Een scherpere blik op Beter Presteren - Highlights uit het breedteonderzoek

Transcriptie

1 Een scherpere blik op Beter Presteren - Highlights uit het breedteonderzoek Oberon, september Vooraf In opdracht van het programmabureau Beter Presteren onderzoekt Oberon welke ontwikkeling de se onderwijsprestaties de afgelopen jaren hebben doorgemaakt als we ze vergelijken met de rest van Nederland. Hierbij kijken we bewust naar vergelijkbare scholen, omdat de se scholenpopulatie sterk afwijkt van Nederland als geheel, maar ook van andere steden in de G4. 1 We kijken hierbij naar een aantal aspecten in het primair en voortgezet onderwijs, waarbij we gebruik maken van gegevens die landelijk centraal zijn geregistreerd. We presenteren hier enkele highlights van onze bevindingen tot nu toe. In een aparte Prezi op internet gaan we dieper in op de resultaten, maken we uitsplitsingen naar onderwijstype (VO) en leggen we uit hoe we tot onze conclusies zijn gekomen. In 2014 vindt een tweede meting plaats. Waarom deze aanpak? Als se scholen worden vergeleken met de rest van Nederland wordt goed duidelijk dat se scholen en leerlingen in absolute zin een grote achterstand hebben. Om de relatieve achterstand van in beeld te krijgen, worden daarnaast vergelijkingen gemaakt met andere grote steden, maar deze vergelijkingen zijn altijd heel grofmazig. Deze andere steden hebben vaak een wezenlijk andere scholenpopulatie dan. Zo heeft van de grote gemeenten in Nederland de meeste basisscholen met de zwaarste gewichten (doelgroepkinderen) en de minste scholen met weinig doelgroepkinderen. In het voortgezet onderwijs staan van de tien scholen met de grootste concentratie leerlingen uit een armoede-probleemcumulatiegebied (APC) er acht in. Dit vraagt om een scherpere blik om te bezien hoe de prestaties van se scholen en leerlingen zich ontwikkelen in vergelijking met soortgelijke scholen en leerlingen. 100% 60% 40% 20% 0% Den Haag Amsterdam Utrecht Eindhoven Tilburg Almere Zwaarste gewicht Lichtste gewicht 1 De manier om tot een goede vergelijking te komen is door weging toe te passen. In het kort houdt dit in dat we er voor zorgen dat de verhouding van typen scholen (naar onderwijstype en/of hoeveelheid doelgroepleerlingen) in de rest van Nederland gelijkgesteld wordt aan die van se scholen. Scholen met weinig doelgroepleerlingen (waar er landelijk veel van zijn, maar in relatief weinig) tellen dan maar heel licht mee in het totaal, terwijl scholen met veel doelgroepleerlingen juist zwaar meetellen. Dit geeft een beeld van het landelijk niveau als heel Nederland eenzelfde schoolpopulatie zou hebben als. Omwille van de leesbaarheid spreken we in de rapportage van vergelijkbare scholen terwijl het feitelijk een gewogen cijfer betreft van verschillende scholen.

2 Oberon Een scherpere blik op Beter Presteren Highlights uit het breedteonderzoek 2 2 Een scherpere blik op het PO Cito- eindtoets se leerlingen scoren op de Cito Eindtoets beduidend lager dan het landelijk gemiddelde. De absolute achterstand bedraagt de laatste jaren zo n 3 a 4 punten. Een scherpere blik laat zien dat se leerlingen ook lager scoren dan leerlingen van vergelijkbare scholen in Nederland. Deze achterstand neemt echter de afgelopen jaren wel af. Lag de score in 2010 nog 1,5 punt onder het gemiddelde van vergelijkbare scholen, inmiddels is dat minder dan 0,5 punt ,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0-0,5-1,0-1,5-2,0-2,5-3, Landelijk (ongecorrigeerd) Ontwikkeling leerlingvolgtoetsen groep 2 en 5 De se Toetssteen van CED laat zien dat se leerlingen achterblijven bij de rest van Nederland. Door in de scores van se leerlingen rekening te houden met hun leerlinggewicht, ontstaat een scherper beeld van de relatieve achterstand ten opzichte van heel Nederland. Met die blik zien we dat tussen 2011 en 2012 de toetsprestaties van se leerlingen dichter bij het landelijk gemiddelde zijn gekomen in de groepen 2 en Taal voor Kleuters (groep 2) 36 Begrijpend lezen (groep 5) Het gaat om de reguliere basisscholen die deelnemen aan de CED Toetsservice. We kiezen voor deze drie toetsen omdat hiervoor landelijke vergelijkingsgegevens bestaan uit het COOL 5-18 onderzoek. De scores uit het COOL 5-18 komen uit De scores in 2012 veronderstellen we daaraan gelijk.

