Procesplan voor het opstellen van het Uitvoeringsprogramma Midden-Delfland 2015-2025 Maart 2015 1
Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. 2015: halverwege Midden-Delfland 2025 4 3. Op weg naar het Uitvoeringsprogramma Midden-Delfland 2015-2015 8 2
1. Inleiding Het is 2015. Midden-Delfland ligt als een open en groen landschap met kwaliteit in de drukke en sterk veranderende omgeving van de Randstad. De Gebiedsvisie Midden-Delfland 2025 is sinds 2005 de basis van het gemeentelijk beleid voor dit waardevolle agrarische cultuurlandschap. Het wensbeeld van een open en groen gebied in de metropoolregio Rotterdam Den Haag is meer dan ooit relevant en wordt breed bestuurlijk en maatschappelijk gedragen. De gebiedsvisie is in 2005 tot stand gekomen in samenwerking met alle partijen die een belang hebben en zich verantwoordelijk voelen bij een open en groen agrarisch landschap midden in dit drukke deel van de zuidelijke Randstad. In deel 1 van de gebiedsvisie wordt Midden-Delfland aan de hand van een integraal streefbeeld en zeven specifieke thema s beschreven alsof het 2025 is. Midden-Delfland is volgens deze visie in 2025 groter, herkenbaarder, toegankelijker en veel meer een eenheid dan in 2005. Midden-Delfland presenteert zich in 2025 nadrukkelijk met het kwalitatief hoogstaande product landschap, een schaars en uniek product in de overvolle Randstad. In deel 2 van de gebiedsvisie, Op weg naar Midden-Delfland 2025, staan de vijf belangrijkste opdrachten genoemd die uitgewerkt moeten worden om de ambities uit de gebiedsvisie te realiseren. We zijn nu 10 jaar verder. De wereld heeft niet stil gestaan. Alle vijf opdrachten zijn in uitvoering genomen en een aantal elementen ervan is gerealiseerd. Dit is het moment om het uitvoeringsprogramma te actualiseren gegeven de huidige sociale en economische ontwikkelingen binnen de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. In zijn werkprogramma Inspireren en verbinden heeft het college van B&W van Midden-Delfland zichzelf daarom de taak gesteld een uitvoeringsprogramma voor Midden-Delfland 2025 op te stellen met projecten en initiatieven voor de periode 2015-2025. Deze notitie, een procesplan, geeft op hoofdlijnen het proces weer hoe het college van B&W het komend jaar het Uitvoeringsprogramma Midden-Delfland 2015-2025 wil opstellen. Uiterlijk het eerste kwartaal van 2016 moet dit proces in zijn geheel zijn afgerond. In dit procesplan staan zowel de inhoudelijke uitdagingen die het uitvoeringsprogramma moet aangaan, als wel op hoofdlijnen de stappen die nodig zijn om dit programma op te stellen. Het plan gaat ook in op de rollen en verantwoordelijkheden van o.a. de gemeenteraad, het college van B&W en de externe begeleidingsgroep. De participatieve aanpak is van groot belang. De gebiedsvisie Midden-Delfland 2025 is tot stand gekomen in samenwerking met heel veel betrokken partijen. Overheden, lokaal en regionaal, gebiedsorganisaties, boeren, ondernemers, burgers etc. Allen hebben als producent bijgedragen aan het opstellen van de gebiedsvisie én, daarna, aan het bijbehorende uitvoeringsprogramma. Dat heeft Midden-Delfland versterkt, met name ook in relatie tot het grotere Hof van Delfland. Samenwerking blijft ook voor de komende 10 jaar hard nodig en daarom krijgen de belanghebbenden binnen dit proces veel ruimte voor inbreng. In hoofdstuk 3 staan deze stappen op hoofdlijnen beschreven. Alles is erop gericht om in december van dit jaar (2015) het uitvoeringsprogramma vast te kunnen laten stellen door de gemeenteraad en waar nodig te bespreken met andere betrokken partijen. 3
