Uitstroombrochure Arbeidstoeleiding VSO
Inleiding In deze brochure willen we een overzicht geven van de uitstroommogelijkheden voor onze doelgroep en van de stappen die genomen moeten worden om de uitstroom zo goed mogelijk te laten verlopen Op de Bernardusschool hebben we te maken met drie uitstroomprofielen op het gebied van arbeidstoeleiding: Uitstroomprofiel 2: Taak- en activiteitgerichte dagbesteding Uitstroomprofiel 3: Arbeidsmatige dagbesteding Uitstroomprofiel 4: Arbeid Bij de oriëntatie op deze uitstroommogelijkheden speelt het onderwijsprogramma, in het bijzonder de lessen rondom arbeidstoeleiding en de stages, een belangrijke rol. Ook de ontwikkeling van een portfolio is van grote betekenis. Om een totaalbeeld te schetsen gaan we eerst kort in op de verschillende uitstroomprofielen binnen onze school. (Hoofdstuk 1) We werken met de speciale ZML-kerndoelen en maken gebruik van de leerlijnen van het CED. Ter informatie: Het uitstroomprofiel wordt vastgesteld op basis van het IQ en de leerresultaten bij plaatsing in het VSO. De leerresultaten zijn een voorspeller voor de verdere ontwikkeling van de leerling. Bijkomende problematiek, zelfredzaamheid, mobiliteit en motoriek, communicatie en de sociaal-emotionele kant van een leerling kunnen hierbij een bepalende rol spelen. Leerlingen die onze school verlaten na verschillende jaren Voortgezet Speciaal Onderwijs, gaan op zoek naar passend werk of dagbesteding. Dat kan op verschillende manieren. Daarom is het goed om te weten welke mogelijkheden er zijn en welke ondersteuning leerlingen en hun ouders geboden kan worden. (Hoofdstuk 2). In de bijlage wordt een aantal begrippen nogmaals kort uitgelegd. Daarnaast verwijzen we u graag naar onze site, wanneer u meer informatie wilt over de inhoud van bijvoorbeeld de uitstroomprofielen en de leerroutes. www.nldata.nl/bernardusschool. * om de leesbaarheid zo optimaal mogelijk te houden is ervoor gekozen om te spreken van hij in plaats van hij/zij. Uiteraard geldt dezelfde procedure voor een leerlinge. ** eveneens vanwege de leesbaarheid wordt gesproken van ouders, in plaats van ouders/verzorgers
Hoofdstuk 1 Uitstroomprofielen Arbeidstoeleiding Bernardusschool VSO VSO - Uitstroomprofiel 2 en leerlingtypering Taak- of activiteiten gerichte Dagbesteding: Het onderwijs in deze route is gericht op een uitstroom naar taak- en activiteitgerichte dagbesteding. Deze leerlingen zullen na de schooltijd in een zeer beschermde omgeving met intensieve begeleiding één op één dagbestedingsplek komen. De leerling volgt leerroute 2. Het streef eindniveau op de leerlijnen is niveau 6 op de leerlijnen van het CED. VSO - Uitstroomprofiel 3 en leerlingtypering Arbeidsmatige Dagbesteding: Het onderwijs in deze route is gericht op een uitstroom naar arbeidsmatige dagbesteding. Dit is onbetaalde arbeid. De plaatsen waar leerlingen terecht kunnen komen zijn afhankelijk van de mogelijkheden van de leerlingen. De leerlingen dienen, naast de vaardigheden die nodig zijn om de werkzaamheden uit te voeren, in ieder geval over voldoende vaardigheden te beschikken op sociaal gebied, communicatief voldoende vaardig te zijn en een goede werkhouding / aanpakgedrag te hebben om onder begeleiding op een plek te kunnen werken. De leerling volgt leerroute 3. Het streef eindniveau op de leerlijnen is niveau 9 op de leerlijnen van het CED. VSO - Uitstroomprofiel 4 en leerlingtypering Arbeid: Sociale Werkvoorziening / Werk met jobcoach in het vrije bedrijf: Het onderwijs is gericht op een uitstroom naar (beschutte) betaalde arbeid, al dan niet ondersteund door theoretische certificaten en vakgerichte branchecertificaten. De leerling stroomt uit naar de reguliere arbeidsmarkt. In de route die leidt naar de arbeidsmarkt kan de leerling theoretische en vakgerichte branchecertificaten behalen. In deze route is het streven dat de leerlingen referentieniveau 1F voor Nederlandse taal en communicatie en rekenen en wiskunde behalen. Veel leerlingen in het uitstroomprofiel arbeid hebben moeite met het behalen van het referentieniveau 1F, maar bezitten wel de competenties die nodig zijn voor uitstroom naar het vrije bedrijf. Om deze reden hecht de Bernardusschool veel waarde aan de leergebied overstijgende kerndoelen en de kerndoelen die de leerlingen voorbereiden op arbeid. De leerling volgt leerroute 4. Het streef eindniveau op de leerlijnen is niveau 13 van de CED leerlijnen.
