Aan de gemeenteraad Registratienummer: GF11.20099 Datum: 8 november 2011 Agendapunt: 7 Portefeuillehouder: De heer S. Siebenga Behandelend ambtenaar: Mevrouw A. van der Roest Onderwerp: Beleidsmatige heroverweging Lokaal vervoer Voorstel: Het OV-deel van het Lokaal vervoer Heerenveen af schaffen aan het einde van de huidige consessie, 11 augustus 2012. Hiermee een bezuiniging realiseren van 210.000,- per jaar. Hiermee voldoen aan de bezuinigingstaakstelling van 150.000,- en een extra bezuiniging behalen van 60.000,-. Tegelijkertijd de jaarlijkse overschrijding van 100.000,- op Lokaal Vervoer oplossen. Overwegingen Inleiding Wat en hoe? Ontstaan lokaal vervoer Heerenveen In 1994 is de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG) gedecentraliseerd. Voorafgaand aan de decentralisatie is de discussie gevoerd of, en zo ja in welke mate, individuele verstrekkingen voor vervoersvoorzieningen kunnen worden vervangen door gebruik van een collectief vervoerssysteem. Om deze discussie te kunnen voeren is destijds een onderzoek uitgevoerd door verkeersadviesburo Diepens en Okkema. De resultaten van het onderzoek zijn in een contourennota Aanvullend Openbaar Vervoer Heerenveen beschreven. Daarnaast was op verkeersgebied toentertijd landelijk de insteek dat de automobiliteit teruggedrongen moest worden. In de nota stond het volgende beschreven: Het openbaar vervoer speelt een belangrijke rol bij het terugdringen van de groei van het autoverkeer. Een sterke verbetering en uitbreiding van het openbaar vervoer is hiervoor noodzakelijk. Bezuinigingen van de overheid maken het voor de vervoerbedrijven onmogelijk om overal openbaar vervoer in haar huidige vorm te handhaven. Naar aanleiding van deze ontwikkeling is de gemeente Heerenveen tot de slotsom gekomen dat het wenselijk is om voor de kern Heerenveen op korte termijn een aanvullende openbaar vervoersvoorziening op te starten in de vorm van aanvullend vervoer en aangepast vervoer. Wat is het? Het lokaal vervoer Heerenveen (hierna te noemen lokaal vervoer) is een combinatie van het wmo-vervoer (taxi) en openbaar vervoer (ov). Er zijn twee vervoersvarianten: van halte-tot-deur en van deur-tot-deur. Iedereen kan gebruik maken van deze vorm van vervoer. Het lokaal vervoer rijdt in de bebouwde kom van Heerenveen. Door de combinatie van ritten kunnen meerdere reizigers tegelijkertijd met lokaal vervoer reizen.
Sinds de invoering van de euro in 2002 kost een lokale rit voor de houder van een wmopas 1,-. Mensen zonder wmo-pas betalen 2,- voor het reizen met het lokaal vervoer. Bij de start in 1994 zijn in één jaar ongeveer 19.500 ritten gemaakt en de afgelopen jaren zijn dit circa 87.000 ritten. De verdeling van wmo-ritten en ov-ritten is als volgt: Jaar Wmo-ritten Ov-ritten 1994 2.500 16.900 2010 29.300 57.000 Uit een analyse van de ritten blijkt dat het gebruik in de wintermaanden twee keer zo hoog is al in de zomerperiode. Ook blijkt dat niet alleen ouderen gebruik maken van het lokaal vervoer. Ook studenten, scholieren en anderen maken gebruik van dit vervoer. Het huidige lokaal vervoer is samen met het leerlingenvervoer en het gymnastiekvervoer aanbesteed. Deze consessie loopt tot 11 augustus 2012, en wordt door taxibedrijf Oenema uitgevoerd. V&P nota Afgelopen juli (2011) heeft uw gemeenteraad de V&P nota vastgesteld. In het onderdeel de kanteling van de wmo is het lokaal vervoer meegenomen. Hieronder is de tekst te lezen zoals die terug te vinden is in het bijlagenboek van de V&P-nota. Het Lokaal Vervoer staat open voor iedere burger van Heerenveen die binnen de plaats Heerenveen wil reizen. Kaartjes kosten 2,- per rit. Burgers met een