Voorbereidende raadsvergadering: 11 juni 2013 Besluitvormende raadsvergadering: 25 juni 2013 Portefeuillehouder: E. Damen AAN DE GEMEENTERAAD Nummer : 2013/28 Datum : 29 mei 2013 Onderwerp : Toetreding RUD Zeeland Geachte raad, Inleiding De provincie Zeeland, het waterschap Scheldestromen en de gemeenten Borsele, Goes, Hulst, Kapelle, Middelburg, Noord-Beveland. Reimerswaal, Schouwen-Duiveland, Sluis, Terneuzen, Tholen, Veere en Vlissingen hebben op 21 maart 2011 een intentieverklaring getekend voor de vorming van de Regionale uitvoeringsdienst Zeeland. De betrokken partijen hebben de uitgangspunten voor de vorming en inrichting van de RUD Zeeland vervolgens nader uitgewerkt. Op 10 december 2012 heeft het Periodiek Bestuurlijk Overleg (PBO) waarin alle betrokken partijen bestuurlijk waren vertegenwoordigd in beginsel ingestemd met een bedrijfsplan voor de oprichting van een gemeenschappelijke regeling. Voorstel Op grond van artikel 73, lid 2 WGR, toestemming te verlenen voor volgende besluiten van het college van B&W in relatie tot de RUD Zeeland: 1. Te besluiten om samen met de veertien andere organisaties in Zeeland een regionale uitvoeringsdienst (RUD) op te richten, deze de vorm te geven van een openbaar lichaam en deze vanaf 1 september 2013 de taken op het gebied van het omgevingsrecht in het algemeen en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht in het bijzonder, evenals de taken op het terrein van vergunningverlening, toezicht en handhaving op grond van de in artikel 5.1 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht genoemde wetten te laten uitvoeren en deze in te richten conform de voorstellen en condities, uitgewerkt in het bedrijfsplan Regionale uitvoeringsdienst Zeeland d.d. 14 januari 2013 en daartoe de gemeenschappelijke regeling vast te stellen, en, in het verlengde en ter uitvoering daarvan de navolgende besluiten te nemen. 1
2. Te besluiten om, ter nadere uitwerking van het besluit onder 1, een mandaatbesluit af te geven aan de directeur van de RUD, waarin binnen de kaders als bedoeld in punt 1, vastgelegd wordt welke taken met bijbehorende bevoegdheden de RUD in opdracht gaat uitvoeren. 3. In te stemmen met de voorlopig becijferde begroting voor de regionale uitvoeringsdienst gedurende de jaren 2013, 2014 en 2015 van 9.861.000,-- op jaarbasis, voor 2013 pro rato bepaald op 1/3e deel daarvan, en het aandeel daarin voor onze organisatie te bepalen op 3,0 fte (met bijbehorende salarislasten van 200.000) en 92.000 budget. 4. In te stemmen met de voorwaarde die de provincie stelt aan het beschikbaar stellen van de eenmalige bijdrage van 1,1 miljoen door volledig en onverkort met hoofdstuk 6 van het bedrijfsplan Regionale Uitvoeringsdienst Zeeland d.d. 14 januari 2013 in te stemmen. 5. Te besluiten het openbaar lichaam Regionale uitvoeringsdienst Zeeland (RUD Zeeland) op te richten en in te stemmen met de voorgestelde samenstelling van het Algemeen Bestuur en Dagelijks Bestuur en de zeggenschapsverhouding in beide besturen, zoals uitgewerkt in bijgaande concept tekst van de gemeenschappelijke regeling. 2
Toelichting Aanleiding De VROM-regelgeving is de afgelopen jaren in verschillende commissies geëvalueerd (commissies Oosting, Mans, D Hondt, Biesheuvel en Lodders). Zij stellen vast dat de uitvoering van VROM-regelgeving te veel gefragmenteerd is, te weinig samenhang vertoont, kwalitatief tekort schiet en gebrek aan regie kent. Het advies van de commissie Mans om omgevingsregio s te vormen op de schaal van politieregio s, is door het kabinet overgenomen en in discussie gebracht met betrokken overheden. In juni 2009 is vanuit dit initiatief een package-deal gesloten tussen Kabinet, IPO en VNG, waarin gekoerst wordt op de vorming van robuuste regionale uitvoeringsorganisaties voor de uitvoering van taken op het gebied van het omgevingsrecht in het algemeen en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht in het bijzonder, evenals de taken op het terrein van vergunningverlening, toezicht en handhaving op grond van de in artikel 5.1. van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht