ERWD. Welkom op de regiobijeenkomst [invullen locatie] [datum]

Vergelijkbare documenten
Hulp bij rekenwiskundeproblemen in het VO

Hulp bij rekenwiskundeproblemen in het mbo

Voortgang implementatie Masterplan Dyscalculie. Rapportage. Mei, s-hertogenbosch

ERWD. Rekenpiloot 16 december 2011 Freudenthal Instituut

BEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN

Workshop Gebruik stappenplannen ERWD VO en MBO

Dyscalculie én meer. Het protocol ERWD, een praktische aanpak voor ernstige rekenwiskunde problemen en dyslaculie

Cursus rekendidactiek. Bijeenkomst 6 26 februari 2013 monica wijers, vincent jonker Freudenthal Instituut

Bewuste keuzes in de rekenles. NRCD 9 maart 2018 Belinda Terlouw


Rekenwerkgesprek. Masterplan Dyscalculie VO 9 december 2014 Suzanne de Lange. CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1


Van context naar som. Henk Logtenberg. Juni 2012

Workshop Dyscalculie. Startopdracht. Doel. Opdracht 1 Placemat

Reken(werk)gesprek praktisch rekengespreksinstrument

Grafiek vragenlijst diagnostische rekengesprekken

Samenvatting van Resultaat met rekenen. Bakker, Gerrits en Theil, CPS, 2012

Masterplan ERWD. Differentiëren in subgroepen 10 december Arlette Buter

Zwakke rekenaars sterk maken

MBO. Protocol ERWD3 - MBO. Programma. Uitgangspunten ERWD3 ERWD. Doelgroepen in MBO. ERWD3 - MBO 5 en 7 juni Mieke van Groenestijn, HU 1

Reken(werk)gesprek. 16 november 2011 Omdat Elk Kind Telt Marije Bakker. CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1

Regionale subnetwerken rekenen Haarlem Hoogeveen Venray

Opleiding docent rekenen MBO. 28 februari zesde bijeenkomst Groep 3

Zwakke rekenaar in het MBO


Technieken diagnostisch rekengesprek

Zwakke rekenaar in het MBO

Opbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 4 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie bij verwerking

Zwakke rekenaars in het vo

Zwakke rekenaar in het MBO

Presentatie ernstige rekenproblemen & Dyscalculie 22 oktober 2014; Johanna Jager & Annelie van Harten

RID, daar kom je verder mee. Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling

Dyscalculiebehandeling

Opleiding docent rekenen MBO. 23 januari 2014 vijfde bijeenkomst Groep 3

Empowerment bij Rekengesprekken

Passende perspectieven rekenen in vmbo, PRO, VSO en mbo. Ria Brandt-Bosman Jurriaan Steen

Veel voorkomende rekenproblemen; preventie en interventie. Arlette Buter

Zwakke rekenaar in het MBO

Protocol ernstige rekenproblemen en dyscalculie Valentijnschool

Zwakke rekenaars betrekken bij klassikale instructie

CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1. Rekenwerkgesprek. Masterplan Dyscalculie 10 december 2014

Rekenen in vmbo en mbo. Nijmegen derde bijeenkomst 29 november 2010

Handelingsplan. Dyscalculie

training rekenspecialist Amarantis Bijeenkomst 1, 10 april 2012 Monica Wijers Freudenthal Instituut

Leerwerktaak: Verhaaltjessom oplossen aanleren

Protocol Ernstige rekenproblemen. Dyscalculie. Signalering, ondersteuning en begeleiding van leerlingen met ernstige rekenproblemen en dyscalculie.

Differentiatie en motivatie in de rekenles

Veel voorkomende rekenproblemen; preventie en interventie. Arlette Buter

Rekenen in het MBO. 11 maart 2014

Tips voor het diagnostische gesprek. Marisca Milikowski Rob Milikowski

Dyscalculie in het VO

Cursus Rekencoördinatoren

Hoe doen jullie het? Rekenen in vmbo/mbo. Rekenen vmbo-mbo Jonneke Adolfsen

Vierdejaars en de kennisbasistoets zwakke rekenaars in pabo 4

Welkom bij de workshop

parate rekenvaardigheden

Rekenen in het VO. 9 december 2013

Het protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie: Van plank naar praktijk. Lunteren maart 2016 Ine van de Sluis

Differentiatie in de rekenles in het mbo. Bijeenkomst 2

De QuickScan: Reken(B)-(W)eter

de ER-zorgroute en. 4 november 2015

Groep 7, blok 1, week 1 Passende Perspectieven, leerroute 3

Valkuilen bij Rekenen conferentie dyscalculie 9 december Monica Wijers Freudenthal Instituut Onderwijsadvies & training

