N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO. Competentieprofiel. Compass. Logopediestudent

N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO Competentieprofiel Compass Logopediestudent

N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO Compass een synthese van competentie passie assessment en kompas

Voorwoord Met gepaste trots presenteren wij de lezer het opleidingsprofiel Compass. Het opleidingsprofiel Compass (Competentieprofiel Logopediestudent) is projectmatig tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de Opleidingen Logopedie in Nederland, de Werkveldadvies Commissies van de opleidingen Logopedie en de Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF). Op 12 november 2004 is het opleidingsprofiel vastgesteld door de HBO-raad. Daarbij sprak de HBO-raad haar waardering uit voor de wijze waarop het profiel is opgesteld en de manier waarop het beschreven is : met dynamiek die past in een competentiegerichte leeromgeving. Wij hopen dat dit document een werkelijk kompas mag zijn voor studenten logopedie in de context van leren, reflecteren en werken. Namens het SRO-Logopedie B. Leijenaar Voorzitter Maart 2005

Projectbeschrijving In 2003 is het geactualiseerde beroepsprofiel logopedist verschenen. In dit profiel is er bewust voor gekozen de bestaande opsomming van taken die de logopedist in verschillende werkvelden uitvoert niet langer te handhaven en in plaats daarvan te komen tot een overzicht van kerncompetenties en deelcompetenties die de logopedist in staat stellen om in de verschillende werkvelden in wisselende contexten optimaal te functioneren. In het voorjaar van 2003 is de vertaling van het beroepsprofiel naar een landelijk competentieprofiel van de student gestart. Dit proces heeft in februari 2004 geresulteerd in Compass: Competentieprofiel Logopediestudent. Dit competentieprofiel wordt gedragen door alle opleidingen logopedie in Nederland. De opdracht tot de vertaling van het beroepsprofiel in een landelijke competentieprofiel van de student is verstrekt door het SRO-L (Studierichtingsleiders Overleg Logopedie). Het proces is begeleid door twee externe bureaus, BaumGarten Advies en Bureau Onderwijs Impuls, in nauwe samenwerking met alle opleidingen logopedie. In juni 2003 is een eerste vertaling van de kern- en deelcompetenties uit het beroepsprofiel naar competenties van de student voorgelegd aan representanten van het SRO-L en de opleidingen logopedie. In deze bijeenkomst is een keuze gemaakt voor de uitwerking van alle deelcompetenties in vijf beheersingsniveaus. In september 2003 is in een tweedaagse werkconferentie met vertegenwoordigers van alle opleidingen gezamenlijk gewerkt aan de vaststelling van de (deel)competenties van de student alsmede de invulling van vijf beheersingsniveaus. De werkconferentie en een interne revisieronde hebben geresulteerd in een eerste concept dat in de periode van november tot december 2003 bij alle opleidingen uitgebreid intern (docenten, studenten en stagebegeleiders) en extern (werkveldadviescommissies) is geëvalueerd. Het ontvangen commentaar is vervolgens door de procesbegeleiders in een tweede concept verwerkt. Dit concept is op 12 februari 2004 met representanten van alle opleidingen, het SRO-L, de NVLF en het werkveld in een finale discussieronde met enkele kleine wijzigingen vastgesteld. Deze versie is aangeboden aan de Algemene Vergadering van de HBO-Raad ter goedkeuring. Compass is gepresenteerd op de Landelijke Docentendag Logopedie aan de docenten van de betrokken opleidingen. Tevens is tijdens deze dag uitgebreid stil gestaan bij de factoren die een rol spelen bij een succesvolle implementatie van het competentieprofiel op de opleidingen in Nederland. N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 3

Indeling in competentiegebieden, rollen en competenties In het beroepsprofiel is gekozen voor een beschrijving van de beroepscompetenties van de logopedist. Een (beroeps)competentie kan omschreven worden als een combinatie van kennis, vaardigheden, attituden en persoonskenmerken die een persoon gebruikt om te functioneren naar de eisen die gesteld worden in de specifieke logopedische context (arbeids- en opleidingscontext). Conform het beroepsprofiel is ook in het competentieprofiel voor de student deze indeling en beschrijving aangehouden. De beroepscompetenties zijn in het beroepsprofiel ingedeeld in een drietal competentiegebieden, met daarin gespecificeerde rollen, kerntaken, kerncompetenties en deelcompetenties van de logopedist. Het competentieprofiel student is als volgt ingedeeld: Competentiegebied I Preventie, zorg, training en advies: werken met en voor cliënten Rollen: Zorgaanbieder / therapeut, trainer, adviseur en coördinator Competenties: 1 Aanbieden van preventieactiviteiten 2 a Verlenen van zorg b Trainen en adviseren 3 Coördineren van activiteiten rondom de cliënt(en) Competentiegebied II Organisatie: werken in en vanuit een organisatie Rollen: Manager, ondernemer en begeleider/coach Competenties: 4 Ondernemen 5 Beheren van de praktijk, onderneming, afdeling of dienst 6 Coachen en begeleiden van collega s en stagiaires

