MEMORANDUM AAN : Algemeen Bestuur VAN : David Louwerse ONDERWERP : Recreatieve concentratiepunten KENMERK : GZ-4171, v2 DATUM DOCUMENT : 4 december 2015 Inleiding Nu de inrichting van de Groenzoom is voltooid en de gemeenschappelijke regeling wordt beëindigd ziet het Algemeen Bestuur het als zijn verantwoordelijkheid om de beide betrokken gemeenten te te adviseren over de ontwikkelingsmogelijkheden van recreatieve functies die de verblijfskwaliteit en recreatieve waarde versterken en passen bij de aard en schaal van het gebied. In 2012 is een verkenning naar horecamogelijkheden gestart. In die tijd speelde het debat over de bekostiging van het beheer door de gemeenten en provincie. De opbrengst van commerciële voorzieningen werd destijds door de beide gemeenteraden gezien als een mogelijkheid om bij te dragen in de kosten van beheer. Het AB geeft de beide gemeenteraden nu in overweging om niet zozeer financiële overwegingen meer een rol te laten spelen. Immers, er is door de provincie een financiële tegemoetkoming gedaan in de beheerkosten en er ligt nu een beheercontract met een gunstig prijsniveau. Het ligt nu meer in de rede om vooral te kijken naar de toegevoegde waarde van de voorzieningen voor de gebruikers. Een doorsnee bezoek aan een recreatiegebied, zoals de Groenzoom, kenmerkt zich door twee verschillende activiteiten: het bewegen (meest wandelen en fietsen) en het verblijven (bloemen plukken, vogels kijken, bankje zitten, versnapering nuttigen). De Groenzoom is als Casco plan goed geslaagd in het maken van verbindingen om er doorheen te bewegen. Het is mogelijk om tal van rondjes te maken in het gebied en ook is de Groenzoom geschikt als groen decor voor mensen die het gebied gebruiken als onderdeel van een langere route. Er zijn echter niet veel verpozingsmogelijkheden. Er staan ruim 40 bankjes. Verder zijn er geen speel- of sportaanleidingen in het gebied aangebracht, omdat deze kostbaar zijn in beheer en reeds volop aanwezig zijn in de aangrenzende Vinex-wijken. Wat ontbreekt zijn enkele plekken met bijzondere elementen, die een bezoeker zou verwachten in zo n groot gebied: Kinderboerderij of knuffelweide, minigolf, pitch&putt, klimwand, bootjesverhuur, etc. Allemaal zaken die een toegevoegde waarde hebben en die qua exploitatie niet behoren tot een overheidstaak. Zulke elementen zorgen ervoor dat de bezoekersaantallen toenemen en dat ook de verblijfsduur in de Groenzoom toeneemt. Kortom: een doel om heen te gaan. Waar? De Groenzoom heeft door de langgerekte vorm en de aansluitende lintbebouwing veel contactzones met bestaande bebouwing. De bewoners die direct aan de Groenzoom wonen zullen wellicht het toevoegen van recreatieve voorzieningen zien als een verstoring van de rust en de vrijheid. Mogelijk zal er dus weerstand zijn tegen het vestigen van bebouwing met een recreatieve bestemming. Door de langgerekte vorm van de Groenzoom, zijn de open gebieden relatief smal en is het uit een oogpunt van landschappelijke inpassing minder gewenst om bebouwing in deze open ruimtes te plaatsen. Vanuit deze specifieke omstandigheden is er een drietal mogelijkheden voor locaties en initiatieven aan te geven: In de Groenzoom Er zijn twee locaties gevonden in de Groenzoom waar bebouwingsmogelijkheden inpasbaar zijn. - Meerweg: deze net buiten het kerngebied van de Groenzoom gelegen locatie is strategisch gelegen tussen enerzijds de Groenzoom en anderzijds de grootste aan de Groenzoom grenzende woonwijk: de Meerpolder. De locatie ligt direct aan de (buitenkant van de) Berkelse Vaart en gelegen aan een doorgaande fietsroute vanuit de Meerpolder. De ontsluiting voor autoverkeer is niet optimaal en de parkeercapaciteit beperkt. Op enige afstand bevinden zich enkele vrijstaande woningen. Rekening houdend met de beperkingen die de ontsluiting en de omgeving met zich meebrengen, leent de locatie zich Pagina 1 van 5 Op de grens van gemeenten Lansingerland en Pijnacker-Nootdorp ligt De Groenzoom, een recreatie- en natuurgebied van 560 hectare Het projectbureau De Groenzoom, voorheen Uitvoeringsorganisatie Groenzone, realiseert dit gebied in opdracht van beide gemeenten. Adres: Kleihoogt 7a, 2651 KV te Berkel en Rodenrijs, e-mail: info@degroenzoom.nl, telefoon: 010-5147020, BNG bankrekening: 28.51.42.321, GR Groenzone, KvK: 52507454, btw-nummer: NL8504.76.744B01.