2. 2015: halverwege Midden-Delfland 2025 2.1 Inleiding Wie het algemene streefbeeld Midden-Delfland 2025: Sterk door het landschap leest, herkent de ambitie om van Midden-Delfland een groter, mooier en toegankelijker agrarisch cultuurlandschap te maken in de directe nabijheid van de stedelijke omgeving. Meer nog dan in 2005 heeft Midden- Delfland een belangrijke taak om in dit drukke deel van de Randstad, de metropoolregio Rotterdam Den Haag, voor kwaliteit van landschap en leef- en investeringsklimaat te zorgen. De Gebiedsvisie Midden-Delfland 2025 is geen blauwdruk. In de gebiedsvisie is al aangegeven dat de uitvoering vooral een dynamisch proces is, waarin voortdurend moet worden ingespeeld op veranderende omstandigheden en nieuwe kansen. Dit is de belangrijkste reden voor het college van B&W om de uitvoering van de gebiedsvisie na 10 jaar tegen het licht te houden en na te gaan welke acties moeten worden uitgevoerd om de ambities waar te kunnen maken. De gebiedsvisie blijft daarbij richtinggevend en kaderstellend, niet in het minst vanwege de manier waarop zij tot stand is gekomen, namelijk met alle betrokken partijen die zich er verantwoordelijk voor voelen. De vijf opdrachten uit deel 2 hebben aan actualiteit weinig ingeboet, al zijn de acties die eruit voortvloeien steeds aan verandering onderhevig. Dit hoofdstuk toetst de inhoud van de gebiedsvisie, met name deel 1, het visiedeel, tegen de huidige bestuurlijke en maatschappelijke ontwikkelingen. Daarbij komt eerst het algemene streefbeeld Midden-Delfland 2025: Sterk door het landschap in beeld om vervolgens in te gaan op de zeven specifieke thema s. 2.2 Algemeen streefbeeld: Midden-Delfland 2025: Sterk door het landschap Het algemene streefbeeld Midden-Delfland 2025: Sterk door het landschap spreekt over een landschap van hoge kwaliteit in de Zuidvleugel van de Randstad. Dit is een begrip van planologische aard dat nauwelijks meer wordt gebruikt. Ook de bestuurlijke context is veranderd. De steden Rotterdam en Den Haag en de aangrenzende gemeenten vinden elkaar in de regio. Samenwerking vindt nu plaats in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. De provincie Zuid-Holland (in navolging van het Rijk) maakt een terugtrekkende beweging. Het gebied is niet veranderd, maar de aandacht van de doelstellingen is van planologie verschoven naar economie en leefbaarheid. Midden-Delfland is nog méér dan 10 jaar geleden onderdeel van het stedelijk landschap en van essentieel belang voor de leefomgevingskwaliteit en het investeringsklimaat van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag.. Dat biedt kansen en mogelijkheden. De juridische verankering in de regio (opdracht 5 uit de gebiedsvisie) kreeg handen en voeten met de vorming van de Hof van Delflandraad in 2009. De verdergaande decentralisatie krijgt vorm en inhoud met de oprichting in 2015 van de Landschapstafel Hof van Delfland. De nadruk op de economie en de leefbaarheid van de metropoolregio past binnen de streefbeelden van de gebiedsvisie. Het uitvoeringprogramma voor de periode 2015-2025 zal er wel op moeten 4
