Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie Voltijd en deeltijd Fontys Hogescholen
Lange Voorhout 14 2514 ED Den Haag T (070) 30 66 800 F (070) 30 66 870 I www.hobeon.nl E info@hobeon.nl Adviesrapport accreditatie Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste hbo-bacheloropleiding Psychologie Toegepaste Psychologie Voltijd en deeltijd Voltijd Fontys en Hogescholen deeltijd Fontys Croho-nummer: Hogescholen 34507 Hobéon Certificering BV Datum: 30 november 2010 Auditteam: drs. G.J. Stoltenborg, voorzitter drs. J. Bleijenberg, werkvelddeskundige dr. H. Schouppe, vakdeskundige F.M. Bronsgeest, student Secretaris: I.M. Gies Broesterhuizen
INHOUDSOPGAVE DEEL 1 1 1. MANAGEMENT SAMENVATTING 1 1.1. Object van beoordeling 1 1.2. Samenvattende beoordeling 2 2. INLEIDING 7 2.1. Meerdere opleidingsvarianten 7 3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING 9 4. VORIGE ACCREDITATIE 11 DEEL 2 13 5. ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO-ACCREDITATIEKADER 13 1. Doelstellingen opleiding 13 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 13 Facet 1.2. Niveau: Bachelor 16 Facet 1.3. Oriëntatie hbo 18 2. Programma 19 Facet 2.1. Eisen hbo 19 Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma 22 Facet 2.3. Samenhang programma 24 Facet 2.4. Studielast 25 Facet 2.5. Instroom 27 Facet 2.6. Duur 29 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 30 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing 31 3. Inzet van personeel 33 Facet 3.1. Eisen hbo 33 Facet 3.2. Kwantiteit personeel 34 Facet 3.3. Kwaliteit personeel 35 4. Voorzieningen 37 Facet 4.1. Materiële voorzieningen 37 Facet 4.2. Studiebegeleiding 39 5. Interne kwaliteitszorg 41 Facet 5.1. Evaluatie resultaten 41 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 43 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld 45 6. Resultaten 46 Facet 6.1. Gerealiseerd niveau 46 Facet 6.2. Onderwijsrendement 48 6. OORDEELSCHEMA 51 7. BIJLAGEN 53 BIJLAGE I Programma en gesprekspartners 55 BIJLAGE II Kwantitatieve gegevens van de opleiding 59 BIJLAGE III Curricula Vitae en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren 61 BIJLAGE IV Werkwijze, beoordelingsprocedure en beslisregels 67 BIJLAGE V Geraadpleegde documenten 71
DEEL 1 1. MANAGEMENT SAMENVATTING 1.1. Object van beoordeling Hobéon Certificering adviseert de NVAO de hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, verzorgd door Fontys Hogescholen, te accrediteren. Dit advies wordt in onderhavig rapport gefundeerd. Algemene gegevens Naam van de instelling: Fontys Hogescholen Naam van de opleiding: Toegepaste Psychologie Croho-nummer: 34507 Variant: Eindhoven: Voltijd Tilburg: Deeltijd Duur: 4 jaar 240 EC s Startdatum: Februari 2007 Aantal studenten: Eindhoven: 811 Tilburg: 87 Locatie: Rachelsmolen 1, 5612 MA Eindhoven St. Josephstraat 106-108, 5017 GK Tilburg Naam VBI: Hobéon Certificering b.v. Datum visitatie: 24 juni 2010 Datum adviesrapport 30 november 2010 Beoordelingskader Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is het Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs Nederland (14 februari 2003). Samenstelling auditteam Het auditteam bestond uit de volgende personen: G.J. (Hans) Stoltenborg, voorzitter, is senior adviseur bij de Hobéon Groep BV, heeft specifieke deskundigheid op het gebied van kwaliteitszorg en veel ervaring als lead-auditor in het hbo. Dhr. Stoltenborg heeft Psychologie gestudeerd aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. J. (Jos) Bleijenberg, werkvelddeskundige, is sinds 2000 werkzaam geweest als bestuurder van Zorggroep Eemhoven te Amersfoort. De organisatie is in 2005 gefuseerd met de naburige instelling tot Zorggroep Laak en Eemhoven. Hij was eerder tien jaar werkzaam als directeur binnen de jeugdbescherming in Gelderland en heeft daar met een groot aantal fusies het fundament gelegd van het huidige bureau Jeugdzorg Gelderland. Jarenlang is hij voorzitter van Vedivo geweest, de landelijke organisatie van jeugdbeschermingsinstellingen en in de jaren tachtig werkte hij in Doetinchem als directeur Maatschappelijke Dienstverlening, de voorloper van de huidige thuiszorgorganisatie. Daarvoor was hij werkzaam bij de landelijke Hervormde Jeugdraad en studeerde hij, na de sociale academie, in deeltijd beleids- en organisatiesociologie in Rotterdam en Utrecht. H. (Hugo) Schouppe, vakdeskundige, is doctorandus in de Psychologische en Pedagogische Wetenschappen (Rijksuniversiteit Gent, 1978) en doctor in de Experimentele Psychologie (Katholieke Universiteit Leuven, 1984). Hij is momenteel hoofd van de afdeling Toegepaste Psychologie van de Lessius Hogeschool Antwerpen. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 1
