Opbrengst en kwaliteit van halfvroege en late rassen

Opbrengst en kwaliteit van halfvroege en late rassen V. De Blauwer (Inagro), A. Demeyere (VOADLO), P. Vermeulen (VTI), D. Martens (LTCW), D. Cauffman (PIBO) Samenvatting Met uitzondering van één proefperceel konden alle rassenproeven eerste helft april geplant worden. Daarna volgende een nat en koud voorjaar. Hierdoor verliep de opkomst eerder traag. Het gevolg was lagere opbrengsten en minder grove knollen. De droge maand augustus zorgde bij de late rassen (friet en chips) voor hoge onderwatergewichten en bijgevolg ook een hoge blauwgevoeligheid. In WaterlandOudeman lag het onderwatergewicht wel zeer hoog. De frietkwaliteit was overal zeer goed met uitzondering van Poperinge. Op deze locatie viel ook de chipskwaliteit tegen. De vele droge stof in de knollen zorgde bij verschillende rassen voor een minder goede smaak na koken (te melig en droog). Bij de versmarktrassen lagen de onderwatergewichten dan weer aan de lage kant, vooral in Tielt. De smaak na koken was dan ook vaak ondermaats. Proefopzet In 2012 werden op 8 locaties in Vlaanderen rassenproeven aangelegd in het kader van het Programma Landbouwcentrum Aardappelen. Op 6 locaties lagen telkens 10 of 11 frietrassen met op 3 plaatsen ook nog 6 chipsrassen erbij. Versmarktrassen lagen met 10 of 11 rassen op 2 locaties. De twee vroege frietrassen lagen op één proefplaats. De rassenproeven werden geplant tussen 28 maart en 17 april 2012, met uitzondering van één perceel dat pas na de overvloedige neerslag kon geplant worden (28 mei). Er werd gebruik gemaakt van groot pootgoed en de plantafstand in de rij werd aangepast per ras: 33 à 40 cm voor frietrassen, 33 cm voor chipsrassen en 30 à 34 cm voor versmarktrassen. De bemesting gebeurde op basis van een grondontleding (Bodemkundige Dienst van België). Dit werd aangepast per ras. De frietrassen Compass, Eurostar, Grandeur, Lacetta, Navigator en Performer en de chipsrassen kregen 20 eenheden stikstof/ha minder dan Bintje. Het pootgoed werd niet behandeld tegen lakschurft. De lakschurft aantasting was voor alle rassen zeer beperkt. Vele rassen die werden opgenomen in de proeven zijn resistent tegen het aardappelcysteaaltje Globodera rostochiensis pathotype 1 en 4 (Ro1,4). Het telen van een ras dat resistent is tegen de pathotypes 1 en 4 van G. rostochiensis leidt tot een daling van dit pathotype met maximaal 80%. Bij de teelt van vatbare rassen op besmette grond, vermeerdert de aaltjespopulatie sterk. Enkele rassen zijn eveneens resistent tegen het aardappelcysteaaltje Globodere pallida pathotype 2 en/of 3. Tijdens het groeiseizoen werden de rassen opgevolgd op het veld en beoordeeld op diverse gewaskenmerken (opkomst, gewasstand, bloei, afrijping, ). Bij de versmarktrassen worden tussentijds stalen genomen om ervoor te zorgen dat de knollen niet te grof groeien (vermarktbare sortering 30 60mm). Indien een voldoende grove sortering en onderwatergewicht werd behaald, werden deze rassen doodgespoten. Na de oogst werden opbrengst, sortering, onderwatergewicht, drijvers, blauwgevoeligheid, knolkenmerken, kook en frietkwaliteit bepaald. Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 1

Tabel 1 Proefomstandigheden industrierassen en rassen voor versmarkt Proefplaats Melkwezer Poperinge Zwalm St.Niklaas WOudeman Zonnebeke Tielt Tongeren Grondsoort zandleem lichte leem leem lichte zandleem polder lichte leem zandleem lichte leem Proefnemer 1 VO VTI VO LTCW PCA Inagro Inagro PIBO Rassen in proef friet friet/chips friet friet friet/chips friet/chips friet/vers vers Bemesting Adv ies referentie: 207 162 207 220 190 90 180 150 (kg/ha) Organisch (v oorjaar) 28 ton ZDM 4 12 ton RSM 35 ton RDM N 78 86 77 P 2O 5 33 35 45 K 2O 200 73 78 147 Mineraal (kg/ha) N 197/207 142/162 207/215 82/60 170/190 78/98 92 70 P 2O 5 / 31,5 K 2O 300 200 165 112 150 150 200 MgO 55 50 Plantdatum 16 apr 28 mei 17 apr 16 apr 2 apr 16 apr 5 apr 28 mrt Loofdoding 25 sep 6 okt 18 sep 10 sep 6 sep 28 sep 19 jul (2), 25 jul en 14 aug 9 aug Oogst 23 okt 13 nov 9 okt 15 okt 19 sep 23 okt 11 sep 17 sep 1 Proefnemers: LCA 2012 VO: Vlaamse ov erheid, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling, Leuven Inagro, Rumbeke Beitem PCA: Interprov inciaal Proefcentrum voor de Aardappelteelt, Kruishoutem VTI: Land en Tuinbouw school, Vrij Technisch Instituut, Poperinge LTCW: Land en Tuinbouwcentrum Waasland, Technisch Instituut St.Isidorus, St.Niklaas PIBOPHL: Provinciaal Instituut voor Biotechnisch Onderwijs, Provinciale Hogeschool Limburg, Departement Biotechniek, Tongeren 2 De v roegste rassen w erden op 19 juli doodgespoten; de laatste op 14 augustus 3 RDM: runderdrijfmest; RSM: runderstalmest; VMM: v arkensmengmest; VDM: v arkensdrijfmest 4 v arkensdrijfmest gegev en in aug 2011 Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 2