Hoofdstuk 2 Tijdspad (arbeidsmatige) dagbesteding (uitstroomprofiel 2 en 3) En arbeidstoeleiding richting arbeid (uitstroomprofiel 4) Als een leerling lichamelijke, psychische en/of verstandelijke beperkingen heeft en niet voor regulier werk in aanmerking komt, dan is het begeleid werken of werken met een jobcoach een mogelijkheid. Hiervoor moet een leerling aangemeld worden bij het UWV. Wanneer een leerling voor een vorm van (arbeidsmatige) dagbesteding (bijvoorbeeld een activiteitencentrum) in aanmerking komt en een dagbestedingindicatie heeft, zal er in het laatste schooljaar stage gelopen worden op deze plek voor dagbesteding. De indicatie voor dagbesteding wordt aangevraagd bij het Centrum Indicatie Zorg (CIZ). Vanaf 12/13 jaar De leerlingen verlaten het SO (Speciaal Onderwijs) en gaan naar het VSO (Voortgezet Speciaal Onderwijs). Of richting de praktische stroom (P-groep), of richting de cognitieve stroom (C-groep). Zowel binnen de P-stroom als de C-stroom is er een onderbouw (groep 1, oriënterende fase), een middenbouw (groep 2, beroepsvoorbereidende fase) en een bovenbouw (groep 3, transitiefase). Verschillende dagdelen per week zijn de leerlingen bezig op LeerWerkPlaatsen, zoals houtbewerking, algemene technieken en groen, schoonmaak, sociale vaardigheden, arbeidsvaardigheden (ZeDeMo) en administratie. Elke klas krijgt een dagdeel horeca keuken. Van alle praktijkervaring die ze hierbij opdoen, komt een verslag in hun portfolio: een map met bewijzen wie de leerling is, wat hij wil bereiken, wat zijn interesses zijn en wat hij allemaal kan. Vanaf 15 jaar School Leerling Ouders Dossieronderzoek Aanvraag studiefinanciering plus (afhankelijk van het inkomen) Onderzoek werkinteresse Onderzoek werkinteresse Bespreking werkinteressekeuze Bespreking werkinteressekeuze Begeleiding groepsstage, ter Groepsstage voorbereiding op een interne of externe stage. Zoeken naar een geschikte interne of externe stage plek Leerling kan zelf met voorstellen komen Ouders kunnen zelf met voorstellen komen Stageovereenkomst opstellen en ondertekenen Stageovereenkomst ondertekenen Stageovereenkomst ondertekenen Kennismakingsbezoek met leerling en ouders op de stageplek Interne stage (indien mogelijk) Meegaan kennismakingsbezoek stageplek. Ouders hebben een WA Kennismakingsbezoek met leerling en ouders op de stageplek Externe stage (indien mogelijk) verzekering Meegaan kennismakingsbezoek stageplek. Ouders hebben een WA verzekering
Nabespreking stage en bespreking stageboekje door stage coördinator Beoordeling stage en verslag in portfolio Verslag in portfolio Portfoliogesprekken Invullen stageboekje (met stagebegeleider of met stagecoördinator/eigen leerkracht) Gesprek over stage en beoordeling stage Praktijkvakken volgen Portfoliogesprekken Vanaf 17 jaar School Leerling Ouders Onderzoek werkinteresse Onderzoek werkinteresse Bespreking werkinteressekeuze Bespreking werkinteressekeuze Eindonderzoek door commissie van begeleiding: een psychologisch en didactisch onderzoek, met daarbij advies over de toekomstige werkplek Psychologisch en didactisch eindonderzoek Uitslaggesprek met ouders. Ouders informeren over toekomstmogelijkheden en indicatieaanvraag werk/stage Stage overeenkomst opstellen en ondertekenen Kennismakingsbezoek met leerling en ouders op de stageplek Kennismakingsbezoek met leerling en ouders op de stageplek Minimaal 3x per jaar stagebezoek /evaluatie Nabespreking