Competentiegebied III Beroep: Werken aan professionalisering Rollen: Beroepsbeoefenaar, innovator Competenties: 7 Ontwikkelen van beroepscompetenties 8 Initiëren van programma s 9 Ontwikkelen van methoden, technieken en richtlijnen Voor elke competentie is een aantal deelcompetenties geformuleerd. N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 5

Indeling in vijf beheersingsniveaus Per deelcompetenties zijn vijf beheersingsniveaus geformuleerd. Het onderscheid tussen de vijf niveaus komt tot uitdrukking in de mate van complexiteit, verantwoordelijkheid en transfer 1. Niveau Complexiteit Verantwoordelijkheid Transfer 1 Standaard (deel) procedures Maakt eigen handelen zichtbaar en is hierop aanspreekbaar Contextgebonden; herhaling in soortgelijke situaties 2 Standaardprocedures Onderbouwt het eigen handelen en is hierop aanspreekbaar met betrekking tot de gevolgen voor anderen van zijn handelen Contextgebonden; herhaling in soortgelijke situaties 3 Standaardprocedures Toetst het eigen handelen, legt verantwoording hierover af en spreekt anderen op hun handelen aan Contextgebonden; herhaling in relatief beperkt aantal specifieke situaties 4 + combinatie van standaardprocedures + stelt het eigen handelen bij + toepassing in beroepsspecifieke uiteenlopende situaties 5 + nieuwe procedures + stemt het eigen handelen af op dat van anderen + toepassing in sterk uiteenlopende beroepsoverstijgende situaties 1 Dit schema is tot stand gekomen tijdens een werkconferentie met afgevaardigden uit de opleidingen Logopedie Nederland. Bij het tot stand komen is gebruik gemaakt van de Dublin descriptoren (zie bijlage II).

Er is gekozen voor een uitwerking van elke deelcompetentie in vijf beheersingsniveaus om de student een hulpmiddel te bieden bij het bijhouden van zijn vorderingen in competentiegroei en om de opleidingen een hulpmiddel te bieden bij de vertaling van de deelcompetenties in onderwijs. De eerste vier niveaus zijn landelijk niet bindend. Dat betekent dat elke opleiding vrij is in het gebruik hiervan in haar eigen onderwijsprogramma. Niveau 5 is wel bindend in die zin dat dit het eindniveau is waaraan alle studenten bij het afstuderen moeten voldoen. N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 7

Competentiegebied I: Preventie, zorg, training en advies: werken met en voor cliënten Rol: Zorgaanbieder/therapeut, trainer, adviseur Competentie 1: Aanbieden van preventieactiviteiten Om de kans op het optreden van stoornissen en/of beperkingen in activiteiten te verminderen biedt de logopedist cliënt(en) primaire, secundaire en tertiaire preventieactiviteiten aan. Deelcompetenties Beheersingsniveau 1 Beheersingsniveau 2 Beheersingsniveau 3 Beheersingsniveau 4 Beheersingsniveau 5 spoort gezondheidsproblemen en risicofactoren vroegtijdig op door middel van screening van risicogroepen en analyseert deze. Ik zie het belang van de bijdrage die logopedisten leveren aan het in stand houden of bevorderen van de gezondheid van de cliënt op het gebied van Ik voer een screening uit bij een gegeven risicogroep en verantwoord de uitvoering ervan. Ik selecteer risicogroepen en screen deze met als doel de kans op het optreden van stoornissen en/of beperkingen in activiteiten te verminderen. Ik beoordeel de effectiviteit van verschillende methoden om gezondheidsproblemen en risicofactoren vroegtijdig op te sporen Ik stel een advies op voor de opdrachtgever, met daarin een analyse van de risicofactoren van een populatie en de screeningsgegevens. (aspecten van de) Ik geef een prognose van communicatie of de risico s die een cliënt voorwaarden daartoe. loopt.

