Nieuwsbrief Netwerk Klinische Paden CZV-K.U.Leuven Oktober 2011 Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap Volume 6 In dit nummer o.a.: Lunchseminarie met Brent Wallace op 10 juni Care Pathways Congres op 22 en 23 juni in Londen Coördinatoren vergadering ZP Doc AT op 14 oktober Onderzoek naar kenmerken van high performing pathways Tweedaagse Opleiding Zorgpaden op 26 & 27 oktober Lead Story Headline Beste collega Wij hopen dat u van een deugddoende zomerperiode heeft kunnen genieten. Intussen is het nieuwe academiejaar alweer van start gegaan. In deze nieuwsbrief vindt u naast korte verslagen van de voorbije en lopende activiteiten van het Netwerk, zoals steeds ook een overzicht van de toekomstige evenementen. We vragen graag uw extra aandacht voor de vierde editie van de Prijs Klinische Paden op 8 november! Achteraan vindt u de agenda. Indien u vragen, opmerkingen of suggesties heeft over deze nieuwsbrief, mag u steeds contact met ons opnemen via eva.vangerven@med.kuleuven.be. Wij hopen u binnenkort op één van onze activiteiten te mogen ontmoeten! Het NKP-team K.U.Leuven Walter Sermeus, Kris Vanhaecht, Svin Deneckere, Eva Van Gerven, Kristien Cremie, Ilke Montag, Roel Van Giel, Sarah Kenis, Arthur Vleugels Prijs Klinische Paden 2011 op 8 November Integratie van zorgpaden in het elektronisch dossier in St-Antonius Nieuwegein op 2 december Onderzoek naar organisatiebeleid van zorgpaden European Care Pathway Conference op 31 mei en in 1 juni in Nederland Agenda voor de komende periode Belgisch-Nederlands Netwerk Klinische Paden Prijs Klinische Paden 2011 8 november 2011 13u30-19u Promotiezaal Universiteitshal Naamsestraat 22, 3000 Leuven Inschrijving is gratis maar verplicht via nkp@med.kuleuven.be met vermelding van naam, functie en organisatie. Uiterste inschrijfdatum: maandag 31 oktober 2011
Nieuwsbrief Netwerk Klinische Paden Page 2 Voorbije en lopende activiteiten Lunchseminarie met Brent Wallace op 10 juni in Leuven Intermountain Health Care in Salt Lake City is één van de top vijf geïntegreerde zorgsystemen (of zorginstellingen?)in de VS. Brent Wallace, hoofdgeneesheer van Intermountain Health Care, liet op 10 juni zien hoe men daar continuïteit in de zorg organiseert, vanuit de primary health care tot de meest geavanceerde ziekenhuisomgeving. De nadruk lag hierbij op zorgmodellen, Brent Wallace (links), Kris Vanhaecht medewerking van artsen en de (midden), Johan Hellings (rechts) uitbouw van een geïntegreerd kwaliteitsbeleid. In de discussie met expertenpanel die volgde op de lezing, werd de nadruk gelegd op het belang van een goede cultuur en de nodige maturiteit binnen de organisatie. Men moet zich realiseren dat ìedereen binnen de organisatie zelf verantwoordelijk is voor kwaliteit van zorg. Daarnaast moet het management trachten zich te focussen op de organisatie van zorgprocessen in plaats van op de financiële resultaten. Hiervoor is nodig wat Brent Wallace brave management noemde. Care Pathways Congres op 21 & 22 juni in Londen Op 21 & 22 juni vond in Londen opnieuw het Care Pathways congres plaats. Dit congres wordt jaarlijks georganiseerd door de European Pathway Association (E-P-A) i.s.m. Health Care Events. Tijdens dit congres kwamen internationale presentaties aan bod voor zowel beginners als meer gevorderden inzake zorgpaden. Key note speakers waren onder andere Carol Sawka (CA) met Disease Management Pathways: the Canadian Experience en William Durham (UK) met Involving patients in the development and use of Care Pathways: effective patient representation. De eerste resultaten van de EQCP-studie werden door Svin Deneckere op dit congres voorgesteld. Er namen acht personen van het NKP deel aan deze editie. Onderzoek naar kenmerken van high performing pathways Momenteel vindt er binnen het NKP een onderzoek plaats naar kenmerken van high performing pathways. Hiervoor worden de projecten die geselecteerd werden voor de tweede ronde van de Prijs Klinische Paden van de afgelopen twee edities en komende editie van naderbij bekeken. In totaal zullen 14 teams hieraan meewerken, nl. AZ Sint-Blasius, Dendermonde (Van conceptie t.e.m. kraamperiode), UZ Leuven (Klinisch Pad Lumbale Discectomie in dagchirurgie), UZ Antwerpen (Klinisch Pad voor de oppuntstelling van patiënten met diabetes mellitus type 2), Medisch Centrum Alkmaar (Klinisch Pad electrocardioversie), Gasthuiszusters Antwerpen, (Primair operabel borstcarcinoom), Jessa ziekenhuis Hasselt (Evaluatie van het Klinisch Pad Totale Heup Prothese), AZ Sint-Maarten Mechelen-Duffel (Klinisch Pad dagziekenhuis oncologie discipline gastro-enterologie), UZ Antwerpen (Klinisch Pad Mandibulair Repositieapparaat), Wit-Gele Kruis Limburg (Transmuraal zorgpad chronisch hartfalen), AZ Sint-Blasius Dendermonde (10 jaar stroke-unit: a way to continuous improvement), Atrium MC Heerlen (Ontwikkeling en implementatie van het transmuraal zorgpad CollumCare in het Atrium MC en Sevagram te Heerlen: ketenzorgpad voor patiënten met een heupfractuur), Medisch Centrum Alkmaar (Digitaal hartrevalidatie pad: from I-pathway to mi care in cardiac rehabilitation), Nationaal MS Centrum Melsbroek (Care Pathway Outpatient rehabilitation for persons with multiple sclerosis
Volume 6 Page 3 Page 3 (Vervolg Onderzoek naar kenmerken van high performing pathways ) (PwMs)) en Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel (Somatische screening en opvolging van metabool syndroom (MetS)). Vanuit dit kwalitatief onderzoek zullen de kenmerken van high performing pathways kunnen worden geformuleerd. Dit zal tevens verder besproken worden op de komende coördinatorenvergaderingen. Coördinatorenvergadering met als thema Validatie ZPDocAT op 14 oktober Op 14 oktober 2011 vond de coördinatorenvergadering plaats in Leuven. Het thema voor deze bijeenkomst was de verdere validatie van de Zorgpad Document Audit Tool. Dit instrument moet ons in staat stellen het zorgpad document (al dan niet geïntegreerd in het elektronische dossier) te kunnen evalueren. Voor meer gedetailleerde informatie over het verloop van het onderzoek, zie verder. De bouwstenen van dit instrument werden samengesteld op basis van zowel literatuuronderzoek als de evaluatie van bestaande zorgpaddocumenten en de informatie die verzameld werd tijdens een focusgroepgesprek met experts uit het Netwerk. Ook werd de eerste lijst met 91 kenmerken voorgelegd aan zowel zorgpadbegeleiders als coördinatoren via een Delphionderzoek. Tijdens deze coördinatorenvergadering werden de eerste resultaten van dit Delphi-onderzoek toegelicht. De tool werd verder gevalideerd en de coördinatoren gaven hun advies over het scoresysteem dat het best gebruikt kan worden. Nadien zal de herwerkte tool verder gevalideerd worden op basis van audits van zorgpaden uit deelnemende organisaties. Wij verwachten dat een gevalideerd instrument begin 2012 beschikbaar zal zijn. Op deze coördinatorenvergadering werd eveneens de feedback gegeven van de bevraging van de coördinatoren. Deze bevraging werd uitgevoerd in de periode augustusseptember en verliep via mail. Van 40% van de aangesloten organisaties kregen we een antwoord op hun verwachtingen tov het NKP, de wijze van netwerking, de interne organisatie rond zorgpaden (stuurgroep, vrijgestelde FTE s), ondersteuning door het management en slaag- en faalfactoren voor zorgpaden. Deze resultaten zullen worden uitgeschreven in een feedbackrapport. Ook de mondelinge suggesties en feedback tijdens de bijeenkomst, zullen in dit rapport verwerkt worden. Toekomstige activiteiten Tweedaagse Opleiding Zorgpaden 2011 i.s.m. E-P-A België op 26 & 27 oktober 2011 Op 26 & 27 oktober vindt naar goede jaarlijkse gewoonte de Tweedaagse Opleiding Zorgpaden plaats. De opleiding wordt georganiseerd in samenwerking met de Belgische afdeling van de European Pathways Association. Hierdoor staat deze opleiding ook open voor niet-netwerkleden. Voorzitter van de Belgische tak van E-P-A is dhr. Herman Van der Mussele (zie foto), hij zal de opleiding openen. Het doel van deze opleiding is geïnteresseerde medewerkers een basiskennis in zorgpaden te verschaffen. Na deze tweedaagse hebben de deelnemers voldoende basiskennis over zorgpaden om andere teamleden te motiveren en te ondersteunen. Ze kennen dan het concept en de basismethodiek. Voor deze opleiding werden een 50tal inschrijvingen genoteerd. Herman Van der Mussele (voorzitter E-P-A Belgium) zal de tweedaagse opleiding openen.