Tabel 2 Pootgoedkenmerken industrierassen en rassen voor versmarkt Ras Kweekbedrijf Potermaat Aantal poters Plantafstand Lakschurft Resistentie* voor Industrierassen: friet pootgoed (mm) per kg in de rij (cm) index (0100)** aardappelcystenaaltjes Bintje diverse 35/45 18,1 40 1,5 vatbaar Compass HZPC 35/50 16,2 36 2,0 Ro1,4 Dione HZPC 35/50 14,8 36 1,5 Ro1,4,5 Eurostar KWS Potato 35/50 14,2 33 8,0 Ro1 Pa2,3 Excellent Agrico 35/50 17,1 33 5,0 Ro1,4 Fontane Agrico 35/50 19,1 33 4,0 Ro1,4 Grandeur Stet 35/50 10,7 36 1,5 Ro1,4 Lacetta Semagri 35/50 12,0 33 1,5 Ro1,4 Lady Anna Meijer 35/50 14,1 40 3,5 Ro1,2, 3 Pa2 Navigator HZPC 35/50 15,6 36 3,5 vatbaar Performer Agrico 35/50 14,0 33 6,5 Ro1,4 Pa2,3 Roy al Danespo 35/50 17,6 36 2,5 Ro1,4 Industrierassen: chips Lady Claire Meijer 35/50 17,4 33 6,0 Ro1,4 Crisper KWS Potato 35/50 16,7 33 8,0 Ro1,4 Crisps4all HZPC 35/50 13,6 33 2,0 Ro1 5, Pa2 Lady Lenora Meijer 35/50 17,2 33 1,5 Ro1,4 Taurus HZPC 35/50 18,1 33 0,5 Ro1 5 Vroege frietrassen Première diverse 35/50 16,9 38 3,5 Ro1,4 Ambassador Agrico 35/50 14,6 38 4,5 Pa2,3 Rassen voor versmarkt: vastkokend Nicola Van Rijn 35/50 16,4 34 2,0 Ro1,4 Alexandra Europlant 35/50 15,4 30 4,5 Ro1,4,5 Ballerina Danespo 35/50 17,5 30 0,0 vatbaar Belana Europlant 35/50 17,6 30 4,0 Ro1,4 Cilena Europlant 35/50 17,8 34 4,0 Ro1,4 Erika Agrico 35/50 12,5 30 2,0 Ro1,4 Ingrid HZPC 35/50 10,8 28 9,0 Ro1,4 Inova KWS Potato 35/50 12,9 30 5,0 Ro1,4 Marilyn HZPC 32/40 20,1 30 5,5 Ro1,4 Obama Selectiebedrijf Kooij 35/45 18,4 30 0,5 Ro1,4,5 Saline HZPC 35/50 13,7 30 3,0 Ro1,4 * Ro1,4: Globodera rostochiensis pathotype 1 en 4; Ro15: Globodera rostochiensis pathotype 1 tot en met 5 LCA 2012 Pa2,3: Globodera pallida pathotype 2 en 3 ' : niet gekend ** Lakschurft met 0 = geen aantasting tot 100= zwaar aangetast Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 3

Frietrassen In Melkwezer, Poperinge, Zwalm, SintNiklaas, WaterlandOudeman en Zonnebeke werden telkens 10 of 11 frietrassen aangelegd. Het ras Bintje werd als standaard genomen. Daarnaast is Fontane het meest geteelde ras na Bintje. De opbrengsten van de referentierassen waren vergelijkbaar met de praktijkvelden. De opbrengsten in WaterlandOudeman vielen wel tegen. Het voorjaar werd gekenmerkt door veel neerslag waardoor op die locatie het rijenfrezen na planten niet tijdig kon plaatsvinden. De grofte van de partijen viel in 2012 lager uit door het slechte weer na planten (trage groei) en/of late plantdatum (weinig groeidagen). De onderwatergewichten lagen aan de hoge kant. Enkel in Melkwezer en Poperinge bleef het onderwatergewicht gemiddeld over de rassen heen onder 400 g/5kg. In WaterlandOudeman waren de onderwatergewichten dan weer zeer hoog. Dit ging natuurlijk gepaard met hoge blauwgevoeligheden. De frietkwaliteit was overal goed tot zeer goed uitgezonderd in Poperinge. Ook de kwaliteit van de chips viel daar tegen. De smaak na koken was gemiddeld over de rassen heen vergelijkbaar met de voorbije 2 jaar. Bintje Bintje blijft nog steeds het referentieras in België. De nettoopbrengst (sortering +35mm zonder afval) kwam uit op gemiddeld 56,8 ton/ha met 74% in de sortering +50mm. Deze opbrengst (onder ideale omstandigheden) is verglijkbaar met een opbrengst van 45,4 ton/ha na aftrek van 20% voor invloed van kopakkers, spuitsporen, De opbrengst van Bintje op de diverse proefvelden lag lager dan de voorbije twee jaar (9 ton t.o.v. 2011 en 1 ton t.o.v. 2010). De knollen hadden eenzelfde grofte als in 2010. Bintje vormde het meest aantal knollen per struik nl. 18. Het onderwatergewicht bedroeg gemiddeld 405 g/5kg wat een hoog cijfer is voor Bintje. Enkel in Melkwezer werden veel drijvers gevonden (12%) met een te laag onderwatergewicht. Bintje bleek nogmaals een relatief blauwgevoelig ras te zijn. Bintje scoorde met 270 op een schaal van 0 = niet blauwgevoelig en 400 = zeer blauwgevoelig de op één na hoogste index. Zijn frietkwaliteit was gemiddeld (zeer) goed. Ook de smaak na koken was (zeer) goed met een score van 6,6 en scoort hiermee het best van alle frietrassen. Compass Compass werd voor het tweede jaar op rij in de rassenproeven opgenomen. Volgens het kweekbedrijf is dit ras te vergelijken met Fontane. Gemiddeld over de 6 proefplaatsen heen bracht Compass 12% meer op dan Bintje en 8% meer dan Fontane. 84% zat in de grove sortering +50 mm. Ook in 2011 lag de opbrengst en grofte hoger dan de referenties. Zijn onderwatergewicht was vergelijkbaar met deze van Bintje terwijl zijn blauwgevoeligheid wel iets lager lag. De frietkwaliteit was gemiddeld zeer goed. De smaak na koken was echter net voldoende (5,5). Compass is gevoelig voor metribuzin. Dione Dione is één van de nieuwe rassen in proef en hoort thuis in het Innovatorsegment. Over de locaties heen was zijn opbrengst vergelijkbaar met Bintje. Slechts op twee locaties werd een duidelijke meeropbrengst waargenomen. Door zijn zeer lage knolaantal (7 knollen per struik) behoorde 90% tot de grove sortering. Dione haalde een voldoende hoog onderwatergewicht van gemiddeld 421 g/5kg. Op vlak van blauwgevoeligheid scoorde dit ras een index van 248. Zijn bakkleur was zeer goed, maar zijn smaak na koken was onvoldoende (4,7) en de op één na laagste van de rassen in proef. Dione bleek gevoelig voor grauwverkleuring na koken. Eurostar Voor Eurostar was 2012 het tweede proefjaar. Op de 4 proefplaatsen waar dit ras werd geplant werd een opbrengst behaald vergelijkbaar met die van Bintje, maar met meer grove knollen (83%). Zijn knolaantal was zowel in 2011(9) als 2012 (13) dezelfde als bij Fontane. Vandaar dat Eurostar ook op 33 cm in de rij wordt geplant. Er werd een gemiddeld onderwatergewicht van 400 g/5kg behaald, wat iets lager is dan Bintje. Hierdoor lag ook zijn blauwgevoeligheid een stukje lager (index: 192). Net zoals de meeste andere rassen was de frietkleur van Eurostar zeer goed. Op vlak van smaak na koken behoorde dit ras tot de betere in 2012 Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 4

