BRANDWEER. gekenmerkt is door een toegenomen dynamiek en complexiteit. Het veranderende. Raadsbesluit

Vergelijkbare documenten
besluit regionalisering brandweer tot Brandweer Zuid-Limburg

Het deelnemen door een gemeenschappelijke regeling (Veiligheidsregio) aan een gemeenschappelijke regeling (ICT).

agendanummer afdeling Simpelveld VI- 57 Leefomgeving 25 oktober 2011 onderwerp Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Zuid-Limburg

GEMEENTE ONDERBANKEN

Begrotingswijziging 2017

Het doel van de gemeenteschappelij ke regeling is het instellen van het openbaar lichaam met de aanduiding Veiligheidsregio Zuid-Limburg.

besluiten gemeenteraden op voorstel tot regionalisering en reactie Algemeen Bestuur Regionale Brandweer-GHOR Zuid-Limburg

Eenheid Limburg. Reactietijden politie spoedmeldingen

Begroting 2014 Meld en Coördinatie Centrum (MCC) Veiligheidsregio Zuid-Limburg

Capcode Korps Beschrijving Beek Blusgroep Beek Blusgroep Beek HV Beek Meetploeg / WVD

Raadsnota. Aan de gemeenteraad,

RAADSVOORSTEL. COMMISSIE ALGEMENE ZAKEN EN CONTROL d.d. 29 augustus 2013 AGENDANUMMER:4

Gegevens van het Register

BEHOREND BIJ COLLEGENOTA VAN DATUM CORRESPONDENTIENUMMER Sociaal

Totale kosten VR NHN (structureel) Af: Totale structurele baten VR NHN (exclusief. Uitkomst nieuwe gemeentelijke bijdrage

Gegevens van het Register

Nummer : 2009/64 Datum : 1 oktober 2009 : Convenant Veiligheidsregio Zeeland en vorming één Brandweer Zeeland

Voorstel raad en raadsbesluit

Begroting 2019 Meld- en Coördinatie Centrum (MCC)

CONCEPT. Toelichting op Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Zuid-Limburg. Algemeen

Begroting Burgernet Limburg 2016 onderdeel Bevolkingszorg

De nieuwe Brandweer Hollands Midden

WIJZIGING CENTRUMREGELING INKOOP JEUGDZORG REGIO ZUID-LIMBURG

Brandweer Haaglanden Bestuurlijke aansturing en Contouren brandweerorganisatie

Begroting 2018 Meld- en Coördinatie Centrum (MCC)

Historie en politiek-bestuurlijke context. Aan de Gemeenteraad van Nijmegen. Geachte leden van de Raad,

Voorstel: instemmen met de uitgangspunten zoals verwoord in de kadernota.

Voorstel van college dan wel burgemeester aan gemeenteraad

REGIO TOTAAL incl. Nuth

RAADSVOORSTEL BIJ ZAAKNUMMER: AST/2015/000619

GEMEENTE ONDERBANKEN

Neimed Krimpbericht. Veel Westerse en weinig niet-westerse allochtonen in Limburg SEPTEMBER 2015

tot het wijzigen van de Centrumregeling Inkoop Jeugdzorg regio Zuid-Limburg,

Neimed Krimpbericht. Ontgroening in Limburg. Maart 2014

Voorstel aan de gemeenteraad

Onderwerp Programmabegroting 2013 en meerjarenraming Veiligheidsregio Gelderland-Zuid

Regionale Maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Zuid-Limburg

GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING. Veiligheidsregio Zuid-Limburg. gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Zuid-Limburg 1

GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING BRANDWEER-GHOR ZUID-LIMBURG

U ij_ \ '' W_IV_ W V 1BVO. Markt 78 1 Het college en de gemeenteraad van de gemeente Eijsden-Margraten Postbus ZG Eijsden-Margraten II III II

METROPOOLREGIO ROTTERDAM DEN HAAG

Voorstel raad en raadsbesluit

De voorzitter. W. van den Beucken

GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING SUBSIDIËRING ADV-LIMBURG

SAMENVATTING RAADSVOORSTEL 10G / I. Drupsteen BVL Ke. Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Twente.

