Voorwoord...v DEEL 1. AANGIFTE EN CONTROLE Inleiding...3 De aangifte als grondslag voor de btw-heffing...5 Controle en onderzoek... 11 1. Onderzoeksbevoegdheden... 11 A. Onderzoek van de boekhouding... 12 B. Vragen om inlichtingen... 18 C. Toegang tot de bedrijfslokalen... 21 D. Controle van het vervoer van goederen... 24 E. Verplichtingen lastens de eigenaar van een pas opgericht gebouw... 24 F. Samenwerking tussen belastingdiensten... 24 2. Onderzoekstermijnen... 27 A. Algemene onderzoeksbevoegdheid binnen de gewone verjaringstermijn... 28 B. Doelgebonden onderzoeksmogelijkheden binnen de verlengde verjaringstermijn bij aangetoonde niet-aangifte of onrechtmatige vrijstelling of aftrek... 28 C. Verlengde onderzoekstermijn in geval van bedrieglijk opzet of oogmerk om te schaden... 32 3. Gevolgen in geval van niet-naleving... 37 A. Niet-naleving door de belastingplichtige... 37 B. Niet-naleving door de administratie... 38 vii
DEEL 2. DE BEWIJSMIDDELEN VAN DE ADMINISTRATIE Inleiding... 43 Algemeenheden betreffende het bewijs... 45 1. De bewijslast... 45 A. Verdeling van de bewijslast... 45 B. Tijdstip van het te leveren bewijs... 48 C. Rechtmatig vertrouwen... 49 2. Bewijskracht van akten en herkwalificatie... 51 3. Akkoorden en voorafgaande beslissingen... 53 De toepassing van feitelijke en wettelijke vermoedens... 59 1. Feitelijke vermoedens... 59 A. Algemeen... 59 B. De weerslag van bijkomende taxaties in de inkomstenbelasting... 63 2. Wettelijke vermoedens... 68 A. Wettelijke vermoedens betreffende de levering van goederen... 69 B. Wettelijke vermoedens betreffende diensten... 72 C. Wettelijke vermoedens betreffende invoer... 72 D. Wettelijke vermoedens betreffende de intracommunautaire verwervingen... 73 E. Wettelijke vermoedens betreffende de oprichting van een gebouw.. 73 Hoofdstuk 3 Het proces-verbaal... 75 1. De bijzondere bewijskracht van het proces-verbaal... 75 A. Draagwijdte van de bijzondere bewijskracht... 75 B. Verlies van de bijzondere bewijskracht... 76 2. Geldigheidsvoorwaarden... 77 A. Formele en inhoudelijke vereisten... 77 B. Termijn voor de opstelling van een proces-verbaal... 79 viii
Hoofdstuk 4 De deskundige schatting... 83 1. Toepassingsgevallen... 83 2. Procedure... 85 3. Draagwijdte van het advies van de deskundigen... 89 Hoofdstuk 5 De ambtelijke aanslag... 91 1. Toepassingsgevallen... 91 2. Procedure... 94 3. Tegenbewijs... 94 DEEL 3. NAVORDERINGEN VAN DE ADMINISTRATIE Inleiding... 99 De administratieve fase van een geschil betreffende een navordering... 101 1. Initiatief van de administratie... 101 2. Reactie van de belastingplichtige... 102 A. Termijn... 102 B. Verzoek om bemiddeling... 102 C. Draagwijdte van een akkoord... 105 De gerechtelijke fase van een geschil betreffende een navordering... 109 1. Het dwangbevel... 109 A. Kennisgeving van het dwangbevel... 109 B. Motivering van de vordering... 112 C. Vormvereisten... 116 2. De gerechtelijke procedure... 118 A. Verzet tegen het dwangbevel... 118 B. Inleiding van een rechtsvordering vóór het dwangbevel... 119 C. Verloop van de gerechtelijke procedure... 121 ix