worden aangepast. Daarom is het college van B&W van mening dat er voor de periode 2015-2025 ruimte moet zijn voor meer (economische) innovatie en verduurzaming en nieuwe wegen richting een landschap met ruimtelijke kwaliteit én economische vitaliteit. Dit betekent volgens het college het verder versterken en verbreden van de relatie tussen stad en land (op fysiek en op sociaal cultureel terrein) en het belang van nieuwe verdienmodellen voor ons gebied. Een sterk Midden- Delfland in 2025 is een Midden-Delfland dat mee is gegaan met de behoefte die uit de stedelijke omgeving is geformuleerd, gekoppeld aan de inzet van een actieve eigen bevolking in vitale dorpskernen. 2.3 De zeven thema s van de Gebiedsvisie Midden-Delfland 2025 De zeven thema s uit de gebiedsvisie gaan over de specifieke belangen, waarden en kansen van Midden-Delfland 2025. Per thema is een streefbeeld beschreven en zijn de noodzakelijke voorwaarden genoemd die nodig zijn om dat streefbeeld te kunnen realiseren. Het eerste thema, Het landschap nodigt uit, beschrijft het belang van het over het voetlicht brengen van een kwalitatief hoogwaardig product: het open agrarische cultuurlandschap van Midden- Delfland. Het kunnen beleven van en recreëren in dit landschap van staat centraal. Om dit te bereiken zijn er voorzieningen nodig. Het gebied moet duurzaam worden ingericht en beheerd. De aansluiting bij het Cittaslow gedachtegoed staat er ook in vermeld. Noodzakelijke voorwaarde is de lancering van een eenduidig marketingconcept. Promotie is 10 jaar later nog steeds van groot belang, maar daar is nog veel terrein te winnen. Dit moet plaats vinden in het bredere verband van de Metropoolregio. Cittaslow is een sterk merk maar kan nog verder in de praktijk worden uitgebouwd. Meer eenduidigheid in marketing en het optimaler benutten van de beschikbare middelen biedt kansen en staat daarom nog steeds hoog op de bestuurlijke en maatschappelijke agenda. Centraal hierin, en nog meer dan 10 jaar gelegen, is de rol die het groene landschap van Midden-Delfland speelt in de city-marketing van de Greenport, de Mainport en de Internationale stad van vrede en recht. Het is een uitdaging op welke wijze Midden-Delfland vorm geeft aan deze ondersteunende rol van de omgeving. De Groene Ruimte, thema 2, gaat in op het vastleggen, behouden en versterken van de ruimtelijke kwaliteit en het beheer van Midden-Delfland. Waar het eerste thema de mentale herkenbaarheid voor het stedelijk gebied benadrukt, gaat dit thema in op de fysieke herkenbaarheid en kwaliteit. Die herkenning, maar ook erkenning van de kwaliteiten, heeft als noodzakelijke voorwaarde het opstellen van een landschapsontwikkelingsplan meegekregen. Het Landschapsontwikkelingsperspectief Midden-Delfland 2025 (LOP) is in 2009 integraal vastgesteld door de zes grondgebiedgemeenten en het Hoogheemraadschap van Delfland. De ruimtelijke kwaliteit en de gewenste ontwikkelingsrichting zijn tot op detailniveau beschreven. Een grote prestatie, die onvermijdelijk tot de vervolgvraag leidt hoe de ruimtelijke kwaliteit van het papier in de werkelijkheid tot uitdrukking kan worden gebracht. Het antwoord op deze vraag - als zodanig ook erkend door de provincie Zuid-Holland in de door haar opgestelde gebiedsprofielen en in de Verordening Ruimte ligt zowel op het terrein van het bestuur als op het terrein van draagvlak en participatie. Hier ligt dan ook een verantwoordelijkheid voor de gemeente Midden-Delfland. Het 5
college van B&W heeft daarom in haar werkprogramma een project ter versterking van de beeldkwaliteit van Midden-Delfland opgenomen. De provincie stuurt nog wel op ruimtelijke kwaliteit, maar van Midden-Delfland is nog geen Provinciaal landschap gemaakt. Een beschermde status voor dit landschap is echter nog steeds belangrijk. Ook het beheer van de groene ruimte is volop aan verandering onderhevig. De Reconstructiewet Midden-Delfland heeft tot 2005 gezorgd voor een investering vanuit het Rijk van 200 miljoen in het gebied. De Reconstructiewet is al enige jaren niet meer van kracht. Het Rijk (en mogelijk de provincie) trekt zich uit de beheeropgave