genoemde wetten. De met de taken verbonden bevoegdheden blijven bij de gemeenten, terwijl de provincie bevoegd blijft voor de provinciale BRZO en IPPC bedrijven. De komst van de RUD is met de totstandkoming van de zogenoemde package deal ook in Zeeland onomkeerbaar en een aantal basisafspraken over de taken, het kwaliteitsniveau van uitvoering en de vormgeving liggen daarmee ook vast. Tamelijk uniek en vanuit de inhoudelijke doelstelling gezien positief is, dat het waterschap van de start mee participeert in de RUD. Dat is in veel andere delen van het land nog niet het geval. Bestuurlijk Het voorstel is de RUD de in het land veel gebruikte- vorm te geven van een openbaar lichaam, waarvan het bestuur wordt gevormd door bestuurders van de deelnemende organisaties. De keus voor een openbaar lichaam betekent dat de gemeenten, de provincie en het waterschap nauw betrokken blijven bij en invloed houden op de uitvoering van de aan de RUD opgedragen taken, maar ook dat de zeggenschap over die uitvoering voor een deel gedeeld gaat worden met de collega organisaties. In de stukken zit een afweging voor de samenstelling van het algemeen en dagelijks bestuur en een voorstel voor de verdeling van de zeggenschap via de stemverhoudingen in die besturen. Het voorstel is gebaseerd op de wens een goed evenwicht te vinden in de inbreng en het belang van de individuele deelnemers aan de ene kant en de samenwerkingsgedachte aan de andere kant. Bij dat laatste past niet dat één deelnemer de absolute meerderheid heeft in het bestuur en zo collega deelnemers kan confronteren met onwelgevallige besluiten, die mogelijk ook financiële consequenties hebben. Afgesproken is de werking van de gekozen stemverhouding in de loop van 2014 te evalueren en indien nodig aan te passen, mede in het perspectief van de kostenverdeelsleutel die ingaande 2016 gaat gelden. De samenwerking heeft geen gevolgen voor de beleidsvrijheid van de deelnemende organisatie; iedere organisatie blijft hiervoor zelfstandig beslissingsbevoegd. Het is wel de bedoeling tot afstemming over het uitvoeringsbeleid tussen de deelnemers te komen, omdat dit de kwaliteit van de taakuitvoering en de doelmatigheid van de RUD bevordert. Hierbij kan sprake zijn van een groeimodel. Doordat de bevoegdheid bij de deelnemers blijft, blijft de provincie haar interbestuurlijke toezichtrol uitoefenen tegenover de deelnemers en niet tegenover de RUD. In het bedrijfsplan is verder als uitgangspunt genomen, dat de deelnemers de front office blijven vormen voor burgers en bedrijven en dat de RUD alle voorbereidende werkzaamheden op het terrein van de opgedragen taken verricht. Het voorstel is verder, ook ingegeven door efficiency overwegingen, de directeur van de RUD een mandaat te geven voor de uit- 3
voering van delen van de opgedragen taken. In het bedrijfsplan staat omschreven om welke taakdelen het kan gaan; de beslissing hierover is uiteindelijk aan elke deelnemer zelf. Effectuering van deze beslissing vindt plaats in de vorm van een te treffen mandaatbesluit. Taken en kwaliteit Voor de taken die de RUD gaat uitvoeren wordt een onderscheid gemaakt tussen het standaard takenpakket en zogenoemde plustaken. Binnen het standaard takenpakket valt het basistakenpakket zoals dat gedefinieerd is in de eerder genoemde package deal. Daarbij wordt aan gemeenten die dat willen de ruimte geboden om de overige WABO gerelateerde milieu taken zelf te blijven uitvoeren, mits dat op een robuuste wijze kan. Van de mogelijkheid plustaken in te brengen maken bij de start alleen de provincie en het waterschap gebruik. Voor wat betreft het kwaliteitsniveau van uitvoering geldt een groeisituatie. De RUD start conform de huidige, verschillende kwaliteitsniveaus van de deelnemers. Op 1 januari 2015 treedt een door het algemeen bestuur van de RUD nader vast te stellen kwaliteitsniveau van uitvoering in werking. Voor het inzicht in de financiële gevolgen is op verzoek van het PBO in het bedrijfsplan een berekening opgenomen van de situatie die ontstaat indien het algemeen bestuur te zijner tijd zou kiezen voor de MAP systematiek