Drentse Onderwijsmonitor Feitenbladen Gemeente Emmen Kerncijfers uit de periode 2008-2013
Drentse Onderwijsmonitor 2013 Primair onderwijs Onlangs verscheen de 8ste editie van de Drentse Onderwijsmonitor. Dit rapport brengt de onderwijspositie en -prestaties van Drentse leerlingen in beeld. Van basisschool tot en met de universiteit. Met de jaarlijkse rapportage kunnen trends en ontwikkelingen worden gesignaleerd voor de provincie als geheel en waar mogelijk de gemeenten in het bijzonder. In dit aanvullend feitenboekje zijn cijfers voor het schooljaar 2012-2013 en voorgaande jaren voor elf Drentse gemeenten apart gebundeld. We zoomen daarmee in op ontwikkelingen van kinderen die in deze gemeente wonen en naar het primair of voortgezet onderwijs gaan. Deze extra uitgave wordt de gemeenten aangeboden door de Vereniging van Drentse Gemeenten en de Provincie. Zij hoopt dat de cijfers als onderlegger kunnen dienen bij besprekingen en initiatieven ten behoeve van goed onderwijs voor kinderen. Leerlingen op de basisscholen in de gemeente Emmen De gemeente Emmen heeft 64 basisscholen. Dat is minder dan een aantal jaren geleden; in 2010/11 waren er nog 68 scholen. De schoolgrootte is de laatste jaren min of meer gelijk gebleven. Gemiddeld heeft een school in Emmen 151 leerlingen. Dat is lager dan gemiddeld in (156) en (217). Aantal leerlingen op basisscholen in Emmen op 1 oktober 2012 10.524 9.640 2008/09 Aantal basisscholen op 1 oktober 2012-4% Verwachte daling aantal leerlingen 9.240 Prognose 2020 Het leerlingenaantal in het basisonderwijs van de gemeente daalt even snel als in de provincie. Prognoses van de Provincie (maart 2012) voorspellen een verdere afname tot ongeveer 9.240 leerlingen in 2020; t.o.v. de oktobertellingen in 2012 een daling van 4%. 6900 291 Gemiddeld aantal leerlingen per basisschool op 1 oktober 2012 217 156 64 151 Bron: DUO, 2013 2
Primair onderwijs Feitenblad Onderwijsachterstanden: gewichtenleerlingen en impulsgebieden De gewichtenregeling in het basisonderwijs bepaalt hoeveel geld een basisschool krijgt om onderwijsachterstanden weg te werken. Dit gebeurt op basis van het opleidingsniveau van de ouders en het postcodegebied van de school. Het opleidingsniveau van de ouders bepaalt het gewicht dat de school toekent aan een (achterstands)leerling. Ouders/voogden van zgn. gewichtenleerlingen hebben een lagere opleiding dan ouders van leerlingen zonder gewicht. Voor deze gewichtenleerlingen krijgt de school extra geld. Kinderen van laagopgeleide ouders hebben vaker leerachterstanden. Dit blijkt ook uit de Drentse Onderwijsmonitor 2013. De gemeente Emmen heeft een hoger percentage gewichtenleerlingen dan en. Dit aandeel loopt, in lijn met de landelijke trend, terug. Percentage gewichtenleerlingen Een school krijgt ook extra geld per achterstandsleerling als de school in een impulsgebied is gevestigd. Een impulsgebied is een postcodegebied met veel huishoudens met een laag inkomen of een uitkering. Landelijk gezien ligt een kwart van de scholen in een impulsgebied. In is dit p ercentage hoger, namelijk 31%. Emmen wijkt daar in negatieve zin vanaf met 31 basisscholen in een impulsgebied (48%). 