geïnteresseerden, 33 aanmeldingen, 14 geselecteerden en 13 deelnemers. Onder de geïnteresseerden bevonden zich veel mensen die niet tot de doelgroep behoorden. Zij vielen niet onder de CBS definitie en konden daarom niet geselecteerd worden. De voorwaarde dat het traject specifiek bedoeld was voor nietwesterse allochtonen is later explicieter vermeld om dergelijke misverstanden te voorkomen. Tijdens de werving voor de module bleek dat vele etnische mediaprofessionals, inclusief de freelancers, zichzelf niet als ondernemer beschouwden. Daarom is het woord freelancer later in de wervingcampagnes expliciet toegevoegd. De werving werd vervolgens, vanaf de tweede keer, breder uitgezet. En er werd besloten om ruimer te selecteren voor module 1. Ook mediaprofessionals zonder vastomlijnde plannen en met minder focus zouden geaccepteerd moeten kunnen worden. Het traject hoefde immers niet per se te leiden tot de start van een bedrijf. Het programma zou de deelnemers moeten helpen om hun motivatie en doelen helder te krijgen. Met als mogelijke conclusie van deelnemers dat ondernemerschap niet voor hen weggelegd zou zijn. Groep 2 Voor de tweede groep Mediashakers werd ook geworven via de sites van alle Ontwikkelingspartners en de leden van de expertgroep. Bovendien hebben de Ontwikkelingspartners flyers verspreid en is er gebruik gemaakt van de netwerken van zowel de Ontwikkelingspartners als de experts. De werving voor Mediashakers 2 startte in maart 2006. Er is met persberichten, oproepen, flyers, posters en direct mail naast dezelfde kanalen als de vorige keer, via de volgende kanalen geworven: - Etnische media (lokale omroepredacties); - Omroepredacties; - Etnische vakorganisaties als vluchtelingenorganisatie VON; - Vakorganisaties als NVJ; - Mediaopleidingen (mbo en hbo; Media-academie; Multicultural Media Masterclasses); Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 11
- Personen die eerder interesse hadden getoond; - Etnische medianetwerken als Mediaprof, Kind en Kleur; - Etnische netwerken als ATANA, etnische ondernemersverenigingen; - Studentenverenigingen (TANS etc.); - Vrouwen(media)netwerken (Netwerk MediaVrouwen e.d). Er is gepromoot op bijeenkomsten en evenementen van organisaties uit de doelgroep. De deelnemers kwamen binnen via: - Deelnemers Mediashakers 1 en 2; - Persoonlijke benadering; - Bestand mediaprofs; - De oproep via mediaopleidingen en experts heeft geen effect gehad. Omdat bekend is dat mensen een website niet lezen maar scannen, zijn er drie informatiebijeenkomsten georganiseerd. De bedoeling was uitgebreid informatie te verschaffen en mensen de gelegenheid te geven vragen te stellen. Mede in verband met het inzicht dat het begrip ondernemerschap toelichting verdient. Tijdens de bijeenkomsten kon er duidelijk gemaakt worden dat ondernemerschap niet altijd betrekking heeft op een groot bedrijf met mensen in dienst. Maar dat ook freelancers ondernemers zijn. Vast onderdeel van deze bijeenkomsten was ook het inventariseren van de wensen en behoeften van de (potentiële) deelnemers. De opkomst van de informatiebijeenkomsten viel echter tegen. In totaal kwamen er twaalf belangstellenden. Doordat de bijeenkomsten gebruikt werden om een toelichting te geven op wat ondernemerschap inhoudt, werd de drempel niet opgeheven aangezien mensen die niks met ondernemerschap hadden ook niet kwamen. Tijdens de selectie van Mediashakers 2 is er extra aandacht besteed aan de link tussen media en ondernemerschap. Deelnemers moesten hun motivatie voor het ondernemen in de media goed kunnen verwoorden. Dit keer werd een telefonische intake gehouden. Met een aantal kandidaten was al kennis gemaakt tijdens de informatiebijeenkomsten. Het aantal aanmeldingen voor Mediashakers 2 bedroeg 24, het aantal geselecteerden 15 en het daadwerkelijke deelnemersaantal 13. Omdat het hoogste aantal deelnemers zich aanmeldde via deelnemers