Collegevoorstel Inleiding: Op 12 december 2006 is door de raadsfracties CDA, DDE 2002 en DMP een motie ingediend inzake de inzameling van GFT-afval in de zomer. De motie houdt in het verrichten van nader onderzoek naar de kosten van extra inzamelronden ingeval van hoge temperaturen en tevens het onderzoeken welke criteria hiervoor aan te leggen zijn. Feitelijke informatie: Op 1 januari 2008 is in de gehele gemeente Heusden diftar ingevoerd. Hiertoe zijn in mei en juni 2007 alle bestaande afvalcontainers vervangen door nieuwe minicontainers. Vanaf 1 juli 2007 vindt een alternerende inzameling plaats van het rest- en GFT-afval: de ene week wordt het restafval ingezameld, de andere week het GFT-afval. Deze nieuwe inzamelwijze verschilt in een groot gedeelte van de gemeente met de oude inzamelwijze. In de voormalige gemeenten Drunen en Vlijmen werd tot 1 juli 2007 wekelijks zowel rest- als GFT-afval ingezameld. De inwoners hadden hiertoe de beschikking over één duocontainer. In de voormalige gemeente Heusden was de inzamelwijze niet nieuw, hier werd voor 1 juli 2007 ook al alternerend ingezameld. De inwoners hier maken al jaren gebruik van twee minicontainers. Het alternerend inzamelen van vooral GFT-afval heeft geleid tot meldingen en klachten over stankoverlast, vooral tijdens warme perioden. De meldingen en klachten zijn overigens voornamelijk afkomstig uit de voormalige gemeenten Drunen en Vlijmen. De vraag is nu of het rendabel en praktisch mogelijk is om tijdens warme perioden wekelijks het GFT-afval in te zamelen. Om deze vraag te beantwoorden zal allereerst worden ingegaan op de criteria die hiervoor moeten worden opgesteld. Voorts zal worden ingegaan op praktische zaken als materieel, medewerkers, kosten en verwacht aantal ledigingen. Hiertoe is aan de inzamelaar van het rest- en GFT-afval in de gemeente Heusden, Afvalstoffendienst s-hertogenbosch, het verzoek voorgelegd om de consequenties aan te geven van deze extra inzamelronden. Afweging: Criteria Het aanleggen van criteria voor de bepaling wanneer extra inzameling van GFT-afval gewenst is, is zonder meer lastig. Duidelijk is dat extra inzameling gewenst is tijdens warme perioden. De vraag doet zich dan voor waar de grenstemperatuur moet worden gelegd. Voor de ene inwoner zal immers een warme periode en de bijbehorende stankoverlast al bij een lagere temperatuur plaats vinden dan voor een andere inwoner. Daarnaast doet zich direct de vraag voor hoe en wanneer wordt bepaald wanneer een bepaalde grenstemperatuur is bereikt. Meet men de temperatuur per dag dan heeft dit als consequentie dat er altijd (in ieder geval in maanden waarin de grenstemperatuur mogelijkerwijs kan worden bereikt, dus van april tot en met september) reserve inzamelwagens stand by moeten zijn. Dit zorgt uiteraard voor extra kosten, zelfs wanneer de grenstemperatuur niet wordt bereikt en er dus geen extra inzameling plaats hoeft te vinden. Het lijkt daarom logisch om geen criteria te hanteren, maar uit te gaan van een vaste periode 1 / 6
waarin extra inzameling van GFT-afval plaats vindt. Op het moment van behandeling van dit collegevoorstel is de maand juni al begonnen. Bovendien heeft een mogelijke invoering van deze extra inzamelronden voorbereidings- en planningstijd nodig. Daarom wordt in dit voorstel uitgegaan van de maanden juli en augustus. Materieel De Afvalstoffendienst zamelt momenteel het afval in met drie zijladers met grabber en één achterlader, alle voorzien van een geschikt registratiesysteem. Daarnaast heeft de Afvalstoffendienst meerdere achterladers, ook voorzien van een geschikt registratiesysteem. Deze achterladers kunnen ingezet worden voor de zomerinzameling waarbij rekening moet worden gehouden met het volgende: Er is in de weken van de zomerinzameling geen reservematerieel meer beschikbaar om calamiteiten op te vangen (bijvoorbeeld een defect aan een voertuig). Dit kan de kwaliteit van de reguliere dienstverlening nadelig beïnvloeden: in het ergste geval kan het voorkomen dat de afvalinzameling in een bepaalde wijk enkele dagen opschuift met alle problemen, meldingen en klachten van dien. Het structureel inzetten van achterladers kan voor onduidelijkheid zorgen bij de inwoners, met name in de wijze waarop zij hun container moeten aanbieden. De kans bestaat dat inwoners de containers verkeerd om (met de wielen aan de verkeerde kant) zullen aanbieden waarna vervolgens weer een 'opvoedingsinspanning moet worden verricht. Medewerkers Containers