SAMENVATTING 104694 - Instemmingsgeschil VO - artikel 10 onder h WMS (overdracht van de school of een onderdeel daarvan) De deelraad heeft zijn instemming onthouden aan het voorgenomen besluit om een afdeling voor leerlingen die nog niet toe zijn aan de brugklas, te verplaatsen van school A naar school B. Aangezien de afdeling in een apart gebouw zal worden geplaatst zal de kleinschaligheid en de interne veiligheid van de afdeling worden gewaarborgd. Dat de veiligheid en geborgenheid van de leerlingen gevaar loopt als de afdeling wordt geplaatst in een omgeving waar niet alleen havo- en vwo- maar ook vmboleerlingen zijn, is de Commissie niet gebleken. Evenmin is gebleken dat de buurt waarin de school staat dermate gevaarlijk is dat het onverantwoord zou zijn om daar de afdeling te plaatsen. Het verleden heeft tot twee keer toe uitgewezen dat verplaatsing geen significante gevolgen had voor het aantal leerlingen. Er is ook geen indicatie, en dat blijkt ook niet uit het onderzoek, dat de afdeling door de verplaatsing minder leerlingen zal krijgen. De bekostiging van de afdeling loopt ook geen gevaar. Dat het personeel moeite heeft met de verplaatsing is niet zodanig dat men en masse heeft gezegd op te houden met te werken voor de afdeling als de verplaatsing doorgaat. De deelraad heeft niet in redelijkheid tot het onthouden van instemming aan het voorgenomen besluit tot verplaatsing van de afdeling kunnen komen. In het geding tussen: UITSPRAAK het College van Bestuur van de Stichting A, B, gevestigd te C, hierna te noemen het bevoegd gezag gemachtigde: mr. W. Lindeboom en de deelraad van het D Lyceum, gevestigd te E, hierna te noemen de DR gemachtigde: mr. A. Joosten 1. VERLOOP VAN DE PROCEDURE Bij verzoekschrift met bijlagen van 27 juli 2010, per e-mail ingekomen op 27 juli 2010 en per post op 28 juli 2010, heeft het bevoegd gezag een geschil aan de Commissie voorgelegd met betrekking tot de weigering van de DR om in te stemmen met een voorgenomen besluit van het bevoegd gezag om de afdeling N van het D Lyceum te verplaatsen naar het M College. De DR heeft een verweerschrift met bijlagen ingediend, ingekomen op 1 oktober 2010. De mondelinge behandeling vond plaats op 15 november 2010. Het bevoegd gezag werd vertegenwoordigd door F, voorzitter van het College van Bestuur, H, rector van het D Lyceum en I, secretaris van het College van Bestuur, bijgestaan door de gemachtigde. De DR werd vertegenwoordigd door K, secretaris DR, en mevrouw L, lid DR, bijgestaan door de gemachtigde. Ter zitting heeft het bevoegd gezag pleitnotities overgelegd. De inhoud van voornoemde stukken geldt als hier herhaald en ingelast. Pagina 1 van 5
2. DE FEITEN Onder het bestuur van A vallen dertien scholen voor voortgezet onderwijs, waaronder de locatie D Lyceum en het M College. De locatie D Lyceum valt met twee andere locaties onder brinnummer X. Het M College heeft een ander brinnummer. De school onder brinnummer X heeft sinds 2007 voor elk van de drie locaties, waaronder de locatie D Lyceum, een deelraad. Het D Lyceum is een openbare school voor havo en vwo met ongeveer 1000 leerlingen, gevestigd in E-Noord. Voor leerlingen die nog niet helemaal toe zijn aan de brugklas heeft het D sinds 2006 het brugjaar N. Deze afdeling, die eerder in O en E P gevestigd was, telt jaarlijks ongeveer 175 leerlingen die uit E en een grote regio daaromheen komen. Na het brugjaar gaan ongeveer 30 leerlingen naar de havo/vwo afdeling van het D Lyceum, ongeveer de helft van de leerlingen gaat naar een vmbo-school in E en de overige leerlingen gaan naar een middelbare school gelegen buiten E. De afgelopen jaren heeft het D Lyceum een aannamestop moeten hanteren omdat de capaciteit van het gebouw onvoldoende is om alle leerlingen die zich aanmelden aan te nemen. In verband daarmee heeft het bevoegd gezag de gemeente verzocht om te voorzien in extra huisvesting voor het D Lyceum. Hierop heeft de gemeente laten weten dat het capaciteitsprobleem opgelost moet worden door gebruik te maken van structurele leegstand binnen de eigen schoolgebouwen. Het M College is een interconfessionele (RK/PC) scholengemeenschap voor vmbo, havo en vwo met ongeveer 1400 leerlingen, gevestigd in E-Zuid op ongeveer 6 kilometer van het D Lyceum. Het overgrote