Voorstel raad en raadsbesluit

Register van Gemeenschappelijke regelingen. als bedoeld in artikel 27 van de Wet. Gemeenschappelijke regelingen. Gemeente Schinnen

agendanummer afdeling Simpelveld VI- Burgerzaken 24 juli 2008

Ik heb op 30 juni 2016 een verzoek op grond van artikel 41b van de Woningwet ontvangen namens 33 gemeenten, te weten

Onderwerp Start Arhi-procedure en aankondiging open overleg met gemeenten Landgraaf, Heerlen, Brunssum, Kerkrade, Simpelveld en Voerendaal

Overgedragen bevoegdheden. bevoegdheden van het

De invloed van de WOZ in de corporatiemarkt.

2 8 AÜG /BdG Wijziging gemeenschappelijke regeling 1 J.A. Reddingius

VOLGNUMMER DATUM ORGANISATIEONDERDEEL Sociale zaken

SST*** Aan de gemeenteraden in Zeeland. Onderwerp: Ontwerp-l e begrotingswijziging Geachte gemeenteraad,

COMMISSIE REGIONAAL OVERLEG LUCHTHAVEN MAASTRICHT Secretariaat: Postbus MA Maastricht

Raadsvoorstel inzake de toetreding tot de Gemeenschappelijke Regeling Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen

agendanummer afdeling Simpelveld VII- 20 IBR 23 april 2012 Beleidsplan, begroting 2013 en meerjarenraming Brandweer Zuid-Limburg 846

Voorstel raad en raadsbesluit

AAN de voorzitter van de gemeenteraad. E. Wassenberg KC / Kabinet en Communicatie doorkiesnr Geachte voorzitter,

De opkomst van structurele bevolkingsdaling

Algemeen Bestuur Veiligheidsregio Hollands Midden d.d. 12 november 2009 Agendapunt BG.2A Onderdeel AB Regionale Brandweer en GHOR Titel

Behandeld door. telefoon.

VOORSTEL AAN DE RAAD VAN DE GEMEENTE CRANENDONCK. Registratienummer Datum raadsvergadering 24 september 2013 Datum B&W besluit 20 augustus 2013

Onderwerp: 1e begrotingswijziging 2019, begroting 2020 en jaarverslag 2018 Veiligheidsregio Rotterdam- Rijnmond (VRR)

INTENTIEOVEREENKOMST NIEUWE BRANDWEERKAZERNE BEEK

Aan de colleges van B&W en de Raden van de aangesloten gemeenten bij de Veiligheidsregio Brabant-Noord

Adviesnota voor de raad. Antoinette van Dam-van Genderen

GGD Drenthe} College van burgemeester en wethouders van de Drentse gemeenten/ Leden van de Drentse gemeenteraden

Aanvraag wielertochten 2017 Zuid-Limburg - Euregio

Onderwerp: Voorstel tot deelname aan de AntiDiscriminatieVoorziening Limburg (ADV-Limburg)

Centrumregeling Inkoop Jeugdzorg regio Zuid-Limburg

Regionale Maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Zuid-Limburg

WAPM Wolfs. Telefoonnummer: Jaardocument 2015 Burgernet

Toestemming tot wijziging van de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Brabant-Noord

RAADSVOORSTEL Rv. nr..: B&W-besluit d.d.: 8 juni 2010 B&W-besluit nr.:

: Instellen van gemeenschappelijke regeling 'Veiligheidsregio Brabant-Noord"

Concept begroting Bevolkingszorg

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Limburg, december 2016

Het. Gegevenshuis. Voorstel Algemeen Bestuur 26 juni Nummer Voorstel stuurgroep Het Gegevenshuis i.o.

Onderwerp : Zienswijzemogelijkheid programmabegroting 2018 en jaarverantwoording met resultaatbestemming 2016 Veiligheidsregio Brabant-Noord.