worden nu aangeboden met de wielen richting de woning. Bij het inzetten van achterladers dient de belader de container te pakken, om te draaien, te laten ledigen en vervolgens weer gedraaid terug te zetten (de laatste handeling moet worden uitgevoerd om verwarring bij de inwoners te voorkomen). Door deze extra handelingen en de daaruit voortvloeiende belasting, heeft de Afvalstoffendienst het beleid om achterladers zo min mogelijk in te zetten in gebieden waar regulier met zijladers wordt gereden. Zijladers worden in principe bemenst door één persoon, te weten de chauffeur. Achterladers dienen te worden bemenst door twee personen: één chauffeur en één belader. In de periode juli en augustus, de vakantieperiode, werkt de Afvalstoffendienst met meer inzet van tijdelijk personeel. In de vakantieplanning wordt zoveel als mogelijk rekening gehouden met het aanwezig zijn van voldoende routekennis om de dienstverlening op een voldoende kwalitatief niveau te houden. Een combinatie van extra inzet van medewerkers door extra inzamelronden die bovendien door achterladers moeten worden gereden, zorgt ervoor dat de Afvalstoffendienst wellicht veelvuldig gebruik zal moeten maken van chauffeurs met weinig routekennis in combinatie met de inzet van tijdelijk personeel. Dit kan invloed hebben op de kwaliteit van de dienstverlening. Kosten Een wekelijkse inzameling van GFT-afval in juli en augustus in plaats van een alternerende inzameling betekent vier extra inzamelronden (20 dagen). De inzamelkosten van deze extra inzamelronden bedragen met 2 achterladers, volgens opgave van de Afvalstoffendienst, ca. 33.500,00. 2 / 6
Verwacht aantal ledigingen Ingeschat wordt dat in de maanden juli en augustus, bij de reguliere alternerende inzameling, het aanbiedingspercentage voor GFT-containers ligt tussen de 20 en 25% (ca. 3.500 ledigingen per 2 weken). Bij de invoering van extra inzamelronden in juli en augustus wordt verwacht dat het aantal aangeboden GFT-containers per 2 weken maximaal 30% toeneemt en daarmee maximaal 4.700 zal bedragen. Dit betekent 1.200 containerledigingen extra dan ten opzichte van de reguliere inzameling. Vier extra inzamelronden (alternerende inzameling in een periode van twee maanden geeft vier reguliere inzamelronden en vier extra inzamelronden) betekent dus ca. 4.800 extra ledigingen. (Milieu)rendement Extra inzamelronden leiden tot meer vervoersbewegingen, wat daarmee een nadelige invloed heeft op het milieu. De gemeente s-hertogenbosch heeft een aantal jaren gewerkt met extra inzamelronden in de warmere zomermaanden juni, juli en augustus. Vanaf dit jaar wordt dit echter niet meer gedaan. Hieraan ten grondslag ligt onder andere een onderzoek waaruit blijkt dat de zomerinzameling nauwelijks een verhoging van het opgehaalde GFT-afval geeft te zien. Veel containers worden niet buiten gezet en wat buiten staat is voor het merendeel minimaal gevuld. Gesteld kan worden dat, door de bank genomen, in de zomerperiode dezelfde hoeveelheid wordt opgehaald, echter met een dubbele inzet van mens en voertuig. Inzet van middelen: dekking De kosten van de extra inzamelronden kunnen niet volledig worden gedekt door de opbrengsten uit de tarieven per containerlediging. Wanneer wordt uitgegaan van de eerder genoemde verwachte containeraanbiedingen en een gemiddeld tarief van 2,45 per lediging van een GFT-container, bedragen de opbrengsten 11.760,00. Er resulteert hiermee een tekort van 21.740,00. Er zijn 3 mogelijkheden om dit tekort op te vangen: De standaard tarieven van een containerlediging GFT-afval worden verhoogd. Uitgaande van 15.562 uitstaande GFT-containers en een aanbiedpercentage van 25% vinden op jaarbasis ca. 101.000 containerledigingen plaats. De standaard tarieven per containerlediging zouden 0,22 moeten stijgen om de extra kosten te dekken. De standaard tarieven gelden voor alle containerledigingen en dus voor alle inwoners. Hierdoor betalen alle inwoners mee aan de extra inzamelronden GFT-afval, ook de inwoners die geen gebruik maken van de extra inzamelronden. Dit doet het principe de vervuiler betaalt tekort. De tarieven in de weken dat extra inzamelronden GFT-afval worden gereden, worden verhoogd. Uitgaande van de eerder genoemde 4.800 extra containerledigingen en de verdeling in 140 liter en 240 liter containers, betekent dit dat het tarief voor een lediging van een 140 liter GFT-container tijdens de extra inzamelronde 4,26 bedraagt. Een lediging van een 240 liter GFT-container bedraagt dan 7,30. De verwachting is dat deze tarieven dusdanig hoog zijn, dat er minder dan 4.800 extra containeraanbiedingen zijn. Dit betekent dat de opbrengsten nog lager zullen uitvallen en het verschil tussen kosten en opbrengsten nog groter wordt. Daarnaast zal het aangepaste tarief administratief verwerkt moeten worden bij Brabant Water, die de inning van de afvalstoffenheffing verzorgt. Dit kan leiden tot fouten en de daarbij behorende onduidelijkheid en vragen van inwoners. 3 / 6