17 9 1 1 12 22 13 2008/09 2008/09 2008/09 Percentage basisscholen in impulsgebied 48% 25 31 48 Bron: DUO, 2013 Bron: DUO, 2013 Passend onderwijs Met de invoering van de Wet passend onderwijs krijgen scholen een zorgplicht. Dat betekent dat scholen ervoor verantwoordelijk zijn om elk kind een goede onderwijsplek te bieden. Om dat te kunnen doen, vormen reguliere en speciale scholen samen regionale samenwerkingsverbanden. De scholen in het samenwerkingsverband maken afspraken over de ondersteuning aan leerlingen en de bekostiging daarvan. De scholen in behoren tot 5 samenwerkingsverbanden primair onderwijs. Het aandeel leerlingen met een rugzak is in het samenwerkingsverband PO2202 waaronder ook Emmen valt iets hoger dan vorig jaar. En is met 1,6% hoger dan landelijk (1,0%). In de figuur hiernaast is aangegeven of het percentage hoger ( ), lager ( ) of gelijk ( ) is aan dat van vorig jaar. 2011/12 sbao2 2,7% 2,6% so3 1,7% 1,6% rugzakken 1,1% 1,0% PO2202 Emmen e.o.1 2011/12 sbao 2,7% 2,5% so 1,0% 0,7% 1 Emmen, Borger-Odoorn, 2 speciaal basisonderwijs, 3 speciaal onderwijs rugzakken 1,5% 1,6% Bron: DUO/website Passend Onderwijs, 2013 3
Drentse Onderwijsmonitor 2013 Primair onderwijs Leerprestaties in het Drentse basisonderwijs Vanaf het schooljaar 2007-2008 worden gegevens verzameld over leerprestaties in het basisonderwijs op het terrein van taal/lezen en rekenen/wiskunde. De gegevens worden geleverd door basisscholen waarvan het schoolbestuur hiervoor toestemming heeft gegeven. In zijn momenteel 37 schoolbesturen voor primair onderwijs. Het deelnamepercentage van basisscholen aan de Drentse Onderwijsmonitor nam toe van 49% in het eerste jaar tot 90% in. De gemeente Emmen heeft de laatste jaren een deelnamepercentage van 89%. Citotoetsen: de resultaten van 2010-2013 rekenen taal technisch lezen woordenschat begrijpend lezen rekenen-wiskunde 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 groep 2 groep 2 groep 4 groep 5 groep 5 medio groep 6 medio groep 8 groep 4 groep 6 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 50 is de norm in rekenen taal technisch lezen woordenschat begrijpend lezen rekenen-wiskunde 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 groep 2 groep 2 groep 4 groep 5 groep 5 medio groep 6 medio groep 8 groep 4 groep 6 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 '10 '11 '12 '13 50 is de norm in Bron: basisscholen, bewerking CED Toetsservice/CMO Groningen, 2010-2013 4
Primair onderwijs Feitenblad Welke conclusies kunnen we trekken uit de resultaten van de citotoetsen? Hieronder staat beschreven hoe leerlingen uit de gemeente het ervan af hebben gebracht. Rekenprestaties Op de rekentoets wordt al jaren boven de norm gescoord. De ruime voorsprong in groep 3 is in groep 6 wel iets geslonken. De rekenprestaties zijn in en 4 sinds 2010 iets toegenomen. Voor groep 6 zien we een lichte daling. Voor alle groepen wordt door de jaren heen net onder het Drentse gemiddelde gescoord. Technisch lezen Voor de groepen 3 en 4 zien we steeds betere prestaties op technisch lezen. In 2010 waren de scores nog onder de landelijke norm. De laatste jaren liggen de prestaties hier net boven. De Drentse scores worden daarbij praktisch geëvenaard. Groep 5 scoort vrij constant door de jaren heen en blijft net onder het provinciaal gemiddelde steken. De norm wordt wel gehaald. Begrijpend lezen De scores voor begrijpend lezen zijn in groep 6 iets afgenomen, net onder het Drents gemiddelde én het laatste jaar net onder de norm. In groep 8 zien we eveneens een kleine daling. De scores zijn iets beter dan in groep 6. Hoewel net boven de landelijke norm, blijven deze wel iets achter bij de gemiddelde