van het gebied (via het Recreatieschap Midden-Delfland) terug. De scherpe grenzen van de Reconstructie, waarvan in 2005 al werd aangegeven dat deze zullen vervagen, zijn inderdaad diffuser geworden. De verbindingen tussen de recreatie-, landbouw en natuurgebieden worden tegelijk steeds sterker. Beheer en ontwikkeling door het gebied krijgt mede door de behoefte om de bestuurlijke drukte rondom de recreatieschappen te verminderen en de kosten te verlagen, steeds meer kans. De duurzame grondgebonden melkveehouderijsector is daarbij van groot belang, maar wat zijn andere aanvullende economische, innovatieve verdienmodellen voor het beheer van een landschap met kwaliteit? Het derde thema, Kansen door water, is actueel. Waterveiligheid, landschap en (water)recreatie kunnen hand in hand gaan, zo hebben de waterberging in de Woudse Polder en de kadeverbeteringen in de Commandeurspolder de afgelopen 10 jaar al laten zien. Het Hoogheemraadschap van Delfland is volop bezig met het versterken van de veiligheid in combinatie met natuurwaarden in combinatie met het water. Het Hoogheemraadschap werkt daarbij met het LOP 2025. De nieuwe uitdagingen liggen op het terrein van de gevolgen van de klimatologische veranderingen (adaptie, Deltacommissie). De bodem van Midden-Delfland daalt als gevolg van het natuurlijke oxidatieproces. Dit wordt mogelijk versneld door de klimatologische veranderingen. De toekomst van het veenweidegebied vraagt om nieuwe vergezichten, gekoppeld aan stappen op de korte termijn (bijvoorbeeld de voorstellen van het Weidevogelpact). Het vierde thema, Koe in de wei, gaat over het icoon van Midden-Delfland: het authentieke agrarische landschap, met grondgebonden veehouderij en een rijkdom aan vogels en planten. De melkveehouderijsector speelt daarin als economische drager, als voedselproducent en als beheerder van de kwaliteit van het landschap een centrale rol. Maar niet zomaar: de keuze van ondernemers voor verbreding en schaalvergroting, dan wel voor een sterkere binding aan grond en regio, betekenen veel voor de kwaliteit van het landschap. Het LOP 2025 en in het verlengde daarvan het bestemmingsplan Gras hebben de kaders vastgelegd. Het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouw Beleid van Europa (GLB) koerst naar verduurzaming en vermaatschappelijking van de veehouderij, maar laat tegelijk de productiebegrenzing los met de afschaffing van de melkquota. Het belang van grondgebondenheid en duurzaamheid wordt steeds meer benadrukt. Ook het sluiten van kringlopen en de korte ketens met de stad voor streekgebonden voedsel staan hoog op de nieuwe (stedelijke en provinciale) agenda. Dit biedt volop kansen voor ondernemers in Midden-Delfland, waarbij de rol van de gemeentelijke overheid nader moet worden bepaald. Thema 5, Genieten, gaat in op het belang van een goede infrastructuur voor het recreantenverkeer en een bijbehorend voorzieningenniveau. Er wordt niet ingezet op massa(le) recreatie, met uitzondering van de meer grootschalige voorzieningen aan de randen. In de afgelopen jaren is de verblijfsrecreatie versterkt (B&B s). Nieuwe vormen van actieve recreatie ontwikkelen zich snel. 6