Dyscalculie gediagnostiseerd. En dan? MBO conferentie Dyscalculie

Reken uit en Leg uit 3e bijeenkomst maandag 11 februari 2013 monica wijers en vincent jonker

Doelen. Aanleiding Passende perspectieven. Programma. Doel Passende perspectieven. Mogelijke interventies

Valkuilen bij Rekenen conferentie dyscalculie MBO 12 december Monica Wijers Freudenthal Instituut Onderwijsadvies & training

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen

Kleine school, grote toekomst!

Protocol ernstige rekenproblemen en dyscalculie

inhoud Dyscalculie Rekenproblemen Presentatie_gebruikersdag_najaar Onderhoudsproblemen

Vervolgcursus Rekenen Eerste bijeenkomst woensdag 16 januari 2013 vincent jonker

ERWD-PROTOCOL ERNSTIGE REKEN- EN WISKUNDEPROBLEMEN EN DYSCALCULIE

Opleiding docent rekenen MBO. Groep Da Vinci College 21 mei 2015 Vijfde bijeenkomst

ʻIk heb het niet verstaan, kunt u het nog een keer uitleggen?ʼ

Rekenangst en weerstand Tips en tools voor in de rekenles

Voorwoord. Beste leerling,

DE KLAS VAN (N)U. Els Smekens. Acco Leuven / Den Haag

Protocol Ernstige RekenWiskunde- problemen en Dyscalculie Elde College (in het VO wordt meestal alleen gesproken over rekenen). Esumrt.

Zwakke rekenaars sterk maken. Bijeenkomst monica wijers, ceciel borghouts Freudenthal Instituut

WELKOM Twee ICT voorbeelden in het Rekenen-wiskunde onderwijs op de Pabo van Avans hogeschool

Sectorwerkstuk

Expertgroep Rekenen Del/on. 2 e bijeenkomst 16 november 2010

Dyscalculie: Stagnaties in het leren rekenen. E. Harskamp. Terug naar eerste pagina. Pedagogiek in Beeld Hoofdstuk 22

Dyscalculie in het MBO

Programma. Geschiedenis Uitgangspunten IJsberg- denken

Stappenplan groep 1-2

Het protocol ERWD. Rekenproblemen voorkomen door te werken aan betekenisverlening. Cathe No<en 6 maart 2015

Rekencoach. Bijeenkomst 4 7 februari 2012

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2

Dr. Mieke van Groenestijn 1

Protocol Ernstige Reken-Wiskunde problemen en Dyscalculie (samenvatting)

Protocol dyscalculie en ernstige rekenproblemen

Martin van Reeuwijk CvTE

Doordacht lesgeven bij sterk rekenonderwijs

Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren

Enkele 2F opgaven onder de loep; Waar verwacht u problemen?

helemaal niet niet mee eens niet mee eens mee eens helemaal mee eens. In deze vragenlijst staan een aantal uitspraken over leren en kennis.

Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren

Transcriptie:

ERWD Welkom op de regiobijeenkomst [invullen locatie] [datum]

Programma 13.30 uur Opening 13.35 uur Interactieve keynote 15.00 uur Pauze 15.30 uur Dialoogtafels binnen sector 16.15 uur Dialoogtafels sectoroverstijgend 17.00 uur Afsluiting

Masterplan Dyscalculie Doelstelling project Masterplan Dyscalculie: Bijdragen aan het vergroten van de kennis en vaardigheden met betrekking tot het begeleiden van leerlingen met een rekenprobleem - Bijeenkomsten (conferentie, regiobijeenkomsten) - Producten (placemat, gesprekswaaier, signaleringskaart, stroomschema en stappenplan) - Training

Aanwezig In de zaal uit het onderwijs: Po Vo Mbo Rekenleraar Rekencoördinator Intern begeleider/zorgcoördinator Remedial teacher/ambulant begeleider Orthopedagoog Beleidsmedewerker/ examencoördinator

Aanwezig Ook nog aanwezig zijn: Steunpunt Taal en Rekenen PO Raad VO Raad MBO Raad Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Ria Brandt/ Madeleine Vliegenthart als keynote-sprekers Procesbegeleiders

Keynote ERWD Het rekenwerkgesprek Ria Brandt Madeleine Vliegenthart CPS VliegenthartRekenWijze r.brandt@cps.nl madeleine@vliegenthartrekenwijze.nl 06-31026358 06-25051941

Oefenen Waar denk jij aan bij het woord rekenen?