stelt vroegtijdig en pro- Ik inventariseer factoren die Ik anticipeer op Ik stel de behoefte aan en Ik lever een bijdrage aan Ik lever een bijdrage aan actief een preventieplan op aanleiding kunnen zijn voor mogelijkheden voor noodzaak van preventie de uitvoering van een een multiprofessioneel en voert dit uit. het opstellen van een preventie in mijn omgeving van een bepaalde preventieplan en preventieplan. preventieplan. en inventariseer de doelgroep vast en stel een onderbouw de te factoren die een rol spelen preventieplan op. verwachten effecten. bij het opstellen van een preventieplan. geeft methodisch Ik ken de factoren die een Ik communiceer mondeling, Ik maak een keuze met Ik stem de inhoud en Ik geef methodisch preventieve voorlichting, rol spelen bij effectieve schriftelijk en digitaal met betrekking tot de inhoud en methode van voorlichting af preventieve voorlichting in dat wil zeggen bewust, voorlichting en realiseer me een doelgroep en evalueer vormgeving van mijn op de behoeften van de multiprofessioneel verband. doelmatig, verantwoord en dat mijn gedrag effect heeft het proces. voorlichtingsactiviteiten en doelgroep zodat deze een systematisch. op de ander. ken het effect van mijn eigen besluit kan nemen en voorlichtingsactiviteiten op gedragsverandering tot een doelgroep. stand komt. N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 9

Competentiegebied I: Preventie, zorg, training en advies: werken met en voor cliënten Rol: Zorgaanbieder/therapeut Competentie 2a: Verlenen van zorg Om de last van stoornissen en/of beperkingen te verlichten en/of op te heffen biedt de logopedist cliënt(en) op een professioneel verantwoorde wijze logopedische zorg aan. Deelcompetenties Beheersingsniveau 1 Beheersingsniveau 2 Beheersingsniveau 3 Beheersingsniveau 4 Beheersingsniveau 5 voert een logopedische Ik verzamel op Ik verhelder de zorgvraag Ik ben gericht op Ik voer een logopedische Ik voer een complete anamnese en onderzoek methodische wijze en voer delen van de verantwoordingsbereid anamnese en onderzoek logopedische anamnese en uit en stelt een diagnose gegevens op basis van een logopedische anamnese en samenwerken met de cliënt uit op basis van een onderzoek uit, breng de conform het methodisch zorgvraag van een cliënt en onderzoek uit. Ik en zijn omgeving tijdens zorgvraag teneinde in uitkomsten in een logopedisch handelen zijn omgeving. verantwoord me aan de het afnemen van een overleg met de cliënt en multiprofessioneel (MLH) hand van de logopedische logopedische anamnese en zijn omgeving te kunnen diagnoseteam in teneinde standaarden van het onderzoek. beslissen over verder een gezamenlijk advies te betreffende werkveld. Ik Ik stel een diagnose onderzoek, behandeling of formuleren met de orden, analyseer en volgens de ICF- verwijzing. zorgvraag van de cliënt als interpreteer de verkregen systematiek. uitgangspunt. informatie volgens de ICFsystematiek. stelt een logopedisch Ik ken de factoren die een Ik stel een behandelplan op Ik stem mijn behandelplan Ik voer mijn behandelplan Ik lever maatwerk in het behandelplan op, voert het rol spelen bij voor een cliënt, voer delen af op de mogelijkheden en flexibel, creatief en behandelplan en in de behandelplan uit en gedragsverandering bij van een behandelplan uit omstandigheden van de doelgericht uit. uitvoering van dit plan evalueert conform het mezelf en bij anderen en en verantwoord me aan de cliënt en zijn omgeving. Ik Ik evalueer het proces en waarbij ik mijn contacten

methodisch logopedisch het belang ervan in een hand van de logopedische verhelder de gemaakte het product van de binnen en buiten de eigen handelen (MLH). logopedische behandeling. standaarden van het keuzes in overleg met de logopedische interventie. organisatie benut ten betreffende werkveld. cliënt en zijn omgeving. Ik behoeve van de cliënten en voer mijn behandelplan uit. zijn omgeving. handelt evidence based. Ik vertaal naar aanleiding Ik stel vragen ten aanzien Ik geef een kritisch oordeel Ik maak op grond van mijn Ik integreer evidence based van een gegeven probleem van diagnose, prognose en over de geldigheid en evidence based handelen handelen in mijn eigen de eigen behandeling bij een case bruikbaarheid van keuzes ten aanzien van professionele handelen informatiebehoefte in en gebruik gevonden bewijzen, ook als interventie aan individuele waarbij ik steeds tot een (leer)vragen en ga op een informatiebronnen om het gaat om cliënten en verantwoord en afweging kom tussen het effectieve manier om met relevant onderzoek op het wetenschappelijke evalueer deze. elders geleverd bewijs en informatiebronnen en betreffende gebied te onderzoeksresultaten. mijn eigen ervaringen selecteer hieruit de vinden en te gebruiken bij Ik breng mogelijke in het nemen van benodigde informatie. het oplossen van deze oplossingen in verband met beslissingen over vragen. eigen praktijkervaringen. zorgverlening aan cliënten. N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 11