bij uitstek voor functies als knuffelweide, bootjesverhuur, kinderspel en ondersteunende lichte vorm van horeca (vgl. Theehuis in Leidse Hout en Knus in Delftse Hout). - Molenlaan: de locatie ligt iets meer in de openheid van de Groenzoom. Er is een goede ontsluiting. Het eiland van ca. 1 ha kan uitstekend worden benut voor sport en spel. De omvang van ondersteunende bebouwing kan nader worden bepaald. In de randen van de Groenzoom (initiatieven van particulieren) Daarnaast zijn er verschillende initiatieven geuit door met name bewoners/ondernemers in de randen van de Groenzoom, die ideeën hebben over het aanbieden van attracties, horeca, B&B, pluktuin e.d. Verwacht mag worden dat naarmate de Groenzoom meer in gebruik wordt genomen, deze initiatieven zullen toenemen. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat de bebouwing van de linten redelijk dicht is en er qua omvang snel grenzen worden bereikt met betrekking tot ontsluiting, parkeren, geluid en andere vormen van hinder. Bij de entrees van de Groenzoom (standplaatsen) Tot slot kan ook gekeken worden naar tijdelijke voorzieningen, bijv. in de vorm van seizoensgebonden standplaatsen. Hiervoor zijn in het gebied meerdere locaties denkbaar. Met name daar waar kleine parkeerterreinen zijn aangelegd aan de rand van de Groenzoom. Het is ook denkbaar dat de twee locaties in de Groenzoom die hierboven worden benoemd starten als standplaats en later meer permanent worden. Wat? Gebruik van de voorziening moet aansluiten bij de doelstellingen van de Groenzoom en er moet sprake zijn functies die qua aard en schaal passen bij de Groenzoom en daarvoor een toegevoegde waarde hebben zoals kinderspel, sport en leisure, streekproducten, informatie en educatie, diverse leeftijden en leefstijlen. Voorzieningen die de verblijfskwaliteit verbeteren. De horeca is slechts ondersteunend aan deze toegevoegde waarde en kan mede helpen om een haalbare exploitatie mogelijk te maken. Te denken valt aan een horecagelegenheid met een kleine kaart, geen grote keuken: Koffie thee, lunch, ijs, snacks. Liefst met streekproducten en seizoensgebonden. Openingstijden bijv.10:00 tot 19:00 uur, en in het laagseizoen alleen in het weekeinde van 10:00 17:00 uur. Drie vormen van ontwikkeling De Groenzoom is een openbare voorziening waarvoor de overheid in eerste instantie verantwoordelijk is. Er zijn drie strategieën denkbaar om tot de ontwikkeling van commerciële attracties te komen. Actief ontwikkelen van enkele locaties Het ontwikkelen en exploiteren van op recreatie gerichte gebouwen en voorzieningen is geen primaire overheidstaak. Deze tweedeling van overheid en bedrijfsleven wordt ook in de Groenzoom voorgestaan. Dit betekent dat de overheid faciliteert door het beschikbaar stellen van een locatie (verhuur of verpachting) en het verlenen van de benodigde vergunningen. De ondernemer zorgt voor de opstal en inrichting van de locatie. Op deze manier kan zowel privaatrechtelijk (pacht- of huurcontract) als publiekrechtelijk (handhaving) ervoor worden bewaakt dat het gebruik van de locatie beantwoordt aan de vastgestelde bestemming. Initiatieven van particulieren Anders is dat, wanneer in de bebouwingslinten rond de Groenzoom voorzieningen door grondeigenaren worden