deel van de leerlingen gaat naar de afdeling havo/vwo. De school heeft ruimte voor 2000 leerlingen. Op 2 maart 2010 heeft het bevoegd gezag de DR van het D Lyceum en de MR van het M College verzocht in te stemmen met het voorgenomen besluit om de afdeling N van het D Lyceum naar het M College te verplaatsen. Op 1 juni 2010 heeft de DR van het D Lyceum laten weten niet in te stemmen en op 8 juni 2010 heeft de MR van het M College laten weten wel in te stemmen met het voorgenomen besluit. Op 16 juni 2010 is er nader overleg gevoerd tussen het bevoegd gezag en de DR, waarna het bevoegd gezag op 22 juni 2010 het instemmingsverzoek nogmaals aan de DR heeft voorgelegd. Op 16 juli 2010 heeft de DR laten weten geen aanleiding te zien om alsnog in te stemmen. Daarop heeft het bevoegd gezag op 27 juli 2010 een instemmingsgeschil bij de Commissie ingediend. 3. HET STANDPUNT VAN HET BEVOEGD GEZAG Het bevoegd gezag stelt zich op het standpunt dat de DR niet in redelijkheid tot het weigeren van de instemming heeft kunnen komen, althans dat er voldoende zwaarwegende omstandigheden zijn die het voorstel van het bevoegd gezag rechtvaardigen. Daartoe voert het bevoegd gezag aan dat het maatschappelijk onverantwoord is om potentiële leerlingen voor het D Lyceum vanwege ruimtegebrek af te wijzen. Daarom heeft het de gemeente verzocht om het D Lyceum uit te breiden. Na afwijzing van dit verzoek kwam het idee om de zelfstandige afdeling N te verplaatsen. Doordat het totaal aantal leerlingen na het vertrek van de afdeling niet zal toenemen blijft de kleinschaligheid van de school bestaan. Toen bleek dat andere schoolbesturen niet wilden meewerken aan het oplossen van het huisvestingsprobleem van het D Lyceum en dat zulks bovendien te kostbaar geweest zou zijn, is het bevoegd gezag binnen zijn eigen gebouwenbestand op zoek gegaan naar ruimte. De door de DR aangedragen mogelijkheden om de afdeling in Q of R te vestigen zijn onderzocht maar niet haalbaar gebleken. Aangezien het M College voldoende ruimte heeft en beschikt over een apart gebouw waar de afdeling N goed gehuisvest kan worden, heeft het bevoegd gezag voorgesteld de afdeling met ingang van 1 augustus 2010 naar het M College te verplaatsen. Vanwege vragen en aarzelingen bij de DR en het team van de afdeling, is het voorgenomen besluit met een jaar uitgesteld. Uit een onderzoek is gebleken dat het effect van de verplaatsing op de leerlingenstroom acceptabel is. Wat betreft de gevolgen voor het personeel geldt dat de arbeidsrechtelijke relatie niet wijzigt, dat het Pagina 2 van 5
personeel de keuze heeft om (geheel of gedeeltelijk) mee te gaan naar het M College of te blijven op het D Lyceum, dat de personeelsleden die meegaan naar het M College desgewenst binnen een jaar terug kunnen naar het D Lyceum en dat de afdeling (personeel en leerlingen) de confessionele grondslag niet hoeft te onderschrijven en niet actief hoeft te participeren in de confessionele activiteiten van het M College. Voor mogelijke personele knelpunten is een budget van 100.000 euro beschikbaar gesteld. Daarnaast is er een budget van 750.000 euro beschikbaar gesteld om het gebouw waar de afdeling gehuisvest zal worden, aan te passen. Wat betreft de organisatie van de afdeling geldt dat er ruimte blijft voor een eigen pedagogische en didactische aanpak en dat de werving van personeelsleden en het aannamebeleid van leerlingen niet zullen veranderen. Om er voor te zorgen dat de leerlingen van de afdeling N, die in aanmerking komen voor leerwegondersteunend onderwijs, deze ondersteuning net als op het D Lyceum ook op het M College zullen krijgen, heeft het bevoegd gezag een LWOO-licentie aangevraagd. Nu aan de voorwaarden voor verkrijging hiervan is voldaan, zal de licentie worden verleend. Tot slot geeft het bevoegd gezag aan dat uit onderzoeken onder buurtbewoners en onder de leerlingen van het M College is gebleken dat de buurtbewoners de buurt een ruime voldoende geven en dat de leerlingen zich veilig voelen op school. 