Competentiegebied I: Preventie, zorg, training en advies: werken met en voor cliënten Rol: Trainer, adviseur Competentie 2b: Trainen en adviseren Om cliënt(en) beter te laten functioneren biedt de logopedist op een professioneel verantwoorde wijze logopedische training en advies aan. Deelcompetenties Beheersingsniveau 1 Beheersingsniveau 2 Beheersingsniveau 3 Beheersingsniveau 4 Beheersingsniveau 5 inventariseert een Ik verzamel op Ik orden, analyseer en Ik kom in overleg met de Ik presenteer mijn plan aan Ik creëer draagvlak voor scholings- en/of methodische wijze interpreteer de verkregen cliënt/opdrachtgever tot de de cliënt/opdrachtgever en mijn plan en zorg voor de adviesvraag ten aanzien gegevens op basis van een informatie over een definitie van de scholings- beoordeel de haalbaarheid herkenbaarheid van mijn van (aspecten van de) scholings- en/of scholings- en/of en/of adviesvraag en stel binnen de plan in een communicatie of adviesvraag. adviesvraag. een plan voor training of randvoorwaarden. samenwerkingsverband. voorwaarden daartoe en advies op. stelt een plan voor training of advies op.

voert een Ik ken de factoren die een Ik voer een standaard Ik beoordeel de effectiviteit Ik ontwerp een (groeps) Ik ontwikkel een (groeps)training/ -scholing rol spelen bij effectieve (groeps-) training / - van verschillende training/-scholing op basis (groeps)training/-scholing gericht op (aspecten van (groeps)trainingen/- scholing uit en evalueer scholings- en van een scholingsvraag en op maat en pas de de) communicatie of scholingen en zie het deze, inclusief mijn eigen trainingsactiviteiten. onderbouw mijn keuzes. uitvoering aan op de voorwaarden daartoe uit. belang van mijn eigen communicatief gedrag, aanwezige doelgroep. communicatief gedrag in een trainingssituatie. adviseert een (groep) Ik ken de factoren die van Ik ontwerp een Ik adviseer een (groep) Ik evalueer mijn Ik lever maatwerk in mijn cliënt(en) ten aanzien van belang zijn bij effectieve adviestraject op basis van cliënten en evalueer het communicatief gedrag in advies en benut hierbij (aspecten van de) advisering en onderscheid een adviesvraag en effect. mijn rol als adviseur en stel mijn contacten binnen en communicatie of de rollen die de logopedist onderbouw mijn keuzes. mijn eigen handelen bij. buiten de organisatie van voorwaarden daartoe en daarbij kan vervullen. Ik de opdrachtgever. ondersteunt bij de reflecteer daarop. uitvoering van deze adviezen. N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 13

Competentiegebied I: Preventie, zorg, training en advies: werken met en voor cliënten Rol: Coördinator Competentie 3: Coördineren van activiteiten rondom de cliënt(en) Om de logopedische preventieactiviteiten, zorg, training en advies te laten verlopen als een continu en integraal proces coördineert de logopedist de afgesproken activiteiten rondom de cliënt(en) en doelgroepen. Deelcompetenties Beheersingsniveau 1 Beheersingsniveau 2 Beheersingsniveau 3 Beheersingsniveau 4 Beheersingsniveau 5 coördineert activiteiten Ik zie het belang van de Ik ben gericht op Ik formuleer de noodzaak Ik initieer contacten met de Ik coördineer activiteiten ten behoeve van cliënt(en) plaats die de logopedie samenwerking. Ik zet mijn aan coördinatie rondom relevante rondom de cliënt in een en doelgroepen. binnen de ketenzorg coöperatief, een cliënt in een samenwerkingspartners samenwerkingsverband inneemt. probleemoplossend, samenwerkingsverband. (de omgeving van de cliënt met de omgeving van de communicatief en sturend en relevante gezondheids-, cliënt, collega s en vermogen in ten behoeve welzijns- en onderwijsvoor- professionals van andere van de samenwerking. zieningen). disciplines.