(6,1); dit in tegenstelling tot 2011. Voor het tweede jaar werden soms enkele knollen met roestvlekken in het vruchtvlees gevonden. Eurostar is resistent tegen G. rostochiensis en pallida (pathotype 2 en 3). Excellent Excellent werd voor het derde jaar op rij meegenomen in de proeven. Het kweekbedrijf profileert dit ras vooral als thuisfriet. Zijn opkomst verloopt eerder traag. Zowel qua opbrengst (+35mm) als qua grofte was Excellent vergelijkbaar met Bintje. De minopbrengst bleef beperkt tot 2%. Enkel in 2010 werd een meeropbrengst waargenomen. Excellent vormt minder knollen dan Bintje en meer dan Fontane, maar werd toch op een nauwere plantafstand van 33 cm geplant. Excellent haalde een onderwatergewicht van gemiddeld 383 g/5kg, wat laag was in vergelijking met andere rassen. Hierdoor lag ook zijn blauwgevoeligheid een stuk lager. De frietkleur was zeer goed en voor smaak na koken scoorde hij gemiddeld t.o.v. de andere rassen in de proef. Op vlak van kwaliteit worden hiermee de resultaten van voorgaande jaren bevestigd. Excellent is zeer gevoelig voor metribuzin. Fontane Fontane is na Bintje het meest geteelde bewaarras in Vlaanderen. Bij oogst 2012 werd een meeropbrengst t.o.v. Bintje behaald van 4% met slechts 74% in de sortering +50mm. Door zijn lager knolaantal is een nauwe plantafstand noodzakelijk om voldoende kilo s te produceren en holheid te voorkomen. In 2012 hadden we te maken met een goede knolzetting waardoor er minder grove knollen waren. Fontane haalde zoals gewoonlijk een hoog onderwatergewicht van 432 g/5kg. Zijn index voor blauwgevoeligheid bedroeg 230. Zijn frietkleur was zeer goed, maar de smaak na koken was maar net voldoende. De tegenvallende smaak had vooral te maken met het hoge onderwatergewicht waardoor de knollen vaak te bloemig en droog waren. Grandeur Grandeur lag voor het tweede jaar in proef en wordt door het kweekbedrijf naar voorgeschoven als thuisfriet (cfr. Excellent). Zijn opkomst verloopt iets trager. Net zoals in 2011 haalde Grandeur opnieuw een zeer hoge opbrengst van +31% t.o.v. Bintje met een grofte van 84%. Maar Grandeur behaalde het laagste onderwatergewicht met een gemiddelde van 382 g/5kg. Er werden drijvers (bij dichtheid 1,06 g/l) teruggevonden op elk proefveld. Met dit lage onderwatergewicht lag zijn blauwgevoeligheid ook het laagst op een een index van 140. Ook voor zijn frietkwaliteit scoorde Grandeur het minst met een aanvaardbare bakkleur, de meeste bruine en meeste heterogene frieten. Op vlak van smaak na koken scoorde dit ras wel goed (6,2). Maar door zijn lage onderwatergewicht waren de knollen vaak week. Lacetta Lacetta lag voor de derde maal in proef. Wegens zijn lage knolaantal werd dit ras ook nauw geplant (33 cm). Door de goede knolzetting in 2012 werden toch wel 15 knollen per struik gevormd. Gemiddeld gezien was de opbrengst (+35mm) dezelfde als bij Bintje met slechts 72% grove knollen. De andere proefjaren werd er afwisselend een min of meeropbrengst t.o.v. de referentie gezien. Lacetta haald een goed onderwatergewicht van 412 g/5kg. Voor blauwgevoeligheid haalde dit ras een index van 198. Zijn frietkwaliteit behoorde tot de beste. Zijn smaak na koken kan als net goed bestempeld worden (5,9). Op vlak van kwaliteit was dit vergelijkbaar met 2010 en 2011. Lacetta bleek de voorbije jaren gevoelig voor doorwas. In 2012 werden enkele knollen met roestvlekken gevonden. Lady Anna Lady Anna werd eveneens voor het derde jaar op rij beproefd (kruising van Fontane). Net als Bintje werd dit ras geplant op 40 cm. Lady Anna had wel minder knollen per struik namelijk 12. Net zoals de voorbije jaren kende dit ras een trage opkomst. Lady Anna haalde dan eenzelfde opbrengst (+35mm) als Bintje met slechts 66% grove knollen. Wel typisch voor dit ras is zijn lange knolvorm wat hogere rendementen geeft in de verwerking. Dit alles bevestigt de resultaten van voorgaande jaren. Lady Anna haalt steeds een voldoende hoog onderwatergewicht (gemiddeld 435 g/5kg). In verhouding hiermee valt de blauwgevoeligheid nog mee (index 235). De smaak na koken was goed en zijn frietkleur zelfs zeer goed. Hiermee wordt zijn goede kwaliteit nogmaals aangetoond. Daarnaast is Lady Anna resistent tegen G. rostochiensis en G. Pallida (pathotype 2). Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 5

Navigator Navigator is één van de nieuwe rassen in proef. Dit ras kende een vlotte opkomst. Navigator haalde dan ook een meeropbrengst van 21% met een goede grofte van 87%. Zijn onderwatergewicht was echter laag in vergelijking met de andere rassen met een gemiddelde van 383 g/5kg. Hierdoor viel zijn gevoeligheid voor blauw goed mee (index van 203). Zijn frietkwaliteit was zeer goed en zijn smaak na koken lag op een gemiddeld niveau voor 2012. Navigator is vrij gevoelig voor metribuzin. Performer Performer is eveneens een nieuw ras en behoort tot het Innovatorsegment. Dit ras werd op drie proefvelden geplant. Op twee locaties haalde het een meeropbrengst, maar op één plaats (zandgrond) een grote minopbrengst t.o.v. Bintje. Performer was wel grof met 91% in de sortering +50mm. Dit ras werd net als Fontane op 33 cm in de rij geplant om holle knollen te voorkomen. Zijn onderwatergewicht was op de drie locaties meestal vergelijkbaar met Bintje, maar met een lagere blauwgevoeligheid. Zijn bakkleur was zeer goed, maar zijn smaak na koken viel tegen (4,8). Door zijn lage onderwatergewicht waren de aardappelen nogal week. Perfomer is vrij gevoelig voor metribuzin, maar een grote troef is zijn resistentie tegen G. rostochiensis en pallida (pathotype 2 en 3). Royal Ook Royal ligt voor het derde jaar in de diverse rassenproeven. Dit ras zou zowel geschikt zijn voor friet als chips. Aangezien de chipskwaliteit in 2010 tegenviel en zijn zeer grove knollen werd Royal enkel nog als frietras beproefd. Dit ras heeft wel een ronde knolvorm wat ook blijkt uit het hogere knolaantal per meter. Opnieuw was Royal een zeer productief ras in deze proeven met een meeropbrengst van 21% en 93% +50mm. Zijn knolaantal was beperkt tot 11 per struik. Royal haalde een hoog onderwatergewicht van 436 g/5kg. De index voor blauwgevoeligheid was 316, wat de hoogste index was in deze proeven. De smaak na koken was echter onvoldoende (4,3) en de laagste van alle rassen. De aardappelen waren melig en gevoelig voor grauwverkleuring na afkoelen. Zijn frietkwaliteit was wel zeer goed (2,3). Ook de voorbije jaren kwamen we op vlak van kwaliteit tot hetzelfde besluit. Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 6