stage en bespreking stageboekje door stage coördinator Beoordeling stage en verslag in portfolio Ouders informatie verstrekken over beschermende maatregelen: curatele, 17 jaar. Vervolg stage indien er vanaf 16 jaar al stage is gelopen of anders keuze maken stage Stageovereenkomst ondertekenen Interne stage (indien mogelijk) Externe stage Interne of externe stage Uitslaggesprek (eindonderzoek) waarin ze informatie krijgen over de toekomstmogelijkheden en de indicatieaanvraag voor stage/werk. Stageovereenkomst ondertekenen Meegaan kennismakingsbezoek stageplek. Ouders hebben een WA verzekering Meegaan kennismakingsbezoek stageplek. Ouders hebben een WA verzekering Invullen stageboekje (met stagebegeleider of met stagecoördinator/eigen leerkracht) Gesprek over stage en beoordeling stage 17,5 jaar Informatie inwinnen over beschermende maatregelen: curatele, bewindvoering en
bewindvoering en mentorschap. Ouders informeren over beslissingsbevoegdheid van leerlingen wanneer ze 18 jaar zijn. Bij schoolverlaters stage dagbesteding : ouders een half jaar vóór dat de leerling deze stage gaat lopen, adviseren de indicatie voor dagbesteding aan te vragen bij CIZ Bij schoolverlatersstage traject arbeid: ouders op de hoogte brengen van aanvragen UWV Verslag in portfolio Portfoliogesprekken Evaluatie en portfoliogesprekken 20 jaar 18 jaar: leerling heeft eigen WA-verzekering Praktijkvakken volgen Portfolio vullen Schoolverlaterstage Bedrijfsstage mogelijk naast schoolverlaterstage mentorschap. (via school). Dit moet gebeuren vóór dat leerling 18 jaar is. Aanvraag WAJONG (17,5 jaar). Let op: per 1 januari 2015 invoering Participatiewet. WA-verzekering regelen: vanaf 18 jaar is leerling zelf verantwoordelijk ouders vragen bij CIZ indicatie aan voor dagbesteding en vervoer (uiterlijk half jaar vóór aanvang stage) Eventueel met hulp van MEE Voor het traject werken met jobcoach: aanvraag via UWV. Leerling krijgt jobcoach toegewezen, die op zoek gaat naar passend werk Vóór de leeftijd van 20 jaar moet de leerling uitstromen naar arbeidsmatige dagbesteding, naar begeleid werken of naar werk met jobcoach in het vrije bedrijf. Als leerlingen 20 jaar worden, worden ze uitgeschreven van school. Leerlingen zijn dan zo goed mogelijk voorbereid op deze uitstroomtrajecten. Gedurende 2 jaar zullen de leerlingen dmv nazorg gevolgd worden. Voorbeelden plekken (arbeidsmatige) dagbesteding omgeving Den Haag: - t Akkertje, Rijswijk, kinderboerderij -Zweedenburg, Den Haag, Werkcentrum -Weesperstraat, Den Haag, Werkcentrum -Smulhoeve, Den Haag (Leidschenveen), Horeca -Rudolf Steiner verpleeghuis -Dorrepaal, Leidschendam, Werkcentrum -Kinderboerderij Wassenaar -Zorgboerderij Oliehoek, Wassenaar -Brasserie Rijswijk
Bijlage Verklaring begrippen Verantwoordelijkheid leerling Wanneer een leerling 18 jaar wordt is hij voor de wet volwassen en is hij zelf verantwoordelijk voor alles wat wettelijk geregeld moet worden. Alles rondom mentorschap, curatele en bewindvoering moet duidelijk op papier staan. Wajong uitkering Per 1 januari 2015 vindt invoering van de Participatiewet plaats. Wat dit betekent voor onze leerlingen is nog niet helemaal duidelijk. Wel is het zo dat jonggehandicapten met arbeidsvermogen geen recht meer hebben op de Wajong. De concrete vertaling van arbeidsvermogen is er nog niet. Voor meer informatie verwijs ik u graag naar de site van de gemeente. Werkinteresse Wanneer een leerling 