Google en rekenen

De wereld en rekenen

Waarom vinden we rekenen zo belangrijk? Succes op school Succes in de maatschappij

Dat leerlingen afzwaaiend van de middelbare school niet kunnen rekenen, is voor hen een handicap in het leven. In hun werk. Als consument. Als burger. Of nog praktischer: bij het koken, klussen in huis, reizen in de wereld. Niet even, maar hun hele leven lang. Frank Kalshoven, Volkskrant 31 jan 2015

Enkele kenmerkende problemen Problemen met de waarde van een cijfer in een getal (niet weten dat de 2 in 21 een andere waarde heeft dan de 2 in 52). Moeite met het handig rekenen (b.v. bij 37 + 36 + 13 consequent van links naar rechts rekenen). Problemen met automatiseren. Problemen met het herkennen van rekenkundige symbolen (in tekens als %, >, :, x²,...). De op te lossen rekenhandeling niet uit een tekst kunnen halen

Vertrouwen in jezelf

Loslaten van methode

Tijd creëren om alledaagse problemen op te lossen

Bedenk.. Iets waar je zelf heel erg slecht in bent,. en daardoor niet leuk vindt, dat mag van alles zijn Bij mij is dat bijvoorbeeld koken

Bedenk.. Dat je dat iedere dag moet doen! Dat je steeds vragen moet stellen omdat je het niet begrijpt Dat je op de volgende school dat weer moet doen en er zelfs ook nog huiswerk voor moet maken Zucht Dat er een toets aan gaat komen.

Bedenk.. Dat deze middag daar over gaat

Tweetal Leerling en leraar Rolverdeling Zwakste is leerling Kruip even in de huid van.

Waar gaan we mee aan de slag? Gevoel Algemeen Sommen/opgaven Manier van rekenen Plek Hulp De leraar Interesse Afsluiting

Gevoel Hoe is het voor je om opgaven te maken die je heel makkelijk vindt? Hoe is het voor je om opgaven te maken die je heel moeilijk vindt? Wat heb je bij het maken van rekenopgaven wel eens heel erg leuk gevonden?

Schaalkaart 4

Algemeen Wat vind jij van rekenen in de klas? Waarvoor is leren rekenen nodig? Waarvoor wil jij rekenen leren? Wat is voor jou belangrijk om goed te kunnen rekenen?

Opgaven Wat voor opgaven doe je graag? Wat vind je makkelijk en wat vind je moeilijk bij het rekenen? Wat voor opgaven vind jij moeilijk en makkelijk?

Wat maakt deze opgave moeilijk?

Manier van rekenen Hoe reken je het liefst? Wat voor materiaal gebruik je het liefst?

Plek Op wat voor plek kun jij het beste rekenen? Was het hier te doen bijvoorbeeld? Wat zou je zelf nodig hebben?

Hulp (1) Waar wil jij graag bij geholpen worden? Wat voor hulp zou je willen? Op welke manier? Wat kun je al en wat zou je willen leren? Wat voor hulp krijg je nu? Hoe vind je dat?

Hulp (2) Heb je wel eens iets geleerd, wat je toch heel erg moeilijk vond om te leren? Hoe is je dit dan toch gelukt? Heb je wel eens sommen gemaakt, die je eerst niet snapte, maar waarbij het je toch gelukt is om ze te maken? Hoe kwam dat dan? (waardoor?)

Welke vereenvoudigingen zitten in deze opgaven?

Geen tafels meer aanbieden?!

Interesse Waar ben jij in geïnteresseerd en hoe zouden we dat kunnen gebruiken bij het rekenen?

De leraar Hoe vind je dat je huidige leraar je helpt bij rekenen? Hoe was dat bij een vorige leraar? Waarmee heeft een leraar je wel eens heel goed geholpen bij rekenen?