Chipsrassen De eisen die gesteld worden aan chipsaardappelen zijn streng. De ronde knollen dienen zo veel mogelijk van de sortering 35/70 mm te zijn. Het onderwatergewicht moet minstens 400 g/5kg bedragen en de bakkleur moet nog beter zijn dan die van frietrassen. In 2012 werden 5 chipsrassen aangeplant in Poperinge, WaterlandOudeman en Zonnebeke. Bij de opbrengsten waren er zeer grote verschillen tussen de drie proefvelden met hoge opbrengsten in Poperinge en tegenvallende opbrengsten in WaterlandOudeman. De onderwatergewichten waren overal voldoende hoog tot zelfs zeer hoog in WaterlandOudeman. Het uitzicht en de smaak van de chips was in 2012 minder goed dan de voorbije jaren en viel vooral in Poperinge tegen. Lady Claire Het middenvroege chipsras Lady Claire is geschikt voor lange bewaring en is hier het referentieras. De nettoopbrengst was gemiddeld 50 ton/ha met 99% van de aardappelen die tot de sortering 3570mm behoorden. Deze proefopbrengst is vergelijkbaar met een opbrengst van 40 ton/ha (na aftrek van 20% voor invloed van kopakkers, spuitsporen, ). Dit is een opbrengst vergelijkbaar met 2011 en een stuk hoger dan in 2010. Lady Claire haalde een onderwatergewicht van gemiddeld 424 g/5kg. Zijn index voor blauwgevoeligheid lag op 228. De kwaliteit was in 2012 niet al te best maar Lady Claire bleek wel op verschillende vlakken de beste van alle rassen in proef. Crisper Het chipsras Crisper lag voor het derde jaar in proef en haalde nog maar eens een meeropbrengst van 17%. Crisper is het enige chipsras in deze proeven die een hogere opbrengst (+35mm) behaalde dan Lady Claire. Er zaten wel minder knollen in de vermarktbare sortering (3570 mm), namelijk 86%. De andere knollen waren té grof (+70 mm). Op vlak van de vermarktbare sortering (3570 mm) scoort Crisper toch nog net iets hoger dan Lady Claire. Het onderwatergewicht van Crisper bedroeg 456 g/5kg. Crisper was echter wel heel blauwgevoelig (index 370) net als de voorbije jaren in proef. De kleur, het uitzicht en de smaak van de chips scoorde minder dan bij de referentie. Ook de voorbije jaren deed Crisper het op vlak van kwaliteit minder goed dan de referentie. Crisps4all Voor Crisps4all was 2012 het tweede proefjaar. Dit ras kende opnieuw een trage opkomst. In tegenstelling tot 2011 werd dit keer een opbrengst genoteerd die 10% lager lag t.o.v. Lady Claire. 85% zat in de sortering 3570 mm. Door het lage knolaantal per struik groeiden de knollen iets te grof uit. Crisps4all wordt bestempeld als een ras met een hoog droge stof gehalte. Dit was ook duidelijk in de rassenproeven met een gemiddeld onderwatergewicht van 467 g/5kg. Daarnaast lag de blauwindex op 262 wat lager was dan bij andere rassen dit jaar (met lager onderwatergewicht). Wat betreft kwaliteit van de chips scoorde Crisps4all even goed als Lady Claire. Hiermee wordt zijn goede kwaliteit bevestigd. Crisps4all is zowel resistent voor G. rostochiensis (pathotype 5) als voor G. pallida. Lady Lenora Lady Lenora werd voor het derde jaar opgenomen in deze rassenproeven en kent een vlotte opkomst en groei. Dit ras haalde in 2012 een vergelijkbare opbrengst als Lady Claire zowel voor de sortering +35mm als voor 3570 mm. Lady Lenora vormde evenveel knollen per struik als Lady Claire (16). Ook de voorbije 2 jaar verschilde zijn opbrengst niet veel van de referentie (licht min of meeropbrengst). Lady Lenora haalde een hoog onderwatergewicht van 458 g/5kg. Zijn blauwgevoeligheid was de laagste van alle chipsrassen in proef. Voor de kleur, het uitzicht en de smaak van de chips scoorde dit ras echter het minst goed dit jaar. De voorbije jaren scoorde Lady Lenora gematigd op het vlak van kwaliteit. Taurus Taurus is de enige nieuwkomer bij de chipsrassen. Dit ras wordt gekenmerkt door een trage, onregelmatige opkomst. Op het proefveld in WaterlandOudeman was de opkomst onvoldoende om mee te nemen in de resultaten van de opbrengst. Gemiddeld over de twee overige proefplaatsen werd een kleine minopbrengst (+35 mm) genoteerd van 4% t.o.v. Lady Claire. Maar slechts 81% zat in de sortering 3570 mm. Dit ras vormde een kleiner aantal knollen per struik (11). Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 7