scores van leerlingen in. Woordenschat De woordenschat van groep-3-leerlingen ligt al jaren stabiel op een hoog niveau. De scores zijn vergelijkbaar met die van de provincie. De resultaten van groep 5 zijn eveneens (vrij) stabiel, maar blijven ver achter bij die van. Net boven de norm, maar onder het Drents gemiddelde. Rekenen en taal voor Kleuters scoren wat rekenen betreft boven de gestelde norm. Dat geldt helemaal voor de taalprestaties. Voor beide zien we een lichte vooruitgang in de tijd. De rekenscores komen net boven die van de provincie uit. Daaren tegen blijven de taal prestaties van de hierbij vergeleken iets achter. Vergeleken met de provinciale uitslagen, doen leerlingen van Emmen het op veel onderdelen iets minder goed. De resultaten samengevat Vergeleken met de provinciale uitslagen, doen leerlingen van Emmen het op veel onderdelen iets minder goed. Alleen op technisch lezen (groepen 3 en 4), woordenschat () en rekenen voor wordt op of boven het Drents gemiddelde gescoord. Op vrijwel alle toetsen wordt wél op of boven de landelijke norm gescoord. Eén uitzondering: begrijpend lezen in groep 6 is tot onder dit niveau gezakt. Kijken we naar de ontwikkeling door de jaren heen, dan zien we voor woordenschat en technisch lezen in groep 5 een stabiel beeld. De kleutertoets resultaten zijn toegenomen. Datzelfde geldt voor de prestaties op technisch lezen en rekenen. Behalve rekenen voor groep 6: hier zien we evenals voor begrijpend lezen - een daling. De toets in groep 8 De gemiddelde scores van groep-8-leerlingen uit Emmen variëren de afgelopen jaren. Doorgaans zijn de opbrengsten lager dan gemiddeld in en. Het afgelopen jaar is de toetsscore duidelijk lager dan de jaren ervoor. Met een gemiddelde van 532,8 is de achterstand op de provinciale en landelijke score groter dan voorheen. Cito toetsscores 2013 2012 2011 2010 2009 535 534,6 532,8 535,5 535,1 534,8 535,5 534,9 535,2 535,4 535,4 534,5 535,1 534,7 534,2 530 531 532 533 534 535 536-2,2 scoorden Emmenleerlingen in 2013 gemiddeld lager dan landelijk Gemeente Emmen Bron: Inspectie van het Onderwijs, 2009-2013 5
Drentse Onderwijsmonitor 2013 Primair onderwijs Kwaliteit van het onderwijs: de toezichtarrangementen Op basis van kwaliteitsnormen bepaalt de Inspectie van het Onderwijs welke scholen een aangepast toezicht krijgen. De situatie in vanaf 1 december 2010: Aantal zwakke en zeer zwakke scholen 6 15 3 6 8 2 4 286 290 283 280 Voldoende Zwak Zeer zwak 2010 2011 2012 2013 Binnen de gemeente Emmen bevindt zich geen zwakke school. Een behoorlijke vooruitgang vergeleken met de situatie in 2010. Bij (zeer) zwakke scholen zijn de opbrengsten en het onderwijsleer proces op cruciale onderdelen onvoldoende. Conclusie: de afgelopen jaren heeft provinciebreed kwalitatief een enorme vooruitgang plaatsgevonden, mede door het kwaliteitsakkoord en de invloed van de Drentse Onderwijsmonitor. 1 3 2 64 64 64 64 Voldoende Zwak Zeer zwak 2010 2011 2012 2013 Bron: Inspectie van het Onderwijs, 2010-2013 Schooladvies basisschool en het niveau in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs Bij Drentse vo-scholen is informatie opgevraagd over het schoolniveau van derdejaars leerlingen en het schooladvies van de basisschool. De resultaten zijn indicatief omdat van een aantal scholen gegevens ontbreken. 61% van de leerlingen die op een basisschool in de gemeente Emmen heeft gezeten, lijkt het schoolniveau te volgen dat als advies is meegegeven. Er lijkt vaker sprake van over-advisering (28%) dan gemiddeld in (22%) en (19%). Bron: vo-scholen, bewerking CMO Groningen, 2013 Huidig onderwijsniveau t.o.v. schooladvies in percentages 69 65 61 13 13 11 28 22 19 iets lager gelijk iets hoger iets lager gelijk iets hoger Gemeente Emmen iets lager gelijk iets hoger 6