Uitgangspunten Reken(werk)gesprek Het eigen rekenwerk van de individuele zwakke-, gemiddelde- of sterke rekenaar waarin de leerling is vastgelopen Het reken(werk)gesprek duurt 10 à 15 minuten en wordt tijdens de rekenles door de eigen leraar gehouden

Onderwijsbehoeften

Cirkelkaart

Instructie die werkt Directe instructie Overdracht van inhoudelijke kennis van de leraar/begeleider aan de leerling door demonstratie van procedures en uitleg van regels; Zelfinstructie De leerling leert procedures door zichzelf steeds weer een aantal relevante vragen te stellen bij het maken van een rekenopgave Van voordoen door de leraar/begeleider naar volledig zelfstandig probleem oplossen door de leerling. Bron: H. van Luit (2014)

Wat werkt ook Expliciete uitleg van oplossingsprocedures en rekenstrategieën, en uitgebreide inoefening; Kleine leerstappen bij de instructie; In principe: aanleren van één oplossingstrategie; Veel structuur en herhaling (met strategiekaarten); Opgaven opdelen in subtaken. Bron: H. van Luit (2014)

Vijf niveaus van hulp Meer structuur aanbrengen (S+); Complexiteit verminderen (S+/C-); Verbale hulp geven (VH); Materiële hulp geven (MH); Modelleren (voordoen-samen, doen-nadoen) van de oplossingsprocedure (MOD).

Onderzoek/diagnose ERWD Observeren van open handelingen, verborgen handelingen en taakaanpak; Vragen naar de oplossingswijze; Variëren van opgaven door rekentaken aan te bieden die qua oplossingswijze dichtbij net goed of net fout opgeloste opgaven liggen. Eenvoudige rekenproblemen aanpakken met een rekenwerkgesprek door de docent (spoor 2 ERWD protocol); Hardnekkige rekenproblemen diagnosticeren door specialist (spoor 3 ERWD protocol).

Waar sta jij? Spoor 1 docent werkt met de methode; Spoor 2 docent kan differentiëren; Spoor 3 docent is een echte specialist en kan diagnosticeren.

www.passendeperspectieven.slo.nl Oorspronkelijk doel: Leerlingen in het basisonderwijs en speciaal (basis) onderwijs verder op weg helpen naar 1F. Nu ook leerlingen in het praktijkonderwijs, vmbo (en mbo) verder op weg helpen naar 2A, 2ER en 2F. Door het maken van inhoudelijke keuzes en door de inzet van hulpmiddelen. Een onderzoekende houding biedt passende perspectieven.

Rekengesprekken in de school Is er nog iets dat je meer zou willen weten van de leerling? (10 min) Wie zou deze rekengesprekken moeten voeren met de leerlingen? (10 min)

Rekenhandicap?! Wanneer een (jong) volwassene dagelijks aanloopt tegen problemen als: - centiliters aflezen bij koken; - klokkijken; - schatten van de duur van een reis; - aflezen van meterstanden; - betalingen met contant geld; kan er sprake zijn van dyscalculie.

Afronding Pauze Om 15.30 aan de dialoogtafels met mensen uit eigen sector.

Dialoogtafels - Rolverdeling 1. (Maak groepjes van 6) 2. Benoem een gespreksleider 3. Benoem iemand die aantekeningen maakt 4. Zorg dat iedereen aan de beurt komt

Dialoogtafels Ronde 1 Wat? Wie? Duur? Rolverdeling 1. Met welke elementen uit het rekenwerkgesprek wil jij bij jou op school aan de slag? 2. Deel met elkaar waar jullie mee aan de slag zouden willen binnen eigen school. 3. Wat moeten jullie dan binnen jullie school nog organiseren? Bespreek dit met elkaar Individueel 5 min Noteer dit eventueel voor jezelf In groep In groep 10 min - één persoon is gespreksleider, bewaakt de tijd en zorgt dat iedereen aan bod komt - één persoon noteert wat genoemd wordt 15 min Idem

Dialoogtafels Ronde 2 Wat? Wie? Duur? Rolverdeling 1. Hoe maak je deze opgave zelf? Individueel 2 min Noteer dit eventueel voor jezelf 2. Hoe leg je hem uit aan je leerlingen? 3. Hoe leg je hem uit aan zwakke rekenaars? 4. Hoeveel leerlingen kunnen dit eind po? 5 Is de leerling die dit niet kan aan het eind van het vo een ERWDleerling? 6 Wat is er nodig om als docent/ rekencoördinator/ intaker zicht te krijgen op wat de leerling wel of niet beheerst als hij jouw school binnenkomt? Deel met je buurman Deel met je buurman Bespreek in groep Bespreek in groep Bespreek in groep 5 min Leg kort en krachtig uit 5 min Leg kort en krachtig uit 5 min - één persoon is gespreksleider, bewaakt de tijd en zorgt dat iedereen aan bod komt - één persoon noteert wat genoemd wordt 5 min Idem 5 min Idem - noteer eventueel op flap ten behoeve van delen (wordt achteraf via de website verspreid)

Afsluiting Wat hebben we allemaal gehoord? Hartelijk dank voor jullie komst en bijdrage! Een goede terugreis gewenst