Reg.nr: FLO/2012/13137 Pagina 1 van 5. Begrotingswijziging WOZL 2012 i.v.m. uitstel van betaling Licom NV

Ve1llghe1dsreg10 IJsselland Brandweer I GHOR I Poli!ie I Gemeenten

Retailaanpak Parkstad Limburg

Universeel aanvraagformulier wielertochten 2016 Zuid-Limburg - Euregio

Raadsvoorstel. Onderwerp: Jaarrekening 2007 en begroting 2009 van de Veiligheidsregio Brabant-Noord. 1) Status

CABA Agendapunt: CABA 3 AAN DE COMMISSIE ALGEMEEN BESTUURLIJKE AANGELEGENHEDEN

Naar een toekomstbestendige winkelstructuur in Zuid-Limburg. Peter Bertholet

agendanummer afdeling Simpelveld VI- Bedrijfsvoering 31 oktober 2013 Toetreding tot de gemeenschappelijke regeling BsGW per

Onderwerp Mededeling portefeuillehouder inzake bestuurlijke organisatie Zuid-Limburg (T8113)

o~~çëîççêëíéä= jaar stuknr. Raad categorie/agendanr. stuknr. B. en W RA A 15 07/304

Voorstel raad en raadsbesluit

Doel: Uw gemeenteraad kennis te laten nemen inzake het feitenonderzoek Intratuinen.

Begroting 2016 Meld en Coördinatie Centrum (MCC) Veiligheidsregio Zuid-Limburg

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Limburg, april 2015

PROJECT REGIONALISERING BRANDWEER

Portefeuillehouder: M.A.P. Michels Behandelend ambtenaar A. Venema, (t.a.v. AA. Venema)

Gulpen-Wittem, Auteur BPJM Portefeuillehouder M. Leurs

Beleidsinformatie Veilig Thuis 2016.

Transcriptie:

BRANDWEER Colleges van Burgemeester en Wethouders van de deelnemende gemeenten van de Regionale Brandweer Zuid-Limburg Gemeenteraden van de deelnemende gemeenten van de Regionale Brandweer Zuid-Limburg Holstraat 35 6269 AW Margraten Postbus 35 6269 ZG Margraten Telefoon (043) 4507272 Fax (043) 4507242 Bankrelatie RABO/bank Gulpen 11.78.92.734 Ibannr. NL03 Rabo 01178927 34 BTWnr. NL 008442460B01 Datum 18 december 2007 Kenmerk 207-217 Bijlagen diverse Onderwerp Regionalisering brandweer Behandeld door G. Caris Doorkiesnummer 043-4507284 Uw kenmerk Geacht College, Geachte Raad, De brandweerzorg en rampenbestrijding is een gemeentelijk taakgebied dat de afgelopen jaren gekenmerkt is door een toegenomen dynamiek en complexiteit. Het veranderende maatschappijbeeld met zijn toename in risico's noopt tot hogere kwaliteitseisen op het terrein van veiligheid. Binnen vele geledingen landelijk zowel als regionaal wordt de noodzaak onderkend om tot verdergaande samenwerking tussen de gemeenten te komen. Het Algemeen Bestuur van de Regionale Brandweer/GHOR Zuid Limburg (verder te noemen het Algemeen Bestuur) heeft in 2005 de ambitie uitgesproken om te komen tot één brandweerkorps voor Zuid-Limburg. Deze ambitie sluit aan op het rijksbeleid zoals dat onder andere tot uiting komt in de ontwerp Wet veiligheidsregio's. Op basis van deze ambitie is de voorbereiding van het besluit tot regionalisering van de brandweer in de vorm van het project "Sterke brandweer, vurig verlangen" vorm gegeven. In 2006 heeft uw gemeenteraad (en de raden van de andere gemeenten in Zuid-Limburg) aangegeven de doelstellng van dit project te dragen door een intentieverklaring te ondertekenen. Het project is sindsdien met voortvarendheid opgepakt en is in de fase van de besluitvorming aanbeland. Van het Besluit Algemeen Bestuur van de Regionale Brandweer/GHOR Zuid Limburg naar Raadsbesluit Op 23 november jl. heeft het Algemeen Bestuur ingestemd met de vorming van één brandweerkorps in Zuid-Limburg per 1-1-2009. Daarnaast ging het bestuur akkoord met het ondertekenen van een convenant met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties waarin afspraken zijn opgenomen inzake de kwaliteitsverbetering op het terrein van de rampenbestrijding en crisisbeheersing die de regio Zuid-Limburg de komende tijd gaat realiseren. Het convenant kent ook afspraken over de regionalisering van de brandweer. Vanwege de aard van de te nemen besluiten zijn nu de gemeenten aan zet. Met deze brief beogen wij de gemeentelijke besluitvormingsprocedure in gang te zetten. Model raadsvoorstel Bij deze brief treft u een model raadsvoorstel aan met bijlagen. Wij gaan ervan uit, dat in deze stukken alle relevante informatie is opgenomen. Het model raadsbesluit inclusief bijlagen is als handreiking bedoeld voor de opmaak van de ter zake benodigde gemeentelijke besluitvormingsdocumenten. Het model is in nauwe samenwerking met de coördinerend gemeentesecretarissen tot stand gebracht. In bijlage 1 bij het model zijn de verschillende onderdelen van het te nemen besluit specifiek benoemd.