uit voorgaande groepen en /of via de persoonlijke benadering van mensen die eerder interesse hadden getoond en die persoonlijk aangesproken waren op bijeenkomsten en evenementen, was de conclusie na de tweede wervingsronde dat persoonlijk contact het meeste oplevert. Groep 3 Voor Mediashakers 3 is eerder met de werving gestart. Echter kandidaten bleken zich toch weer op het allerlaatste moment aan te melden. De werving gebeurde via dezelfde kanalen en op dezelfde wijze als bij de tweede groep. Wel werd nog meer aandacht besteed aan de persoonlijke benadering van (potentiële) kandidaten. Personen die eerder interesse hadden getoond werden benaderd; er zijn drie informatiebijeenkomsten en een themabijeenkomst georganiseerd. Bovendien werden de Mediashakers uit de voorgaande groepen ingeschakeld bij de werving. Als ambassadeur hadden zij met de aanlevering van twee nieuwe kandidaten recht op kwijtschelding van de deelnemersbijdrage voor de volgende module. Door de banner op de website van Villa Media werd de website van Mediashakers veel bezocht. Maar dat leverde niet veel aanmeldingen op. Een aantal aanmeldingen kwam toch via informatiebijeenkomsten en andere aanmeldingen via Mediashakers 1 en 2. Het Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 12
persbericht in de etnische media had geen effect. Net zo min als de algemene oproep bij mediaopleidingen. Dat de communicatie omtrent de doelgroep inmiddels een stuk effectiever en ook duidelijker was, bleek uit de resultaten. Er waren 46 geïnteresseerden; 25 aanmeldingen waarvan maar liefst 23 personen geselecteerd konden worden. Het uiteindelijke deelnemersaantal bedroeg 22. De conclusie is dat er meer aandacht besteed moet worden aan informatiebijeenkomsten. Deze bijeenkomsten kunnen aantrekkelijker gemaakt worden door er bijvoorbeeld een workshop aan te koppelen. Persoonlijke benadering en het attenderen op de voordelen van de cursus leverde wel deelnemers op. Verkorte trajecten De persoonlijke benadering werd opnieuw toegepast bij het werven van deelnemers voor de verkorte trajecten voor starters en ondernemers. Daarnaast werden oproepen geplaatst op websites van alle betrokken organisaties en werden Ontwikkelingspartners en experts ingeschakeld. De periode van werving was de maand december 2006. Voor de starters zijn er uiteindelijk 4 deelnemers geselecteerd. En bij de ondernemers werden twee personen geselecteerd waarvan er uiteindelijk een deelnemer overbleef. Voor het startertraject was het minimum aantal deelnemers van tevoren op 10 gesteld. Dat aantal werd niet gehaald en er is dan ook besloten om deze verkorte module niet door te laten gaan. De ondernemer ging wel van start. Maar hier betrof het een maatwerktraject. Werving gericht op vrouwelijke deelnemers Bij het werven van kandidaten is er specifiek rekening met vrouwen gehouden. Onder meer door het volgende: - Door gebruik te maken van informatiekanalen die vrouwen gebruiken zoals vrouwen(media)netwerken, bijvoorbeeld Netwerk MediaVrouw; - Door woord en beeld van de campagne af te stemmen op vrouwen; - Er is met de tijdstippen en locaties van de cursus rekening gehouden met vrouwen met een gezin; - Vrouwen waren als rolmodel aanwezig bij uitvoering van de activiteiten (trainer, coach, mentor, master, adviseur; - Verder is er specifiek aandacht besteed aan wat het betekent om vrouwelijke etnische mediaondernemer te zijn. Conclusies: - De periodes van werving begonnen vrij kort voor aanvang van de module. Hoewel deelnemers zich vaak op het laatste moment aanmeldden, beklijft het project wellicht beter als de periode van werving langer duurt. - Freelancers voelen zich vaak geen ondernemer. Zij moeten in de hoedanigheid van freelancer worden aangesproken. Het is nodig om een vertaling van ondernemerschap te maken naar het praktische niveau. - Er meldden zich veel mensen aan die niet tot de doelgroep van het