4. HET STANDPUNT VAN DE DEELRAAD De DR stelt zich op het standpunt dat hij in redelijkheid niet heeft ingestemd met de voorgenomen verplaatsing omdat daar reële risico s aan verbonden zijn en omdat het belang van een groep kwetsbare leerlingen die niet kunnen uitwijken naar een andere school, zwaarder dient te wegen dan het belang van een groep leerlingen die niet in aanmerking komen voor de school van hun eerste keuze maar die wel kunnen uitwijken naar een andere school. Daartoe voert de DR aan dat ongeveer de helft van de leerlingen van de N in aanmerking komt voor leerwegondersteunend onderwijs en het M College vooralsnog niet beschikt over een LWOO-licentie. Zonder die licentie heeft de afdeling nauwelijks bestaansrecht. Verder vreest de DR dat de veiligheid en geborgenheid, die essentieel is voor een optimale ontwikkeling van de leerlingen van de N, niet gewaarborgd kunnen worden. Het M College is gelegen in een achterstandbuurt en de leerlingenpopulatie is anders waardoor de kans op pesten van de N leerlingen toeneemt. Zeer gemotiveerde personeelsleden met specifieke kennis zullen afhaken en de personeelsleden die er voor kiezen om te blijven werken op beide locaties, zullen onvoldoende zichtbaar zijn voor de leerlingen. Dat deze vrees gegrond is, blijkt ook uit het onderzoeksrapport dat op verzoek van het bevoegd gezag is opgesteld: de kans is reëel dat verplaatsing van de afdeling naar het M College er toe zal leiden dat leerlingen niet meer kiezen voor de N. Een goed alternatief is voor deze kwetsbare leerlingen niet aanwezig. De verplaatsing van de afdeling zal ook voor het D Lyceum als geheel negatieve gevolgen hebben aangezien de expertise van de teamleden van de afdeling N verloren gaat en de kleinschaligheid van de school door de nieuwe aanwas van leerlingen niet langer gewaarborgd kan worden. Tot slot bestaat het gevaar dat de verplaatsing grote personele gevolgen heeft. Het team is unaniem tegen verplaatsing vanwege de hierboven geschetste risico s. Daarnaast hebben veel teamleden, net als veel ouders en leerlingen van de N, bewust gekozen voor een openbare school en willen zij dus niet naar een interconfessionele school verplaatst worden. 5. OVERWEGINGEN VAN DE COMMISSIE De bevoegdheid van de Commissie en de ontvankelijkheid van het verzoek Op grond van artikel 31 aanhef en onder a WMS is de Commissie bevoegd van het geschil kennis te nemen indien het bevoegd gezag ten aanzien van een te nemen besluit dat ingevolge de WMS dan Pagina 3 van 5
wel het geldende MR-reglement instemming behoeft, de vereiste instemming niet heeft verworven en het bevoegd gezag zijn voorstel wenst te handhaven. Het voorgenomen besluit tot verplaatsing van de afdeling N valt naar het oordeel van de Commissie onder de aangelegenheid overdracht van de school of een onderdeel daarvan als genoemd in artikel 10 onder h WMS. De Commissie komt tot dit oordeel omdat het verplaatsingsbesluit er toe zal leiden dat de afdeling N niet langer onderdeel is van het D Lyceum maar onderdeel wordt van het M College. Het betreft hier een aangelegenheid waarvoor de deelraad van het D Lyceum instemmingsrecht heeft. Het bevoegd gezag heeft de vereiste instemming van de DR niet verworven en wenst zijn voorstel te handhaven. Het bevoegd gezag heeft het geschil binnen de in artikel 32 lid1 WMS gestelde termijn bij de Commissie ingediend. Derhalve oordeelt de Commissie zich bevoegd van het geschil kennis te nemen. Aan de Commissie zijn geen omstandigheden gebleken die aan de ontvankelijkheidsverklaring van het verzoek in de weg staan. Het toetsingskader Op grond van artikel 32 lid 3 WMS dient de Commissie te beoordelen of de DR in redelijkheid tot het onthouden van instemming heeft kunnen komen of dat sprake is van bepaalde zwaarwegende omstandigheden die het voorstel van het bevoegd gezag rechtvaardigen. Het geschil In geschil is de vraag of de afdeling N van het D Lyceum naar het M College verplaatst mag worden. Uit de overgelegde stukken en het verhandelde ter zitting is de Commissie gebleken dat de afdeling bij het M College geen onderdeel wordt van een groot gebouw maar samen met de afdeling hoogbegaafden in een apart gebouw zal worden geplaatst. Hiermee kan de kleinschaligheid en de interne veiligheid van de afdeling worden gewaarborgd. Voor slechts enkele activiteiten, zo is de Commissie gebleken, zal de afdeling gebruik moeten maken van faciliteiten in het hoofdgebouw. Dat daardoor de veiligheid van de leerlingen in het geding komt, is onvoldoende aannemelijk gemaakt. Evenmin