Daarnaast doceert hij Algemene psychologie aan de afdeling Logopedie & Audiologie en Toegepaste psychologie en Inleiding tot de psychologie aan de afdeling Handelswetenschappen. Hij is onder meer de auteur van het handboek Psychologie in kaart gebracht en co-auteur van Voortijdig van school: een thematische introductie tot de sociale wetenschappen. F.M. (Franny) Bronsgeest, studentlid, is (eind) derdejaars student Toegepaste Psychologie aan de Hogeschool Leiden. Daarnaast is zij actief in de opleidingscommissie van de opleiding Toegepaste Psychologie en de Medezeggenschapsraad van Hogeschool Leiden. I.M. (Inge) Gies Broesterhuizen, secretaris, heeft een bedrijfseconomische achtergrond en werkte twee jaar ter ondersteuning van de directie bij een MKB-bedrijf. Naast werkzaamheden voor Hobéon Business Consult is zij actief op het gebied van instroomonderzoeken bij Hobéon Management Consult. Als secretaris bij Hobéon Certificering is zij betrokken bij diverse accreditatietrajecten in het hoger onderwijs. Zie Bijlage III voor de CV s van de leden van het auditteam. 1.2. Samenvattende beoordeling Hobéon Certificering baseert het advies tot accreditatie van de opleiding Toegepaste Psychologie op de volgende overwegingen: Algemeen beeld Het auditteam trof tijdens de audit van de opleiding Toegepaste Psychologie (TP) een degelijke opleiding met betrokkenheid van het management, enthousiaste en gedreven docenten en tevreden studenten. Onderwerp Doelstellingen opleiding: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding baseert haar eindkwalificaties op het landelijke beroeps- en opleidingsprofiel dat door relevante werkveldorganisaties, instellingen uit binnen en buitenland, beroepsverenigingen en brancheorganisaties aantoonbaar en in samenspraak samen met Hanzehogeschool Groningen en Hogeschool Leiden door Fontys Hogescholen is opgesteld en gevalideerd. De sterke aanwezigheid van de opleiding in het landelijke overleg (LOO-TP) en de goede wisselwerking met de landelijke adviesraad (LAR-TP), de beroepenveldcommissies van het instituut HRM & Psychologie van Fontys Hogescholen en het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) zorgt ervoor dat er continu aandacht is voor het onderhoud van het eigen beroeps- en opleidingsprofiel en de internationale referentie daarvan. Als pionier heeft de opleiding zich in het werkveld en binnen de beroepsvereniging sterk gemaakt voor een plaats van de hbo-bachelor TP naast de universitaire opleiding Psychologie. Sterk punt is daarnaast dat de opleiding er bewust niet voor heeft gekozen om regionale inkleuring door te laten werken in de doelstellingen en in de inhoudelijke profilering van de eindfase van de opleiding maar zich eerst te concentreren op de ontwikkeling van het curriculum. Bij de ontwikkeling van de eindkwalificaties heeft de opleiding de Dublin Descriptoren en de kernkwalificaties van de hbo-bachelor als uitgangspunt genomen. Drie facetten van onderwerp 1 ( Doelstellingen opleiding ) worden als goed beoordeeld voor deze opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 2