Midden-Delfland heeft een groeiend aanbod op gebied van culturele en recreatieve evenementen. De Midden-Delflanddag en Midden-Delfland Open, activiteiten als Boerol, toneel- en muziekvoorstellingen en het Varend Corso dragen eveneens bij aan de bekendheid van de kwaliteiten van en in Midden-Delfland. De vraag is actueel waar Midden-Delfland zich op moet richten en welke grenzen het gebied aan deze ontwikkeling stelt. In thema 6, Waarde(n)volle Polders, staan de poldernatuur en de cultuurhistorie centraal. Elementen in het landschap, zoals kreekruggen en het karakteristieke slotenpatroon, tezamen met de cultuurhistorische waarden (gebouwen, archeologie) maken de geschiedenis van Midden-Delfland leesbaar en beleefbaar. Dit thema maakt deel uit van het beheer van een landschap met kwaliteit, zoals ook aan de orde gesteld rondom thema 2. De cultuur(historie) ín de vitale dorpen draagt actief bij aan de kwaliteit en identiteit van Midden-Delfland 2025. Thema 7, Ontmoet de stad, is volgens velen misschien wel het belangrijkste thema van Midden- Delfland 2025. Binnen dit thema is de wederkerige relatie tussen het stedelijke gebied van Rotterdam en Den Haag met het landschap van Midden-Delfland van groot belang. Zonder het stedelijk gebied is er in 2025 geen (aandacht voor) Midden-Delfland 2025, zonder Midden- Delfland 2025 is de kwaliteit van leven en ondernemen in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag aanzienlijk geringer. Zo simpel ligt het. We kunnen niet zonder elkaar. In 2005 was dit thema sterk georiënteerd op de ontwikkeling van locatiegebonden ontwikkelingen binnen Midden-Delfland of aan de randen ervan (poorten). Op diverse plaatsen is de poortfunctie sindsdien versterkt (bijvoorbeeld Polderpoort, Op Hodenpijl en de Maaslandse Poort). Gaandeweg ontstaat echter een veel minder scherpe begrenzing van Midden-Delfland en het omliggend gebied. De Schiezone in Midden-Delfland strekt zich bijvoorbeeld uit tot zowel Delft als Rotterdam en verbindt beide stedelijke gebieden. Recreatieve routes verbinden stedelijk en landelijk gebied. Stadslandbouw en streekgebonden geproduceerd voedsel uit Midden-Delfland leggen nieuwe verbindingen. De ondernemers van Midden-Delfland én vanuit het stedelijk gebied zien kansen in elkaars gebied. 7
3. Op weg naar het Uitvoeringsprogramma Midden-Delfland 2015-2025 3.1 Algemeen Net als in 2005 zal het uitvoeringsprogramma in samenwerking met betrokken partijen worden opgesteld. Een nieuw uitvoeringsprogramma voor 2015-2025 zal verankerd worden in de regionale samenwerking. Die wordt momenteel vormgegeven in de nieuwe Landschapstafel i.o. (Hof van Delfland). De gemeente Midden-Delfland is hiervan één van de bestuurlijke en gebiedsgerichte partners. Het overleg binnen de Landschapstafel is strategisch van aard is. Het uitvoeringsprogramma Midden- Delfland 2015-2025 gaat dieper in op de toekomst van Midden-Delfland, en heeft daarmee een meer tactisch karakter, maar wel tegen de achtergrond van de ontwikkelvisie en het uitvoeringsprogramma dat de Landschapstafel in 2015 opstelt. De projecten en initiatieven van ons uitvoeringsprogramma kunnen dienen om de strategische en financiële samenwerking binnen de Landschapstafel Hof van Delfland te ondersteunen. 3.2 Het proces op hoofdlijnen Het proces is opgedeeld in vier fases. Diverse genoemde onderdelen en actoren worden in paragrafen 3.3 en 3.4 toegelicht. Fase 1 Vaststellen procesplan (eerste kwartaal 2015) In maart 2015 legt het college van B&W dit procesplan ter instemming voor aan de gemeenteraad. Op basis van het procesplan stelt het college van B&W een projectplan op waarmee zij de ambtelijke organisatie opdracht geeft een concept uitvoeringsprogramma op te stellen. Een externe begeleidingsgroep wordt geformeerd. In deze fase worden ook, in overleg met de externe begeleidingsgroep en de gemeenteraad, de deelnemers voor de verdiepingsslag (fase 2) uitgenodigd. Fase 2 Verdiepingsslag (tweede kwartaal 2015, tot de zomervakantie) Aan de hand van vier inhoudelijke sporen (zie paragraaf 3.4) vindt er een verdieping plaats van de actuele en huidige ontwikkelingen die betrekking hebben op Midden-Delfland 2025. Per spoor vinden één of meerdere workshops plaats, nog nader uit te werken in bovengenoemd projectplan. Doel van deze tweede fase is tweeledig: het verdiepen van de vier inhoudelijke sporen die genoemd zijn in dit procesplan en het aandragen van projecten en initiatieven voor het uitvoeringsprogramma. De resultaten vormen de basis voor de synergie in fase 3. 8