Ambtelijke vertegenwoordigers van uw gemeente, waaronder de gemeentesecretaris, de raadsgriffier, de commandant brandweer en de ambtenaar openbare orde en veiligheid zijn over de inhoud en het proces geïnformeerd. Met deze functionarissen zijn dan wel worden afspraken gemaakt om tot nadere in planning in de agenda's te komen. In dat verband worden ook afspraken gemaakt over de communicatieve begeleiding in college, raadscommissie en/of raad. In het overdrachtsdocument (bijlage 5) is specifiek ingegaan op de voor uw gemeente van toepassing zijnde financiën en de te bereiken kwaliteitsverbetering. In aanvulling op de bijgevoegde stukken hechten wij er aan het onderstaande nog onder uw aandacht te brengen. Visie van het Algemeen Bestuur op de organisatie Brandweer Zuid-Limburg Het Algemeen Bestuur heeft ondanks de gewijzigde opvattng van het Rijk ten aanzien van de wettelijke verplichting tot regionalisering consequent aangegeven, dat de noodzaak tot het vormen van één brandweerkorps in Zuid-Limburg onverkort aanwezig is. Dit vanuit de overtuiging dat het met één korps beter mogelijk wordt om de uniforme aansturing, opleiding, training en materieelbeheer van de brandweer te bereiken. De plannen gaan er van uit, dat het korps een aantal brandweerposten kent (afhankelijk van historie en dekkingsplan), drie districten en een centrale organisatie. Taken en verantwoordelijkheden worden zo laag mogelijk in de organisatie geplaatst, er is geen omvangrijke stafstructuur. Nadrukkelijk wordt ingezet op het handhaven van de lokale herkenbaarheid en het borgen van de positie van de brandweervrijwillger. Alle brandweerpersoneel komt in regionale dienst. Er komt één rechtspositie voor het beroeps- en vanaf 2010 voor ook voor het vrijwillig personeel. In bijlage 2 "achtergrond en noodzaak regionalisering brandweer' en bijlage 3 "contouren nieuwe organisatie" bij het model raadsvoorstel is een en ander verder beschreven. Kosten en financiering Het Algemeen Bestuur heeft als voorwaarde gesteld, dat de kostenontwikkeling die gepaard gaat met het vormen van één brandweerkorps tot een minimum beperkt blijft. Vanaf de start van het project is intensief met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties overlegd om te komen tot een substantieel hogere beschikbaarheid van rijksmiddelen. Mede dankzij de inbreng vanuit Zuid-Limburg zijn uiteindelijk, zowel in de sfeer van de structurele (Gemeentefonds en Besluit Doeluitkering Rampen) als de incidentele (convenant Veiligheidsregio) geldstromen vanuit het Rijk, acceptabele resultaten bereikt. In het raadsvoorstel zijn de totale kosten en de financiële dekking voor het overgangsjaar 2008 en voor de structurele fase vanaf 2009 beschreven. Tevens is in bijlage 6 bij het model raadsvoorstel een financieel overzicht in tabelvorm opgenomen. Een belangrijk aspect van de financiële dekking wordt gevormd door de incidentele bijdrage van 1.6 mln. die beschikbaar komt bij het sluiten van het convenant "veiligheidsregio". De Minister van BZK en de leden van het Algemeen Bestuur ondertekenen dit convenant. Alle gemeenteraden dienen het convenant te bekrachtigen. Het convenant is als bijlage 4 bij het model raadsbesluit gevoegd. De ondertekende versie wordt u zo spoedig mogelijk nagezonden. Kostenverdeling Het Algemeen Bestuur is van mening, dat voor de Brandweer Zuid-Limburg een kostenverdeelsleutel van toepassing moet zijn, die niet uitsluitend op inwoneraantal is gebaseerd. Niet alleen solidariteit (inwoneraantal) is een legitieme factor, maar ook het aspect van de aanwezigheid van risico's moet meewegen. Na zorgvuldige afweging van alle van belang zijnde elementen is een nieuwe verdeelsleutel geformuleerd, die in de voorstellen is meegenomen. Instappen van gemeenten Tevens heeft het Algemeen Bestuur als voorwaarde gesteld, dat de gemeenten op basis van redelijkheid en billijkheid gelijkwaardig moeten instappen in het nieuwe korps. Uitgangspunt is de begroting van de brandweerkosten voor 2008. Dit bedrag is gecorrigeerd voor posten die niet tot de brandweerbegroting behoren (bijv. de AOV functie). Ook heeft een correctie plaatsgevonden op aan de brandweerzorg gerelateerde kostenposten om tot een vergelijkbare instap te komen. Het resultaat is terug te vinden in bijlage 5 bij het model raadsbesluit, zijnde het overdrachtsdocument voor uw gemeente. In dit document is de specifiek voor uw gemeente van toepassing zijnde financiële situatie en de te bereiken kwaliteitsverbetering beschreven.

