fhf/c 2. Ruimtelijk Beheer

V Gemeente Geldermalsen Onderwerp: Handhavingsnota 2011-2014 en handhaving-uitvoeringsprogramma 2011 Postregistratienr(s) Portefeuillehouder Afdeling Beh. Ambtenaar Datum Status stuk 10.018021 R. van Meygaarden ROJZ Margaretha Kun & Johan Strang 22 September 2010 Voorstel beslispunten (1 t/m...) 1. In te stemmen met de handhavingsnota 2011-2014 en het handhavinguitvoeringsprogramma 2011 en daarmee vast te stellen: - beleid t.a.v. omgevingsdiensten (paragraaf 4.8) - handhavingsdoelen (paragraaf 5.1) - relatie beleid en uitvoering: uitvoeringsprogramma (paragraaf 5.2) - probleemanalyse (paragraaf 5.3) - prioriteiten (paragraaf 5.4) - handhavingstrategie (paragrafen 5.1, 5.5.1 en 5.5.2) - voorlichting en communicatie (paragraaf 5.5.2 en hoofdstuk 8) - hoe te handhaven (paragraaf 5.5.3) - handhavingsafspraken met anderen (paragraaf 5.6) - organisatie van toezicht en handhaving (paragraaf 5.7) - middelen en capaciteiten (paragraaf 5.8) - de aanpak van nieuwe en bestaande illegale situaties (hoofdstuk 6) - monitoring en rapportage (hoofdstuk 7) /.. 2. Deze nota en het uitvoeringsprogramma ter atlvismttng voorleggen aan de commissie grondgebied in november 2010. y3. De haidhavurtgsn0ti 2011-201^1 vast te jate^i stellen conforrn^ijgevoegd Voncept-raadsvoorstel. Besluit College I I Conform beslispunten besloten B&W-verg. d.d. Overlegmomenten Bestuurlijk met: Ambtelijk met: Hamer Bespreek R. van Meygaarden Div. medewerkers RO Akkoord advies leidinggevende/consulent /ende, 1. Ruimtelijke Ontwikkeling fhf/c 2. Ruimtelijk Beheer 3. Samenleving 4. Klantencontactcentrum 5. BBO/Financien 6. BBO/Juridische Zaken 7. BBO/Overig 8. Concernstaf 9. Brandweer Adj.- directeur Opnemen in Contractenregister Concerncontroller (werken >50.000, leveringen/diensten >25.000 euro) Q Wkpb besluit Raadsvoorstel Kopie beslissing aan OR Informatiebrief raad 1 2 0KT 2010 Nr. d.d. NIET Openbaar D Overig raad Collegelid Burgemeester Secretaris s Akkoord Bespreken Opmerkingen De gemeentesecretaris R.v.Meygaarden <J/>sJcJ/^ U~**Ay* */>/"/«?*> """I/"-;? W.Buurman & W-

Inleiding In juni 2004 zijn de 'Handhavingsnota gemeente Geldermalsen' en het 'Handhavingsprogramma 2004 / 2005' vastgesteld. Aanvullend hierop is in 2006 het 'Handhavingsprogramma 2006' vastgesteld. Tot op de dag van vandaag wordt gewerkt aan de hand van de handhavingsnota 2004 en het handhavingsprogramma 2006. Omdat zowel de nota als het programma niet zijn geevalueerd en aangepast, zijn ze inmiddels verouderd en aan vervanging door een nieuwe handhavingsnota en handhaving-uitvoeringsprograrnrna toe. De nieuwe handhavingsnota 2011-2014 en het uitvoeringsprogramma 2011 zijn, samen met een leeswljzer en samenvatting, bij dit voorstel gevoegd. Beoogd effect Met het nieuwe handhavingsbeleid wordt beoogd om vanaf 2011 te komen tot een zo integraal mogelijke aanpak van handhaving en om de uitvoering van handhaving professioneel en transparant te maken. Het nieuwe handhavingsbeleid moet dienen zowel als toetsingskader voor het college van burgemeester en wethouders in de dagelijkse praktijk van handhaving, maar ook als een kader waarbinnen de gemeenteraad zijn taakstellende en controlerende taak kan uitvoeren. Argumenten 1.1 Handhavend optreden is een verplichting. Handhaving werd lange tijd gezien als een bevoegdheid: de gemeente kan optreden, was daartoe niet verplicht. Dit werd afgeleid uit de tekst van het desbetreffende artikel in de Gemeentewet. (Oude) jurisprudentie onderstreepte dit. In het midden van de jaren tachtig van de vorige eeuw ontstond in de rechtspraak een duidelijke kentering: gemeentelijk handhavingsoptreden wordt niet meer gezien als een bevoegdheid maar als een verplichting. Burgers kunnen de gemeente rechtstreeks aanspreken op de naleving van voorschriften en om handhavend optreden vragen. Deze jurisprudentie ligt nu in een aantal wetten vast: sinds 1 april 2007 in de Woningwet en sinds 1 juli 2008 in de Wet ruimtelijke ordening en ook in de Wet algemene bepalingen van omgevingsrecht (Wabo) die op 1 oktober 2010 in werking is getreden. De gemeente heeft zodoende een wettelijke zorgplicht voor het handhaven van regels. 1.2 Een handhavingsbeleid is noodzakelijk. Uit een oogpunt van legitimiteit van het overheidsoptreden is een handhavingsbeleid noodzakelijk. Onvoldoende handhaven tast de rechtszekerheid en rechtsgelijkheid van de burgers aan en leidt ertoe dat de door wet- en regelgeving gediende belangen onvoldoende worden beschermd. Het vaststellen van een beleidskader geeft (rechts)zekerheid en duidelijkheid en vergroot de slagvaardigheid van het bestuur bij de naleving van wet- en regelgeving. Willekeurig of niet optreden tast de geloofwaardigheid van het gemeentebestuur aan. Een handhavingsbeleid stelt het gemeentebestuur in staat om doelmatiger op te treden. Door selectief optreden via het aanpakken van bepaalde overtredingen en het richten van bepaalde handhavingsinspanningen op vooraf bepaalde doelen (bijvoorbeeld veiligheid en gezondheid) kan resultaat geboekt worden. Immers personeel en middelen kunnen dan beter en gerichter worden ingezet. Het belang van een handhavingsbeleid is ook dat het gemeentebestuur bij de aanwezigheid van een beleid minder risico loopt om bij de toepassing van sancties door de rechter op de vingers te worden getikt.