beperking kunnen via het Wmo-loket een pas krijgen waardoor ze voor 1,- per rit kunnen reizen. Het lokaal vervoer zorgt ervoor dat burgers met een beperking binnen de plaats Heerenveen kunnen reizen en wordt daarom deels betaald uite het Wmobudget. Kaartjes worden verkocht voor 2,- per rit, burgers met een Wmo-pas betalen 1,- per rit. Ongeveer 25 tot 30% van de ritten betreft burgers met een beperking. De prijzen zijn al jaren niet verhoogd en daarnaast is een subsidie van de provincie sinds enkele jaren weggevallen. Het lokaal vervoer is daardoor steeds minder kostendekkend geworden. Maatregel: Verschillende mogelijkheden worden onderzocht om de gewenste besparing te realiseren, variërend van helemaal stoppen met lokaal vervoer tot voortzetting maar met kostendekkende prijzen. Een beleidsmatige heroverweging van het lokaal vervoer is de basis voor de te nemen maatregel. Maatschappelijke effecten: De gemeente is niet verplicht om lokaal vervoer te hebben. De gemeente is wel verplicht om individuele vervoersvoorzieningen te verstrekken aan burgers met een beperking. Sinds de instelling van het lokaal vervoer in de jaren 90 van de vorige eeuw is er geen beleidsmatige evaluatie geweest. Deze evaluatie komt er in 2011, waarna een besluit over het (voorzetten van) lokaal vervoer genomen kan worden. Daarbij moet men wel bedenken dat er altijd een vervoersvoorziening beschikbaar zal moeten zijn voor burgers met een beperking. Voor het doelgroepenvervoer en lokaal vervoer is een contract gesloten dat loop tot augustus 2012. Besluiten over het lokaal vervoer zullen invloed hebben op een eventuele nieuwe aanbesteding en de daarmee gemoeide bedragen. Vóór augustus 2012 is nog geen besparing te realiseren. Financiële effecten: 150.000,- in 2014 en 2015 BIJLAGENBOEK V&P-NOTA 2011 In de V&P nota 2011 is aangegeven dat een beleidsmatige heroverweging als basis dient voor de bezuiniging. Het wmo-deel in welke vorm dan ook is een wettelijke verplichting. Het ov-deel van het lokaal vervoer is geen verplichting maar een luxe voorziening. Omdat het wmo-deel verplicht is en ook een jaarlijkse overschrijding kent wordt de bezuiniging op het ov-deel behaald. In dit voorstel wordt verder ingegaan op het ov-deel. Het lokaal vervoer heeft een bezuinigingstaakstelling van 150.000,- voor de jaren 2014 en 2015 (en verder). Daarnaast heeft u bij de vaststelling van de V&P nota (punt 2) afgelopen juli, besloten om de kosten van de open einde regelingen te beheersen.
Probleemstelling In de begroting is voor het jaar 2010 334.087,- opgenomen voor het ov-deel lokaal vervoer. Hierin zijn de daadwerkelijke opbrengsten van de kaartjes van circa 122.513,- meegenomen. De kosten voor de uitvoering van dit onderdeel waren in 2010 449.840,-. Vanaf 2008 zien we een jaarlijks tekort van ongeveer 100.000,-. Omschrijving Bedrag Budget 334.087 1 Realisatiekosten 449.840 Saldo -115.753 CIJFERS OV-DEEL 2010 Voor 2008 werd van de provincie een jaarlijkse subsidie verkregen van ongeveer 100.000,-. Deze subsidie werd verstrekt sinds 2002 omdat de gemeente een deel van het vervoer overnam van de provincie. Destijds is aangegeven dat het niet duidelijk was hoelang de subsidie verstrekt zou gaan worden. In de jaren met de subsidie van de provincie was het lokaal vervoer (ov-deel) kosten dekkend. Uiteindelijk is in 2008 de subsidie gestopt. Door het stopzetten van de provinciale subsidie is er een jaarlijks tekort ontstaan. Daarbij moet vanaf 2014 een jaarlijkse bezuiniging gehaald worden van 150.000,-. Aangezien de huidige consessie van het lokaal vervoer stopt op 11 augustus 2012, is nu het moment om de beleidsmatige heroverweging lokaal