Onderwerp Programma: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding biedt door de interactie met de beroepspraktijk een actueel programma en zorgt, door het centraal stellen van de 6 beroepscontexten, er goed voor dat studenten die kennis en vaardigheden ontwikkelen die zij nodig hebben in de beroepspraktijk. Voor de kennisontwikkeling gebruikt de opleiding vakliteratuur die relevant en up-to-date is en materiaal direct afkomstig uit de beroepspraktijk. Tijdens de lessen maakt de opleiding gebruik van een mix aan werkvormen waarmee de student generieke en specifieke beroepsvaardigheden kunnen oefenen. In het programma heeft de opleiding bij elke beroepscontext duidelijk vermeld aan welke competenties wordt gewerkt en welk gedrag de student op welk niveau moet tonen met behulp van prestatie-indicatoren en de daarbij benodigde kennis, inzicht en vaardigheden. Dit toetst en beoordeelt de opleiding vervolgens op een adequate wijze met behulp van verschillende toetsvormen. De kwaliteit van de toetsen borgt de opleiding onder andere via het toetsbeleid, het procedurehandboek, feedbackmomenten en een toetscommissie. De horizontale en verticale samenhang wordt geborgd door het leerlijnenmodel met een integrale leerlijn, conceptuele leerlijn, vaardigheidsleerlijn en de studieloopbaanbegeleiding. Daarnaast zorgt de toenemende complexiteit van opdrachten in diverse beroepscontexten en de steeds integralere benadering van deze beroepsproducten en handelingen ook voor een samenhangend programma. Door evenwichtige verdeling van de stof, door duidelijke informatie en studiehandleidingen per periode, voldoende contacturen met voltijd- en deeltijdstudenten en de studiebegeleiding, zorgt de opleiding er voldoende voor dat de studielast voor de studenten redelijk is en de studievoortgang optimaal verloopt. De opleiding TP hanteert duidelijke toelatingseisen en besteedt aandacht aan instroomactiviteiten en voorlichting voor leerlingen in het vo en mbo. De opleiding zorgt door mogelijkheden tot het verkrijgen van vrijstellingen (EVC), er goed voor dat het onderwijs aansluit bij alle instromende studenten en dat deze door het volgen van de module Algemene beroepsvaardigheden in het propedeusejaar op hetzelfde basisniveau komen. Voor deeltijdstudenten wordt tijdens de studieloopbaanbegeleiding extra aandacht besteed aan de combinatie van zorg, werk en studie. Studenten zijn tevreden over de opzet en inhoud van het programma en de afwisseling van werkvormen. Onderwerp Inzet van personeel: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding zet goed gekwalificeerd en deskundig personeel in voor de verschillende beroepscontexten. Doordat 7 van de 38 docenten werkzaam zijn in de praktijk, 45% van de docenten recente beroepservaring heeft en 90% van het onderwijsgevende personeel binding heeft met de praktijk, kunnen docenten een goede verbinding leggen tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Daarnaast opereren docenten actief binnen een uitgebreid professioneel (inter)nationaal relatienetwerk, waardoor zij op de hoogte blijven van actuele ontwikkelingen in het werkveld. Ze maken hier vervolgens aantoonbaar gebruik van in het onderwijsprogramma en zijn op deze manier ook actief betrokken bij de ontwikkeling van het curriculum. De opleiding besteedt aandacht aan het functioneren van de docenten en stelt uren ter beschikking voor gezamenlijke en individuele scholing. Docenten zijn op deze manier voortdurend bezig met hun eigen ontwikkeling. De opleiding heeft verschillende verbeteringen in werking gezet (numerus fixus, vermindering en stroomlijning hoeveelheid toetsen en beoordelingen, invulling van vacatures en verbreding van de flexibele schil) om de werkdruk van docenten op termijn te verlagen. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 3
Twee facetten van onderwerp 3 ( Inzet van personeel ) worden als goed beoordeeld voor deze opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. Onderwerp Voorzieningen: voldoende Het oordeel van het auditteam over beide facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De algemene en opleidingsspecifieke voorzieningen zijn sinds september 2009 voldoende geoutilleerd. Door toegang tot een mediatheek met multimediaal aanbod kunnen studenten de benodigde TP-onderzoeksvaardigheden ontwikkelen. Studieloopbaanbegeleiding is een doorlopend onderdeel van het vierjarige onderwijsprogramma Met name in de eerste studiejaren biedt de opleiding door middel van een studieloopbaanbegeleider en studieadviseurs goede ondersteuning bij het studeren. Studenten waarderen dit. Studenten worden op een adequate wijze geïnformeerd over het opleidingsprogramma, de begeleiding en de studievoortgang via o.a. de digitale studiegids, studiehandleidingen per periode en de digitale leeromgeving N@tschool. Onderwerp Interne