2.1 en 3.1 Een eerdere versie van deze handhavingsnota is al eens besproken in de commissie Grondgebied. De Wabo en het Besluit omgevingsrecht (Bor) verplichten niet meer dat de gemeenteraad een handhavingsnota of handhaving-uitvoeringsprogramma vaststelt. Het college is verplicht om handhavingsbeleid vast te stellen en dit mede te delen aan de gemeenteraad. Gelet op de voorgeschiedenis en de bespreking van een eerdere versie van deze handhavingsnota in de commissie Grondgebied leggen we echter deze handhavingsnota expliciet aan de gemeenteraad ter vaststelling voor. Het verslag van de commissie grondgebied van 6 januari 2010 is ter informatie als bijlage bij dit voorstel gevoegd. Kanttekeningen 1.1 Slechts een gedeelte van die verleende sloop- en bouwvergunningen zal in 2011 door de medewerkers bouw- en woningtoezicht worden (paragraaf 5.83.1.4). In 2011 zal er naar aanleiding van verleende vergunningen als volgt worden : van reguliere bouwvergunningen voor bijgebouwen zal 50% worden van reguliere bouwvergunningen voor de verbouw van bestaande woningen zal 75% worden van reguliere bouwvergunningen voor de verbouw van publieke utiliteitsgebouwen zal 75% worden van reguliere bouwvergunningen voor de verbouw van niet-publieke utiliteitsgebouwen zal 20% worden van risicovolle sloopvergunningen (asbest) zal 50% worden van lichte bouwvergunningen zal 45% worden van niet-risicovolle sloopvergunningen zal 20% worden van reguliere bouwvergunningen voor de nieuwbouw van publieke utiliteitsgebouwen zal 30% worden van reguliere bouwvergunningen voor de nieuwbouw van niet-publieke utiliteitsgebouwen zal 20% worden van reguliere bouwvergunningen voor nieuwbouw van woningen zal 20% worden van overige reguliere bouwvergunningen voor bouwwerken, geen gebouw zijnde zal 10% worden aan aanlegvergunningen, monumentenbescherming en vergunningsvrije bouwwerken zal geen aandacht worden besteed, hiervan zal dus 0% worden Hierbij moet nadrukkelijk worden opgemerkt dat de gemeente Geldermalsen risico's zal lopen doordat niet alle bouwcontroles worden uitgevoerd. Zeker gelet op het feit dat het hier voomamelijk om controles op constructies gaat en nu bij deze controles vaak zaken worden aangetroffen die niet in orde zijn. Tot nu toe werd door de medewerkers bouw- en woningtoezicht aan zoveel mogelijk meldingen van controle betonconstructies (wapening keuren) door aannemers en / of opdrachtgevers gehoor gegeven. De praktijk wijst uit dat dit ook beslist nodig is, zowel bij lichte als bij reguliere bouwvergunningen. In meer dan 90% van deze keuringen moesten de nodige open aanmerkingen geplaatst worden, waaronder ook zeer veel opmerkingen betreffende zeer grove fouten en / of nalatigheden die de veiligheid in gevaar brengen (dus hercontrole noodzakelijk).