Voortgezet onderwijs Feitenblad Leerlingen in het voortgezet onderwijs Het aantal vo-leerlingen uit de gemeente Emmen neemt nog steeds toe. De stijging was het afgelopen jaar een kleine 2% (van 6.384 naar 6.491). Het stijgingspercentage voor als geheel is lager, namelijk 1%. Het aantal leerlingen nam toe van 30.053 in 2011/12 naar 30.492 in. Aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs, met als woongemeente Emmen 2009/10 2010/11 2011/12 2011/12 6.184 6.253 30.053 30.492 6.384 +1% het aantal vo leerlingen in +2% het aantal vo leerlingen in Emmen 6.491 Bron: DUO, 2013 Onderwijssoort in het voortgezet onderwijs Voor Emmen geldt dat 48% van de jongeren in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs een vmbo-opleiding volgt. Voor havo en vwo zijn de aandelen 26% en 23%. Maken we een vergelijking met cijfers van en, dan zien we een lager onderwijsniveau voor leerlingen uit Emmen. Hierin is de afgelopen jaren weinig veranderd. Aandeel leerlingen in de bovenbouw (vanaf leerjaar 3), naar onderwijssoort en woongebied voor schooljaar Onderwijssoort vanaf het derde leerjaar, voor jongeren uit de gemeente Emmen praktijkonderwijs vmbo havo vwo 3 4 3 praktijkonderwijs 26 21 vmbo bl/kl 3-4 20 23 4 3.567 22 21 18 26 23 25 26 29 28 30 48 vmbo tl/gl 3-4 havo 3-5 vwo 3-6 Bron: DUO, 2013 Bron: DUO, 2013 7
Drentse Onderwijsmonitor 2013 Samenvatting Pluspunt, aandachtspunt of verbeterpunt? Hieronder staan alle gemonitorde onderwijsitems samengevat in één figuur. De kleuren geven aan of de gemeente het beter of minder goed doet vergeleken met en of er de afgelopen jaren sprake is van een verslechtering, verbetering of status quo. De kleur geeft aan of het gaat om onderwerpen die: Gekoesterd moeten worden (pluspunten) In de gaten gehouden moeten worden (aandachtspunten) Verbeterd moeten worden (verbeterpunten) In een aantal gevallen zijn de cijfers van 2012-2013 vergeleken met die van vorig jaar. Bij de meeste onderwerpen blikken we echter meer jaren terug. Daarbij nemen we voor een vergelijking in de tijd de meest en minst recente cijfers uit dit feitenboekje. De resultaten samengevat: hoe staat Emmen ervoor? Even goed/beter Ontwikkeling leerlingenaantal basisschool Deelnamepercentage Drentse Onderwijsmonitor (89%) Woordenschat Technisch lezen Technisch lezen groep 4 Rekenen groep 2 Geen zwakke school Ontwikkeling leerlingenaantal voortgezet onderwijs Vergeleken met Minder goed Rekenen-wiskunde groep 6 Begrijpend lezen groep 6 Begrijpend lezen groep 8 Aansluiting schooladvies bij onderwijsniveau leerjaar 3 Aantal scholen in impulsgebied Technisch lezen groep 5 Woordenschat groep 5 Onderwijsniveau bovenbouw vo Aandeel gewichtenleerlingen Rekenen-wiskunde Rekenen-wiskunde groep 4 Taal groep 2 Verslechtering Ontwikkeling afgelopen jaren Gelijk gebleven Verbetering Het rapport van de Drentse Onderwijsmonitor 2013 kunt u vinden op de websites van de betrokken organisaties en op www.meetbaarbeterdrenthe.nl. Vereniging van Drentse Gemeenten www.vdgdrenthe.nl Provincie www.drenthe.nl CMO Groningen www.cmogroningen.nl