Taurus had een onderwatergewicht van 439 g/5kg. Dit ras is gekend als blauwgevoelig en dit werd ook duidelijk in deze rassenproeven. Zijn chipskwaliteit was gematigd. Vroege frietrassen In 2012 werden 2 vroege frietrassen in proef aangelegd in Tielt. Het waren de rassen Première (referentie) en Ambassador. De rassen werden half augustus geloofdood (na 131 groeidagen). De nettoopbrengst van Première (sortering +35mm zonder afval) kwam op 49,7 ton/ha met 82% in de grove sortering +50mm. Deze opbrengst is vergelijkbaar met een opbrengst van 39,8 ton/ha na aftrek van 20% voor invloed van kopakkers, spuitsporen, De opbrengst van Ambassador lag 13% lager met slechts 68% in de grove sortering. In 2011 daarentegen haalde Ambassador een grotere opbrengst dan Première. Beide rassen werden op dezelfde afstand geplant en haalden evenveel knollen per struik. Het aantal stengels per struik lag wel een stuk hoger bij Première. Première haalde met 384 g/5kg een iets hoger onderwatergewicht dan Ambassador (376 g/5kg). Beide rassen kenden een hoge blauwgevoeligheid. De smaak na koken was net iets beter bij Première en de frietkwaliteit was dan weer beter bij Ambassador. Versmarktrassen In Tielt en Tongeren werd een proef aangelegd met respectievelijk 10 en 11 vastkokende aardappelrassen voor de versmarkt. Nicola werd als standaardras genomen. Ook Cilena is een veel geteeld ras en werd als tweede referentieras opgenomen in Tongeren. De opbrengst +30mm lag in Tielt hoger dan in Tongeren. Vooral de opbrengst van Nicola viel tegen in Tongeren. Hierdoor scoren de andere rassen op die locatie procentueel gezien zeer goed t.o.v. dit referentieras. De onderwatergewichten lagen duidelijk lager in Tielt waarbij enkel Nicola de norm van 340 g/5kg behaalde. De vele neerslag in juli zal daar wel een rol in spelen. Maar ook in Tongeren lag het onderwatergewicht van veel rassen te laag. De smaak na koken was vaak ondermaats. Nicola Dit is een middenvroeg ras met een opbrengst op de twee locaties van gemiddeld 47 ton/ha (+30 mm zonder afval). Deze proefopbrengst kan naar de praktijk vertaald worden door aftrek van 20% (spuitsporen, kopakkers) en bedraagt dan 38 ton/ha. Er is wel een groot verschil van 9 ton/ha tussen de twee proefvelden. 78% van de opbrengst behoorde tot de vermarktbare sortering 3060 mm. Dit brengt de vermarktbare opbrengst (zonder afval) op 37 ton/ha. Nicola vormde (in Tielt) slechts 4 stengels per struik, maar wel veel knollen per struik (23). Het onderwatergewicht van Nicola bedroeg respectievelijk 344 en 370 g/5kg voor Tielt en Tongeren. In Tielt is Nicola het enige ras die de norm van 340 g/5kg haalt. De smaak na koken was (zeer) goed (6,5) en de beste van alle rassen. De frietkleur daarentegen was niet goed (4,0) en de slechtste op beide locaties. Zijn uitzicht en wasbaarheid viel dit jaar tegen. Alexandra Dit ras werd voor de 3 de maal in de rassenproeven opgenomen. Alexandra is een vroeg ras en behaalde een meeropbrengst (+30 mm) van 7% t.o.v. Nicola. Ook in 2011 werd een meeropbrengst gehaald, maar niet in 2010. 86% zat in de vermarktbare sortering 3060 mm. Alexandra vormde ook heel wat knollen per struik (20). Het onderwatergewicht van Alexandra was gemiddeld 326 g/5kg. De smaak na koken was op beide locaties net voldoende De frietkwaliteit was net aanvaardbaar (3,0). De opkomst van Alexandra verliep niet snel. Het uitzicht van de knollen was zeer mooi. De voorbije twee jaar was zijn onderwatergewicht en kwaliteit overwegend (zeer) goed. Ballerina Dit ras lag voor het eerste jaar in proef en is een vrij vroeg ras met vlotte opkomst. Vooral in Tongeren waar de opbrengst van Nicola tegenviel, werd een grote meeropbrengst behaald. Ook gemiddeld over de beide proeflocaties werd een meeropbrengst van 21% gezien weliswaar met slechts 62% in de sortering Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 8

3060mm. Dit ras moest dus vroeg genoeg doodgespoten worden, maar zijn onderwatergewicht was nog onvoldoende hoog. Ballerina haalde een gemiddeld onderwatergewicht van 306 g/5kg maar met toch een goede smaak na koken (vooral in Tielt). Zijn frietkwaliteit was de beste in deze proef, maar het uitzicht en wasbaarheid vielen tegen. Ballerina heeft geen resistentie tegen de aardappelcystenaaltjes. Belana Dit ras heeft een zelfde vroegheid als Charlotte en Cilena. Zijn opkomst verliep echter onregelmatig, net zoals de voorbije proefjaren. Gemiddelde over de twee locaties haalde Belana een opbrengst die 5% hoger lager dan Nicola. Uitgedrukt in ton bracht dit ras op beide proefvelden evenveel op. Maar door de tegenvallende opbrengst van Nicola in Tongeren betekende dat voor die locatie een meeropbrengst en voor Tielt een minopbrengst. Belana vormde slechts 14 knollen per struik. Zijn onderwatergewicht lag op 321 g/5kg met de op één na hoogste blauwgevoeligheid van de rassen in proef. De smaak na koken was net voldoende met een aanvaardbare frietkleur (3,0). Zijn uitzicht was zeer mooi in combinatie met een goede wasbaarheid. De voorbije twee jaar haalde Belana telkens een mooie meeropbrengst t.o.v. Nicola maar met een smaak na koken die soms net voldoende was. Cilena Dit is een middenvroeg ras met langovale knollen dat al meerdere jaren in de rassenproeven wordt opgenomen. Dit ras werd enkel in Tongeren uitgeplant en haalde een meeropbrengst van 22% t.o.v. een tegenvallende Nicola. Maar liefst 89% van de knollen behoorde tot de vermarktbare sortering. Zijn onderwatergewicht bedroeg 362 g/5kg met een zeer grote blauwgevoeligheid. Zijn smaak na koken was onvoldoende (4,0). Ook zijn wasbaarheid was slecht door een combinatie van gewone schurft en zilverschurft. Ook de voorbije 2 jaar was de kwaliteit van Cilena in Tongeren ondermaats. Inova Dit (zeer) vroege ras is een nieuwkomer in proef. Enkel in Tongeren haalde Inova een grote meeropbrengst t.o.v. Nicola (+54%) en in Tielt bracht dit ras evenveel op als de referentie. 83% van de opbrengst zat in de vermarktbare sortering. In Tongeren haalde Inova het hoogste onderwatergewicht (378 g/5kg), maar in Tielt daarentegen haalde dit ras slechts 296 g/5kg. De smaak na koken was op beide locaties net voldoende en zijn frietkwaliteit matig. Zowel het uitzicht van de knollen als de wasbaarheid vielen tegen. Erika Erika lag voor het derde jaar in proef en heeft een vroegheid vergelijkbaar met Charlotte. Zijn opkomst verliep traag. In 2012 haalde dit ras een meeropbrengst op beide proeflocaties met een gemiddelde van 21%. Maar slechts 59% behoorde tot de vermarktbare sortering. Zijn onderwatergewicht strandde op 301 g/5kg. Hierdoor was de smaak na koken net voldoende (5,0) met nogal weke knollen (na koken). De frietkwaliteit was net aanvaardbaar (3,4). Net zoals bij Belana was het uitzicht van Erika wel zeer mooi, met een hoge wasbaarheid. Ook in 2010 werd een duidelijke meeropbrengst genoteerd (problemen met Rhizoctonia in 2011) met zeer goede wasbaarheid en mooi uitzicht, maar met een laag onderwatergewicht. Ingrid Ingrid is een vroeg ras en werd voor de tweede maal op rij in de rassenproeven opgenomen. Vooral in Tongeren haalde dit ras een hogere opbrengst dan Nicola. Gemiddeld over de twee proefplaatsen werd een meeropbrengst van 12% genoteerd. 75% zat in de vermarktbare sortering. Zijn onderwatergewicht bedroeg 334 g/5kg in Tongeren en slechts 275 g/5kg in Tielt. Toch was de smaak na koken vooral slecht in Tongeren (weke knollen na koken). In 2011 werd een kleine minopbrengst gevonden met een (zeer) goede kwaliteit. Inova Dit (zeer) vroege ras is een nieuwkomer in proef. Enkel in Tongeren haalde Inova een grote meeropbrengst t.o.v. Nicola (+54%) en in Tielt bracht dit ras evenveel op als de referentie. 83% van de opbrengst zat in de vermarktbare sortering. Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 9

