Zekerheid voor ons allen? Het stelsel van sociale zekerheid In Nederland leven we in een verzorgingsstaat. Dat betekent dat de burger wordt beschermd tegen armoede, tenminste als de burger er eerst alles aan doet om die armoede zelf te voorkomen. We kennen in Nederland het stelsel van sociale zekerheid. Dit is een uitgebreid systeem van regels en wetten die als doel hebben om de verzorgingsstaat in stand te houden. Opdracht 1 Ga naar de online encyclopedie op http://nl.wikipedia.org. Type in het linkermenu bij zoeken sociale zekerheid en klik daarna op artikel. Bij welke vijf gebeurtenissen garandeert het sociale zekerheidsstelsel inkomen of verzorging? De sociale zekerheid is een onderwerp waar in Nederland vaak en veel over wordt gepraat. Vooral politici roepen regelmatig iets dat met sociale zekerheid te maken heeft. Vaak omdat er inderdaad iets veranderd of verbeterd moet worden, maar soms ook omdat ze daarmee willen scoren in verkiezingstijd. Ouderen moeten meebetalen aan de AOW. Foto 1 Per dag 50.000 minder zieke werknemers door strengere regelgeving. Foto 2 Pincode 4 vmbo kgt Lesbrief Zekerheid voor ons allen? Wolters-Noordhoff 1
Opdracht 2 Bekijk de foto s op de vorige bladzijde. Zet in onderstaand schema de naam van de politicus op de betreffende foto, en zet erbij van welke politieke partij hij lid is. (Kijk eens op www.regering.nl onder bewindslieden, en op www.pvda.nl) Foto 1 Foto 2 Naam Politieke partij De wetten en regels die onderdeel zijn van het stelsel van sociale zekerheid, worden regelmatig aangepast. In het theorieboek van Pincode heb je al geleerd dat de sociale zekerheid bestaat uit sociale voorzieningen en sociale verzekeringen. Bestudeer het onderstaande schema nog eens goed. Opdracht 3 Aanpassingen in het stelsel van sociale zekerheid zijn vaak nodig om het stelsel ook betaalbaar te houden. Uiteindelijk zijn het de burgers zelf die het stelsel van sociale zekerheid betalen. Leg met behulp van het schema hierboven uit wat er met deze laatste zin wordt bedoeld. Pincode 4 vmbo kgt Lesbrief Zekerheid voor ons allen? Wolters-Noordhoff 2
Arbeidsongeschikt: van WAO naar WIA Rugklachten leiden vaak tot arbeidsongeschiktheid Eén van de wetten die kort geleden is aangepast, is de WAO. Opdracht 4 Waar staan de letters WAO voor? Wat er precies veranderd is aan de WAO ga je nu zelf onderzoeken. Ga naar de site http://www.werkennaarvermogen.nl Opdracht 5 a Van welk ministerie is deze website? Lees het stukje tekst door op de website. b Hoe wordt de WAO nu genoemd? Waar staat deze afkorting voor? c Wanneer is deze nieuwe wet in werking getreden? Op de website kun je in het lichtgrijze vlak klikken op publiekcampagnes of klik op het volgende plaatje: Pincode 4 vmbo kgt Lesbrief Zekerheid voor ons allen? Wolters-Noordhoff 3
Opdracht 6 Bekijk de eerste tv-spot werken naar vermogen mannetje. Gebruik eventueel een koptelefoon. Vul de volgende zin aan: In deze nieuwe wet gaat het niet meer om wat je niet meer kunt, maar Ga weer even terug naar de homepage van www.werkennaarvermogen.nl en klik op de beschrijving van de WIA in het kort Lees de eerste alinea door onder Waar draait het om in het nieuwe stelsel? Opdracht 7 Wat is het uiteindelijke doel van de WIA? Lees de uitgangspunten van de nieuwe WIA goed door, en maak de volgende opdracht. Opdracht 8 a Bedenk een voorbeeld dat duidelijk maakt waarom gezonde en veilige werkomstandigheden tot minder (kans op) arbeidsongeschiktheid leiden. b Hoe lang zijn werkgever en werknemer verplicht om de mogelijkheden voor terugkeer naar het werk te onderzoeken bij langdurige ziekte van de werknemer? Pincode 4 vmbo kgt Lesbrief Zekerheid voor ons allen? Wolters-Noordhoff 4
Werkloosheid: veranderingen in de WW Actief solliciteren moet om in aanmerking te komen voor een WW-uitkering Ook in de werkloosheidswet (WW) zijn de regels aangescherpt. Surf naar de website http://www.kennisring.nl en klik op veranderingen in de WW. Voorheen moest je, om in aanmerking te komen voor een WW-uitkering, 26 van de 39 weken voorafgaand aan de werkloosheid hebben gewerkt. Opdracht 9 a Vanaf 1 april 2006 is deze wekeneis aangepast. Op welke manier? De WW werd eerder al op een aantal punten gewijzigd. Lees deze (vijf) punten door. Jacob van Geest is 61 jaar en sinds kort werkloos. b Moet Jacob opnieuw solliciteren naar een baan? Verklaar je antwoord. Klik in het rechtermenu van het scherm dat je nu voor je hebt op hoogte en duur WW (zie de afbeelding op de volgende bladzijde), en scroll naar beneden tot je een tabelletje tegenkomt. Pincode 4 vmbo kgt Lesbrief Zekerheid voor ons allen? Wolters-Noordhoff 5
Jasmine heeft nadat ze van school kwam de afgelopen 12 jaar onafgebroken gewerkt bij een fietsengroothandel. Deze zaak is nu opgeheven en Jasmine is ontslagen. Opdracht 10 a Hoe lang duurt volgens de tabel haar loonafhankelijke uitkering? Jasmine verdiende, voordat ze werd ontslagen, 1975 bruto per maand. b Hoeveel ontvangt Jasmine aan uitkering tijdens die periode? scroll op de site iets naar boven en kijk onder Loongerelateerde WW. Geef je antwoord in euro s nauwkeurig. Bijstand: van ABW naar WWB De oude Algemene Bijstandswet (ABW) is vervangen door de WWB. Surf naar http://www.kennisring.nl. Je vindt hier informatie over de bijstand. Opdracht 11 a Wat betekent de afkorting WWB? b Voor wie is de bijstand bedoeld? In de oude Algemene Bijstandswet stond dat je verplicht was om passende arbeid te accepteren. Dit betekende dat je een baan moest accepteren die aansloot bij je opleiding en eerdere werkervaring. De belangrijkste wijziging in de nieuwe WWB ten opzichte van de oude ABW ga je nu opzoeken. Surf naar de site van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (www.minszw.nl). Klik in het menu bovenaan het scherm op en klik vervolgens in het rechtermenu op Bijstand, en daarna op de link Wet Werk en Bijstand: algemene informatie. Opdracht 12 a Naar welke banen moet je volgens de WWB solliciteren? b Wat is volgens jou het belangrijkste verschil met de oude Algemene Bijstandswet? Pincode 4 vmbo kgt Lesbrief Zekerheid voor ons allen? Wolters-Noordhoff 6