is de Commissie ervan overtuigd geraakt dat de veiligheid en geborgenheid van de leerlingen van de N gevaar loopt als de afdeling wordt geplaatst in een omgeving waar niet alleen havo- en vwo- maar ook vmbo-leerlingen zijn. Nog afgezien van de vraag of gesteld kan worden dat vmbo-leerlingen meer pesten, zou daar tegenover gesteld kunnen worden dat het voor de N leerlingen, waarvan het grootste deel doorstroomt naar vmbo, juist goed is om in een omgeving te zijn waar ze kennis kunnen maken met het vmbo. Wat betreft de buurt stelt de Commissie vast dat deze in 2007 is opgenomen in de lijst met probleemwijken (S-wijken). Vanaf dat moment is er meer geld en aandacht besteed aan de buurt. Niet is gezegd dat de wijk geen problemen meer kent maar het is de Commissie niet gebleken, respectievelijk onvoldoende is aangetoond, dat deze buurt dermate gevaarlijk is dat het onverantwoord zou zijn om daar de afdeling te plaatsen. Uit het onderzoek dat is verricht naar de gevolgen van de verplaatsing blijkt bovendien dat het M College in voldoende of in dezelfde mate voldoet aan de eisen die aan de locatie voor de N worden gesteld. Alhoewel er wellicht aanleiding is om te denken dat verplaatsing er toe zal leiden dat minder leerlingen naar de afdeling N gaan, heeft het verleden tot twee keer toe uitgewezen dat verplaatsing geen significante gevolgen had voor het aantal leerlingen. Mogelijk dat het voedingsgebied van de leerlingenstroom wordt verplaatst maar er is geen indicatie, en dat blijkt ook niet uit het onderzoek, dat de afdeling door de verplaatsing minder leerlingen zal krijgen. Om de begeleiding van een groot aantal leerlingen van de afdeling N te kunnen bekostigen is het noodzakelijk dat het M College beschikt over een LWOO-beschikking. In bijlage 4 van de regeling Voorzieningenplanning VO staat dat voor het verkrijgen van LWOO-bekostiging een aantal van 40 leerlingen vereist is. Pagina 4 van 5
Aangezien door beide partijen is gesteld dat de afdeling N op dit moment 40 zogenoemde LWOOleerlingen heeft en ook in de afgelopen jaren zeker 40 LWOO-leerlingen heeft gehad, zal het M College op die grond in aanmerking moeten komen voor de licentie. Wat betreft de gevolgen voor de teamleden stelt de Commissie vast dat bij het team onvrede over de verplaatsing bestaat maar dat deze niet zodanig is dat men en masse heeft gezegd op te houden met te werken voor de afdeling als de verplaatsing doorgaat. De onvrede had onder meer te maken met de signatuur van het M College. Ter zitting heeft het bestuur echter benadrukt dat voor de afdeling N een aparte, afwijkende status zal gelden wat betreft de verplichting tot het onderschrijven van de confessionele grondslag van de school. Die verplichting geldt niet, laat staan dat van het personeel of de leerlingen en hun ouders wordt verwacht dat ze actief meedoen aan activiteiten die samenhangen met de confessionele grondslag van de school. Gezien het vorenstaande komt de Commissie tot de conclusie dat de deelraad van het D Lyceum niet in redelijkheid tot het onthouden van instemming aan het voorgenomen besluit tot verplaatsing van de afdeling N naar het M College heeft kunnen komen. 6. UITSPRAAK Op grond van bovenstaande overwegingen is de Commissie van oordeel dat: a. de DR niet in redelijkheid tot het onthouden van instemming aan het voorgenomen besluit heeft kunnen komen; b. het bevoegd gezag over kan gaan tot uitvoering van het voorgenomen besluit om de afdeling N van het D Lyceum te verplaatsen naar het M College. Aldus gedaan te Utrecht op 3 januari 2011 door prof. mr. I.P. Asscher-Vonk, voorzitter, drs. K.A. Kool en prof. mr. D. Mentink, leden, in aanwezigheid van mr. A.A. Veraart, secretaris. prof. mr. I.P. Asscher-Vonk voorzitter mr. A.A. Veraart secretaris Tegen deze uitspraak staat op grond van artikel 36 lid 3 WMS beroep open bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof te Amsterdam, Postbus 1312, 1000 BH Amsterdam. Het beroep wordt ingediend binnen een maand nadat het bevoegd gezag dan wel de medezeggenschapsraad van de uitspraak op de hoogte is gesteld. Op grond van artikel 36 lid 4 WMS kan het beroep uitsluitend worden ingesteld ter zake dat de Commissie een onjuiste toepassing heeft gegeven aan het bepaalde in de wet. Pagina 5 van 5