project hoorden. Net als de vermelding dat freelancen ook ondernemen is, werd in de campagne ook explicieter vermeld om welke doelgroepen het ging. - Een persoonlijke benadering werkte het beste bij het werven van etnische mediaprofessionals. Hoewel de informatiebijeenkomsten slecht bezocht waren, kunnen deze attractiever worden door er een interessante workshop aan te verbinden. Het werkte goed om met ambassadeurs in de hoedanigheid van projectdeelnemers te werken. Potentiële kandidaten moeten persoonlijk op de voordelen van het traject geattendeerd worden. Zelf zien zij nog niet altijd het Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 13
nut van het traject in. - Mond tot mond reclame heeft langere tijd nodig om tot bloei te komen. Helaas was de looptijd van het project daar eigenlijk te kort voor. Doordat de beschikking van de subsidie laat kwam, kon de organisatie pas vrij laat beginnen met de wervingscampagne. - December was geen goede maand om te werven. - Door de zorgvuldige communicatie en selectie meldden zich elke ronde meer vrouwen dan mannen aan. 3.2 Junior Mediashakers Het Centrum voor Interculturele Studies (CIS) van de Hogeschool voor de Kunsten (HKU) in Utrecht voerde in opdracht van Mira Media zowel de werving als de realisering van het project Junior Mediashakers uit. Het CIS had namelijk ervaring met het werven en het begeleiden van etnische jongeren in een talentklas, via een eerder project genaamd Pitch Junior. Het doel van de wervingscampagne was om tussen de tien en vijftien etnische jongeren te werven met ervaring in de media. Om het onderscheid te maken met de reguliere Mediashakers werden verder de volgende eisen gesteld: - Beginnend ondernemerschap: nog geen echt bedrijf begonnen; - Van 17 t/m 26 jaar; - Bij voorkeur uit Utrecht, stad en provincie; dus meer regionaal karakter; - Opleidingsniveau was open. In eerste instantie was de leeftijdsgrens gesteld op dertig jaar; later werd dit afgebakend naar 26 jaar. Oudere kandidaten werd voorgelegd of ze aan dit of aan het reguliere traject wilden meedoen. Er werd bij de opzet van de wervingscampagne, gebaseerd op de ervaringen van Pitch Junior, voor een aantal uitgangspunten gekozen, namelijk: - Er zou expliciet geworven worden naar niet westerse jongeren maar het traject stond ook open voor westerse jongeren indien zij gezamenlijk met allochtone jongeren wilde gaan ondernemen. - Urban Arts (waar veel etnische jongeren in actief zijn) is niet benadrukt. - De expliciete werving werd geconcretiseerd in de keuze van de plaats waar reclame werd gemaakt, door de uitstraling van het wervingsteam, en door mondelinge toelichting. De nadruk lag in de eerste plaats op een frisse jeugdige uitstraling en dan pas op de rol van etniciteit bij ondernemen. - Voor het zoeken van direct contact met potentiële kandidaten (scouting). - Een korte intensieve wervingsperiode en een vrij eenvoudige wervingscirkel met als hoogtepunt een open les. Een wervingscirkel houdt in een aantal communicatie activiteiten die elkaar versterken. De werving startte in juli 2006 met een korte impuls, en in september van dat jaar volgde er vier weken van intensieve werving. Hiervoor werd gekozen omdat bekend was dat deze doelgroep zich net voor de deadline zou aanmelden. De wervingscirkel was als volgt: - Publicatie van het initiatief op de website van Pitch Junior; - Een ticket voor een open les; - Scouting: rechtstreekse benadering en benadering via netwerken van potentiële kandidaten; Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 14