15 jaar is wordt samen met de leerling gekeken waar zijn interesses liggen wat werken betreft. Een leerkracht binnen school heeft op verschillende (mogelijke) stageplekken filmopnames gemaakt. De korte filmpjes maken duidelijk wat de werkzaamheden op die bewuste stageplek inhoudt, wat je er kan leren, welke vaardigheden je al moet hebben en wat er in het algemeen van je verwacht wordt. Na het bekijken van de filmpjes kan in een gesprek met de leerling over deze filmpjes kan van beide kanten duidelijk gemaakt worden waar de interesses van de leerling liggen. Wanneer een leerling 17 jaar is wordt opnieuw naar concreet beeldmateriaal gekeken om vervolgens te kunnen bepalen welke werkrichting gekozen gaat worden in groep 3. LeerWerkPlaatsen Vanaf groep 1 worden wekelijks op verschillende LeerWerkPlaatsen gewerkt en geleerd. Thema: Werk maken van leren! -horeca keuken -schoonmaak/zorg -groen -techniek houtbewerking en elektra -fietstechniek -administratie -algemene technieken. -arbeidsvaardigheden (ZeDeMo) Groepsstage Om het stage lopen te leren krijgen de leerlingen vanaf groep 2 les van een leerkracht van onze school op een locatie buiten school. In een klein groepje gaan de leerlingen een korte tijdsperiode onder begeleiding werkzaamheden verrichten. Van de leerkracht krijgen ze dan aanwijzingen en kunnen direct het geleerde in praktijk brengen. Op deze manier kunnen de leerlingen algemene arbeidscompetenties oefenen. Ook specifieke beroepsvaardigheden kunnen aan de orde komen. Leerlingen krijgen op deze manier ook een indruk van de verschillende stage- en werkplekken.
Stage Op de Bernardusschool kan een interne stage worden gelopen en/of een externe stage. De interne stage vindt binnen school plaats, gedurende een half jaar of een kleiner gedeelte van het jaar. De interne stage is bedoeld de leerling kennis te laten maken met een bepaald werkveld in een veilige en vertrouwde omgeving. Tijdens een externe stage gaan leerlingen tijdens schooltijden buiten de school werkzaamheden verrichten binnen een bepaald vakgebied. De stagecoördinator zal zowel de leerlingen die een interne stage lopen als een externe stage lopen begeleiden. Portfolio Wanneer een leerling op het VSO komt wordt er afgaande op de in het verleden behaalde resultaten en de afgenomen toetsen en aanbevelingen door de Commissie van Begeleiding (CvB), een prognose gemaakt van de te verwachten leerroute. Daarnaast worden de capaciteiten, de interesses en mogelijkheden van de leerlingen zoveel mogelijk in kaart gebracht. (zie ook werkinteressetest). Uiteindelijk is het de bedoeling dat een goed beeld ontstaat van wat een leerling kan, hoe hij de werkzaamheden verricht en wat hij weet. Alle bewijzen zullen verzameld worden in een portfolio. Het gaat om de volgende onderdelen: 1. Resultaten op het gebied van kennis 2. Sociale en emotionele mogelijkheden (waaronder de communicatieve) 3. Arbeidsvaardigheden 4. Toekomstverwachtingen. In het portfolio van de leerling worden de ontwikkelingen op deze gebieden bijgehouden. Het portfolio is vooral een document van de leerling zelf. Naast de rapportage van de verschillende ontwikkelingen van de leerling kan hij ook zijn bewijzen daarin bewaren. Samen met een getuigschrift en het transitiedocument (waarin ook een persoonlijk profiel van de leerling geschetst wordt) vormt het portfolio het totale bewijs van wie de leerling is, wat hij kan en wat hij wil bereiken.