IAM - V1 - BLOK 2 - CULTUUR & MEDIA - 2009/2010 Cultuur & Media HvA - Instituut voor Interactieve Media - V1-2009-2010 Docenten: Eva van den Eijnde Theo Ploeg 1
IAM - V1 - BLOK 2 - CULTUUR & MEDIA - 2009/2010 Cultuur & Media HvA - Instituut voor Interactieve Media - V1-2009-2010 Docenten: Eva van den Eijnde Theo Ploeg 2
VOORWOORD IAM - V1 - BLOK 2 - CULTUUR & MEDIA - 2009/2010 Een mediaprofessional kan prima uit de voeten met een goede kennis van mediatools. Website bouwen, kort marketingplan maken op basis van een eenvoudige briefing, daar draait hij of zij de hand niet voor om. Past uiteraard prima bij web 2.0, dat het idee voedt dat kennis eenvoudig is aan te leren nu technologie er voor heeft gezorgd dat iedereen tools, cursussen en fora ter beschikking heeft. Weten hoe je in flash een mooi website kan bouwen? Eenvoudig. Software gratis en illegaal downloaden, tutorial scannen en aan de slag! Vragen zet je op een forum waarop je binnen een paar minuten antwoord hebt van de beste flash-nerd die er op deze aardbol rondlopen. Waar hebben we in godsnaam nog onderwijs voor nodig? Ook die vraag is eenvoudig te beantwoorden: om een goede mediaprofessional te worden is meer nodig dan handige vingers of kennis van wat ontwerp- en programmeerstandaards. Wie goede mediaproducten wil maken ontkomt niet aan een fikse dosis kennis van de mediacultuur. Waarom? Eenvoudig: wie weet hoe de wereld in elkaar zit kan ook betere producten maken voor die wereld. Dat betekent niet dat een goede mediaprofessional tevens een begenadigd socioloog, filosoof of psycholoog moet zijn. Zeker niet. Maar een globale kennis van de basisideeën van deze wetenschappen is uitermate handig. Zeg maar gerust: essentieel. Media staan immers niet op zichzelf, ze zijn onderdeel van de maatschappij. En dan nog: denken en nadenken zijn gewoon leuk. Je wordt er geen studiebol door. Eerder een IAM-professional die weet hoe de mediawereld in elkaar steekt. Precies ja, zoals het hoort. We wensen je in ieder geval veel plezier bij het uitdagende programma dat je voor je hebben samengesteld. Theo Ploeg en Eva van den Eijnde 3
INHOUDSOPGAVE IAM - V1 - BLOK 2 - CULTUUR & MEDIA - 2009/2010 BLOKMANUALTEKST5 OPDRACHTOMSCHRIJVING8 TOETSING8 CULTUUR EN MEDIA VAN WEEK TOT WEEK9 WEEK 1: INTRODUCTIE9 WEEK 2: BEGRIPPEN, KADERS EN DEFINITIES10 WEEK 3: HET IS WAAR ALS HET IN DE KRANT STAAT11 WEEK 4: HET ESSAY: AANPAK EN STRUCTUUR12 WEEK 5: PIRATERIJ VERSUS HET SYSTEEM13 WEEK 6: DE ECONOMISCHE ASPECTEN VAN MEDIA14 WEEK 7: TECHNIEK OF CULTUUR ALS DRIJVENDE KRACHTEN15 WEEK 8: PUNTJES OP DE I16 HET ESSAY17 LITERATUUR EN INSPIRATIE18 LITERATUUR EN INSPIRATIE OP INTERNET19 OVERIGE LITERATUUR19 4
IAM - V1 - BLOK 2 - CULTUUR & MEDIA - 2009/2010 BLOKMANUALTEKST 5
Vak: Cultuur & Media Studiejaar: V1 Periode(s): Blok 1 en Blok 2 Aantal studiepunten: 3 studiepunten Docenten: Eva van den Eijnde en Theo Ploeg Leerdoelen: De student leert de invloed van media op het alledaagse leven te begrijpen en te omschrijven De student leert kritisch denken over processen waarin media en maatschappij elkaar beïnvloeden en deze van buitenaf te bekijken en analyseren De student leert lezen, denken en formuleren van vakinhoudelijke gedachten en leert vakliteratuur toe te passen De student leert een onderbouwde mening te vormen over het vakgebied en deze helder te communiceren Competenties: Omgevingsgerichtheid Methodisch en reflectief denken en handelen Communicatief vermogen Creërend en interactief denkvermogen Plaats