Nieuwsbrief Netwerk Klinische Paden Page 4 Prijs Klinische Paden 2011 op 8 november Op 8 november organiseert het Belgisch- Nederlands Netwerk Klinische Paden voor de vierde maal de Prijs Klinische Paden te Leuven. Tien teams hebben zich kandidaat gesteld, waarvan er vijf geselecteerd zijn voor de tweede ronde. Wij willen hierbij de teams die niet weerhouden werden, enerzijds danken voor hun inzending maar voornamelijk motiveren om bij de volgende editie opnieuw te kandideren. Volgende organisaties met respectieve projecten wensen we van harte proficiat, zij gaan door naar de volgende ronde en zullen hun project op 8 november 2011 voorstellen in de Universiteitshal in Leuven (13u30 tot 18u15): Atrium MC Heerlen Ontwikkeling en implementatie van het transmuraal zorgpad CollumCare in het Atrium MC en Sevagram te Heerlen: ketenzorgpad voor patiënten met een heupfractuur HagaZiekenhuis Den Haag Zorgpaden binnen de orthopedie: gelijk waar mogelijk, anders waar nodig Medisch Centrum Alkmaar Digitaal hartrevalidatie pad: from I-pathway to mi care in cardiac rehabilitation Nationaal MS Centrum Melsbroek Care Pathway Outpatient rehabilitation for persons with multiple sclerosis (PwMs) Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel Somatische screening en opvolging van metabool syndroom (MetS) Het bijwonen van de Prijs is gratis maar inschrijven is verplicht. Inschrijven is mogelijk via nkp@med.kuleuven.be met vermelding van naam, functie en organisatie tot uiterlijk Belgisch-Nederlands Netwerk Klinische Paden Prijs Klinische Paden 2011 8 november 2011 13u30-19u Promotiezaal Universiteitshal Naamsestraat 22, 3000 Leuven Inschrijving is gratis maar verplicht via nkp@med.kuleuven.be met vermelding van naam, functie en organisatie. Uiterste inschrijfdatum: maandag 31 oktober 2011 Intervisie revalidatie op 18 november Een volgende intervisie revalidatie vindt plaats op 18 november in AZ Damiaan Oostende. Intussen nemen reeds tien organisaties deel aan deze intervisiegroep. Onder leiding van de voorzitter, dr. Carlotte Kiekens (UZ Pellenberg), worden de resultaten van het onderzoek over organisatie van zorgprocessen binnen de revalidatie teruggekoppeld en verder besproken. Op basis van deze resultaten en de interesse van de leden zal het actieplan voor het komende jaar worden opgesteld. Wij zijn verheugd dat vanaf heden ook het Neurologisch Centrum William Lennox in Ottignies zal deelnemen aan dit overleg. Opleiding voor nieuwe of plaatsvervangende coördinatoren op 23 november Deze opleiding is bestemd voor zorgpadcoördinatoren of hun plaatsvervangende coördinator. Deze personen moeten de tweedaagse opleiding gevolgd hebben. Deelnemers hebben na de opleiding voldoende kennis om, samen met de zorgpadcoördinator, zorgpaden als beleidsconcept in de organisatie te ondersteunen en samen te werken met het Netwerk. Deelnemers beschikken, naast een basiskennis over zorgpaden verkregen via de tweedaagse opleiding, tevens over een praktische basiskennis over de werking van het Netwerk en de communicatieinstrumenten die gebruikt worden. Inschrijven is gratis maar verplicht via Sarah.Kenis@med.kuleuven.be en kan tot uiterlijk woensdag 16 november.
