Handelingsplan. Dyscalculie

Transcriptie

1 Handelingsplan Dyscalculie Datum van invullen: Omschrijving van dit plan: Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de basisvaardigheden van het rekenen. De hardnekkigheid blijkt uit de discrepantie tussen inspanning en resultaat, zonder dat daar een verklaring (bv onvoldoende cq slecht onderwijs) voor te vinden is. De automatisering van de basisvaardigheden komt ook na langdurig en herhaald gericht oefenen niet op gang. Het probleem manifesteert zich bij het leren van de betekenis van getallen en hoeveelheden en/of het leren van de rekenprocedures en/of het ruimtelijk inzicht. Er kan sprake zijn van een verstoorde informatieverwerking, van een onvoldoende probleemoplossing of van een verstoorde ruimtelijk-visuele ontwikkeling. Dyscalculie kan geïsoleerd, maar ook in combinatie met andere leerstoornissen, zoals dyslexie, voorkomen. Uit ervaring en met oog op passend onderwijs zal er een flink aantal leerlingen met rekenproblemen en/of rekenachterstanden in de school komen. Zonder hoge verwachtingen naar de leerling en de ouders te scheppen moeten we deze leerlingen ondersteuning bieden. Bij Reteaching kun je basisschoolleerstof opnieuw en duidelijk aanbieden. Hierdoor kan vrijwel elke leerling het geboden reken- en wiskundeonderwijs volgen. Uiteindelijk is de verwachting dat net als bij dyslexie 3-4% een vorm van de leerlingen dyscalculie heeft. (Het betreft dus over ongeveer 30 leerlingen binnen de school.) Aanpak door de docenten: Selectie De nieuw ingestroomde leerlingen worden in leerjaar 1 getest met de Cito-VAS toets 0. De groep leerlingen die laag scoren krijgen Reteaching via T-uur en Bazar. Door testen en de basisschoolgegevens kan een vermoeden blijken van dyscalculie of een ernstig rekenprobleem. In die situaties kan een leerling door een orthopedagoog of een andere specialist onderzocht worden op dyscalculie en eventueel een verklaring krijgen. Ondersteuning Een leerling met dyscalculie heeft gespecialiseerde hulp nodig. Hulp kan gezocht worden bij een particulier werkende orthopedagoog of remedial teacher. Deze deskundige kan tevens advies aan docenten geven over de noodzakelijke hulp.

2 Voorzieningen en toetsen De dyscalculieverklaring kan een leerling recht geven op extra faciliteiten. De school bepaalt welke voorzieningen zijn toegestaan. Voorzieningen zijn onder andere: -het werken met voorgedrukte, aan het niveau van het kind aangepaste werkbladen -gebruik laten maken van schema's met mogelijke probleemoplossingsstrategieën -extra tijd bij opgaven en proefwerken, of een verminderde hoeveelheid werk -het duidelijk aangeven van de wenselijkheid van strategieverandering (plussommen in rood, minsommen in blauw etc.) -extra mondelinge uitleg en/of mondelinge overhoring -het gebruik van een rekenmachine toestaan -gebruik tafelkaart -gebruik breukendoos -gebruik opzoekboekje Rekenen -gebruik opzoekboekje Wiskunde -Verlenging van de examenduur met 30 minuten (artikel 55 Examenbesluit) -Tijdens lessen waarbij rekenkundige of wiskundige onderdelen aanbod komen kan de leerling met dyscalculie later de aantekening en/of de antwoorden van de docent krijgen (kopiëren). Aanpak door de mentor bij dyscalculie in de onderbouw De mentor inventariseert vlak voor het verschijnen van de rapporten de inspanning bij de rekenkundige vakken. Op het rapport komt te staan of de inspanning voor deze vakken in orde is. Indien de inspanning niet voldoende is, bespreekt de mentor dit met ouders en leerling. Bij voldoende inzet, maar lage cijfers, overlegt de mentor met de teamleider en de zorgcoördinator. Het cijfer kan dan vervangen worden door een letter (v/g). Op 3 van de 4 rapporten moet de inspanningsbeoordeling voldoende zijn om onvoldoendes bij de overgang niet mee te laten tellen. Aanpak door de mentor bij dyscalculie in de bovenbouw In het traject naar de keuze van het vakkenpakket krijgt een leerling met dyscalculie advies van de mentor en de vakleerkracht. Gedurende het derde leerjaar blijft de inzetverplichting aanwezig. Aan het eind van het derde leerjaar overleggen de teamleider, vakdocent, mentor en zorgcoördinator over de bevordering naar het examenjaar. De leerling zal al dan niet geadviseerd worden bepaalde vakken te laten vallen.