vervoer te maken. Analyse Lokaal vervoer Heerenveen is opgericht in een tijd waarin men de insteek had om de automobiliteit terug te dringen. De afgelopen jaren is gebleken dat de automobiliteit niet is afgenomen maar flink is toegenomen. Met het invoeren van het lokaal vervoer hebben we niet kunnen voorkomen dat de automobiliteit is gestegen. Het ov-deel van het lokaal vervoer is een aanvullend openbaar vervoerssysteem en is zeer uniek in Nederland. Grote steden kennen een eigen stadsdienst met haltes. In Heerenveen worden mensen van deur naar deur gebracht, binnen het gestelde gebied. Iedereen kan gebruik maken van dit systeem. De kosten voor dit unieke systeem komen voor rekening van de gemeente. De provincie geeft hiervoor geen subsidie (meer) mede omdat de reguliere streeklijnen van openbaar vervoersysteem Heerenveen voldoende bedienen. Afstanden tot 5 km zijn makkelijk af te leggen met de fiets, zoals ook de provincie aangeeft in haar fietsbeleid Fytslan Fryslan. In Heerenveen is voor een ieder een bushalte goed te bereiken. Voor mensen die minder mobiel zijn geldt dat ze in aanmerking kunnen komen voor een wmovervoersvoorziening. Het lokaal vervoer Heerenveen is in deze tijd een luxe voorziening die de gemeente biedt aan haar inwoners en aan de bezoekers van de gemeente Heerenveen. Het systeem en de kaartprijs van Lokaal Vervoer Heerenveen is in de loop van de jaren nauwelijks veranderd. In deze economische tijden moet de vraag gesteld worden of een dergelijke voorziening nog wel past. Moet de gemeente een dergelijke voorziening bieden of moet de zelfredzame inwoner zich op dit gebied zelf redden. Mensen die een vervoersvoorziening nodig hebben, kunnen terugvallen op de wmo-vervoersvoorziening. Zoals in de probleemstelling al is aangegeven, is het financieel nodig om het lokaal vervoer nader te bekijken. De opdracht is een structurele bezuiniging van 150.000,- per jaar (vanaf 2014) en het jaarlijkse tekort van 100.000,- wegwerken. Het verhogen van het tarief voor de kaartjes is een voor de hand liggende maatregel. In onderstaande tabel zijn 3 varianten aangegeven, met verschillende tarieven voor de kaartjes. In de 1 Inclusief opbrengsten kaartverkoop
varianten is uitgegaan van een gelijkblijvend aantal te verkopen kaartjes. Omschrijving Variant 2,- tarief Variant 4,- tarief Variant 6,34 tarief udget 211.500,- 211.500,- 211.500,- Opbrengst kaartjes 122.500,- 245.000,- 388.500,- Realisatie kosten 450.000,- 450.000,- 450.000,- Saldo - 116.000,- 6.500,- 150.000,- De 2,- variant is het huidige systeem. Door het verhogen van de ritprijs naar 4,- wordt de jaarlijkse overschrijding van 100.000,- opgelost. Met een tarief van 6,34 kan naast het verdwijnen van de jaarlijkse overschrijding de bezuinigingstaakstelling van 150.000,- gehaald worden. Echter door het invoeren van het tarief van 6,34 zal het aantal ritten sterk afnemen waardoor het tarief nog meer verhoogd moet worden om de taakstelling te kunnen halen. De tarieven van de gewone taxi zijn dan weer goedkoper dan de gemeentelijke voorziening. Het realiseren van de bezuinigingstaakstelling van 150.000,- en het oplossen van de jaarlijkse overschrijding van 100.000,- is alleen haalbaar bij afschaffing van het lokaal vervoer. Door de afschaffing zullen meer mensen een beroep gaan doen op de wmovervoersvoorziening. De huidige aanbesteding van het lokaal vervoer (wmo en ov deel), gymnastiekvervoer en het leerlingen vervoer loopt tot 11 augustus 2012. Een half jaar voor het eindigen van de consessie moet aangegeven worden of gebruik gemaakt wordt van de optie tot verlenging van een jaar. Voor 11 februari 2012 moet duidelijk zijn of