van de DCMR (milieudienst Rijnmond). Hiermee is overigens niet besloten dat deze systematiek ook gevolgd gaat worden. In dit kader heeft DCMR onderzocht hoe de stand van de werkvoorraad van de deelnemende gemeenten is. Kapelle heeft zowel op het gebied van vergunningverlening als toezicht geen achterstanden. Organisatie en personeel De RUD wordt een zelfstandig functionerende organisatie onder leiding van een directeur. De hoofdvestiging wordt Terneuzen maar er zijn ook flexplekken bij de deelnemers. Binnen de organisatie wordt de gewenste functiescheiding tussen vergunningverlening en handhaving geborgd. Uitgangspunt is dat door de samenwerking geen gedwongen ontslagen vallen. Medewerkers die boventallig worden blijven in dienst van de latende organisatie en vallen onder het sociaal beleid van die organisatie. Het voorstel is om voor de nieuwe organisatie de cao provincies te volgen en een op de eigen bedrijfsvoering toegesneden pakket secundaire arbeidsvoorwaarden samen te stellen. Dit vormt punt van overleg met de vakorganisaties in het in te stellen Bijzonder Georganiseerd Overleg (BGO). De regeling waarmee dit tijdelijke overlegorgaan wordt ingesteld is in het bedrijfsplan gevoegd. Vanuit Kapelle gaat geen personeel over naar de RUD Zeeland. De milieutaken zijn immers al jaren geheel uitbesteed. Argumenten 1.1 Het voorliggende bedrijfsplan is een goed onderhandelingsresultaat. Er is vele jaren gepraat over de totstandkoming van een RUD Zeeland. Formeel had die er per 1 januari van dit jaar al moeten zijn. Door de wijziging van de staatssecretaris om BR- ZO-bedrijven slechts bij een aantal RUD s onder te brengen (die van Zeeland komen onder de vlag van DCMR) heeft de SORBET-regio uiteindelijk afgezien van een regionale uitvoeringsdienst en besloten alle milieutaken onder te brengen bij de RUD Zeeland. In juli 2012 heeft het PBO besloten te kiezen voor een een full-service model onder de voorwaarde dat de provincie de desintegratiekosten voor de gemeenten voor haar rekening zou nemen. Nu de provincie die toezegging gestand doet, is het bedrijfsplan voor alle Zeeuwse partijen in het algemeen en voor Kapelle in het bijzonder een goed verdedigbaar plan. Op basis van het bedrijfsplan is de conclusie gerechtvaardigd, dat samenwerking op het terrein van de taakuitvoering met betrekking tot het omgevingsrecht en de WABO milieu meerwaarde oplevert in termen van kwaliteitsverbetering, verbetering van de dienstverlening aan de burger, vermindering van kwetsbaarheden en besparing op de maatschappelij- 4
ke kosten, ook al verschillen de uitkomsten per organisatie. Daarbij komt dat deze samenwerking past bij de landelijke ontwikkeling en de integraliteit en doelmatigheid bevordert. 1.2 De consequenties voor de gemeente zijn beperkt. Kapelle heeft zijn milieutaken op het gebied van vergunningverlening en handhaving al sinds 2007 ondergebracht bij de RMD (sinds 1 januari jl. Omgevingsdienst West- en Midden-Brabant). Voor de kwetsbaarheid van onze kleine organisatie had Kapelle dan ook al een voorziening getroffen. In de praktijk zullen de VTH-taken op het gebied van milieu slechts door een andere partij worden uitgevoerd. Bovendien neemt de gemeente deel aan de GR en kan via het algemeen bestuur invloed uitoefenen op het beleid van de uitvoeringsdienst. De coördinator omgevingsrecht wordt zoals dat nu ook het geval is richting de RMD intermediair naar de RUD Zeeland. Kanttekeningen 1.1 Een GR impliceert concessies. Als er een GR moet worden opgericht met vijftien partijen moeten er concessies worden gedaan. Dat kan niet anders. Met name de provincie had in het onderhandelingsproces over de oprichting van de RUD Zeeland een grote vinger in de pap omdat zij het overgrote deel van het personeel inbrengt. De provincie heeft ook een dubbele pet omdat zij namens het Rijk toezicht moest houden op de voortgang van het proces. De oprichting van de RUD is uiteindelijk geen keuze. Door de financiële bijdrage van de provincie en de kritische houding van met name de SORBET-gemeenten lijken de (achterblijvende) kosten binnen de perken te blijven. Aanpak en