3 Belangrijke afspraken met leerling: Vooraf: - Begin lesuur dyscalculiepas tonen. - Hulpmiddelen klaar leggen - Afspraken per vak goed nakomen. - Misbruik maken van pas kan leiden tot intrekking. Tijdens de les: - Zorg voor goede aantekeningen - Gebruik je hulpmiddelen - Schrijf het huiswerk goed op - Vraag indien nodig om hulp aan medeleerlingen of docent - Huiswerk: - Plan je werk - Gebruik je hulpmiddelen - Werk iedere dag een stukje, werk vooruit - Vraag om software bij de methode - Maak aantekeningen, schema s - Maak gebruik van computerprogramma s Bij toetsing: - Lees goed - Controleer je werk, niets vergeten - Vraag zo nodig extra tijd - Vraag om alternatieve toetsmogelijkheden Belangrijke afspraken met ouders: - Een leerling met dyscalculie ondervindt duidelijk hinder bij de rekenkundige vakken. Zonder ondersteuning van thuis zal het succesvol doorlopen van de school moeizaam gaan en is de kans op vertraging en/of uitval groot. Van ouders wordt dan ook veel ondersteuning verwacht. - Aan begin van het eerste schooljaar is er een mogelijkheid voor ouders om een workshop over rekenen/wiskunde te volgen - Ouders houden contact met school via de zorgcoördinator

4 Bijlage 9 Handelingswijzer Dyscalculie DSM-IV Definitie van het probleem en enkele wetenswaardigheden Wat zie ik in de klas, hoe herken ik dit gedrag /deze stoornis? De beste aanpak in de klas in bondige adviezen In ieder geval niet doen Handelingswijzer voor.. Dyscalculie Dyscalculie heeft een DSM-IV klassering Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de basisvaardigheden van het rekenen. De hardnekkigheid blijkt uit de discrepantie tussen inspanning en resultaat, zonder dat daar een verklaring (bv onvoldoende cq slecht onderwijs) voor te vinden is. De automatisering van de basisvaardigheden komt ook na langdurig en herhaald gericht oefenen niet op gang. Het probleem manifesteert zich bij het leren van de betekenis van getallen en hoeveelheden en/of het leren van de rekenprocedures en/of het ruimtelijk inzicht. Er kan sprake zijn van een verstoorde informatieverwerking, van een onvoldoende probleemoplossing of van een verstoorde ruimtelijk-visuele ontwikkeling. Dyscalculie kan geïsoleerd, maar ook in combinatie met andere leerstoornissen, zoals dyslexie, voorkomen. - De leerling gebruikt simpele procedures (blijft bv op zijn handen tellen). - De leerling maakt veel fouten in een stapsgewijze aanpak. -De leerling heeft problemen met de volgorde van te nemen stappen bij een bepaalde strategie. -De leerling heeft moeite om informatie snel en accuraat uit zijn geheugen op te roepen. -De leerling heeft moeite met het automatiseren van de tafels. -De leerling kan de sommen niet goed onder elkaar zetten. -De leerling heeft problemen met de plaats van de getallen. -De leerling heeft een trager werktempo. -De leerling heeft een ongunstige, een passieve of een impulsieve taakaanpak. -De leerling heeft moeite om de essentie van een opdracht snel te doorzien. -De leerling presteert op andere onderdelen niet minder dan zijn / haar klasgenoten Informeer bij de zorgcoördinator, leerjaarcoördinator of bij deze leerling eerder een rekenprobleem/-stoornis is vastgesteld. Indien ja: rekening houden met gemaakte afspraken indien de school hiervoor een protocol hanteert. Indien nee: informeer de coördinator over je bevindingen. -Werk met voorbedrukte werkbladen waar mogelijk. -Geef extra tijd bij opgaven en proefwerken of verminder de hoeveelheid. -Geef duidelijk de wenselijkheid van een strategieverandering aan (bv plussommen in rood / minsommen in blauw etc.). -Geef extra mondelinge uitleg en / of neem een mondelinge overhoring af. -Sta het gebruik van een rekenmachine toe (en leer de leerling hiermee omgaan). -Maak voor de deelstappen een geheugenkaart of strategiekaart. -Bied structuur in boeken en schriften door het gebruik van kleuren en coderingen. -Bied één manier aan om naar getallen/opgaven te kijken. -Bied één oplossingsstrategie aan. -Laat de leerling niet zelfontdekkend/zelf ervarend leren. -Veel informatie overschrijven vanuit een boek of vanaf het bord. -Het probleem ontkennen! -Een leerling met dyscalculie aansporen om beter te rekenen of harder te leren.

5 Bijlage 10 Dyscalculiepas Dyscalculiepas Naam:.. ondervindt hinder van dyscalculie. In deze pas staan rechten en plichten voor de leerling en de docent. Opmerkingen vooraf voor de docent: -Probeer de leerling bij de les te betrekken -Geef duidelijke, korte instructie -Controleer of de leerling het snapt -Geef extra aanwijzingen en waardering Rechten leerling (aankruisen wat nodig is) 0 Extra tijd of minder opgaven bij toetsen 0 Vervanging cijfer door O/V/G bij T-uur 0 Extra uitleg tijdens of mondelinge overhoring na de les 0 Gebruik rekenmachine bij alle rekenkundige onderdelen 0 Gebruik van schema s met mogelijke oplossingstrategieën 0 Gebruik hulpmiddelen als: -tafelkaart -breukenmateriaal -opzoekboekjes 0 Verlenging examenduur met 30 minuten bij wiskunde 0 Vragen om kopieën van de aantekeningen van de docent en/of antwoorden Dyscalculie brengt extra inspanningen met zich mee: -Spullen op orde en niets vergeten -Dyscalculiepas aan je docent laten zien -Hulpmiddelen klaar leggen -Hulp vragen aan de docent of medeleerlingen als iets niet duidelijk is -Oefenwerk vragen aan de docent -Goed je huiswerk opschrijven -Thuis goed werken en hulp vragen -Gebruik maken van computerprogramma s -Je werk controleren -Problemen snel melden bij je mentor -Let op: Misbruik kan leiden tot intrekking van de pas