Fase 3 Synergie (derde, begin vierde kwartaal 2015, vanaf de zomervakantie tot de herfstvakantie) Tijdens een brede bijeenkomst (eventueel meerdaags), waarschijnlijk onder technisch voorzitterschap van een extern procesbegeleider, zullen de resultaten van de vier sporen worden gebundeld en op elkaar worden afgestemd. Dit moet leiden tot een samenhangend en breed gedragen overzicht van projecten en initiatieven voor het realiseren van Midden-Delfland 2025. Tijdens deze periode zal extra aandacht uitgaan naar overleg en afstemming met de strategische partners binnen de Landschapstafel Hof van Delfland. Fase 4 Vaststelling Uitvoeringsprogramma Midden-Delfland 2015-2025 (nov. 2015 1 e kwartaal 2016) Het Uitvoeringsprogramma Midden-Delfland 2015-2025 wordt vastgesteld door de gemeenteraad, en waar nodig (op onderdelen) gepresenteerd en ter ondersteuning aangeboden aan andere partijen. Het uitvoeringsprogramma wordt geagendeerd in het kader van de Landschapstafel en besproken met de provincie Zuid-Holland (lange termijn afspraken over bescherming en investeringen). Er vindt publiciteit plaats omtrent de lancering van het uitvoeringsprogramma. Intern 3.3 Actoren binnen het proces De gemeenteraad stelt dit procesplan vast alsmede, aan het eind van dit proces, op voorstel van het college van B&W, het Uitvoeringsprogramma Midden-Delfland 2015-2025. Gedurende het proces is een inbreng door de leden van de gemeenteraad op diverse momenten en terreinen mogelijk. De raadscommissie kan hiervoor mogelijkheden aandragen. Het college van B&W is verantwoordelijk voor het opstellen van het concept uitvoeringsprogramma Midden-Delfland 2015-2025. Het college geeft hiermee uitvoering aan het collegewerkprogramma 2014-2018. Ten behoeve van het opstellen van het uitvoeringsprogramma stelt zij een projectplan vast als opdrachtgever van de ambtelijke organisatie Dit projectplan gaat in op de te realiseren producten, de benodigde en beschikbare financiën, de benodigde ambtelijke en waar nodig externe personele inzet en een planning per kwartaal. Extern Bij het opstellen van de Gebiedsvisie Midden-Delfland 2025 speelde een groep externe begeleiders een belangrijke rol. Ook nu zal een begeleidingsgroep met vertegenwoordigers van betrokken partijen het college van B&W ondersteunen bij het inhoudelijk en procesmatig vormgeven van het uitvoeringsprogramma. Het tactische karakter van het uitvoeringsprogramma betekent dat het college van B&W zijn tactische partners wil uitnodigen deel te nemen aan de begeleidingsgroep. Hierbij denken wij aan vertegenwoordigers van de Midden-Delfland Vereniging, LTO Noord afdeling 9