Competentiegebied II: Organisatie: werken in en vanuit een organisatie Rol: Manager, ondernemer Competentie 4: Ondernemen Om de continuïteit van de praktijk, onderneming, afdeling of dienst te waarborgen, levert de logopedist een actieve bijdrage aan beleidsontwikkelingen en uitvoering. Deelcompetenties Beheersingsniveau 1 Beheersingsniveau 2 Beheersingsniveau 3 Beheersingsniveau 4 Beheersingsniveau 5 stelt een Ik stel een plan op voor een Ik signaleer kansen en Ik anticipeer in een Ik ga in een (beleids- of Ik lever een bijdrage aan ondernemingsplan en/of project, voer het uit en bedreigingen in mijn (beleids- of ondernemings) plan flexibel de uitvoering van een beleidsplan op, voert dit (of evalueer. omgeving of de markt en ondernemings)plan op de om met de verschillende (beleids- of ondernemings ) delen ervan) uit en stelt dit speel in een (beleids- of veranderende behoeften en eisen van diverse plan, evalueer de effecten bij. ondernemings) plan hierop eisen vanuit de markt. belanghebbenden en stel van het plan in de in. prioriteiten. (multiprofessionele) werkomgeving en stel het plan zonodig bij. N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 15

Competentiegebied II: Organisatie: werken in en vanuit een organisatie Rol: Manager, ondernemer Competentie 5: Beheren van de praktijk, onderneming, afdeling of dienst Om een goede organisatie van de dienstverlening te kunnen garanderen, beheert de logopedist de praktijk, onderneming, afdeling of dienst op een professioneel verantwoorde wijze. Deelcompetenties Beheersingsniveau 1 Beheersingsniveau 2 Beheersingsniveau 3 Beheersingsniveau 4 Beheersingsniveau 5 maakt een (jaar)plan Ik inventariseer de eisen Ik stel een samenhangend Ik stem een (jaar) plan af Ik toets een (jaar) plan Ik lever een bijdrage aan voor de personele die gesteld worden aan de plan op voor het beheer op interne en externe op efficiëntie en effectiviteit een (jaar)plan van een bezetting en inrichting van inrichting van een van een praktijk, omstandigheden van een en stel het plan zonodig bij. praktijk, onderneming, een logopedische praktijk, logopedische praktijk, onderneming, afdeling of praktijk, onderneming, afdeling of dienst. onderneming, dienst of onderneming, dienst of dienst. afdeling of dienst. afdeling. afdeling, het onderhoud van apparatuur, instrumenten en materialen en het personeel.

voert een praktijk- en Ik leg gegevens op Ik leg gegevens van Ik beheer cliënt- en Ik beheer op systematische Ik beheer op systematische cliëntenadministratie. methodische wijze vast en cliënten op methodische financiële gegevens wijze cliënt- en financiële wijze cliënt- en financiële maak verslagen (notulen) wijze vast en beheer deze volgens de voor de gegevens waarbij gegevens waarbij gegevens van werkoverleg. gegevens zorgvuldig. praktijkvoering geldende gegevens beschikbaar beschikbaar gemaakt wet- en regelgeving met gemaakt worden voor worden ten behoeve van behulp van administratieve gebruik binnen de praktijk, onderzoek van interne en systemen. onderneming, afdeling of externe partijen (onder dienst (praktijkbeheer andere jaarverslag, LLR). beleidsontwikkeling). voert kwaliteitszorg uit Ik inventariseer de voor de Ik neem Ik lever een bijdrage aan Ik voer onderzoeken uit Ik lever een bijdrage aan het op praktijkniveau. logopedische praktijk, verantwoordelijkheid voor het ontwikkelen van naar kwaliteitsaspecten op systematische en onderneming, dienst of mijn eigen bijdrage aan kwaliteitscriteria, binnen de organisatie met cyclische wijze controleren afdeling relevante kwaliteitsbevorderende meetinstrumenten en behulp van kwantitatieve van het niveau van diensten methoden en instrumenten activiteiten binnen de verbeteracties binnen de en kwalitatieve en producten zodat de van kwaliteitszorg. organisatie. organisatie. onderzoeksmethoden. kwaliteit van de dienstverlening binnen de organisatie kan worden gewaarborgd en verantwoord. N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 17

Competentiegebied II: Organisatie: werken in en vanuit een organisatie Rol: Begeleider/coach Competentie 6: Coachen en begeleiden van collega s, teamleden en stagiaires Om ervoor te zorgen dat de beroepsrelevante taken binnen de organisatie op de juiste wijze worden uitgevoerd, coacht en begeleidt de logopedist collega s, teamleden en stagiaires. Deelcompetenties Beheersingsniveau 1 Beheersingsniveau 2 Beheersingsniveau 3 Beheersingsniveau 4 Beheersingsniveau 5 coacht en begeleidt Ik geef feedback aan Ik geef en ontvang gerichte Ik ken het effect van mijn Ik stem de mate en wijze Ik stimuleer en motiveer collega s en teamleden. collega s en teamleden feedback en adviseer collega s rol als coach of begeleider van begeleiding en collega s en teamleden over hun functioneren in en teamleden over het op collega s en teamleden coaching af op de van uiteenlopende een team. Ik ontvang uitvoeren van (logopedische) en ben me bewust van de taakvolwassenheid van de disciplines. feedback van collega s en taken. wederkerigheid in een collega s en teamleden en teamleden over mijn coachings- of ik geef een waardeoordeel functioneren in een team. begeleidingsproces. over hun handelen.