Besluitvormingsproces in twee fasen Het voorliggende voorstel gaat uit van een besluitvormingsmodel in twee fasen. Deze fasen zijn te kenschetsen als "het besluit" en "de nadere uitwerking". Beide fasen kennen een moment op regionaal niveau (het Algemeen Bestuur) en op gemeentelijk niveau (college en raad). Inzet is dat per 1-1-2009 de Brandweer Zuid-Limburg een feit is. Het jaar 2008 geldt als voorbereidings- en overgangsjaar teneinde de start van de nieuwe organisatie soepel te laten verlopen. Zoals eerder aangegeven zijn de verschillende onderdelen van het nu te nemen besluit in bijlage 1 bij het model raadsbesluit opgenomen. In het voorjaar van 2008 zal als nadere uitwerking van het nu voorliggende besluit de gemeenschappelijke regeling van de Brandweer Zuid-Limburg ter vaststellng worden voorgelegd. Onderdeel van het nu te nemen besluit is een in bijlage 3 bij het model raadsbesluit opgenomen afsprakenkader dat als basis dient voor de nadere uitwerking van de gemeenschappelijke regeling. Wij verzoeken u de voorgestelde besluiten in procedure te brengen en ons uiterlijk begin april 2007 te berichten over uw besluit. De Commandant van de Regionale Brandweer is uiteraard beschikbaar voor het geven van een nadere toelichting, het beantwoorden van vragen en/of het bieden van ondersteuning in de uitwerking en begeleiding van de stukken. Hoogachtend, Het Algemeen Bestuur van de Regionale Brandweer/GHOR Zuid Limburg Voor deze, De oorzitter van de Stuurgroep ede egionalisering Brandweer Zuid Limburg t;y Ds. G.B.M. Leers~ /' c.c.: burgemeester gemeentesecretaris raadsgriffier commandant brandweer ambtenaar openbare veiligheid

