1 1. Wat is een visualisatie? Werken met visualisaties in de kleuterklas Een visualisatie is een vertaling van een gedachte naar een beeld. Een visualisatie maakt een begrip als beeld voorstelbaar. 1 Het is met andere woorden een overkoepelend begrip voor visuele weergaven. Een visualisatie wordt meestal gebruikt om gesproken taal te verduidelijken en te ondersteunen. 2 2. Welke soorten visualisaties bestaan er? Visualisatie 3 Wat is een pictogram? Een pictogram is een symbool of afbeelding dat de plaats inneemt van een tekst. Het gebruik ervan wordt daarom ook beeldtaal genoemd. Vb. verkeersborden 3. Waarom werken met visualisaties in de kleuterklas? a. Het is een doel op zich Ontwikkelingsdoelen ontluikende geletterdheid Nederlands Lezen De kleuters 3.1 kunnen aan de hand van visueel materiaal een boodschap herscheppen. 3.2 kunnen door symbolen voorgestelde boodschappen in verband met concrete activiteiten begrijpen. 3.3 kunnen op materialen, in boeken, op uithangborden lettertekens onderscheiden van andere tekens. 1 Bron: Van Dale 2 Uit: Werken met visualisaties, Chris De Rijdt, Garant 3 Bron: Wikipedia
2 4 Nederlands Schrijven De kleuters kunnen 4.1 een ervaring, een verhaal weergeven door middel van visueel materiaal. 4.2 met hulp van volwassenen, eigen boodschappen door middel van symbolen vastleggen en kenbaar maken. 4.3 onvolledige eenvoudige beelden aanvullen. 5 Nederlands Taalbeschouwing 5.2 Zij beseffen dat boodschappen visueel kunnen worden bewaard en daardoor opnieuw kunnen worden opgeroepen. 5.3 Zij beseffen dat mensen door middel van het schrift boodschappen kunnen vastleggen. 5.4 Zij beseffen dat bepaalde symbolen (pictogrammen, lettertekens,...) dienen om boodschappen over te dragen. Voorbereiding eerste leerjaar: 1 + 2 = 3 Woordjes leren: vb. Maan Naam schrijven Maatschappelijke functie: kaartlezen, plan maken, verkeersborden lezen, gebruiksaanwijzingen, computerpictogrammen, b. Het is een hulpmiddel bij bevorderen van welbevinden en het bieden van structuur anderstalige nieuwkomer: toilet 4 4 http://diddldagritme.jufnaomi.nl/index.php?act=laatste#plassen.gif
3 dag en weeklijn 5 gevoelens 6 klasafspraken 7 foto van de turnleerkracht keuzebord 5 http://pictocommunicatie.wikispaces.com/kleuters 6 http://www.dotolearn.com/picturecards/printcards/index.htm 7 www.sclera.be
4 communicatie: begrijpelijkheid taalaanbod, spreekdurf, spreek en luisterdrang, concentratie, foto s bij kringgesprek klasdagboek praatronde vanuit tekeningen Onderwerp: Naar de maan bewegingsprenten 8... 8 http://images.google.be/imgres?imgurl=http://www.infoboek.be/img/methods/hoppompom/
5 ondersteuning van de taal en denkontwikkeling stappenplan handen wassen 9 stappenplan recept individuele friezen links rechts: symbolen Links = groen Rechts = rood Leesrichting 9 http://www.dotolearn.com/picturecards/howtouse/reminderstrips.htm
6 beertjes van Meichenbaum opdrachtkaarten Gezelschapsspel Schatkisthoek Thema ziek zijn : pillendoosjes en medicijnen maken Verjaardagsopdrachten
7 ondersteuning bij woordenschatontwikkeling (mentale ankers) internet: foto s, beelden, filmpjes, prentenboeken De geheime brief, Eric Carle themaprenten foto s bij praatronde opruimpictogrammen
8 bevorderen van actief taalgebruik (productie) (grote) bouwplaten in de bouwhoek scenario s in de huishoek voorbeelden bij ontdekhoek/natuurhoek foto s of tekeningen bij reflectiegesprek foto s van spelende kleuters in de hoeken
9 4. Hoe gebruik je visualisaties? Steeds binnen een krachtige leeromgeving (zie kijkwijzer) Voorwaarden voor krachtige leeromgeving POSITIEF, VEILIG en RIJK LEERKLIMAAT BETEKENISVOLLE TAKEN ONDERSTEUNING DOOR INTERACTIE In combinatie met gesproken taal, niet met de bedoeling om taal (permanent) te vervangen Je kunt gebruik maken van vaste visualisaties (klasinrichting) of tijdelijke visualisaties Opruimen Daglijn/weekschema Namen/kentekens Hoekenaanduidingen Stappenplannen Ondersteuning van activiteiten Behorende bij een thema of boek Thema Vormen Boek Kaatje Kleur Thema Bonte Was
10 Leerlijn van K1 naar K3 van concreet naar abstract Als tussenstap naar actief taalgebruik Ga er niet vanuit dat kleuters zomaar zelfstandig met visualisaties aan de slag kunnen. Ondersteuning door de kleuterleid(st)er is noodzakelijk! ondersteuning bij stappenplan paddenstoelen kweken Zorg voor een rijk taalaanbod bij de visualisaties. Geef veel kansen tot spreken aan de kleuters. Geef feedback en verwijs daarbij naar de visualisaties. Hoe verwerven kinderen taal? Begeleidster produceert taal Kind hoort & verwerkt hypothese Kind reageert (verbaal of nonverbaal) (~ hypothese) Begeleidster reageert (feedback) Hypothese wordt versterkt of bijgesteld Visualisaties kunnen een hulpmiddel zijn voor de hele klas of ondersteuning voor individuele kleuters. Een kleuter leert keuzes maken met een individueel fotoboekje