Gelet op beschikbare capaciteit voor bouw- en woningtoezicht, zal noodgedwongen nog maar aan een deel van deze meldingen gehoor kunnen worden gegeven, met alle mogelijke gevolgen van dien. 1.2 In 2011 zal - tijdelijk - wat minder aandacht worden gegeven aan de behandeling en afhandeling van "gezvone meldingen en klachten" (paragraaf6.2). Hoewel er een geldend handhavingsbeleid is, moet niettemin worden vastgesteld dat er een flink aantal (92) bestaande handhavingsituaties is dat nog niet is aangepakt of afgedaan (een overzicht is als bijlage 6 bij de handhavingsnota gevoegd). Oorzaken hiervoor zijn voomamelijk te vinden in een gebrekkige prioritering, het ontbreken van een werkplanning voor de medewerkers handhaving ("iedereen bedienen"), het ontbreken van een goed registratiesysteem voor handhavingszaken en ook de langdurige afwezigheid van een van de medewerkers handhaving wegens ziekte. Ondanks dat deze oorzaken inmiddels gedeeltelijk zijn weggenomen en er nog steeds hard wordt gewerkt aan verbeteringen van het toezichts- en handhavingsproces, dwingen de ontstane achterstanden ons tot keuzes. Daarom zal in 2011 - tijdelijk - wat minder aandacht worden gegeven aan de behandeling en afhandeling van "gewone meldingen en klachten". In paragraaf 6.2 van de nota staat beschreven op welke manier we dit zullen doen. Op basis van het voorgaande en de daarin genoemde criteria komen we tot de voorzichtige schatting dat het totale aantal benodigde uren voor het wegwerken van de achterstanden eenmalig op ca. 1.000 uur uit komt. We zouden dan in staat zijn alle achterstanden binnen een jaar weg te werken en daarnaast toch nieuwe gevallen te op te pakken (paragraaf 6.1). Financier! De gemeenteraad heeft in het kader van de Kerntakendiscussie uitgesproken dat er in de lopende zittingsperiode van de gemeenteraad (2010-2014) een structurele bezuiniging op de personele capaciteit moet plaats hebben van 8%. Dit is in de vastgestelde begroting voor 2011 opgenomen. Voor wat de afdeling RO betreft betekent dit een verlaging van de beschikbare ambtelijke capaciteit van tenminste 8%. Daarbij heeft de gemeenteraad als bezuinigingsoptie een urenbesparing op het gebied van toezicht en handhaving aangegeven. De bezuiniging op de personele capaciteit is gelet hierop o.a. gevonden in een vermindering van de administratief-juridische capaciteit met betrekking tot handhaving met 10%. Uitgaande van de hiervoor beschreven totale beschikbare capaciteit van ca. 11.000 uren houdt dit een verlaging in van de administratief-juridische capaciteit met ca. 1.100 uren (ca. 3 A he). Deze verlaging willen we in 2012 realiseren. De effecten hiervan hebben we in paragraaf 5.8.1 met rood gemarkeerde tabellen aangegeven. De verschillen ten opzichte van de beschikbare capaciteit in 2010 zijn daarmee in een oogopslag af te lezen. Deze verlaging van de beschikbare uren betekent dat er nog minder capaciteit voor het uitvoeren van handhavingstaken aanwezig is. De consequenties daarvan zijn weergegeven in afzonderlijke capaciteitsmodules die als bijlagen bij de handhavingsnota zijn gevoegd. We vinden deze ontwikkeling zorgelijk. Uitvoering Wanneer er structured aandacht voor toezicht en handhaving is, dan moet dat ook worden 'verkocht'. Er zal dus communicatie met de burgers plaats moeten hebben. Communicatie is per definitie wederzijds. Het is van belang om burgers duidelijk te maken dat er aandacht is voor handhaving en dat toezicht en controle een normale gang van zaken is.

Communicatie biedt een goede gelegenheid om burgers uit te leggen op welke wijze de gemeente het toezicht en de controle gaat organiseren, waar of bij wie aanspreekpunten zijn, hoe handhaving wordt aangepakt en wat het belang van handhaving is. Daarom zal deze nota actief worden gepubliceerd. Daarnaast wordt deze handhavingsnota met het daarin integraal opgenomen uitvoeringsprogramma voor 2011 aan de gemeenteraad aangeboden. Evaluatie In het najaar van 2011 zal het handhaving-uitvoeringsprogramma 2011 worden geevalueerd. Deze evaluatie wordt aan de gemeenteraad meegedeeld. Evaluatie en verslag kunnen leiden tot aanpassing van de gekozen beleidsuitgangspunten. Bijlagen concept-raadsvoorstel handhavingsnota 2011-2014 en uitvoeringsprogramma 2011 leeswijzer en samenvatting verslag van de commissie grondgebied van 6 januari 2010 rapport 'Helder handhaven' en de 'Handhavingswijzer' van de Nationale ombudsman