Volume 6 Page 5 Werkgroep Zorgpad Document Audit Tool (ZPDocAT) op 24 november Binnen het NKP werd een onderzoek opgestart m.b.t. de ontwikkeling en validatie van een Zorgpad Document Audit Tool. Dit instrument heeft tot doel om de kenmerken van een goed zorgpad document te definiëren en te meten. Om een betrouwbaar en valide instrument te ontwikkelen, werd een Delphi-onderzoek binnen het NKP/CZV- K.U.Leuven en NKP/ CBO opgestart. Dit onderzoek verloopt in verschillende fasen. In de eerste fase van het onderzoek werd de literatuur onderzocht, werden26 zorgpaden uit 17 NKP-organisaties geanalyseerd en experts via een Metaplan-methode bevraagd. Uit deze drie oefeningen werden in totaal 91 items geselecteerd voor de alpha-versie van de ZPDocAT. In de volgende fase wordt d.m.v. Delphi rondes het instrument herleid tot een werkbaar aantal items. Tijdens de werkgroep van 24 november wordt het instrument voorgelegd aan de werkgroepleden voor verdere validatie. Werkgroep ZP Doc AT op de bijeenkomst van 8 april 2011. Discussievoormiddag Integratie zorgpaden in het elektronische dossier van het St-Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein op 2 december te Leuven In 2003 werd de methodiek zorgpaden geïntroduceerd in het St-Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Intussen werden verschillende zorgpaden uitgewerkt. In 2006 is een start gemaakt om te kijken hoe zorgpaden digitaal gemaakt konden worden. Waar moet het een plek krijgen binnen een Elektronische Patiënten Dossier? Uiteindelijk is er in 2008 voor gekozen om de uitgangspunten van de methodiek zorgpaden te gebruiken om zorgpaden binnen het EPD uit te werken. Graag wil het St-Antonius Ziekenhuis zijn ervaringen met u delen en laten zien hoe krachtig de uitgangspunten van de methodiek zorgpaden zijn. Het IT-programma wordt u voorgesteld door Tjitze Hoekstra, zorginnovator zorgeenheid Hart-Long en Jeroen Baten, ICT productontwikkeling van het St-Antonius Ziekenhuis Nieuwegein. Nadien vindt discussie plaats over de voor- en nadelen van dit programma. Deze discussievoormiddag vindt plaats van 10u tot 12u30 in het Opleidingscentrum UZ Leuven (campus St-Rafaël). Inschrijven kan tot vrijdag 25 november via Sarah.Kenis@med.kuleuven.be. Tjitze Hoekstra, zorgpad coördinator in het St-Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein (NL). Onderzoek naar organisatiebeleid voor zorgpaden Zorgpaden zijn niet meer weg te denken uit ons huidig gezondheidszorgsysteem. Momenteel telt het Netwerk Klinische Paden meer dan 100 leden en meer dan 1250 projecten. De groeiende interesse van de overheid, de relatie met accreditering en pathologiegerichte financiering doen organisaties nadenken over de verdere integratie van zorgpaden in het algemene organisatiebeleid. Daarom wordt binnen het Netwerk Klinische Paden een nieuw onderzoek opgestart met als doel na te gaan hoe organisaties, met verschillende ervaring en verspreiding van zorgpaden, dit concept gebruiken binnen hun strategisch beleid. Hiervoor werden negen organisaties uit het Netwerk geselecteerd. Uit deze negen organisaties zullen leden van het management gevraagd worden deel te nemen aan een focusgroep, onder voorzitterschap van prof. dr. K. De Witte. Er zullen drie regionale focusgroepen worden georganiseerd in februari 2012. De leerpunten uit dit onderzoek moeten het mogelijk maken om meer zicht te krijgen op de integratie van zorgpaden op organisatieniveau en de incentives die nodig zijn om zorgpad projecten succesvol te maken. Deze informatie zal bruikbaar zijn binnen de organisaties van het Netwerk en gebruikt worden voor het ontwikkelen van een nieuwe opleiding rond strategisch management van zorgpaden..