Delflands Groen, de Agrarische Natuurvereniging Vockestaert, stichting Midden-Delfland is Mensenwerk en de ondernemersfederatie Midden-Delfland. Vanzelfsprekend zal het college ook haar strategische partners bij het proces betrekken en hen gedurende het proces informeren over de voortgang. Tijdens het hele proces stemmen we constant ambtelijke en bestuurlijk af met de ontwikkelingen in de regio, onder andere voor wat betreft de Landschapstafel Hof van Delfland en de positie van groen in de vormgeving van de metropoolregio. In dit kader laat het college ook enkele sleutelfiguren met betrekking tot de stad- landrelaties en landschappelijke kwaliteit deel uitmaken van de begeleidingsroep. De wethouder Midden- Delflandbeleid zal vanuit het college als voorzitter van de begeleidingsgroep optreden. De begeleidingsgroep komt maandelijks of eens per twee maanden bij elkaar om het proces te begeleiden en waar nodig het college te ondersteunen. 3.4 De vier inhoudelijke sporen naar Midden-Delfland 2025 Aan de hand van een viertal inhoudelijke sporen wordt een participatief proces ingericht om het uitvoeringsprogramma Midden-Delfland 2015-2025 vorm te geven. Dit traject is gebaseerd op de zeven thema s van de gebiedsvisie,die om inhoudelijke en praktische redenen gebundeld zijn tot vier sporen. Inhoudelijk gezien is er sprake van een sterke verwevenheid tussen de thema s. Koe in de wei en Waarde(n)volle Polders hebben alles te maken met het beheer van de Groene Ruimte. Genieten doe je in een uitnodigend landschap. Water is alom aanwezig, cultuurhistorie eveneens. De gebiedsvisie heeft haar waarde bewezen door het sterk afzonderlijk positioneren van de thema s om hun volle omvang en belang aan te geven, maar er is sprake van overlap. Het uitvoeringsprogramma wordt opgesteld in samenwerking met betrokken groepen. In werkgroepen zullen de inhoudelijke sporen verder uitgewerkt worden. Een samenvoeging van thematische onderwerpen is om die reden effectiever en efficiënter. De vier gebundelde sporen voor het uitvoeringsprogramma Midden-Delfland 2015-2025 zijn op grond hiervan bepaald op: 1. Een landschap met ruimtelijke kwaliteit 2. Het beheer en de ontwikkeling van de groene ruimte 3. Genieten van een uitnodigend Midden-Delfland en haar dorpskernen 4. De ontmoeting tussen stad en land 1. Een landschap met ruimtelijke kwaliteit Binnen dit spoor staat de fysieke herkenbaarheid van het agrarisch cultuurlandschap centraal. Aan de orde komt hoe de cultuurhistorische bebouwing en landschapselementen beter benut, hergebruikt of ontwikkeld kunnen worden. Wat zijn passende, innovatieve, economische ontwikkelingen? Hoe voorkomen we dat Midden-Delfland een open luchtmuseum wordt maar zich blijft ontwikkelen als 10
een levend landschap? Hoe kan het LOP 2025 optimaal worden benut om de ruimtelijke kwaliteit daadwerkelijk te realiseren? Hoe geeft de gemeente Midden-Delfland invulling aan haar rol en verantwoordelijkheid hierin? In het collegewerkprogramma is het versterken van de ruimtelijke kwaliteit opgenomen als afzonderlijke opdracht. Integratie van deze tweede opdracht met het opstellen van het uitvoeringsprogramma vindt, gezien de onderlinge samenhang, binnen dit spoor plaats. Binnen dit eerste inhoudelijke spoor worden betrokken de lokale ondernemers van het gebied, cultuurhistorici, (landschaps-) architecten, kenners van cultureel erfgoed. Ook wordt hierbij aansluiting gezocht bij beleidskaders van de provincie Zuid-Holland (gebiedsprofielen). 2. Het beheer en de ontwikkeling van de groene ruimte De kansen en mogelijkheden, wellicht zelfs de noodzaak, tot een integrale en innovatieve benadering van het beheer van het gebied worden binnen dit spoor uitgewerkt. Integraal staat voor de verweving van de agrarische gebieden, de natuur en de recreatiegebieden. Integraal staat ook voor de inzet voor het beheer door en voor ondernemers en gebruikers van het gebied. Innovatie staat voor nieuwe aanvullende economische verdienmodellen, naast melkveehouderijsector als grootste landschappelijke drager van het gebied. De koe en de grutto in de