uitvoering Het dagelijks bestuur van de RUD Zeeland i.o. zal van uw besluit op de hoogte worden gebracht. Het is de bedoeling dat op 28 juni 2013 de constituerende vergadering van de RUD Zeeland plaatsvindt. De RUD Zeeland zal volgens de planning op 1 januari 2014 daadwerkelijk van start gaan. Vanaf dat moment vindt het inrichtingsproces van de RUD Zeeland plaats onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de RUD. De besturen van de deelnemers blijven tot de start van de RUD Zeeland verantwoordelijk voor de taakuitvoering op zich, en de ontvlechting en overdracht ervan aan de RUD. Financiën (kosten, baten, dekking) Het budget dat de RUD Zeeland nodig heeft om de opgedragen taken op het huidige kwaliteitsniveau van de deelnemers te kunnen uitvoeren is voor de jaren 2013, 2014 en 2015 geraamd op 9.861.000,-op jaarbasis. Per 2016 stijgt de raming van de RUD naar huidig inzicht tot 10.465.000,--. Vanaf 2016 wordt de bijdrage van de deelnemers hoofdzakelijk bepaald op basis hun afname. Het is daarnaast de bedoeling een deel van de kosten van de RUD die niet 1 op 1 toe te rekenen zijn aan één deelnemer, bijv. op het terrein van ketentoezicht, en de kosten voor instandhouding van de RUD te verdelen op basis van het bedrijvenbestand. Over de uiteindelijke kostenverdeelsleutel beslist het algemeen bestuur van de RUD in de loop van 2015. De provincie stelt als regisseur van het RUD-proces eenmalig een bedrag van 1,1 miljoen beschikbaar als bijdrage in de transitiekosten. Het resterende bedrag is beschikbaar voor de financiering van de eenmalige kosten voor het sociaal plan en de opstartkosten van de RUD. Deze kosten zijn geraamd op 331.000,--. Uit het bedrijfsplan volgt dat voor de taakuitvoering van vergunningverlening en toezicht voor Kapelle 1,0 fte benodigd is. Hierop is de jaarlijkse bijdrage aan de RUD Zeeland van 84.000,00 voor Kapelle in 2014 en 2015 gebaseerd. De RUD Zeeland start op 1 januari 2014. Tot die tijd worden de taken gewoon uitgevoerd door de Omgevingsdienst Midden- 5
en West-Brabant (OMWB). De RUD voert (vooralsnog) alleen Wabo-gerelateerde taken uit. Voor de overige taken op milieugebied blijft de OMWB ingeschakeld worden. Daarbij gaat het om bijvoorbeeld werkzaamheden op het terrein van bodem, geluid en externe veiligheid. In het bedrijfsplan worden die aangeduid als plustaken. De daarmee gemoeide kosten zullen worden opgevangen binnen het beschikbare budget voor inhuur van derden in de programma s Vergunningverlening en Handhaving. Uitgangspunt vanaf 2016 is dat de kosten van de RUD op basis van afname worden betaald. Daarnaast zullen algemene kosten, zoals programmakosten, over alle partijen worden verdeeld. Daarbij zal de omvang van het inrichtingenbestand als verdeelsleutel worden gehanteerd. Hoe hoog deze kosten zullen zijn, is nu nog niet bekend. De uiteindelijke kosten voor Kapelle vanaf 2016 hangen grotendeels af van het kwaliteitsniveau dat het algemeen bestuur van de RUD Zeeland zal vastleggen en het aantal uren dat Kapelle afneemt. Daarnaast is de begroting van de RUD erop gebaseerd dat alleen Wabo-gerelateerde taken worden uitgevoerd. In de begroting van de RUD Zeeland voor 2016 is dan ook nog geen rekening gehouden met de uitvoering van plustaken voor gemeenten. In de begroting van Kapelle voor 2013 is voor de inhuur van derden (met name de OMWB) voor vergunningverlening 55.000,00 en voor toezicht en handhaving 75.000,00 opgenomen. In dat kader is het voor de meerjarenraming gewenst de kosten voor vergunningverlening en handhaving niet af te ramen. Risico's Gemeenten die niet deelnemen aan de RUD dreigen een zogenaamde witte vlek te worden. Dit betekent dat de taakuitvoering door de provincie wordt opgenomen op kosten van de gemeente. Voorbereidende raad Een concepttekst van dit raadsvoorstel is besproken in de voorbereidende raad van 11 juni 2013. Ter inzage liggende stukken - Bedrijfsplan RUD Zeeland d.d. d.d. 14 januari 2013; - Advies OR d.d. 22 mei 2013. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Kapelle, De secretaris, De burgemeester, mevrouw ir. M. Quapp mr. A.B. Stapelkamp 6