Volume 6 Nieuwsbrief Netwerk Klinische Paden Page 6 European Care Pathway Conference op 31 mei en 1 juni in Nederland Op 31 mei en 1 juni 2012 vindt het European Care Pathway Conference plaats in Nederland. Dit congres wordt georganiseerd door E-P-A, CBO, IQ Healthcare, ibmg en het CZV/ K.U.Leuven. Dit congres zal thema s behandelen als de ontwikkeling, implementatie, evaluatie van zorgpaden en de (re)organisatie van zorgprocessen in alle sectoren van de gezondheidszorg. Momenteel kan u een abstract indienen voor een mondelinge presentatie of een posterpresentatie. Alle abstracten worden geëvalueerd door een internationaal comité. Een template voor het abstract kan u terugvinden op www.e-p-a.org. De deadline voor het indienen van een abstract is maandag 7 november 2011. Voor meer informatie kan u terecht bij Alexandra Pardon via Alexandra.Pardon@med.kuleuven.be. Varia Welkom! We verwelkomen graag twee nieuwe leden in het Netwerk Klinische Paden: Maria Middelares Gent en Kliniek St-Jan Brussel. We wensen de coördinatoren Ann Van Oost en Wendy Peeters en hun collega s alle succes toe! International Journal of Care Pathways Dit tijdschrift is het officiële tijdschrift van de European Pathway Association en wordt uitgegeven door de Royal Society of Medicine Press uit het Verenigd Koninkrijk. Leden van de European Pathway Association kunnen dit tijdschrift ontvangen aan een gereduceerd tarief. Graag vermelden we nog dat lidmaatschap van E-P-A gratis is en kan aangevraagd worden via www.e-p-a.org. Inhoudstafel ICJP, Volume 15 Number 3 September 2011 Research The Map of Medicine and student nurses' information-seeking behaviour. Tony Paget and Joanna Dundon Patients' experiences with patient-centred care are associated with documented outcome of care indicators for diabetes: findings from the Leuven Diabetes Project. Liesbeth Borgermans, Geert Goderis, Carine Van Den Broeke, Geert Verbeke, An Carbonez,
Volume 6 Page 7 (vervolg International Journal of Care Pathways) Patients' experiences with patient-centred care are associated with documented outcome of care indicators for diabetes: findings from the Leuven Diabetes Project. Liesbeth Borgermans, Geert Goderis, Carine Van Den Broeke, Geert Verbeke, An Carbonez, Anna Ivanova, Chantal Mathieu, and Jan Heyrman Methodological Issues & Statistical Help The how and why of cost-effectiveness analysis for care pathways. Edward I Broughton Discussion & opinion Integrated systems and continuity in health care: a navigation through the concepts and models. Francesco Di Stanislao, Modesta Visca, Giovanni Caracci, and Fulvio Moirano Roles of pathway-based models and their contribution to the redesign of health-care systems. Gillian Mould and John Bowers Letter to the editor Medical guidelines as fundamental contents for clinical pathways: the necessity of a national guideline-register in Austria. Manfred Pferzinger and Magdalena Thöni E-P-A corner Conference abstracts from Integrated Care Pathways 2011 Agenda voor de komende periode 26 & 27 oktober 2011: Tweedaagse opleiding Zorgpaden 8 november 2011: Prijs Klinische Paden 2011 in Leuven 18 november 2011: Intervisie revalidatie in AZ Damiaan Oostende 23 november 2011: Opleiding voor nieuwe of plaatsvervangende coördinatoren 24 november 2011: Werkgroep Zorgpad Document Audit Tool 25 november 2011: Dag 10 van de Opleiding Zorgpaden 2011 2 december 2011: Discussievoormiddag Integratie zorgpaden in het elektronische dossier in St-Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein 9 december 2011: Start Opleiding Zorgpaden 2012 (dag 3) 16 december 2011: Coördinatorenvergadering 31 januari 2012: Eendagscursus Zorgpaden in Leuven 31 mei en 1 juni 2012: European Care Pathway Conference in Nederland