ABC van Social Impact Bonds Yvette Verleisdonk 29 november 2016
Wat is een Social Impact Bond (SIB)? Misleidende term, beter: pay-for-success mechanisme Drie partijen: Overheid, sociale dienstverlener en sociale investeerders Overheid geeft de sociale dienstverlener de opdracht om een sociaal programma op te zetten en uit te voeren. Het programma wordt (voor) gefinancierd door de sociale investeerders. Als het programma meetbare goede resultaten heeft, betaalt de overheid de lening terug aan de sociale investeerders, eventueel met (beperkte) rente 3
Voorbeeld: Actiris Duo for a Job SIB (2014) Actiris Brussel Investeerders Evaluator 6 md, x per werk accent op netwerk o.g.v. publieke gegevens output Duo for a Job (coaching door seniors 300 jongeren in drie jaar) Doelgroep: werkloze, jonge immigranten in Brussel Begin: zomer 2015 Duur: 2 jaar, mogelijke verlenging met één jaar Bedrag: 234.000 EUR Kosten coaching: 2.000 EUR per cliënt Kosten overheid: 35.000 EUR per cliënt Evaluatie: Terugbetaling hoofdsom als DfJ 10 % efficiënter dan Actiris Terugbetaling hoofdsom plus ROI van 6% als DfJ 60% efficiënter dan Actiris 4
Wat is een Social Impact Bond (SIB)? Eerste SIB opgezet in 2007 nu wereldwijd ongeveer 60 SIB s Meeste in Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Australië Sectoren: Welzijn (bv. Daklozen/contraceptie/ondersteuning ouderen) Justitie (bv. Recividisten/alternatieve straffen) Onderwijs (bv. School drop-out/schoolvoorbereiding jonge kinderen) Werkgelegenheid (bv. jeugdwerkloosheid) 5
Wat is een Social Impact Bond (SIB)? PROJECT LAND JAAR OVERHEIDSPARTNER Peterborough One Service VK 2010 Ministry of Justice Adolescent incarceration (Rikers) VS 2012 City of New York Juvenile justice and detention VS 2014 Commonwealth of MA Buzinessclub NL 2013 Rotterdam Disadvantaged youth education and employment: Teens & Toddlers VK 2012 Department of Work & Pensions Duo For A Job BE 2014 Actiris Prevention of Type -2 Diabetes Israël Under study Government and HMO Prevention of asthma in underpriviledged communities VS 2013 The California Endowment Child care VK 2012 Essex County Council Adoption It s all about me VK 2013 Local Authorities Homelessness VK 2012 Greater London Authority Childhood education VS 2013 Salt Lake City 6
Voordelen van SIB s 1. Overheid: Maakt innovatieve en preventieve sociale projecten mogelijk; maatschappelijke problemen waarvoor nog geen duidelijk antwoord bestaat Geen financieel risico - risico transfer van overheid naar privé Budget neutraal: besparingen zijn tenminste gelijk aan kosten 2. Sociale dienstverlener: Stabiele financiering voor middellange termijn (3- jaar), onafhankelijk van resultaten Kans voor innovatief project en/of organisatie zonder track record Kans voor project dat individuele ondersteuning aan personen met verschillende noden biedt Meer flexibiliteit doordat accent op meetbare uitkomst ligt Versterking organisatie en management meer impact in toekomst 7
Voordelen van SIB s 3. Sociale investeerders: Dialoog tussen investeerders en sociale organisaties wederzijdse leercurve en betrokkenheid Middelen recurrent inzetten mogelijke terugbetaling en return on investment (cf filantropie) Ondersteuning resultaat gericht project 8
Risico s van SIB s Principiële bezwaren Niet geschikt voor elk sociaal probleem (bv. niet zwaarlijvigheid) Keuze sociale dienstverlener en project is essentieel (goede kwaliteit/professioneel) Ingewikkeld proces met (minstens) drie actoren: minimum omvang is nodig 9
Juridische aandachtspunten Openbare aanbestedingsregels (meest: onderhandelingsprocedure met bekendmaking) Budgettair regime overheidspartner Voordelen, kosten en besparingen moeten op hetzelfde overheidsniveau vallen Privacy wetgeving Samenwerkingsovereenkomsten: 1. Overheid sociale dienstverlener 2. Investeerders sociale dienstverlener 3. Overheid sociale dienstverlener investeerders evaluator 10