- Bij positief contact werd het contact uitgebouwd met telefonische informatie en informatie via e-mail en het aanbieden van een open les. Er werd op de volgende manieren gescout : - Direct via het netwerk van, reeds geïnteresseerde, Junior Mediashakers. Een aantal kandidaten (die aan de open les deelnamen) verspreidden het aanbod via hun netwerk en het netwerk van Mira Media. - Netwerkscouting verliep via het directe netwerk van de directeur van het CIS. Er werd nagegaan waar de doelgroep zich zou bevinden; jongeren met ervaring in de media, met ondernemerszin. En wie de etnische jongeren bundelt. Daar werden contacten gelegd met en presentaties gegeven aan intermediairs binnen die netwerken. Het ging dan om kunst-, onderwijs-, kunsteducatie / amateur- en diversiteitnetwerken. Deze vorm van scouting was het meest intensieve onderdeel van de hele wervingscampagne. - Met media scouting werden twee doelen nagestreefd namelijk free publicity onder allochtone jongeren en het informeren van de jongeren die bij deze mediaorganisaties werkten. Het wervingsteam bestond uit een junior scout met een Arabisch Libanese achtergrond. Hij legde contact op een informeel niveau. Daarnaast fungeerde een senior scout; een vertegenwoordiger van het kunstonderwijs met een Nederlandse achtergrond. Deze scout kon de status van de instelling en daarmee van het cursusaanbod uitdragen. De selectieprocedure bestond uit een screening van de CV van de kandidaten en een intakegesprek aan de hand van een vragenlijst. De intake werd gedaan door een docent of coördinator met student-assistent. Resultaten: - Directe scouting leverde vijf geïnteresseerden en vier deelnemers op; - Netwerkscouting veertien geïnteresseerden en zeven deelnemers; - Mediascouting leverde geen direct meetbaar resultaat op. Conclusies junior Mediashakers: - De wervingscirkel die gebruikt werd, was een minimale versie. Er zou meer aangesloten kunnen worden bij de netwerken en campagne van Mira Media. Dat was er door de korte tijdsspanne bij ingeschoten. - Netwerkscouting was het meest effectief. Vooral in de kunstnetwerken en diversiteitnetwerken. Het onderwijsnetwerk leverde wel belangstelling op voor de open les. Maar deze scholieren / studenten zagen op tegen de dubbele belasting. Deelnemers in opleiding uit andere netwerken lieten zich daar niet door tegenhouden. - Wanneer er direct persoonlijk contact was tussen het scoutingteam en het netwerk waren intermediairs bereid en in staat om jongeren actief te wijzen op het aanbod. En om namen en telefoonnummers door te geven. Door bepaalde wederdiensten aan te bieden (favours) werd de verbondenheid niet eenzijdig. - Mediascouting heeft een langere campagne nodig om effectief te zijn. - Het was misschien handig geweest voor de diversiteit van de deelnemers, die nu in meerderheid van Surinaamse afkomst waren, om ook een Turkse of Marokkaanse scout in het team te hebben. Een herkenbare etnische achtergrond versterkt de mogelijkheid om op informeel niveau uit te zoeken of de cursus interessant is. Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 15
3.3 Uitvoering trajecten De modules zijn steeds tot stand gekomen in interactie met de doelgroep. Die interactie begon al tijdens de werving met informatiebijeenkomsten voorafgaand aan elke nieuwe trainingsronde. Tijdens deze bijeenkomsten werd als vast onderdeel de wensen en behoeften van de aanwezigen geïnventariseerd. Gedurende het traject zelf is er met de deelnemers steeds geëvalueerd en zijn telkens opnieuw hun behoeften gepolst. Het scholingstraject is door de late beschikking later van start gegaan. Namelijk in februari 2006 in plaats van november 2005. Hierdoor zijn de scholingsactiviteiten later dan gepland uitgevoerd. De pilot van module 4 werd doorgeschoven naar 2007. Module 1 Groep 1 Het trainingsprogramma Mediashakers bevatte in de basis een drietal modules. Initieel was het idee dat de deelnemers na module 3 als eindproduct een ondernemingsplan zouden opleveren. Het doel van de eerste module was het ontwikkelen en aanscherpen van de zakelijke vaardigheden van de deelnemers om zo hun ondernemerskwaliteiten te vergroten. De module was ook bedoeld ter oriëntatie en als bewustwording van wat zelfstandig ondernemerschap