Hoofdstuk 3 Verjaringstermijnen betreffende btw-navorderingen... 125 1. De verschillende verjaringstermijnen... 125 A. Inleiding: de datum van de oorzaak van opeisbaarheid... 125 B. De gewone verjaringstermijn... 127 C. De verlengde verjaringstermijn bij aangetoonde niet-aangifte of onrechtmatige vrijstelling of aftrek... 130 D. Verlengde verjaringstermijn in geval van bedrieglijk opzet of oogmerk om te schaden... 136 E. Bijzondere verjaringstermijn in geval van deskundige schatting... 138 2. Stuiting en schorsing van de verjaring... 138 A. Stuiting van de verjaring... 138 B. Schorsing van de verjaring... 140 DEEL 4. BETALING EN INVORDERING VAN BTW-SCHULDEN Inleiding... 145 De betaling... 147 1. De betalingsverplichting en de gevolgen van niet-betaling... 147 A. Algemeen... 147 B. Nalatigheidsintresten... 148 C. Andere gevolgen... 149 2. Verzoeken om tijdelijk of onbeperkt uitstel van betaling... 150 A. Tijdelijk uitstel van betaling... 150 B. Kwijtschelding in het kader van een collectieve schuldenregeling.. 151 C. Onbeperkt uitstel van de invordering van btw-schulden... 151 De invordering... 155 1. Waarborgen die los staan van een al bepaalde schuld... 155 A. Inbeslagname van verdachte goederen binnen het grondgebied... 155 B. Inbeslagname bij invoer zonder aangifte... 156 C. Waarborg te verlenen door verdachte belastingplichtigen... 157 2. Invordering van btw-schulden... 158 A. Voorwaarde van voorafgaande mededeling van het dwangbevel... 158 B. Bijzondere waarborgen voor de inning van de btw... 159 x
1 Algemeen voorrecht en wettelijke hypotheek... 159 2 Aanzuivering door aanwending van btw-tegoeden... 159 3 Schuldvergelijking bij toepassing van artikel 334 van de programmawet van 27 december 2004... 160 4 Hoofdelijke aansprakelijkheid van de bestuurders in geval van fout... 161 5 Andere medeaansprakelijkheidsregelingen... 163 6 Kennisgevingsplicht en aansprakelijkheid van notarissen bij overdracht van onroerende goederen of vestiging van hypotheken... 166 7 Kennisgevingsverplichting in het kader van erfopvolgingen.. 168 8 Hoofdelijke aansprakelijkheid van de overnemer van een handelszaak... 169 9 Pauliaanse vordering... 170 10 Kennisgevingsplicht en aansprakelijkheid van ambtenaren belast met de openbare verkopen van roerende goederen... 171 11 Verplichtingen van kredietinstellingen of -organismen... 171 C. Internationale invorderingsbijstand... 172 3. Gevolgen van een betwisting van het dwangbevel voor de invordering. 174 A. Algemeen... 174 B. De inhouding van btw-tegoeden... 175 C. Consignatie in geval van hoger beroep... 179 DEEL 5. VORDERINGEN VAN DE BELASTINGSCHULDIGE Inleiding... 189 Administratieve fase van de vordering tot aftrek en teruggaaf van btw... 191 1. Normale wijze van recuperatie van btw... 191 A. Recuperatie via de periodieke btw-aangifte... 191 B. Bijzondere gevallen van recuperatie via een aangifte... 202 C. Teruggaafverzoeken buiten een aangifte... 203 2. Verzoeken om teruggaaf van btw die door de administratie werd nagevorderd... 204 3. Teruggaaf van buitenlandse btw... 205 xi
Gerechtelijke vorderingen tot teruggaaf van btw... 209 1. Vordering na de niet-inwilliging van een verzoek om aftrek of teruggaaf... 209 A. Beoogde situatie... 209 B. Vorderingstermijn... 210 2. Vordering tot teruggaaf van btw die werd voldaan op verzoek van de administratie... 212 A. Beoogde situatie... 212 B. Vorderingstermijn... 212 3. Vordering na een weigering tot teruggaaf van buitenlandse btw... 216 4. Vordering tot teruggaaf na onwettigverklaring van btw-wetgeving door het Grondwettelijk Hof of na een arrest van het Hof van Justitie.. 217 Hoofdstuk 3 Procedures in kort geding... 223 Hoofdstuk 4 Verzoeken om kwijtschelding of vermindering van de boeten... 225 1. De oplegging van administratieve btw-boeten... 225 A. Wettelijke grondslag... 225 B. Motiveringsplicht... 229 2. Betwisting van de administratieve btw-boeten... 230 A. Een gratieverzoek... 230 B. Rechterlijke bevoegdheid tot wettigheidstoetsing... 231 C. Vermindering of kwijtschelding van btw-boeten: inachtneming van specifieke evenredigheidsredenen... 236 Hoofdstuk 5 Verzoeken om kwijtschelding of vermindering van de intresten... 241 xii