Topopbrengsten in rassenproef zomertarwe biologische teelt

Transcriptie

1 Interprovinciaal Proefcentrum voor de Biologische Teelt (P.C.B.T.) v.z.w. Ieperseweg RUMBEKE Tel. : 051/ , Fax. : 051/ Verslag BT03ZTA_RAS01 Topopbrengsten in rassenproef zomertarwe biologische teelt L. DELANOTE, PCBT v.z.w. D. WITTOUCK, WPA v.z.w. Tarwe is een vaste waarde in de rotatie van biologische akkerbouw- en groentebedrijven. Het is een ideaal vruchtwisselings- en rustgewas. Bovendien kan in de teelt van tarwe klaver worden ondergezaaid als groenbemester. Deze klaver-groenbemester is een belangrijke stikstofbron voor de volgteelt. Anders dan in de gangbare teelt, wordt in de biologische landbouw vooral zomertarwe geteeld. Zomertarwe geeft minder problemen met (najaars)onkruiden en de stikstofbehoefte is beter afgestemd op de stikstofmineralisatie in de bodem. Om na te gaan welke rassen zomertarwe het best geschikt zijn voor de biologische teelt, werd in 2003 een vergelijke rassenproef aangelegd door het Interprovinciaal Proefcentrum voor de Biologische Teelt (P.C.B.T. vzw) te Rumbeke-Beitem. Het West-Vlaams Proefcentrum voor de Akkerbouw (WPA v.z.w) en het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Administratie Kwaliteit Landbouwproductie, Dienst Ontwikkeling Plantaardige Productie verleenden hun medewerking aan deze proef. Proefomstandigheden Onderstaande rassenproef werd aangelegd op leemgrond op een biologisch bedrijf te Poperinge. De teelt gebeurde volledig conform het lastenboek voor de biologische landbouw. Bijgevolg werden er noch scheikundige meststoffen, noch scheikundige gewasbeschermingsmiddelen ingezet. Een overzicht van de rassen in proef is weergegeven in Tabel 1. Afhankelijk van de beschikbaarheid, werd er uitgegaan van niet chemisch ontsmet gangbaar zaaizaad of biologisch zaaizaad. Quattro en Thasos, die in de proef van 2002 goed scoorden, konden niet opnieuw in de proef worden opgenomen daar geen niet ontsmet zaaizaad beschikbaar was. Eveneens werd een van drie rassen in de proef opgenomen. Sommige bronnen beweren dat s stabieler presteren dan de afzonderlijke componenten. De zomertarwe volgde op aardappelen. De zaai gebeurde op 21 maart Er werd gezaaid aan 500 zaden per m². Deze verhoogde zaaidichtheid werd toegepast vermits niet ontsmet zaaizaad aangewend werd; tevens werd beoogd de onkruidconcurrentie ten aanzien van het tarwegewas te verminderen en de plantuitval te wijten aan de mechanische onkruidbestrijding te ondervangen. De standdichtheid bedroeg gemiddeld 382 planten per m². 1 LD/artikel vakpers.doc

2 De reserve aan minerale stikstof in het bodemprofiel (0-90 cm) bedroeg op het einde van de winter (28 februari 2003) 73,0 kg N/ha. Aan de zomertarwe werd er op 17 maart ton/ha zeugendrijfmest (bemestingswaarde 2,87 kg N/ton) toegediend. De onkruidbestrijding gebeurde mechanisch en werd uitgevoerd met een wiedeg op 20 april dwars op de rij. Hoogopgroeiende onkruiden werden goed bestreden of door het gewas onderdrukt, enkel vogelmuur kwam veelvuldig voor onderin het gewas. Het gewas kende algemeen een zeer goede stand. Legering kwam niet voor. Er werd geoogst op 7 augustus Tabel 1 : PCBT / LCG. Rassenonderzoek zomertarwe biologische teeltwijze Rassen in proef en zaaidichtheid Ras Zaaizaad Mandataris of verdeler Zaaidichtheid in kg/ha Cadenza (*) niet ontsmet Semences 242 Lemaire Deffontaines, F Ebony (*) niet ontsmet Semences 213 Lemaire Deffontaines, F Josseline niet ontsmet Clovis Matton, B 214 Lavett biologisch CZAV, Nl 195 Melon biologisch CZAV, Nl 201 Monsun niet ontsmet Semundo B.V., Nl 254 Tybalt niet ontsmet Clovis Matton, B Gemiddelde 226 (*) Wisseltarwe Korrelopbrengst De korrelopbrengst van de tarwe (tabel 2) bedroeg gemiddeld over de acht rassen maar liefst kg/ha. Tussen het significant productiefste ras Tybalt, niet ontsmet (9.625 kg/ha of 105,6%) en het significant minst goed scorende ras Lavett, biologisch (8.481 kg/ha of 93,1%) bedroeg het verschil in korrelopbrengst 1144 kg/ha. Na Tybalt, niet ontsmet (105,6%) volgden, onderling niet significant verschillend, resp. Cadenza, niet ontsmet (102,4%), Monsun, niet ontsmet (102,3%) en Josseline, niet ontsmet (100,9%). De opbrengst van het is gelijk aan de gemiddelde opbrengst van de drie afzonderlijke componenten. Volledigheidshalve vermelden we dat het gaat om opbrengsten onder proefveldomstandigheden. Niettemin zijn de opbrengsten zijn uitzonderlijk hoog. Gemiddeld wordt in de praktijk een opbrengst van 5 à 6 ton gerealiseerd. Het hectolitergewicht van de tarwe bedroeg gemiddeld 81,23 kg en het duizendzadengewicht 42,35 g. 2 LD/artikel vakpers.doc