in het leerplan: Cultuur en Media leidt de student op tot een zelfbewuste IAM-professional, dat wil zeggen iemand die goed leest, kritisch nadenkt, een visie weet te formuleren en begrijpt welke invloed media hebben op de openbare ruimte. Lezen, denken en formuleren: vaardigheden die voor studenten Interactieve Media een tweede natuur moeten zijn. Cultuur en Media laat de student denken buiten zijn of haar eigen kader. Dwingt de student te denken als lid van de maatschappij. Om zo in staat te zijn de invloed van media op het alledaagse leven écht te begrijpen. Werkwijze: Het lesprogramma bestaat uit wekelijkse hoorcolleges waarin de achtergronden van de ontwikkelingen in het medialandschap en de (verplichte) literatuur centraal staan. In de werkgroepen wordt deze theorie in praktijk gebracht door het uitvoeren van opdrachten en het werken aan de tussenproducten en het eindproduct van het vak. College en werkgroep: Wekelijks een college en aanvullende werkgroep. Lesstof: Het boek The Cult Of The Amateur van Andrew Keen staat centraal. Het is onderwerp van discussie, visie-ontwikkeling, reflectie en schrijfproducten. Het boek bevat een zeer kritische kijk op de ontwikkeling die Web 2.0 wordt genoemd en biedt, aangevuld met andere artikelen, stof tot nadenken over de huidige stand van zaken in onze gemedialiseerde samenleving. Naast dit boek dient de student zich andere vakliteratuur eigen te maken die de relatie tussen media en cultuur in onze moderne samenleving beschrijft. In de door de opleiding verstrekte reader is aanvullende literatuur opgenomen. Studenten werken individueel aan een essay over een ontwikkeling in het hedendaagse medialandschap. Tevens buigen groepjes van drie studenten zich over diverse actuele onderwerpen en houden hierover een groepsblog bij op internet. 6
Criteria: Criteria 1: Heldere schriftelijke communicatie Criteria 2: Taalvaardigheid: foutloos Nederlands Criteria 3: Verwoorden van een doordachte en originele visie Criteria 4: Procesmatige manier van werken, dat wil zeggen een wekelijkse bijdrage leveren Criteria 5: Toepassen van vakliteratuur bij het analyseren, beschrijven en duiden van een ontwikkeling in het hedendaagse medialandschap Toetsing: Er zijn acht toetsmomenten tijdens het blok. week 2 tot en met 8: Na elke (wekelijkse) werkgroep (behalve de laatste) wordt er huiswerk opgegeven. Dit huiswerk - groepsopdrachten - wordt bijgehouden op de groepsblog en beoordeeld. De student mag maximaal één van deze zeven toetsmomenten missen. In de toetsweek (week 9) dient het essay te worden ingeleverd. Het essay van 1200 woorden over een ontwikkeling in het medialandschap vormt het eindproduct van het vak. In het essay dient de ontwikkeling van verschillende kanten bekeken te worden. Dit doet de student door gebruik te maken van gelezen literatuur en eigen inzichten. Het gebruik van The Cult Of The Amateur van Andrew Keen is verplicht. Daarnaast moeten minimaal twee andere, door de docent goedgekeurde, bronnen worden gebruikt. Het essay dient te voldoen aan de in de reader gehanteerde standaard. Het essay dient blijk te geven van inzicht in het medialandschap en het in staat zijn om externe bronnen te kunnen gebruiken bij het verwoorden van dit inzicht. Tevens participeert de student in een groepsopdracht waarin gedurende het blok een blog wordt bijgehouden dat dient als kritische reflectie op het medialandschap en de ontwikkelingen daarin. De eindbeoordeling wordt gebaseerd op het essay en de tussentijdse rapportages op de groepsblog. Herkansing is mogelijk op een van de onderdelen. Ook kan er om een aanvulling worden gevraagd. Lesmateriaal: Verplichte literatuur: The Cult Of The Amateur, How Todayʼs Internet Is Killing Our Culture and Assaulting Our Economy door Andrew Keen (ISBN 978-1-85788-393-0, Nicolas Brealey Publishing) Reader door de opleiding verstrekt. Aanvullende door de opleiding versterkte literatuur. 7