betekent. Het programma van module 1 was vooral gericht op startende ondernemers en speelde in op het feit dat kennis over bankzaken en financiële administratie ontbreekt bij etnische ondernemers in de media. Er werd gebruik gemaakt van regulier al bestaand aanbod dat aangevuld is met aanbod gericht op de doelgroep. Module 1 bestond uit een vijftal reguliere bijeenkomsten waarin onderwerpen werden behandeld die de zakelijke tools van de ondernemers zouden vergroten. Onderwerpen waren: voorlichting over freelancen, financiële quickscan (inzicht in huidige financiële situatie, begrotingen maken en belastingen), strategie & tactiek (over creatief denken, het maken van reële plannen, hoe te starten en netwerken). Naast de reguliere trainingsbijeenkomsten hebben Ontwikkelingspartners en experts een drietal masterclasses gegeven. In de masterclasses vertelden (ervarings)deskundigen over de praktijk van ondernemen in de media plus wat daar bij komt kijken. De eerste groep Mediashakers startte begin februari 2006. Begin april 2006 hielden de deelnemers een eindpresentatie waarin aan de orde kwamen: het belang van Mediashakers, de stand van zaken na deelname en een presentatie van het bedrijfsplan. Na afloop van de eindpresentatie hadden de cursisten nog een individueel eindgesprek met een medewerker van Mira Media. De deelnemers van de eerste groep waren enthousiast. Ze vonden het niveau en de onderdelen redelijk pittig, er was veel nieuwe informatie. De deelnemers waren enthousiast over de docenten en de masterclasses. De eerste groep was hecht, er was veel interactie en bereidheid om elkaar te helpen en van elkaar te leren. De deelnemers bleken over het algemeen slecht in staat om ondernemerskwaliteiten bij zichzelf te benoemen. Degenen die zich wel als ondernemer presenteerden (ik wil een bedrijf starten) kwamen veel makkelijker tot het formuleren van doelen en een strategie. Alle deelnemers hadden veel behoefte aan netwerkopbouw. Naar aanleiding van de evaluatie met groep 1 werd besloten om tijdens de eerste module van de tweede groep een aantal zaken anders aan te pakken. Er zou namelijk een Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 16
uitgebreide kick-off met kennismaking gehouden worden. De training strategie & tactiek werd voorafgaand aan de training quickscan geplaatst. Bovendien zou aan de deelnemers de module cyclus duidelijker toegelicht worden. De deelnemers zouden met het daadwerkelijke schrijven van het ondernemersplan beginnen in module 2. Echter al nadat de eerste groep alleen nog de eerste module had afgerond, trok de organisatie de conclusie dat het schrijven van een ondernemingsplan voor de meeste deelnemers niet haalbaar was. De tijd (tien weken voor de module) was te kort; de plannen van de deelnemers waren nog niet zover ontwikkeld dat ze in een ondernemingsplan gevat konden worden. Het feit dat de plannen van de deelnemers nog niet zover waren, had ook te maken met het idee dat deelnemers over ondernemen hadden. Zij zagen een ondernemer als een directeur met personeel; een freelancer beschouwden zij niet als ondernemer. Een andere reden voor deze conclusie was dat het nadruk leggen op het ondernemingsplan het creatieve proces in de weg zou staan. Daarom werd besloten minder nadruk te leggen op het ondernemersplan en om het ondernemersplan als eindproduct los te laten. Groep 2 Het programma van module 1 was wat betreft de uitwerking de tweede keer in hoofdlijnen hetzelfde. In de tweede groep was het verschil tussen de deelnemers groter; de deelnemers waren jonger en minder ver wat betreft de ontwikkeling van hun ondernemingsvaardigheden dan de deelnemers uit groep 1. Mede doordat er anders en breder geselecteerd was, was het effect van bewustwording van wat ondernemerschap nu eigenlijk inhoudt is, groter bij deze groep. Een aantal deelnemers gaf aan nog te twijfelen over het ondernemerschap. De