3 Oberon Een scherpere blik op Beter Presteren Highlights uit het breedteonderzoek 3 85 Rekenen-Wiskunde (groep 5) Oordelen Onderwijsinspectie De Onderwijsinspectie beoordeelt periodiek scholen op basis van de prestaties en het gevoerde beleid. Hierbij wordt onder meer gekeken naar de tussen- en eindopbrengsten. De Inspectie beoordeelt deze als slecht, onvoldoende, voldoende of goed. Omdat de Inspectie elk jaar maar een deel van de scholen bezoekt en beoordeelt kunnen we geen betrouwbaar beeld geven van de ontwikkeling per jaar, maar kunnen we wel een goed beeld geven van de oordelen over de uitkomsten van de inspectiebezoeken sinds De tussenopbrengsten van 24% van de se scholen zijn in de periode 2010 tot nu op enig moment als onvoldoende beoordeeld (1% goed). Voor de rest van Nederland is 9% van de scholen als onvoldoende beoordeeld. Een scherpere blik laat zien dat van de vergelijkbare scholen in de rest van Nederland is 16% op enig moment als onvoldoende beoordeeld. De eindopbrengsten van 20% van de se scholen zijn in de periode 2010 tot nu ooit als onvoldoende beoordeeld. Voor de rest van Nederland is 6% van de scholen als onvoldoende beoordeeld. Als we met een scherpere blik kijken, blijkt echter dan 9% van de vergelijkbare scholen in de rest van Nederland op enig moment onvoldoende zijn bevonden. 4% van de se scholen zijn op dit vlak ooit als goed beoordeeld (rest van NL: 6%) ROTTERDAM - Tussenopbrengsten 1% 24% - Tussenopbrengsten 16% 76% 84% 4% ROTTERDAM - Eindopbrengsten 20% - Eindopbrengsten 6% 9% 76% 85%

4 Oberon Een scherpere blik op Beter Presteren Highlights uit het breedteonderzoek 4 3 Een scherpere blik op het VO Eindexamencijfers Nederlands en Wiskunde De gemiddelde eindexamencijfers van se scholen zijn de afgelopen jaren gestegen op de vakken Wiskunde A en Wiskunde B en in mindere mate Nederlands. Wel blijven de scores achter op het landelijk niveau. Als we echter met een scherpe blik kijken en deze cijfers afzetten tegen die van vergelijkbare scholen zien we dat se scholen vergelijkbaar scoren en zich op de zelfde wijze ontwikkelen. 6,5 6,4 6,3 6,2 6,1 6,0 5,9 5,8 Examencijfer Nederlands ,8 6,6 6,4 6,2 6,0 5,8 5,6 5,4 5,2 5,0 Examencijfer Wiskunde (A) ,9 6,7 6,5 6,3 6,1 5,9 5,7 Examencijfer Wiskunde B

5 Oberon Een scherpere blik op Beter Presteren Highlights uit het breedteonderzoek 5 Oordelen Onderwijsinspectie 3 De opbrengsten van se VO-scholen worden door de onderwijsinspectie relatief vaak als onvoldoende beoordeeld als we die vergelijken met de rest van Nederland. Wel zien we dat het percentage scholen waarvan de opbrengsten als voldoende worden beoordeeld in se in 2013 duidelijk hoger is dan in Als we met een scherpere blik kijken en de se prestaties afzetten tegen vergelijkbare scholen in de rest van Nederland zien we dat de se scholen de Niet-se scholen dichter zijn genaderd. In 2013 scoren de se scholen vergelijkbaar met soortgelijke scholen in de rest van Nederland. 90% 85% 75% 70% 65% Opbrengsten Onvertraagde doorstroom en examinering De afgelopen jaren is het percentage leerlingen dat onvertraagd het diploma haalt in gedaald. Dit is niet uniek in ook in de rest van Nederland en bij scholen die vergelijkbaar zijn met die in zien we dit verschijnsel. se en vergelijkbare scholen in de rest van Nederland ontlopen elkaar op dit vlak weinig. 75% 70% 65% 60% De Onderwijsinspectie bekijkt de opbrengsten over een periode van drie jaar. Het oordeel is gebaseerd op het rendement onderbouw, rendement bovenbouw, cijfers centraal examen. Dit betreft het gemiddelde oordeel van de drie meest recente edities van de opbrengstenkaarten. De vierde indicator die meetelt in de opbrengstbeoordeling is het driejaarsgemiddelde van het verschil tussen het schoolexamencijfer en het cijfer voor het centraal examen (SE- CE).