N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 19

Competentiegebied III: Beroep: werken aan professionalisering Rol: Beroepsbeoefenaar Competentie 7: Ontwikkelen van beroepscompetenties Om de kwaliteit van het beroep logopedist op het vereiste peil te houden, vervult de logopedist een actieve rol in het bevorderen van het beroepsbewustzijn en de beroepscompetenties van zichzelf en zet deze in voor de ontwikkeling van de beroepsgroep. Deelcompetenties Beheersingsniveau 1 Beheersingsniveau 2 Beheersingsniveau 3 Beheersingsniveau 4 Beheersingsniveau 5 evalueert en maakt het Ik zie het belang van en Ik maak mijn Ik neem actief deel aan Ik initieer Ik optimaliseer mijn eigen beroepsmatig benut de mogelijkheden beroepscompetenties en kwaliteitsbevorderende kwaliteitsbevorderende beroepsmatig handelen handelen bespreekbaar voor ontwikkeling van mijn beroepsmatig handelen activiteiten. activiteiten en stel op basis door continu aandacht te door middel van toetsing en beroepscompetenties. bespreekbaar. Ik toets mijn beroepsmatig van de opgedane besteden aan de reflectie. handelen aan de kaders ervaringen mijn ontwikkeling van mijn van het beroep beroepsmatig handelen bij. beroepscompetenties. (beroepscode, wet & regelgeving).

profileert het beroep en Ik verwoord mijn beroep in Ik signaleer mogelijkheden Ik profileer het beroep door Ik speel flexibel in op Ik lever een actieve behartigt de belangen van mijn directe omgeving. om mijn beroep actief uit te te anticiperen op kansen, ethische en bijdrage aan het beroep bij externe dragen buiten mijn directe mogelijkheden en maatschappelijke kennisverspreiding over het instanties. omgeving. bedreigingen vanuit de veranderingen en de beroep en het vakgebied. maatschappij. consequenties ervan op het beroep van logopedist. N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 21

Competentiegebied III: Beroep: werken aan professionalisering Rol: Innovator Competentie 8: Initiëren van programma s Om logopedische preventie, zorg, training en advies aan te laten sluiten bij actuele maatschappelijke vragen initieert de logopedist nieuwe programma s. Deelcompetenties Beheersingsniveau 1 Beheersingsniveau 2 Beheersingsniveau 3 Beheersingsniveau 4 Beheersingsniveau 5 initieert programma s Ik sta open voor Ik signaleer nieuwe kansen Ik stel een onderbouwd Ik initieer nieuwe Ik ga bij het initiëren van voor preventie, zorg, veranderingen en en mogelijkheden voor projectplan op voor een logopedische programma s. nieuwe programma s training en advies. vernieuwingen in mijn programma s voor programma voor preventie, vraaggericht te werk. omgeving. preventie, zorg, training en zorg, training of advies. advies.

Competentiegebied III: Beroep: werken aan professionalisering Rol: Innovator Competentie 9: Ontwikkelen van methoden, technieken en richtlijnen Om logopedische preventie, zorg, training en advies optimaal te laten aansluiten op de actuele maatschappelijke vragen levert de logopedist een actieve bijdrage aan het ontwikkelen van methoden, technieken en richtlijnen. Deelcompetenties Beheersingsniveau 1 Beheersingsniveau 2 Beheersingsniveau 3 Beheersingsniveau 4 Beheersingsniveau 5 levert een actieve bijdrage aan de ontwikkeling en evaluatie van nieuwe methoden, technieken en richtlijnen voor preventie, zorg, training en advies. Ik ben geïnteresseerd in vernieuwend onderzoek binnen de logopedie. Ik zie het belang van de bijdrage die ik als lid van de beroepsgroep kan leveren aan de ontwikkeling van nieuwe methoden, technieken en/of richtlijnen. Ik signaleer knelpunten in bestaande methoden, technieken en/of richtlijnen. Ik evalueer nieuwe methoden, technieken en/of richtlijnen. Ik formuleer product- en procescriteria voor nieuwe methoden, technieken en richtlijnen. N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 23