OPDRACHTOMSCHRIJVING INDIVIDUEEL Iedere student schrijft een essay van 1200 woorden over een ontwikkeling in het medialandschap. In het essay dient de ontwikkeling van verschillende kanten bekeken te worden. Dit doet de student door gebruik te maken van gelezen literatuur. Het gebruik van The Cult Of The Amateur van Andrew Keen is verplicht. Daarnaast moeten minimaal twee andere, door de docent goedgekeurde, professionele bronnen worden gebruikt. Het essay dient te voldoen aan de in de reader gehanteerde standaard. Het essay dient blijk te geven van inzicht in het medialandschap en het in staat zijn om externe bronnen te kunnen gebruiken bij het verwoorden van dit inzicht. GEZAMENLIJK Tevens werkt de student aan een groepsopdracht. In groepjes van drie studenten wordt gedurende het blok een blog bijgehouden. Hierop wordt kritisch gereflecteerd op de lesstof, de colleges en het medialandschap. Elke week dienen er opdrachten en huiswerkopdrachten te worden gemaakt die integraal op het blog dienen te worden geplaatst. Deze worden door de docent beoordeeld. De studenten zijn zelf verantwoordelijk voor het verdelen van de opdrachten, het aanmaken en het bijhouden van het blog. TOETSING Zoals je reeds hebt kunnen lezen in de blokmanualtekst vindt toetsing - ook van de gezamenlijke opdracht - individueel plaats. Er zijn acht toetsingsmomenten. Van de eerste zeven toetsingsmomenten dienen er minimaal zes te worden gehaald. Er mag daar dus één van worden gemist. Dat geldt uiteraard niet voor het laatste toetsingsmoment, het schrijven van het essay. Schroom bij vragen en onduidelijkheden niet je docent te consulteren. 8
CULTUUR EN MEDIA VAN WEEK TOT WEEK WEEK 1: INTRODUCTIE HOORCOLLEGE Andrew Keen, auteur van The Cult of the Amateur trapt het vak af met een college over de toekomst van de (media)professional. WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Uitleg Cultuur & Media - uitleg reader - uitleg artikelen - uitleg individuele en groepsopdracht - groepjes maken, taken verdelen en blog aanmaken - opdracht: wat is nieuwe media, wat is oude en waarom? 3. Verantwoording en uitleg keuze boek Andrew Keen 4. Huiswerk (verschijnt op het blog): - lezen Andrew Keen introductie en hoofdstuk 1 en maken samenvatting - reflectie schrijven op eerste college en werkgroep 9
WEEK 2: BEGRIPPEN, KADERS EN DEFINITIES HOORCOLLEGE 1. Wat is media? - verschil traditionele en nieuwe media - massamedia en de samenleving - remediatie 2. Wat is cultuur? - definitie cultuur en maatschappij - waarden en normen en discours 3. Denken over nieuwe media - Marshall McLuhan - Frankfurter Schule - semantiek (betekenisleer)/semiotiek (iconisch/symbolisch) - Weten we het nog? DESTEP WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk: Andrew Keen, groepjes en blog 3. Marshall McLuhan in praktijk - opdracht met hot en cold media - eventueel met medium is the message/massage, global village 4. Stoeien met discours - ontwikkelingscyclus Van Praag - semantiek (betekenisleer)/semiotiek (iconisch/symbolisch) - deconstructie bestaande en construeer een nieuw discours 5. Huiswerk (verschijnt op blog): - bedenk zes voorbeelden van hot/cold media (McLuhan) en leg uit - lezen en samenvatten Leven en lijden in de telecratie (René Zwaap) - bedenk voorbeelden van semantiek en semiotiek en deconstructie/reconstructie discours - lezen en samenvatten hoofdstuk 2 en 3 van Andrew Keen - reflectie op college en werkgroep 10