gerealiseerd. Hier kan de overheid faciliteren door het planologisch toe te staan. Na realisatie kan de overheid alleen nog handhaven op de vooraf gestelde eisen. Standplaatsbeleid Voor wat betreft het toestaan van standplaatsen geldt dat deze planologisch moeten worden vastgelegd in het bestemmingsplan en vervolgens via de standplaatsverordening worden vergund aan gegadigden. Aan de vergunning kunnen strenge eisen worden verbonden. Handhaving is daardoor relatief eenvoudig. Het is denkbaar dat meerdere strategieën tegelijkertijd kunnen worden ingezet. Gefaseerde ontwikkeling De Groenzoom is nog niet zo aantrekkelijk voor recreanten. De beplanting moet nog groeien alvorens de meeste mensen er een parkgevoel zullen hebben. Het duurt ook een tijd voordat mensen de weg weten te vinden naar een nieuwe voorziening. Het is daarom veel aantrekkelijker voor een exploitant om met een kleine investering te starten en Pagina 2 van 5
naarmate de klandizie toeneemt uit te breiden. Het is een vorm van place making. Een strategie die wel gehanteerd wordt bij grote gebiedsontwikkelingen om alvast ergens een tijdelijke attractie/voorziening te maken waardoor er meer belangstelling voor het gebied ontstaat. Hieronder wordt deze gefaseerde ontwikkeling stapsgewijs in beeld gebracht: 1. Seizoensgebonden standplaats: marktwagen met terras: verkoop regionale producten, ijs en koffie. Procedure: locatie opnemen in de gemeentelijke standplaatsverordening. Op basis daarvan kan een vergunning worden verleend. Locatie: kan op diverse locaties aan de rand van de Groenzoom. Nodig: aanbrengen van verharding en nutsvoorzieningen (electra, water en riool). 2. Seizoensgebonden strandtent : alleen lunch ca. 100 stoelen, Procedure: locatie opnemen in de gemeentelijke standplaatsverordening. Op basis daarvan kan een vergunning worden verleend. Locatie: aanbrengen van verharding en nutsvoorzieningen (electra, water en riool). Pagina 3 van 5
3. Semi-permanente bebouwing met een lichte constructie: vb de Kas in Vathorst Amersfoort: goed vormgegeven kas op een betonplaat met aan weerszijden twee containers. Procedure: bouwvlak opnemen in bestemmingsplan. Op basis daarvan kan een bouwvergunning worden verleend. Locatie: bouw- en woonrijp maken 4. Permanent gebouw: vb. Knus in Delftse Hout: ca. 100 stoelen binnen en 200 op terras. Bootjesverhuur, speeltuin, lunch geen maaltijden. Procedure: bouwvlak opnemen in bestemmingsplan. Op basis daarvan kan een bouwvergunning worden verleend. Locatie: bouw- en woonrijp maken Met zo n stapsgewijze ontwikkeling is het mogelijk om ook de reacties van de omgeving mee te wegen als het gaat om de verdere groei van een locatie. Pagina 4 van 5
Conclusie Er is behoefte aan meerdere recreatieve concentratiepunten en attracties in of aan de Groenzoom gelegen. De gemeenten wordt aangeraden deze behoefte te faciliteren. Dat kan op twee manieren: 1. Kleinschalige initiatieven van particulieren faciliteren door middel van het bestemmingsplan en indien nodig vergunningen; 2. Commerciële voorzieningen te faciliteren door een stapsgewijze benadering (1 t/m 4); Voorts wordt beide gemeenten geadviseerd om op het moment van herziening van het bestemmingsplan daarvoor de planologische randvoorwaarden op te nemen. Pagina 5 van 5