Bijlage I Check generieke Kwalificaties HBO Bachelor Na invulling van alle competenties, deelcompetenties en beheersingsniveaus is gecontroleerd of de generieke Kwalificaties HBO- Bachelor in voldoende mate zijn verwerkt in het profiel. Het gaat om de volgende vijf generieke kwalificaties: 1 Brede, multidisciplinaire basis: de afgestudeerde is toegerust met actuele en multidisciplinaire kennis, inzichten, houdingen en vaardigheden ten einde de taken van een beginnend beroepsbeoefenaar zelfstandig te kunnen uitvoeren. 2 Probleemgericht werken: de afgestudeerde kan relevante (wetenschappelijke) kennis, inzichten, houdingen en vaardigheden toepassen bij het definiëren, analyseren en oplossen van complexe problemen in de beroepspraktijk. 3 Methodisch en reflectief denken en handelen: de afgestudeerde is in staat relevante informatie te verzamelen en te analyseren ten einde projectmatig te werken en te reflecteren op het beroepsmatig handelen, mede vanuit ethische en maatschappelijke vragen. 4 Sociaalcommunicatieve bekwaamheid: de afgestudeerde kan intern en extern communiceren, teamgericht samenwerken en leiding geven aan projecten in een multidisciplinaire, multiculturele en internationale arbeidsomgeving. 5 Professionalisering: de afgestudeerde heeft de cognitieve vermogens ontwikkeld die hem/haar in staat stellen tot voortdurend professionaliseren van de eigen beroepsuitoefening en tot functioneren in uiteenlopende beroepssituaties. Uit de analyse is gebleken dat de generieke kwalificaties in voldoende mate aan de orde komen. Opvallend is dat op enkele uitzonderingen na kwalificatie 1 (brede, multidisciplinaire basis) vanaf beheersingsniveau 1 aanwezig is, kwalificaties 3 (Methodisch en reflectief denken en handelen) en 4 (Sociaalcommunicatieve bekwaamheid) vanaf beheersingsniveau 2, kwalificatie 2 (Probleemgericht werken) vanaf beheersingsniveau 3 en kwalificatie 5 (Professionalisering) vanaf beheersingsniveau 4.

In kwalificatie 4 wordt verwezen naar een multiculturele en internationale arbeidsomgeving. Deze eisen kunnen worden bereikt door opdrachten aan te bieden binnen een multiculturele en internationale context. N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 25

Vijfpuntsschaal conform de kwalificatie-indeling naar complexiteit, verantwoordelijkheid en mate van transfer Niveau Complexiteit Verantwoordelijkheid Transfer 1 Effectief gedrag vertonen als de omgeving daar aanleiding toe geeft Standaard (deel) procedures Maakt eigen handelen zichtbaar en is hierop aanspreekbaar Contextgebonden; herhaling in soortgelijke situaties 2 Effectief gedrag vertonen op basis van eigen initiatief Standaardprocedures Onderbouwt het eigen handelen en is hierop aanspreekbaar met betrekking tot de gevolgen Contextgebonden; herhaling in soortgelijke situaties voor anderen van zijn handelen 3 Effectief gedrag van anderen in de directe werkomgeving versterken, in het bijzonder door voorbeeldgedrag Standaardprocedures Toetst het eigen handelen, legt Contextgebonden; verantwoording hierover af en spreekt anderen herhaling in relatief beperkt aantal specifieke op hun handelen aan situaties 4 Effectief gedrag van anderen binnen de organisatie/ beroepsgroep inspireren en daarmee binnen de organisatie (onderdeel) het niveau van de competentie verhogen + combinatie van standaardprocedures + stelt het eigen handelen bij + toepassing in beroepsspecifieke uiteenlopende situaties 5 Effectief gedrag vertonen dat gericht is op vernieuwing en innovatie en anderen hiertoe inspireren + nieuwe procedures + stemt het eigen handelen af op dat van anderen + toepassing in sterk uiteenlopende beroepsoverstijgende situaties N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 27

Bijlage II Dublin descriptoren (HBO-competenties) 1 Kennis en inzicht De bachelor heeft aantoonbare kennis en inzicht van een vakgebied, waarbij wordt voortgebouwd op het niveau bereikt in het voortgezet onderwijs en dit wordt overtroffen. De bachelor functioneert doorgaans op een niveau waarop, met ondersteuning van gespecialiseerde handboeken, enige aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is. 2 Toepassen kennis en inzicht De bachelor is in staat zijn/haar kennis op dusdanige wijze toe te passen dat dit een professionele benadering van zijn/haar werk of beroep laat zien. De bachelor beschikt verder over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen op het vakgebied. 3 Oordeelsvorming De bachelor is in staat om relevante gegevens te verzamelen en interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten. 4 Communicatie De bachelor is in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op een publiek bestaande uit specialisten of niet-specialisten. 5 Leervaardigheden De bachelor bezit leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan. Verantwoording In onderstaande matrix wordt aangegeven waar Dublin descriptoren expliciet aan de orde komen binnen het Competentieprofiel Logopediestudent. Telkens is aangegeven op welk niveau van het competentieprofiel wordt gestart met het ontwikkelen van 1 van de 5 Dublin descriptoren.