het ov-deel van het lokaal vervoer stopt. Bij het stoppen van het lokaal vervoer wordt vanaf 11 augustus 2012 de bezuinigingstaakstelling van 150.000,- en een extra bezuiniging van 60.000,- gehaald 2. (In totaal wordt 210.000,- bezuinigd). Daarnaast vindt vanaf die datum geen overschrijding meer plaats. De bezuinigingstaakstelling staat voor 2014 ingepland. Het doorzetten van het ov-deel lokaal vervoer tot 2014 betekent dan dat tot 2014 een jaarlijkse overschrijding van minimaal 100.000,- plaatsvindt. Voor deze overschrijding is geen dekking. Bij ongewijzigd wmo-beleid en op basis van de huidige aanbestedingsprijzen wmovervoer zal het afschaffen van het lokaal vervoer leiden tot een uitzetting. De volume gevolgen hiervan zijn echter nog niet goed in te schatten. Met de nieuwe wmobeleidsregels (kanteling) willen we het gebruik van voorzieningen terugbrengen. Wij verwachten derhalve dat dit budgettair gaat verlopen. Zekerheid hierover is nu nog niet te geven. Indien dit volume effecten gaat geven komen wij hierop terug in de berap. Conclusie Het lokaal vervoer Heerenveen, en het openbaar vervoer in zijn geheel, hebben niet gezorgd voor een vermindering van de automobiliteit. Het is een luxe voorziening (op kosten van de gemeente) die door iedereen te gebruiken is. Een zelfredzame inwoner moet zich in deze huidige tijd op het gebied van vervoer zelf kunnen redden. Mensen die echt een gemeentelijke vervoersvoorziening nodig hebben kunnen terugvallen op de wmo-voorziening. De bezuinigingstaakstelling van 150.000,- en het stoppen van de jaarlijkse overschrijding van 100.000,- is alleen haalbaar bij afschaffing van het lokaal vervoer. Bij het stoppen van het lokaal vervoer wordt vanaf 11 augustus 2012 de bezuinigings-taakstelling van 150.000,- en een extra bezuiniging van 60.000,- gehaald 3. (In totaal wordt 210.000,- bezuinigd). Het juiste moment om het ov-deel van het lokaal vervoer af te schaffen is 11 augustus 2012, bij afloop van de huidige consessie. 2 Budget begroting exclusief kaartopbrengst minus bezuinigingstaakstelling 3 Budget begroting exclusief kaartopbrengst minus bezuinigingstaakstelling
Communicatie: Taxibedrijf Oenema die nu het lokaal vervoer verzorgt, is apart ingelicht. Daarnaast is de participatieraad geïnformeerd over het voornemen van het college. Nadat uw raad besloten heeft tot afschaffing van het ov-deel van het lokaal vervoer zal dit duidelijk in Crackstate Nys en de website gepubliceerd worden. Waarbij de nadruk zal liggen op het feit dat voor de mensen die het echt nodig hebben een wmo-vervoersvoorziening aanwezig is. Vervolgproces nvt Millenniumparagraaf Dit voorstel heeft geen betrekking op de doelstellingen van Heerenveen als millenniumgemeente. Ter inzage liggende stukken: B&W - besluit van 8 november 2011 Het college van burgemeester en wethouders van Heerenveen, de secretaris, de burgemeester, de heer F.H. Perdok de heer T.J. van der Zwan
Gemeenteraad Onderwerp: Beleidsmatige heroverweging Lokaal vervoer Registratienummer: GF11.20099 De raad van de gemeente Heerenveen; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 8 november 2011; BESLUIT: Het OV-deel van het Lokaal vervoer Heerenveen af schaffen aan het einde van de huidige consessie, 11 augustus 2012. Hiermee een bezuiniging realiseren van 210.000,- per jaar. Hiermee voldoen aan de bezuinigingstaakstelling van 150.000,- en een extra bezuiniging behalen van 60.000,-. Tegelijkertijd de jaarlijkse overschrijding van 100.000,- op Lokaal Vervoer oplossen. Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 8 december 2011. De griffier, De voorzitter, Mevrouw W.J.M.A. Jansen de heer T.J. van der Zwan