Wanneer kan een SIB uitkomst bieden? Sociaal project en sociale dienstverlener: Preventieve, innovatieve, meer efficiënte benadering of opschalen bestaand project Output objectief en cijfermatig vatbaar (beschikbaarheid gegevens, link met project) Project van voldoende omvang, maar wel controleerbaar Voldoende kwaliteit van management, organisatie en gegevensverwerking Track record/ervaring Redelijke tijdshorizon (van investering/wijziging beleid) Overheid: Aantoonbare maatschappelijke opbrengst, inclusief kostenbesparing Open voor innovatie Besparingen en kosten moeten op zelfde overheidsniveau liggen Passen binnen budgettair kader 11
Wanneer kan een SIB uitkomst bieden? Sociale Investeerder: Bereidheid tot risicovolle investering Investering is moeilijk/niet overdraagbaar gedurende looptijd Investering van relatief groot bedrag (min. 700.000 1.000.000 EUR) 12
Beslisboom SIB* Stap 1: Kun je een voorstel schrijven over de verwachte maatschappelijke opbrengst incl. besparing? Nee Niet geschikt. Voor de verkenning van een SIB moet het voorstel voor zowel de overheidspartner als de investeerders een helder verhaal zijn. Ja Stap 2: Zijn de opbrengsten van de interventie kwantitatief en objectief te meten? Nee Niet geschikt. Betaling vindt plaats als de beoogde maatschappij resultaten gerealiseerd zijn. In het kader van het partnerschap in de SIB is het van belang dat alle partijen afspraken maken over harde objectief meetbare resultaten. Ja Bron: Rotterdam Start Foundation 13
Beslisboom SIB Stap 3: Zijn er max. 3 partijen betrokken waar de maatschappelijke opbrengsten vallen? Nee Lastig. Als de maatschappelijke opbrengsten versnipperd vallen, wordt het organiseren van een SIB complex wegens het aantal partijen kan uitkomen. Ja Stap 4: Zijn de opbrengsten van de interventie hoger dan de kosten? Nee Niet geschikt. De investeerder moet een rendement in het vooruitzicht hebben. Weinig investeerders willen meedoen als het verwachtte rendement negatief is. Ja 14
Beslisboom SIB Stap 5: Is het benodigde investeringsbedrag minimaal 700,000,-? Ja Nee Niet geschikt. Het organiseren van een SIB kost veel tijd en geld. Onder de 700,000,- is het vaak te duur om de constructie op te tuigen ten opzichte van het geïnvesteerde bedrag. Denk aan juridische kosten, due dillegence kosten en meetkosten door een accountant. Stap 6: Heeft het project of de ondernemer een track record? Ja Nee Lastig. De investeerder ziet het liefst resultaten uit het verleden. Op deze manier kan de investeerder inschatten of de interventie succesvol is en wat het verwachtte rendement is. Als het een nieuw project is, is dit lastiger. Het is extra van belang dat de ondernemer veel ervaring heeft met de doelgroep en het probleem. 15
Beslisboom SIB Stap 7: Zijn er investeerders die geloven in het project? Nee Aan de slag. Krachten bundelen en samen met uitvoerder/intermediair gesprek aangaan met investeerders om te kijken of zij er mogelijkheden in zien. Ja Klinkt als een heel interessant voorstel voor een SIB. Nu is het zaak om een business case te bouwen waarop de stakeholders een beslissing kunnen nemen. 16
Toekomst? Samenbrengen van kennis en ondersteuning (bv overheidsopdrachten, begrotingstechnisch) in kenniscentrum? Cf Kenniscentrum PPS Decreet over SIB s (naar analogie van PPS decreet)? Rol kenniscentrum Erkenning van evaluatoren Standaardkader en standaardcontracten? Fiscale aftrek van investeringen in SIB s? Outcome Fund voor terugbetaling SIB s (zie, Portugal 100 miljoen euro) Social Impact Fonds: spreiding risico? 17