deelnemers vonden klassikale trainingen minder aanspreken dan interactieve trainingen. In interactieve trainingen waren de lessen meer op maat toegesneden. Deze werkwijze werkt beter om persoonlijke vragen te beantwoorden. Hierdoor lijkt het erop dat wanneer het programma interactief is, de bijeenkomsten meer effect hebben. Groep 3 De ervaringen van de tweede groep waarbij het ondernemingsplan losgelaten werd bevielen zo goed, dat deze lijn werd vastgehouden. Het ondernemingsplan was niet meer bedoeld als eindproduct maar fungeerde alleen nog als raamwerk. De trainingen dienden als een soort invuloefening van het plan / raamwerk. Hierdoor werd de module een coherent geheel waarin de te leren vaardigheden pasten. Dat werd ook tijdens de kick-off duidelijk aan de deelnemers van deze groep gecommuniceerd. Daarbij werd het ondernemingsplan van de KvK uitgedeeld en besproken. Deze derde groep telde 22 deelnemers. De groep werd voor de verschillende trainingen onderverdeeld in kleinere groepen. Voor deze deelnemers was de training ook vooral een bewustwordingsproces. Sommigen wilden (meer dan in andere groepen) uiteindelijk bewust geen ondernemer meer worden, anderen juist wel. De deelnemers hadden vaak meerdere plannen en zij stelden geen prioriteiten waardoor het moeilijk was om te focussen. Bij een grote groep is het makkelijker om naar de niveauverschillen te kijken en op basis hiervan deelnemers te verdelen over subgroepjes. En in een grote groep is het beter netwerken. De opzet van het traject werd als goed ervaren namelijk eerst informatie over freelancen, dan focussen en ingaan op je plan. De deelnemers vonden tien bijeenkomsten veel. Het was moeilijk om een avond in de week vrij te houden. Bovendien was het aanvangstijdstip 19.00 uur voor degenen die niet uit Utrecht komen lastig. Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 17
Conclusies - Deelnemers hadden in deze fase nog hulp nodig bij het herkennen van ondernemerskwaliteiten bij zichzelf en bij het focussen op hun plannen. - Naast het feit dat het invullen van een ondernemingsplan voor velen op dit moment nog een stap te ver was, was ook het tijdsbestek van tien weken hiervoor te kort. Daarom is het ondernemingsplan gaandeweg meer als raamwerk gaan dienen. - De belangrijkste conclusie was eigenlijk dat de cursus voor het merendeel van de kandidaten een bewustwording betekende van wat ondernemerschap nu echt inhoudt en welke vaardigheden en inzichten er bij nodig zijn. In die zin was de module meer een intensieve en noodzakelijke kennismaking met het ondernemen in de media. - De module werd door de deelnemers als goed opgebouwd en informatief ervaren. Hoewel sommigen tien bijeenkomsten veel vonden. Module 2 Groep 1 Het doel van module 2 was om de zakelijke tools van de deelnemers verder te verdiepen middels coaching en mentoring plus om tot een stappenplan of eventueel een ondernemingsplan te komen. Module 2 bestond uit een serie trainingen en workshops waarin docenten en masters dieper ingingen op ondernemen in de media. Deelnemers kregen begeleiding en feedback van coaches bij het opstellen van een groeiplan: een ondernemingsplan of stappenplan en de onderdelen daarvan zoals marketing- en financieel plan. De deelnemers aan module 2 waren een zestal deelnemers uit module 1. Tijdens het eindgesprek dat de deelnemers ter afsluiting van module 1 hadden, vond meteen een selectie en advies voor module 2 plaats. Een tweetal deelnemers werd niet uitgenodigd voor deze module omdat zij nog niet toe waren aan ondernemerschap. Twee deelnemers wilden alleen coaching; zij waren nog niet toe aan het schrijven van een ondernemersplan. De rest van de uitstroom had als reden tijdsgebrek. De module bestond uit zes plenaire sessies van begin mei tot begin juli. Deze trainingen gingen over presenteren, onderhandelen, over marketing in de media en het ondernemersplan. In een