WEEK 3: HET IS WAAR ALS HET IN DE KRANT STAAT HOORCOLLEGE 1. Media en objectiviteit - wat is objectiviteit? - nieuwe media versus traditionele media - het begrip waarheid - falsificatie als houding 2. Nieuws: er is geen nieuws - nieuws en het nu - honger naar nieuws - alles is nieuws 3. Journalist versus amateur IAM - V1 - BLOK 1 - CULTUUR & MEDIA - 2009/2010 WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk: Andrew Keen, blog 3. Objectiviteit in de media: Londsdalejongeren - kijken nieuwsitem NOVA - opdracht in groepjes - presentatie en discussie 4. Huiswerk (op blog): - lezen en samenvatten hoofdstukken 4 en 5 (Andrew Keen) - reflectie op Londsdalejongeren - drie voorbeelden van subjectiviteit/objectiviteit in de media en leg deze uit - reflectie op college en werkgroep 11
WEEK 4: HET ESSAY: AANPAK EN STRUCTUUR HOORCOLLEGE 1. wat is een essay? 2. onderwerpen en onderzoeksvragen 3. nog maar eens: DESTEP 4. het gebruik van bronnen 5. hoe schrijf je een essay? IAM - V1 - BLOK 1 - CULTUUR & MEDIA - 2009/2010 WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk: Andrew Keen, blog 3. documentaire over muziekindustrie 4. Opdracht in groepjes: analyse van The Day The Music Died 5. Voorbeeld werkschema voor essay 6. Huiswerk (op blog): - lezen en samenvatten hoofdstuk 6 en 7 (Andrew Keen) - lezen en samenvatten hoofdstuk 1 uit Piraterij van Matt Mason - keuze ontwikkeling medialandschap en invullen werkschema (iedereen) - reflectie op college en werkgroep 12
WEEK 5: PIRATERIJ VERSUS HET SYSTEEM HOORCOLLEGE 1. Digitale media: vloek of zegen? 2. Andrew Keen versus Matt Mason 3. Piraterij als levensstijl 4. Adbusting en andere piratentactieken 5. mainstream versus underground 6. het begrip verandering IAM - V1 - BLOK 1 - CULTUUR & MEDIA - 2009/2010 WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk: Andrew Keen, blog 3. Uitleg piraterijopdracht 4. aan de slag in groepjes: bedenk een idee dat op weerstand stuit, maar een nieuw discours succesvol introduceert 5. Huiswerk (op blog): - lezen en samenvatten hoofdstuk 8 en 9 (Andrew Keen) - bedacht praterij-idee uitwerken en uitleggen - reflectie: wat vinden jullie van piraterij? - reflectie op college en werkgroep 13
WEEK 6: DE ECONOMISCHE ASPECTEN VAN MEDIA HOORCOLLEGE Gastcollege, gast wordt nog bekend gemaakt. WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk: Andrew Keen, blog 3. Presentatie ideeën en uitwerkingen vorige werkgroep 4. De economische aspecten van nieuwe media 5. Groepsopdracht naar aanleiding van Free en Long Tale (Chris Anderson) 6. Huiswerk (op blog): - lees en vat samen: Free en Long Tale van Chris Anderson - reflectie op het idee van gratis content - reflectie op college en werkgroep 14
WEEK 7: TECHNIEK OF CULTUUR ALS DRIJVENDE KRACHTEN HOORCOLLEGE Gastcollege, gast wordt nog bekend gemaakt. WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk 3. Verandering: techniek of cultuur dominante factor? 4. Groepsopdracht: techniek versus cultuurverandering 5. Huiswerk: - reflectie op college en werkgroep - lezen en samenvatten <undo!> (Marc Deuze en Henk Blanken) - lezen en samenvatten Requiem voor het Boek (Fransisco van Jole) - lezen en samenvatten RFID, utopie of nachtmerrie? Getagd door het leven? (Richard de Boer) 15