In Tongeren haalde Inova het hoogste onderwatergewicht (378 g/5kg), maar in Tielt daarentegen haalde dit ras slechts 296 g/5kg. De smaak na koken was op beide locaties net voldoende en zijn frietkwaliteit matig. Zowel het uitzicht van de knollen als de wasbaarheid vielen tegen. Marilyn Ook Marilyn lag voor het tweede jaar in proef en heeft een vroegheid die tussen Cilena en Nicola Nicola en Cilena in zit. Dit ras haalde een meeropbrengst (+30mm) van 27% t.o.v. de referentie met 93% in de vermarktbare sortering. Marilyn vormde veel stengels (8,1) en knollen (28) per struik, waardoor de knollen niet té grof groeien. Ook in 2011 zagen we een meeropbrengst met veel knollen per struik. Zijn onderwatergewicht lag gemiddeld op 321 g/5kg. De smaak na koken was onvoldoende in Tongeren, maar goed in Tielt. Zijn frietkwaliteit was matig (3,7). Op vlak van uitzicht en wasbaarheid scoort Marilyn minder goed. Obama Voor Obama was het eveneens het tweede proefjaar. Deze keer waren er echter problemen met het pootgoed waardoor de opbrengst niet representatief was. Zijn onderwatergewicht bleef, in tegenstelling tot 2011, ondermaats met gemiddeld 296 g/5kg met in verhouding hiermee een hoge blauwgevoeligheid. De smaak na koken was onvoldoende, vooral in Tongeren. Zijn frietkwaliteit was aanvaardbaar (3,0). Op vlak van uitzicht en wasbaarheid behoorde Obama wel bij de betere rassen, net als tijdens het eerste proefjaar. Saline Dit ras lag voor het eerste jaar in proef. In Tongeren haalde Saline een duidelijke meeropbrengst van 34% (opbrengst Nicola viel daar tegen), maar in Tielt bracht dit ras evenveel op als Nicola. Uitgedrukt in ton bracht Saline op beide locaties evenveel op. In Tongeren haalde Saline een hoog onderwatergewicht van 376 g/5kg met een smaak na koken die net voldoende was. In Tielt daarentegen lag het onderwatergewicht slechts op 293 g/5kg maar met een smaak na koken die goed was en met aanvaardbare frietkwaliteit. Zijn uitzicht en smaak na koken viel tegen. Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 10

Tabel 3 Ras Opbrengst en sortering industrierassen Opbrengst +35mm (relatief) Sortering Melkwezer Zwalm Sint Poperinge Waterland Zonnebeke Tielt (%) Niklaas Oudeman gem. Industrierassen: friet marktbaar + 50 mm Bintje 100 100 100 100 100 100 100 74 Compass 121 131 96 128 101 92 112 84 Dione 96 132 80 111 79 95 99 90 Eurostar 97 118 81 97 100 83 Excellent 100 94 86 98 98 74 Fontane 91 115 100 122 103 93 104 76 Grandeur 125 144 125 154 113 122 131 84 Lacetta 90 114 110 117 88 84 101 72 Lady Anna 108 89 103 101 66 Navigator 106 134 98 167 107 107 121 87 Performer 104 129 64 96 91 Royal 136 136 94 133 107 119 121 93 Opbrengst Bintje (ton/ha) 56 50 62 67 45 61 57 20% (cfr. praktijk) 44 40 50 54 36 49 45 Industrierassen: chips marktbaar 3570 mm Lady Claire 100 100 100 100 99 Crisper 130 111 104 117 86 Crisps4all 97 86 82 90 85 Lady Lenora 107 98 89 99 99 Taurus 90 103 96 81 Opbrengst Lady Claire (ton/ha) 64 36 49 50 20% (cfr. praktijk) 51 29 39 40 Vroege frietrassen marktbaar + 50 mm Première 100 100 82 Ambassador 87 87 68 Opbrengst Première (ton/ha) 50 20% (cfr. praktijk) 40 LCA 2012 Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 11

Tabel 4 Opbrengst en sortering rassen voor versmarkt Ras Opbrengst +30mm (relatief) Sortering Opbrengst 3060 mm (relatief) Tongeren Tielt gem. (%) gem. Rassen voor versmarkt: vastkokend marktbaar 3060 mm Nicola 100 100 100 78 100 Alexandra 107 106 107 86 117 Ballerina 148 102 121 62 96 Belana 122 92 105 75 101 Cilena 122 122 89 165 Erika 130 115 121 59 92 Ingrid 125 102 112 75 108 Inova 154 100 123 83 211 Marilyn 134 122 127 93 152 Obama Saline 134 99 114 78 113 Opbrengst Nicola (ton/ha) 40 54 47 20% (cfr. praktijk) 32 43 38 LCA 2012 Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 12

Tabel 5 Ras Onderwatergewicht en drijvers industrierassen en rassen voor versmarkt Onderwatergewicht (g/5kg) + Drijvers bij dichtheid 1,06 (tussen haakjes, %) Melkwezer Zwalm Waterland Sint Poperinge Zonnebeke Tongeren Tielt gem. Niklaas Oudeman Industrierassen: friet Bintje 353 (12) 408 (1) 425 (0) 386 (0) 435 (0) 424 (0) 405 (2) Compass 373 (5) 412 (2) 408 (0) 383 (4) 470 (0) 386 (0) 405 (2) Dione 381 (2) 436 (0) 428 (0) 393 (0) 464 (0) 426 (0) 421 (0) Eurostar 401 (0) 375 (2) 436 (0) 388 (0) 400 (1) Excellent 341 (20) 393 (2) 395 (0) 378 (2) 413 (0) 378 (0) 383 (4) Fontane 397 (0) 438 (1) 433 (0) 396 (0) 482 (0) 445 (0) 432 (0) Grandeur 349 (12) 398 (4) 374 (3) 347 (14) 435 (2) 386 (2) 382 (6) Lacetta 382 (5) 413 (3) 436 (0) 377 (4) 456 (0) 409 (0) 412 (2) Lady Anna 396 (0) 475 (0) 435 (0) 435 (0) Nav igator 374 (8) 388 (1) 382 (0) 340 (9) 416 (0) 396 (1) 383 (3) Performer 369 (8) 410 (3) 391 (0) 390 (4) Royal 395 (5) 445 (2) 432 (0) 384 (0) 495 (0) 466 (0) 436 (1) Industrierassen: chips Lady Claire 413 (0) 464 (0) 394 (0) 424 (0) Crisper 421 (0) 494 (0) 452 (0) 456 (0) Crisps4all 426 (0) 499 (0) 475 (0) 467 (0) Lady Lenora 439 (0) 515 (0) 421 (0) 458 (0) Taurus 418 (0) 455 (0) 444 (0) 439 (0) Vroege frietrassen Première 384 (0) 384 (0) Ambassador 376 (1) 376 (1) Rassen voor versmarkt: vastkokend Nicola 370 (1) 344 (5) 357 (3) Alex andra 329 (4) 323 (7) 326 (6) Ballerina 324 (13) 289 (24) 306 (18) Belana 339 (2) 303 (12) 321 (7) Cilena 362 (2) 362 (2) Erika 312 (13) 291 (18) 301 (16) Ingrid 334 (6) 275 (39) 305 (23) Inova 378 (1) 296 (17) 337 (9) Marily n 331 (14) 311 (14) 321 (14) Obama 299 (31) 293 (23) 296 (27) Saline 376 (4) 293 (17) 334 (10) LCA 2012 Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 13