training werd onder begeleiding aan het ondernemersplan geschreven. Wederom werd de module afgesloten met een eindpresentatie (deelnemers bleken behoorlijk wat vorderingen te hebben gemaakt) en een individueel eindgesprek. Daarnaast kon iedere deelnemer (ook de uitstromers) kiezen, al naar gelang behoefte, voor een gesprek met een coach of mentor. Uit de evaluatie bleek dat deelnemers het moeilijk vonden om concrete vragen te stellen in de groep. Er was meer behoefte aan individuele gesprekken. Het tijdsbestek om tot een ondernemingsplan te komen was te kort. De deelnemers hadden steeds behoefte om de link naar de media terug te zien, anders leken zij het vertrouwen in de docenten te verliezen. Daarom waren er bedrijfsadviseurs nodig die thuis zijn in de mediamarkt. De volgende keer zou er in deze module meer individueel maatwerkbegeleiding zijn tijdens het schrijven van het ondernemersplan. Groep 2 Van de tweede groep Mediashakers gingen er vijf door naar de tweede ronde en sloten zich twee deelnemers van de vorige groep aan. De onderdelen ondernemersplan en het Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 18
begeleid schrijven ervan, werden geschrapt. De vorige groep deelnemers had aangegeven meer baat te hebben bij maatwerk dan aan algemene trainingen die bovendien niet allemaal een link naar de media hadden. In plaats daarvan kreeg iedere deelnemer uit groep 2 drie individuele gesprekken met een ondernemersadviseur van de KvK. In deze individuele gesprekken werden vragen die de deelnemers hadden met betrekking tot het ondernemingsplan behandeld. De adviseur gaf de betreffende deelnemer na het tweede gesprek een opdracht mee om thuis het een en ander uit te zoeken dan wel uit te werken. Tijdens het derde gesprek werd het huiswerk besproken. Vooraf aan deze gesprekken waren er twee trainingen presenteren / onderhandelen. En er was een tweetal masterclasses, namelijk fondsenwerving en media- en entertainmentrecht. Met de betrokken adviseurs heeft er eerst een kennisoverdracht bijeenkomst plaatsgevonden. Hierin is het medialandschap geschetst en zijn de adviseurs gewezen op de aspecten die specifiek te maken hebben met het ondernemen in de media. (Te denken valt aan het berekenen van je uurprijs wanneer je ook uren kwijt bent aan formatontwikkeling waar niemand je voor betaald). De adviseurs hadden op deze manier meer raakvlak met de deelnemers. De individuele benadering was goed voor het zelfvertrouwen van de deelnemers en verscherpte hun focus. De gesprekken waren vooral gericht op het plan van de ondernemer als wel op het ontwikkelen van een gedegen bedrijfsidee en de uitvoering hiervan. Bovendien konden deelnemers zelf hun niveau bepalen. De interessante masterclasses maakten het gemis aan groepsverband weer een beetje goed. De vorige groep kreeg na de presentatie van hun plannen een certificaat. Dit keer werd besloten om pas de derde module met een certificaat af te sluiten, omdat het schrijven van een plan in zo n korte tijd niet haalbaar is. Groep 3 Van de 22 deelnemers gingen er maar 7 verder. Wegens tijdgebrek en om persoonlijke redenen. De deelnemers ervoeren het maatwerktraject als inspirerend. De deelnemers konden voor al hun vragen op zakelijk gebied naar keuze afspreken met coaches of adviseurs. Wel hadden zij door de moeilijke bereikbaarheid van adviseurs moeite om afspraken met hen te maken. Conclusies - Er bleek vooral behoefte te bestaan aan individuele begeleiding bij het ondernemen. Individuele begeleiding is goed voor het zelfvertrouwen en de focus van de deelnemers. Op deze manier konden ze hun eigen tempo en niveau bepalen, wat de effectiviteit ten goede kwam; - Er moeten goede afspraken met de begeleiders worden gemaakt over bereikbaarheid; - Het is belangrijk dat adviseurs over kennis van de mediasector beschikken. Module 3 Groep 1 Naar aanleiding van de evaluatie van de voorgaande module werd besloten om module 3 aan te passen. Het oorspronkelijke doel was om de deelnemers als een proefbedrijf in kleine groepjes gezamenlijk aan een opdracht te laten werken. Op deze manier zouden ze de opgedane vaardigheden offreren, onderhandelen, afstemmen met opdrachtgevers, samenwerken kunnen oefenen. Maar de meeste deelnemers hadden al genoeg ervaring met het uitvoeren van opdrachten. Bovendien hadden ze te weinig tijd om naast hun Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 19