Het tekort kan tenslotte nog worden gedekt uit de egalisatiereserve afvalstoffenheffing. Ook bij deze variant geldt dat de kosten van een extra service, waarvan naar verwachting slechts door enkele inwoners gebruik zal worden gemaakt, worden verhaald op alle inwoners. Ook bij deze variant wordt het principe de vervuiler betaalt dan ook tekort gedaan. Procedure: communicatie Indien wordt gekozen voor extra inzamelronden zal hierover gecommuniceerd moeten worden met de inwoners via de Heusdense Courant en de gemeentelijke website. Conclusie Praktisch gezien is het mogelijk om in de maanden juli en augustus extra inzamelronden voor GFT-afval in te voeren. Hieraan zijn echter wel de volgende, in sommige gevallen al eerder genoemde, nadelen verbonden: De reservecapaciteit is in deze maanden nihil waardoor calamiteiten en incidenten niet tijdig en adequaat kunnen worden opgevangen. Dit kan het serviceniveau aan de inwoners ernstig tekort doen. Verwarring voor inwoners over de wijze en frequentie van inzameling, vooral ná augustus wanneer de reguliere inzameling weer plaats vindt met de geldende aanbiedregels. Inzet van onervaren personeel wat kan leiden tot het vergeten van containers, etc. Extra kosten die niet geheel gedekt kunnen worden uit de reguliere opbrengsten. Laag rendement ingezamelde hoeveelheid GFT-afval. Nadelige invloed op het milieu. In de zomermaanden kan zelfs de container voor het restafval stinken. Het invoeren van extra inzamelronden voor GFT-afval kan daarmee leiden tot een oproep tot het eveneens extra inzamelen van restafval. Indien aan dit verzoek tegemoet moet worden gekomen, wegen eerdergenoemde nadelen nog eens dubbel. In de voormalige gemeente Heusden vindt al jaren alternerende inzameling van het afval plaats. Hierbij zijn nooit grote problemen ontstaan door stankoverlast. Het lijkt er dan ook op dat het voor de inwoners van de voormalige gemeenten Drunen en Vlijmen een kwestie van gewenning is. Op grond van bovenstaande motivering adviseer ik u geen extra inzamelronden voor GFT-afval in te voeren in de Een goed alternatief is voorlichting. Met de juiste voorlichting kan op een eenvoudige en goedkope manier ook het gewenste resultaat worden bereikt. Op de gemeentelijke website bevindt zich een aantal tips om stankoverlast van de containers te voorkomen: Plaats de container niet in de zon; dit voorkomt een te snelle afbraak van het GFT-afval. Een stukje krant op de bodem van de container neemt overtollig vocht op en geeft na het legen minder kans op achterblijvende resten. In plaats van een krant kan ook een lege eierdoos worden gebruikt. Zorg ervoor dat de inhoud niet te nat is. Wikkel eiwitrijk voedsel, zoals vlees of visresten, eerst in een krant. Het is ook toegestaan deze resten (verpakt in plastic) in de grijze container te doen. U betaalt echter wel meer voor het legen van de grijze container, dus op die manier ook voor het gft-afval dat u hierin doet. Dit komt doordat de verwerking van restafval uit de grijze container duurder is dan van gft. 4 / 6
Maak de container regelmatig schoon: leg hem op zijn kant en spuit hem uit en maak hem met water en groene zeep schoon. Laat bij langdurige afwezigheid, bijvoorbeeld vakantie, de gft-container leeg achter. Houd de deksel van de gft-container gesloten om te voorkomen dat vliegen/insecten hun eitjes in het gft-afval kunnen leggen (vlees- en visresten zijn een voedselbron voor maden. Schillen van fruit trekken fruitvliegjes aan). Deze tips zullen in juni 2008 ook worden gecommuniceerd via de gemeentelijke informatiepagina s in de Heusdense Courant. Advies: Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen. 5 / 6
BESLUIT Het college van Heusden heeft in de vergadering van 10 juni 2008; besloten: 1. Geen extra inzamelronden voor GFT-afval in te voeren in de 2. Uw besluit en het onderliggende voorstel ter kennisname te brengen aan de leden van de gemeenteraad. namens het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven 6 / 6