Uit de matrix wordt duidelijk dat bij alle beschreven competenties voor de student logopedie een beroep wordt gedaan op het ververven van kennis en inzicht, het toepassen van kennis en inzicht, het komen tot oordeelsvorming en communicatie. Het verwerven van leervaardigheden zit impliciet in de vier andere descriptoren en expliciet in competentie 7, 8 en 9: het ontwikkelen van beroepscompetenties, het initiëren van programma s en ontwikkelen van methoden, technieken en richtlijnen. We mogen dan ook concluderen dat indien een student voor alle competenties voldoet aan niveau 5, hij/zij ook in voldoende mate voldoet aan de Dublin descriptoren voor een HBO-bachelor. N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 29

Dublin descriptoren: Kennis en Inzicht Toepassen kennis en Oordeelsvorming Communicatie Leervaardigheden inzicht Competentieprofiel logopediestudent 1 Aanbieden preventieactiviteiten Vanaf niveau 1 Vanaf niveau 2 Vanaf niveau 1 Vanaf niveau 2 2a Verlenen van zorg Vanaf niveau 1 Vanaf niveau 2 Vanaf niveau 1 Vanaf niveau 2 2b Trainen en adviseren Vanaf niveau 1 Vanaf niveau 2 Vanaf niveau 1 Vanaf niveau 2 3 Coördineren van activiteiten Vanaf niveau 3 Vanaf niveau 3 Vanaf niveau 2 rondom de cliënt(en) 4 Ondernemen Vanaf niveau 2 Vanaf niveau 3 Vanaf niveau 2 Vanaf niveau 2 5 Beheren van een praktijk, Vanaf niveau 1 Vanaf niveau 3 Vanaf niveau 3 Vanaf niveau 2 onderneming, afdeling of dienst 6 Coachen en begeleiden van Vanaf niveau 2 Vanaf niveau 1 Vanaf niveau 1 collega s, teamleden en stagiaires 7 Ontwikkelen van Vanaf niveau 1 Vanaf niveau 3 Vanaf niveau 1 Vanaf niveau 1 Vanaf niveau 2 beroepscompetenties 8 Initiëren van programma s Vanaf niveau 2 Vanaf niveau 3 Vanaf niveau 2 Vanaf niveau 3 Vanaf niveau 4 9 Ontwikkelen van methoden, Vanaf niveau 2 Vanaf niveau 4 Vanaf niveau 2 Vanaf niveau 3 Vanaf niveau 4 technieken en richtlijnen N E D E R L A N D S E O P L E I D I N G E N L O G O P E D I E SRO 31

Bijlage III Samenstelling werkgroep SRO-leden C. Cobben-Crefcoeur (Hogeschool Zuyd, Heerlen) H. Ebben (Fontys Hogescholen, Eindhoven) G. Janssen (Christelijke Hogeschool Windesheim, Zwolle) I. van den Heuvel (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) B. Leijenaar (Hanzehogeschool, Groningen) H. Merkx (Hogeschool van Utrecht) A. Meulenberg (Hogeschool Rotterdam) Representanten opleidingen P. Berns (Hogeschool Rotterdam) P. Geerts (Fontys Hogescholen, Eindoven) G. de Haan (Christelijke Hogeschool Windesheim, Zwolle) N. Hartgring (Hogeschool van Utrecht) R. van Heugten (Hogeschool Zuyd, Heerlen) A. Moers (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) E.J. van der Pol-Top (Christelijke Hogeschool Windesheim, Zwolle) H. G. Priester (Christelijke Hogeschool Windesheim, Zwolle) W. Voor in t Holt (Hanzehogeschool, Groningen) NVLF H. Grooten P. le Rütte Procesbegeleiders K. Baumgarten (BaumGarten Advies, Zuthpen) E.M. Meijers (Bureau Onderwijs Impuls, Westervelde) Lay out en vormgeving C. Cobben-Crefcoeur S. Barends Grafische verzorging Drukkerij SchrijenLippertzHuntjens Deze uitgave mag verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, mits de bron wordt vermeld. U wordt verzocht dit kenbaar te maken bij het secretariaat van het Landelijk Studierichtingsleideroverleg Logopedie: sonja.barends@hvu.nl (030-2585144)