WEEK 8: PUNTJES OP DE I IAM - V1 - BLOK 1 - CULTUUR & MEDIA - 2009/2010 HOORCOLLEGE Gastcollege, gast wordt nog bekend gemaakt. WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk 3. De puntjes op de i: het essay 4. Huiswerk: - reflectie op college en werkgroep - het essay 16
HET ESSAY Er bestaat geen eenduidigheid over wat een essay precies is. Wij kiezen hier voor de definitie die op Wikipedia te vinden is: Een essay is een beschouwende prozatekst of een artikel voor krant en tijdschrift, waarin de schrijver op een wetenschappelijk verantwoorde wijze zijn persoonlijke visie geeft op hedendaagse verschijnselen, problemen of ontwikkelingen. In het Engels verwijst de term meer in het algemeen naar een opstel of betoog. De Nederlandse betekenis komt echter van het Franse 'essai', wat zoiets betekent als probeersel. Tegenwoordig wordt het woord ook in Nederland nogal eens in de Engelse betekenis gebruikt, maar het gaat hier dus in principe om twee verschillende categorieën. Een essay is - in het vak Cultuur & Media - dus een persoonlijke op wetenschappelijk verantwoorde wijze geschreven beschouwing over een mediaonderwerp. Hoe je een essay het beste schrijft en welke structuur je het beste kunt hanteren behandelen we in week 4. Je essay dient minimaal aan de volgende eisen te voldoen: - het essay heeft een lengte van rond de 1200 woorden, - er dienen minimaal drie professionele bronnen worden gebruikt (waaronder Andrew Keens boek), - de bronnen worden op de juiste manier vermeld, - het onderwerp is afkomstig uit het nieuwe medialandschap, - het essay getuigt van een persoonlijke en doordachte visie, - het essay is geschreven in foutloos Nederlands. 17
LITERATUUR EN INSPIRATIE 18
LITERATUUR EN INSPIRATIE OP INTERNET Chris Anderson, Free, Hoe het nieuwe gratis de markt radicaal verandert, Nieuw Amsterdam, 2009. Gratis downloaden: http://www.nieuwamsterdam.nl/free Chris Anderson, The Long Tale, Wired Magazine, oktober 2004. http://www.wired.com/wired/archive/12.10/tail.html Chris Anderson, Free! Why $0,00 is the future of business, Wired Magazine, maart 2008. http://www.wired.com/techbiz/it/magazine/16-03/ff_free Matt Mason, Piraterij, Hoe Hackers, Punkkapitalisten En Graffitimiljonairs Onze Cultuur Remixen En De Wereld Veranderen, Lebowsk, Amsterdam, 2009. Gratis downloaden: http://www.lebowskipublishers.nl/result_titel.asp? T_Id=121&A_Id=148&A_Id2=&A_Id3= René Zwaap, Leven en lijden in de telecratie, Groene Amsterdammer, oktober 2001 (onder andere over Marshall McLuhan) http://www.groene.nl/2001/0140/rz_tv.html Theo Ploeg en Saskia Hoogerhuis, Hype 2.0: lang leve de surogaat vrijheid, cut-up.media, april 2008. (eveneens verschenen in Glamcult) http://cut-up.com/news/detail.php?sid=543 OVERIGE LITERATUUR (wordt uitgereikt in werkgroep) Marc Deuze en Henk Blanken, <Undo!>, PopUp: de botsing tussen oude en nieuwe media, Marc Deuze en Henk Blanken, Atlas Amsterdam, 2007. Richard de Boer, RFID, utopie of nachtmerrie? Getagd door het leven?, 54.780 Woorden over Nieuwe Media Cultuur in Nederland, Instituut voor Netwerkcultuur, 2007. Online lezen of downloaden kan ook: http://networkcultures.org/wpmu/krant/ Theo Ploeg, Gevaarlijk internet, cut-up.media, mei 2005. (eveneens verschenen in Glamcult) Theo Ploeg, Té gemakkelijk portret van een verloren generatie, cut-up.media, juni 2006. (eveneens verschenen in Glamcult) 19