Tabel 6 Blauwgevoeligheid industrierassen en rassen voor versmarkt Ras Blauwgevoeligheid (0400) (1) Melkwezer Zwalm Sint Poperinge Waterland Zonnebeke Tongeren Tielt gem. Niklaas Oudeman Industrierassen: friet Bintje 297 269 240 281 204 326 270 Compass 218 196 191 284 273 140 217 Dione 230 233 193 286 343 201 248 Eurostar 206 262 145 155 192 Excellent 213 141 154 252 148 231 190 Fontane 294 192 198 221 196 276 230 Grandeur 77 111 151 147 202 150 140 Lacetta 168 165 186 254 199 215 198 Lady Anna 175 243 288 235 Navigator 220 133 229 241 224 171 203 Performer 262 189 163 205 Royal 310 342 274 282 352 336 316 Industrierassen: chips Lady Claire 320 217 146 228 Crisper 370 367 374 370 Crisps4all 279 295 212 262 Lady Lenora 292 274 109 225 Taurus 363 322 382 356 Vroege frietrassen Première 269 269 Ambassador 315 315 Rassen voor versmarkt: vastkokend Nicola 69 69 69 Alexandra 91 50 71 Ballerina 107 60 84 Belana 142 117 130 Cilena 240 240 Erika 65 35 50 Ingrid 153 64 109 Inova 88 42 65 Marilyn 16 63 40 Obama 138 98 118 Saline 140 99 120 (1) Blauw gev oeligheid op een schaal v an 0 tot 400 met 0 = niet blauw gev oelig tot 400 = zeer blauw gev oelig LCA 2012 Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 14

Tabel 7 Kookkwaliteit industrierassen en rassen voor versmarkt Ras Smaak na koken (19) (1) Meligheid (2) Zwart Melkwezer Zwalm Sint Poperinge Waterland Zonnebeke T ongeren Tielt gem. verkleuring (3) Niklaas Oudeman (19) (19) Industrierassen: friet Bintje 7,0 6,5 7,0 6,5 6,0 6,5 6,6 2,8 1,0 Compass 6,5 5,5 5,0 5,5 5,0 5,5 5,5 3,3 1,3 Dione 3,5 5,0 4,5 6,5 4,5 4,0 4,7 3,7 2,0 Eurostar 6,0 6,5 5,5 6,5 6,1 2,2 1,3 Ex cellent 5,0 5,5 5,5 6,0 6,5 5,5 5,7 2,3 1,0 Fontane 6,0 4,5 5,0 5,5 6,0 5,0 5,3 4,6 1,0 Grandeur 5,5 7,0 5,0 7,0 6,0 6,5 6,2 2,3 1,1 Lacetta 6,0 6,0 5,5 6,5 5,5 6,0 5,9 3,2 1,1 Lady Anna 6,0 5,5 6,5 6,0 3,8 1,2 Navigator 6,5 6,5 6,5 4,0 5,0 6,0 5,8 2,7 1,0 Performer 6,0 4,0 4,5 4,8 3,3 1,0 Royal 4,0 5,0 4,0 4,5 4,0 4,0 4,3 4,8 1,8 Vroege frietrassen Première 6,0 6,0 7,0 2,5 Ambassador 5,5 5,5 3,0 1,0 Rassen voor versmarkt: vastkokend Nicola 6,5 6,5 6,5 1,5 1,0 Alex andra 5,5 5,0 5,3 1,0 1,0 Ballerina 5,5 6,5 6,0 1,3 1,3 Belana 5,0 6,0 5,5 1,5 1,0 Cilena 4,0 4,0 3,0 1,0 Erika 5,0 5,0 5,0 1,0 1,0 Ingrid 3,0 5,0 4,0 1,3 1,0 Inova 5,0 5,0 5,0 1,5 1,0 Marilyn 4,5 6,0 5,3 1,3 1,0 Obama 2,5 5,5 4,0 1,8 1,0 Saline 5,0 6,0 5,5 2,5 1,0 (1) Smaak na koken op een schaal van 1 tot 9 met 1 = slecht tot 9 = zeer goed LCA 2012 (2) Meligheid op een schaal v an 1 tot 9 met 1 = niet melig tot 9 = zeer melig (3) Zw artv erkluering na afkoelen op een schaal van 1 tot 9 met 1 = geen tot 9 = zeer sterke zw artverkleuring Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 15

Tabel 8 Industrierassen friet en rassen voor versmarkt Frietkwaliteit Ras Frietkleur (06) (1) Friet in Heterogene Melkwezer Zwalm Sint Poperinge Waterland Zonnebeke Tielt gem. klasse fg (2) friet (3) Niklaas Oudeman (%) (%) Industrierassen: friet Bintje 1,7 1,8 2,8 3,5 3,1 2,1 2,5 1 18 Compass 1,8 2,1 3,2 3,3 2,3 1,9 2,4 1 17 Dione 1,6 1,7 2,4 3,5 2,0 1,6 2,1 3 6 Eurostar 1,9 3,4 1,8 1,7 2,2 4 10 Excellent 1,8 1,9 1,9 3,0 1,9 1,8 2,0 0 8 Fontane 1,5 1,6 2,4 3,3 1,9 1,8 2,1 2 7 Grandeur 2,1 2,1 3,5 4,6 3,3 2,8 3,0 8 27 Lacetta 1,5 2,0 2,4 2,9 1,9 1,6 2,0 0 6 Lady Anna 3,2 2,0 1,8 2,3 0 13 Nav igator 1,9 1,9 2,2 3,5 2,4 2,1 2,3 3 13 Performer 1,8 1,9 3,2 2,3 0 17 Roy al 1,7 1,9 2,5 4,1 2,1 1,8 2,3 4 11 Vroege frietrassen Première 3,2 3,2 0 24 Ambassador 2,7 2,7 1 15 Rassen voor versmarkt: vastkokend Nicola 4,0 4,0 18 58 Alexandra 3,0 3,0 0 13 Ballerina 2,8 2,8 0 11 Belana 3,0 3,0 0 11 Cilena Erika 3,4 3,4 1 31 Ingrid 3,5 3,5 0 16 Inova 3,6 3,6 8 38 Marilyn 3,7 3,7 10 31 Obama 3,0 3,0 0 16 Saline 3,3 3,3 0 26 (1) frietkleur op een schaal v an 0 tot 6 met < 2,5 = zeer goed; 2,5 3,0 = goed; 3,0 3,5 = aanv aardbaar; 3,5 4,0 = matig; > 4,0 = onv oldoende LCA 2012 (2) % fg = percentage frieten in klasse 3 en 4 = bruine frieten (3) Heterogene frietkleur = kleurverschil van de frietuiteinden of binnen het frietoppervlak Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 16