gewone werk, een opdracht voor Mediashakers uit te voeren. De deelnemers met minder ervaring werd aangeboden om een videoreportage te maken van de Mediashakers themabijeenkomst: Dag van het eigen mediabedrijf. In aansluiting op de aangegeven wensen en behoeften van de deelnemers werd hen in module 3 de mogelijkheid gegeven om het stappen,- c.q. ondernemersplan verder uit te diepen, ook door maatwerkgesprekken met adviseurs. Hiermee werd module 3 ook een grotendeels individuele module. Het nieuwe doel voor de deelnemers was om te komen tot een ondernemings- of stappenplan waarin visie, strategie en doelstellingen helder geformuleerd staan. Het aantal overgebleven deelnemers bedroeg 4 (een freelancerpraktijk was dermate goed gaan lopen en de andere had een vaste baan gekregen). Van hen werd verwacht dat zij onder begeleiding van een coach 1 à 2 dagdelen per week 3 maanden lang aan het (ondernemings)plan zouden werken. De individuele gesprekken gingen over de volgende onderwerpen: doorlichten financiële begroting, het ondernemersplan en over het opstellen van een filmbegroting. Daarnaast waren er weer de masterclasses. Deze waren vanaf deze ronde plenair en daarmee ook toegankelijk voor de andere groepen die inmiddels gestart waren. De masterclasses betekenden dus meteen een goede manier om te netwerken. Ze gingen dit keer over fondsenwerving (van een filmplan) en over media- en entertainmentrecht. Twee maanden na de start van deze module in begin december presenteerden drie deelnemers hun uiteindelijke ondernemingsplan. Twee deelnemers waren een onderneming in de markt aan het zetten, een deelnemer was al vanaf het begin bezig met ondernemen. Door individueel maatwerk te bieden werd er meer diepgang gecreëerd en een beter resultaat bereikt in de vorm van concretere plannen. Hoewel deelnemers wel de plenaire sessies misten waarin ze elkaar stimuleerden, motiveerden en inspireerden. Maar het nadeel van een plenaire sessie met deelnemers van een verschillend niveau was weer dat mensen die al wat meer kennis en kunde hadden minder uit een training haalden. Dat werd door het maatwerk omzeild. Groep 2 Vijf deelnemers stroomden door naar de derde module. Deze module was gericht op maatwerk. Naast twee masterclasses waren er voor ieder twee individuele gesprekken gepland. De manier waarop die gesprekken werden ingevuld was afhankelijk van de behoeften van de ondernemer. Na het volgen van deze module gaven de deelnemers aan een stuk verder te zijn gekomen in de ontwikkeling van hun ondernemerschap. Het nadeel van deze benadering was dat het voor het projectbureau moeilijker was om grip te houden op de ontwikkeling van de deelnemers. Sommige deelnemers moesten er op gewezen worden dat ze zelf afspraken moesten maken. Voor de volgende groep werd besloten om deze module helemaal naar keuze te laten inrichten waardoor er nog meer ingespeeld zou worden op de persoonlijke behoeften van de deelnemers. Groep 3 Vijf deelnemers werden helemaal vrijgelaten in de keuze welke ondersteuning ze wilden. Dit was een verruiming op de tot dan toe geboden mogelijkheid om dieper in te gaan op een ondernemersplan. In een persoonlijk gesprek werd hun behoefte gepeild en het traject samengesteld. Er vonden coachingsgesprekken, gesprekken over advisering ten aanzien van een subsidieaanvraag of over marketingplannen plaats. Methodiekbeschrijving Project Mediashakers 20