wei, dat is het resultaat van dit spoor. Aan de betekenis van grondgebondenheid van de melkveehouderijsector in Midden-Delfland (sluiten van kringlopen door duurzaam boer blijven plus korte ketens met de stad) wordt nader invulling gegeven? Natuurbeherende organisaties worden uitgenodigd hun visie op de natuur en de beleving daarvan te delen. De toekomst van het Recreatieschap en de inzet van GZH is op dit moment nog ongewis. Er wordt nagedacht over een scenario gebaseerd op gebiedskracht, waarin GZH geen centrale rol meer vervult ten aanzien van het beheer van het gebied. Kansen voor water: ook dit wordt, in relatie tot het bovenstaande, nader uitgewerkt binnen dit spoor. Deelnemende partijen binnen dit spoor zijn de beheerders van het gebied: ANV Vockestaert, LTO Delflands Groen, Natuurmonumenten en het Hoogheemraadschap van Delfland. Ook de grondgebiedgemeenten spelen een belangrijke rol. Het onlangs opgericht Weidevogelpact is bij uitstek een samenwerkingsverband dat past binnen dit spoor. Voor de Weidevogelwacht en KNNV ligt binnen dit spoor een taak weggelegd. 3. Genieten van een uitnodigend landschap met haar dorpskernen Binnen dit spoor staat de mentale herkenbaarheid en het kunnen genieten van het gebied als bezoeker en recreant centraal. Naast het nadenken over de noodzakelijke toeristische en recreatieve voorzieningen als paden, wegen, routes en rustmogelijkheden gaat het ook om het verstevigen van de recreatieve verblijfsfunctie zoals overnachtingsmogelijkheden en B&B s. Verder gaat het om het versterken van de sociaal culturele activiteiten en belevingsdagen als de Midden-Delfland dag en Midden-Delfland Open. Binnen dit spoor zullen de sociaal culturele activiteiten binnen de dorpen en 11
buurtschappen een plek krijgen Het versterken van de eenduidige marketing en promotie van het gebied is hierbij de grote opgave en uitdaging. Dit komt ook aan bod in het volgende spoor. Partijen als de Midden-Delfland Vereniging, de ANWB, wandelverenigingen, de Fietsersbond, het Zuid-Hollands Bureau voor Toerisme, VVV s en citymarketingorganisaties, Midden-Delfland is Mensenwerk en culturele verenigingen krijgen binnen dit spoor de ruimte hun bijdrage te leveren. 4. Ontmoeting tussen stad en Land In de gebiedsvisie werd nog gesproken over Ontmoet de Stad. Binnen dit spoor ligt de nuance net even anders: stad en land ontmoeten elkaar, de relatie is (nog sterker dan in 2005) wederkerig gelegd. Binnen de vorige drie sporen zit de continue relatie tussen stad en land met elkaar verweven, maar binnen dit spoor komen echt de voor de hand liggende relaties aan bod: het versterken van de poorten, de fysieke overgang van het groen de stad in en vice versa, het vermarkten van streekproducten en tal van andere diensten vanuit het gebied richting de stad. Met wie? Met de agrarische ondernemers en andere producenten van streekgebonden voedsel, met de omliggende gemeenten als directe gesprekspartners en facilitators, met ondernemer(s)verenigingen die nieuwe innovatieve verdienconcepten in de praktijk willen brengen. Eenduidige marketing en gebiedspromotie, is ook voor dit spoor een belangrijke uitdaging. Synergie van de vier sporen Alle vier de sporen tezamen vormen de bouwstenen voor het uitvoeringsprogramma Midden- Delfland 2015-2025. Er zal in de praktijk overlap zijn in projecten en initiatieven en op alle onderdelen zal afstemming moeten worden gezocht. Gebiedsmarketing bijvoorbeeld raakt alle vier de sporen. Een gecoördineerde bundeling van de resultaten van ieder spoor moet uiteindelijk het uitvoeringsprogramma Midden-Delfland 2015-2025 opleveren. 12