Tabel 9 Ras Chipskwaliteit industrierassen chips Chipskleur (19) (1) Uitzicht chips (19) (1) Smaak chips (19) (1) Poperinge Waterland Zonnebeke gem. Poperinge Waterland Zonnebeke gem. Poperinge Waterland Zonnebeke gem. Oudeman Oudeman Oudeman Industrierassen: chips Lady Claire 3,1 5,7 5,6 4,8 4,5 6,4 6,4 5,8 4,5 6,5 6,9 6,0 Crisper 1,8 4,6 5,5 4,0 2,0 5,1 6,1 4,4 2,5 6,3 7,5 5,4 Crisps4all 2,5 5,7 6,6 4,9 5,0 6,4 7,0 6,1 4,0 6,0 6,8 5,6 Lady Lenora 1,4 5,0 3,8 3,4 2,0 6,0 3,3 3,8 2,0 6,5 5,3 4,6 Taurus 2,6 4,3 5,1 4,0 3,5 5,1 5,4 4,7 3,5 6,3 6,0 5,3 (1) Kleur, uitzicht en smaak op een schaal v an 1 tot 9 met 1 = zeer slecht tot 9 = zeer goed LCA 2012 Tabel 10 Gewas en knolkenmerken rassen voor versmarkt Ras Stengels/struik knollen/struik Opkomst (%) Uitzicht (1) Wasbaarheid (2) Regelmaat vorm (1) Schurft (0100) (3) Tielt Tielt Tielt (21/05) (19) (15) (1 9) Gewone schurft Lakschurft Diepschurft Zilverschurft Nicola 4,1 23 99 4,8 5,0 7,5 10,0 0,8 0,0 2,7 Alexandra 5,7 20 62 7,3 4,5 7,8 8,7 4,5 0,2 1,5 Ballerina 3,2 13 94 5,0 4,8 8,3 13,2 0,0 0,0 8,1 Belana 5,2 14 58 7,5 3,3 8,3 9,2 2,0 0,5 1,1 Cilena 4,5 5,0 5,0 16,4 5,0 0,1 13,6 Erika 5,2 15 53 7,5 3,3 7,3 11,1 4,5 0,0 10,9 Ingrid 9 19 92 6,5 4,0 7,5 14,5 2,5 0,0 17,4 Inov a 5,9 16 98 4,5 5,0 7,0 12,3 28,8 0,1 10,5 Marilyn 8,1 28 96 5,5 4,3 5,8 13,0 29,0 0,0 4,9 Obama 62 6,8 3,5 7,3 9,5 0,0 0,0 11,8 Saline 5,7 15 100 4,8 5,0 6,8 16,8 0,0 0,0 8,3 (1) Uitzicht en regelmaat v an v orm op een schaal v an 1 tot 9 met 1 = slecht tot 9 = zeer goed LCA 2012 (2) Wasbaarheid op een schaal v an 1 tot 5 met 1 = zeer goed tot 5 = slecht (w asbaarheidskaarten Belgapom) (3) Schurft op een schaal v an 0 tot 100 met 0 = geen schurft tot 100 = zeer veel schurft Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 17

Tabel 11 Gewas en knolkenmerken industrierassen Ras Aantal stengels Opkomst (%) Afrijping (%) Aantal knollen Schurft (0100) per struik Zo (21/05) WO (28/08) per struik Gewone schurft Lakschurft Diepschurft Zilverschurft Zw, Me, WO, Ti (21/05) Zo (30/08) Zo Zo, Ti T i (24/07) Industrierassen: friet Bintje 4,7 43 83 18 32 8 0,1 C ompass 4,3 12 86 16 19 17 0,5 Dione 2,7 25 76 7 16 11 0,2 Eurostar 4,2 40 92 13 14 8 1,0 Excellent 4,0 9 95 10 15 13 0,3 Fontane 3,7 44 85 13 20 4 0,2 Grandeur 3,5 12 66 16 15 4 0,3 Lacetta 5,4 22 85 15 22 9 0,9 Lady Anna 4,1 5 88 12 17 7 0,3 N av igator 3,6 49 90 12 24 7 0,4 Performer 3,0 27 11 1,1 Royal 4,2 47 68 11 28 4 0,9 Industrierassen: chips Lady Claire 5,1 27 98 16 20 10 0,4 C risper 5,2 33 92 14 17 18 1,9 C risps4all 4,4 3 90 9 25 6 9,9 Lady Lenora 4,7 60 89 16 18 4 1,5 Taurus 3,1 10 90 11 13 9 0,8 Vroege frietrassen Première 7,7 80 14 17 14 1 2,0 0,9 Ambassador 4,6 98 30 18 18 0 0,0 1,0 Zw : Zw alm; Me: Melkw ezer; WO: WaterlandOudeman; Zo: Zonnebeke; Ti: Tielt LCA 2012 Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 18

Tabel 12 Ras Lengte van de knollen industrierassen friet Aantal knollen per m 1 Knollengte (cm) Melkwezer Zwalm Sint Poperinge Waterland Zonnebeke gem. gem. Niklaas Oudeman Industrierassen: friet Bintje 11,8 11,8 11,6 11,3 10,4 11,6 11,4 8,8 Compass 12,0 12,0 11,4 11,8 10,5 11,1 11,5 8,7 Dione 11,6 11,4 10,6 12,3 10,6 11,4 11,3 8,8 Eurostar 10,4 11,6 10,6 11,9 11,1 9,0 Excellent 11,2 11,1 10,0 11,1 10,3 10,8 10,8 9,3 Fontane 11,2 11,2 11,2 12,0 10,7 11,5 11,3 8,8 Grandeur 10,2 10,2 9,3 9,7 10,2 9,4 9,8 10,2 Lacetta 10,5 9,7 9,4 9,3 9,4 9,2 9,6 10,4 Lady Anna 9,1 8,5 8,3 8,6 11,6 Nav igator 11,4 10,9 10,1 11,2 8,7 10,1 10,4 9,6 Performer 12,2 12,2 11,0 11,8 8,5 Roy al 13,6 13,7 11,2 14,8 12,3 13,5 13,2 7,6 (1) Knollen uit de sortering 5060 mm LCA 2012 Landbouwcentrum Aardappelen resultaten 2012 19