Opbouw totaalbegroting beek brunssum eijsden gulpen heerlen kerkrade landgraaf maastricht margraten meerssen nuth onderbanken schinnen simpelveld sittard-geleen stein vaals valkenburg voerendaal rbzl totaal 1 Begroting gemeenten 674 1.329 479 686 4.477 2.208 1.671 6.145 647 791 688 309 463 302 6.181 955 392 736 510 29.643 inclusief bruto bijdrage aan RBZL en/of gemeenschappelijke regeling 2 Aanpassingen in huidige begroting 2a Basis aanpassingen : aftrekbare BTW van RBZL -5-9 -3-4 -27-15 -12-35 -4-6 -5-3 -4-3 -29-8 -3-5 -4-184 aftrekbare BTW van BPL of GBWM -5-42 -143-70 -23-22 -12-3 -47-7 -16-390 proactie en preventie 35 35 index aanpassing op niveau 2008 20 111 0 15 146 piofach taken 12 55 20 0 199 25 311 kapitaallasten materiaal 150 150 reeds opgenomen in (meerjaren)ramingen door gemeenten 487 0-50 47 484 totaal basisaanpassingen -10-51 29-4 -170-85 -35 768 16-6 -27-15 -7 32 73-15 59 20-20 0 552 2b Posten die bij de gemeenten blijven : FLO oud 0-35 -110-59 -47-19 -16-286 huur brandkranen -25-15 -20-69 -48-32 -93 0-13 -6-6 -17-13 -357 leges 12 12 22 18 0 64 AOV -26-6 -65 0-23 -15-135 GHOR bijdragen -15-21 -184-21 -24-265 totaal bij de gemeenten achterblijvende posten 0-60 -44-35 -179-107 -79-320 -3 0-32 -29 0 0 0 0-6 -56-29 0-979 Begroting gemeenten na (interne) aanpassingen 664 1.218 464 647 4.128 2.016 1.557 6.593 660 785 629 265 456 334 6.254 940 445 700 461 0 29.216 3 Posten tbv schoon door de poort oefenen 0 4 12 6 5 2 1 30 kosten proactie en preventie 0 10 10 voorzieningen groot onderhoud 0 10 10 voertuigen 0 47 47 94 materiaal 0 32 135 167 huisvestinglasten 0 32 32 persoonlijke uitrusting 0 3 12 15 personeelskosten 0-38 -38 bijdragen in samen sterk, gr GBWM 0 586 586 totaal additionele lasten wegens schoon door de poort 0 4 52 0 12 6 5 0 0 47 2 3 0 91 548 0 0 135 1 0 906 Totaal beek brunssum eijsden gulpen heerlen kerkrade landgraaf maastricht margraten meerssen nuth onderbanken schinnen simpelveld sittard-geleen stein vaals valkenburg voerendaal rbzl totaal Totaal begrotingen 2008 plus aanpassingen en schoon door de poort 664 1.222 516 647 4.140 2.022 1.562 6.593 660 832 631 268 456 425 6.802 940 445 835 462 30.122 Gemeentelijk aandeel in fusiekosten 8 15 6 8 45 24 19 58 6 9 8 4 6 5 47 13 5 8 7 301 2009 Instapbedrag 2009 incl aandeel fusiekosten en excl index 2009 672 1.237 522 655 4.185 2.046 1.581 6.651 666 841 639 272 462 430 6.849 953 450 843 469 30.423 2010 Bijdrage 2010 op basis van 50 % ingroei 692 1.263 523 666 4.275 2.093 1.613 6.612 658 848 651 290 483 443 6.544 986 460 845 484 30.424 2011 Bijdrage 2011 op basis van 100 % ingroei = mix verdeling incl fusiekosten 711 1.288 523 676 4.365 2.140 1.644 6.573 650 854 662 307 503 456 6.239 1.019 469 846 499 30.424 Referentiekader Uitkering gemeentefonds 2008 tbv brw en rampenbestrijding 769 1.434 500 741 5.347 2.422 1.765 7.517 608 796 674 376 516 486 5.105 1.031 581 871 564 32.103 Uitkering gemeentefonds 2012 tbv brw en rampenbestrijding 820 1.530 534 790 5.706 2.585 1.884 8.022 649 850 719 401 551 518 5.447 1.101 620 930 602 34.259 Verdeling op eerdere basis : 70/30 incl fusiekosten 841 1.410 524 740 4.801 2.355 1.769 6.158 593 925 728 402 642 532 4.860 1.227 497 882 537 30.423 Mix verdeling per inwoner 41,92 43,48 44,61 45,21 47,71 43,39 41,95 54,70 48,06 43,21 41,58 36,70 37,43 40,29 64,55 38,23 46,58 48,96 38,51 49,12 afwijking inwonerbijdrage tov gemiddelde in % 17% 13% 10% 9% 3% 13% 17% -10% 2% 14% 18% 34% 31% 22% -24% 28% 5% 0% 28% inwoners 16.962 29.623 11.723 14.954 91.499 49.323 39.189 120.175 13.524 19.762 15.920 8.366 13.439 11.317 96.648 26.656 10.068 17.280 12.959 619.387 versie 19.12.2007 TB/JM