3 Tabel 2.: PCBT / LCG. Rassenonderzoek zomertarwe biologische teeltwijze Korrelopbrengst en hectolitergewicht Ras Korrelopbrengst Hectolitergewicht kg/ha relatief t.o.v. (kg) gemiddelde Cadenza, niet ontsmet ,4 b 80,16 de Ebony, niet ontsmet ,1 d 79,68 e Josseline, niet ontsmet ,9 bc 81,69 bcd Lavett, biologisch ,1 e 82,41 ab Melon, biologisch ,3 cd 83,93 a Monsun, niet ontsmet ,3 b 80,40 cde Tybalt, niet ontsmet ,6 a 79,68 e ,3 cd 81,92 bc Gemiddelde ,23 K.W.V. P0,05 V.C. (%) F-ber. 229 kg 1,71 19,70 ** 2,45% 1,71 19,70 ** 1,53 kg 1,29 8,40 ** Ziektedruk Algemeen was het gewas vrij gezond. Er was een lage tot matige druk van bladvlekkenziekte, terwijl meeldauw enkel voorkwam bij de gevoeligste rassen. Gele roest werd niet vastgesteld, bruine roest niet noemenswaardig. Tabel 3.: PCBT / LCG. Rassenonderzoek zomertarwe biologische teeltwijze Bladziektedruk (1). Ras Bladvlekkenziekte Meeldauw (27/06/2003) (27/06/2003) Cadenza, niet ontsmet 7,0 4,5 Ebony, niet ontsmet 6,5 9,0 Josseline, niet ontsmet 5,3 9,0 Lavett, biologisch 6,0 9,0 Melon, biologisch 6,8 8,5 Monsun, niet ontsmet 6,5 7,0 Tybalt, niet ontsmet 6,8 9,0 6,0 9,0 Gemiddelde 6,4 8,1 (1) Bladziektedruk: schaal 1-9 (9 = vrij van ziekte) Strolengte en grondbedekking De strolengte wordt weergegeven in tabel 4. Zoals eerder aangehaald kwam geen legering voor. Voor een goede onderdrukking van het onkruid is een goede bodembedekking door het graangewas belangrijk. Zoals eerder aangegeven hadden alle rassen een zeer goede gewasstand en was ook de bodembedekking zeer goed. Enkel bij Melon was deze iets minder goed. 3 LD/artikel vakpers.doc

4 Tabel 4.: PCBT / LCG. Rassenonderzoek zomertarwe biologische teeltwijze 2003 Strolengte en bodembedekking Ras Strolengte Grondbedekking (23/05/2003) (cm) (schaal 1-5) Lavett, biologisch 111,0 a 4 Josseline, niet ontsmet 103,8 b 5 Melon, biologisch 100,5 c 3 Monsun, niet ontsmet 98,5 c 4 Cadenza, niet ontsmet 95,5 d 4 Ebony, niet ontsmet 94,4 de 4 Tybalt, niet ontsmet 92,0 e 5 Gemiddelde 99,4 K.W.V. P0,05 V.C. (%) F-ber. 2,73 cm 1,85 49,44 ** 1 = open gewas 3 = matig gesloten gewas 5 = gesloten gewas Bakkwaliteit De kwaliteit van het graan werd bepaald aan de hand van het eiwitgehalte, de Zeleny-index, de verhouding Zeleny/eiwit en het valgetal van Hagberg. Voor biologische baktarwe moet het eiwitgehalte minimaal 10 % bedragen. De overige kwaliteitsnormen zijn gelijk aan gangbaar. Lavett is duidelijk de beste baktarwe. In tweede orde volgen Tybalt, Monsun en het rassen. Van Cadenza, Josseline en Melon is de zeleny-index onvoldoende om als baktarwe in aanmerking te komen. De overige rassen voldoen net. Opvallend is dat de bakkwaliteit van het beter is dan het gemiddelde van de drie rassen die deel uit maken van het. Tabel 4.: PCBT / LCG. Rassenonderzoek zomertarwe biologische teeltwijze 2003 Kwaliteitsbepaling van het graan (bakkwaliteit). Ras Eiwitgehalte Zeleny-index Zeleny/eiwit Valgetal (% op droge stof) (mm) van Hagberg (sec.) Cadenza, niet ontsmet 10, , Ebony, niet ontsmet 10, , Josseline, niet ontsmet 11, , Lavett, biologisch 11, , Melon, biologisch 10, , Monsun, niet ontsmet 10, , Tybalt, niet ontsmet 10, , , , Gemiddelde 10, , LD/artikel vakpers.doc

5 Besluit Alle rassen kenden een zeer goede gewasstand en realiseerden, naar biologische normen, topopbrengsten. Cadenza, het standaardras in Vlaanderen haalt een goede opbrengst, maar voldoet niet aan de normen voor bakkwaliteit wegens een te lage Zeleny index. Het Nederlandse standaardras Lavett bevestigt als beste baktarwe, maar realiseert een lagere opbrengst. De nieuwe rassen Monsun en Tybalt weten daarentegen een hoge opbrengst te combineren met een aanvaardbare bakkwaliteit. Qua opbrengst voldoet ook Josseline. Melon en Ebony zijn over de gehele lijn eerder matig. Het van Tybalt, Melon en Lavett scoort qua opbrengst gelijk aan het gemiddelde van deze drie rassen, de bakkwaliteit is duidelijk beter en benadert deze van het beste ras, zijnde Lavett. 5 LD/artikel vakpers.doc