kwaliteitszorg: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding evalueert regelmatig op zowel hogeschoolbreed als opleidingsspecifiek niveau de kwaliteit van het programma, het functioneren van de docenten en de organisatie van het onderwijs. Dit doet ze vooral kort-cyclisch (korte termijn) zowel via schriftelijke enquêtes, als via gesprekken met studenten, docenten en vertegenwoordigers van het werkveld. Als de eerste studenten binnenkort zijn afgestudeerd zal de opleiding ook met alumni evalueren. Daar waar nodig of gewenst treft de opleiding aantoonbaar verbetermaatregelen. Voor de opleiding breekt nu de fase aan om lang-cyclisch (lange termijn) te gaan evalueren. De plannen daarvoor worden gemaakt. De opleiding informeert de docenten en de studenten over de uitkomsten van de evaluaties en de geplande en genomen verbetermaatregelen. De studenten, docenten en het werkveld worden voldoende bij de kwaliteit van de opleiding betrokken. Dit gebeurt zowel via formele overlegmomenten, met o.a. de opleidingscommissie, de klankbordgroep, het docententeam en de beroepenveldcommissie, als via de vele informele contacten. Onderwerp Resultaten: voldoende Het oordeel van het auditteam over beide facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding borgt met diverse instrumenten, dat de studenten die afstuderen het gewenste hbo-niveau hebben behaald. Aan de hand van het proces en het product van het praktijkonderzoek en de presentatie en verdediging van de resultaten wordt getoetst of de student alle competenties op het vereiste niveau heeft gerealiseerd. In het eindgesprek vindt de afsluitende individuele beoordeling plaats. De voltijdopleiding is in februari 2007 gestart en in februari 2010 zijn de eerste studenten begonnen met hun praktijkonderzoek. De tussenproducten en afstudeerwerkstukken die het auditteam van deze studenten inzag, hadden duidelijk hbo-niveau. Ervan uitgaande dat de opleiding haar beoordelingssystematiek op dezelfde wijze blijft toepassen en evalueren, spreekt het auditteam het vertrouwen uit dat het gerealiseerde niveau van de andere studenten ook zal voldoen aan de vereiste hboeindkwalificaties. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 4
De opleiding brengt de rendementsgegevens jaarlijks in kaart. Het is gebleken dat TP niet voldoet aan de eigen streefwaarden. Ook in vergelijking met de landelijke gemiddelden komt de opleiding ten aanzien van het propedeuserendement na één jaar lager uit. De opleiding heeft hiervoor een aantal verbetermaatregelen genomen en nieuwe verbeterplannen zijn in ontwikkeling. Ook in het landelijke overleg is aandacht voor de tegenvallende studieresultaten en de hoge uitval. Het auditteam heeft vertrouwen dat de genomen maatregelen voor verbeteringen zullen zorgen. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 5
Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 6
2. INLEIDING Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de hbobacheloropleiding Toegepaste Psychologie, verzorgd door Fontys Hogescholen, croho-nummer 34507. De opleiding wordt aangeboden in de varianten voltijd en deeltijd. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review en de daarbij behorende onderliggende documenten. Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is geweest Hobéon Beoordelingskader Bachelor 2009. De audit heeft plaatsgevonden op 24 juni 2010. Het programma van de audit is opgenomen in Bijlage I. Het auditteam werd gevormd door drs. G.J. Stoltenborg, drs. J. Bleijenberg, dr. H. Schouppe, F. M. Bronsgeest en I.M. Gies Broesterhuizen. De in dit team aanwezige expertise is in onderstaand schema zichtbaar. voorzitter drs. G.J. Stoltenborg werkvelddeskundige drs. J. Bleijenberg vakdeskundige dr. H. Schouppe student F.M. Bronsgeest secretaris I.M. Gies Broesterhuizen werkveld vak / discipline onderwijs kwaliteitszorg /audit X X X X X X X X X X studentperspectief X 2.1. Meerdere opleidingsvarianten In het accreditatietraject van de hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie worden zowel de voltijd- als de deeltijdvariant beoordeeld. In de beschrijving van de waarneming en de beoordeling per onderwerp en facet wordt een onderscheid gemaakt per variant indien dit van toepassing is. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 7
Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 8
3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING Positie binnen Fontys Hogescholen Fontys Hogescholen verzorgt onderwijs in bijna alle sectoren van het hbo. De 29 instituten verzorgen ruim 200 bacheloropleidingen in verschillende varianten: voltijd, deeltijd, duaal en in service. Ook biedt Fontys 36 masteropleidingen aan. In stedelijke centra, vooral in Zuid- Nederland, verzorgt Fontys cursussen en trainingen. Naast onderwijs legt Fontys zich ook toe op onderzoek en kennisinnovatie en op zakelijke dienstverlening. De Fontys Hogeschool HRM en Psychologie (hierna: FH H&P) is een van de 29 instituten van Fontys Hogescholen. De missie van FH H&P is The connective community, een transformatiestrategie. Dit houdt in dat de opleiding waarde hecht aan het belang van samenwerking, gemeenschapszin en relaties (community) en dat daarnaast binnen de opleiding voortdurend aandacht is voor de verbinding van de hogeschool met haar omgeving (connectiviteit) en de aansluiting van talenten op het door het beroepenveld gevraagde competentieniveau (transformatie). Blauwdruk van het programma Fontys heeft gekozen voor competentiegestuurd onderwijs en een major/minor-structuur op basis van een vertaling van het Biloba-onderwijsconcept. De eindkwalificaties van zowel de voltijd- als de deeltijdvariant bestaan uit acht competenties, welke op zes werkterreinen of beroepscontexten worden aangeboden op drie verschillende competentieniveaus. De verschillen tussen de deeltijd- en de voltijdvariant bestaan uit de concretisering van de inhouden, in contacttijd en in opdrachten. In het propedeusejaar, dat bestaat uit vier periodes, maakt de student kennis met de opleiding en haar competenties waarin vier werkvelden centraal staan. Het tweede en derde jaar vormen samen de hoofdfase. In het begin van het tweede jaar komen de overige twee werkvelden aan bod. In het derde jaar kiest de student voor een eigen profilering voor een werkveld. De voltijd volgt twee minoren, waarvan één goedgekeurd moet worden door de examencommissie en de ander is een vrije keuze. De deeltijdopleiding heeft één vrij te kiezen minor. Tijdens het eerste semester van de afstudeerfase voert de student een stage uit en het tweede semester wordt ingevuld met een praktijkgericht onderzoek. Elke fase wordt afgesloten met een competentieexamen (een portfolio-assessment, een performance-assessment of een criteriumgericht interview). Met ingang van het studiejaar 2009-2010 is de verplichting van twee minoren bijgesteld naar één minor van 30 EC s. Hierdoor zal het tweede jaar volledig door de major ingevuld zijn en de praktijkopdracht vindt dan in het derde jaar plaats. Vanaf het studiejaar 2009-2010 kunnen studiepunten ook tussentijds worden uitgekeerd op basis van met goed gevolg afgeronde toetsen van onderwijseenheden. Opleidingsprofiel Een afgestudeerde van de opleiding Toegepaste Psychologie is in staat om, op basis van sociaalwetenschappelijke argumentatie en bevindingen in het domein van de Toegepaste Psychologie, gedrag van (groepen van) mensen te beïnvloeden en bij te dragen aan het oplossen van vraagstukken waarbij menselijk gedrag centraal staat. Aan de opleiding is de graad Bachelor of Applied Psychology verbonden. Beroepenveld De kern- en generieke competenties worden op zes werkterreinen aangeboden, te weten consument en maatschappij arbeid en organisatie gezondheid en zorg Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 9
onderwijs en ontwikkeling intermenselijke relaties maatschappelijke participatie en veiligheid Studentenpopulatie De opleiding Toegepaste Psychologie heeft twee locaties. In Eindhoven wordt een voltijdvariant aangeboden met 811 studenten en in Tilburg een deeltijdvariant met 87 studenten. De opleiding heeft besloten tot een numerus fixus van 400 studenten in de voltijdopleiding in 2010. Het aantal studenten van de deeltijdopleiding stabiliseert. Onderzoeksomgeving Sinds 2003 is aan het instituut FH H&P het lectoraat Career Development verbonden met een kenniskring waarin zowel medewerkers van de hogeschool als vertegenwoordigers van het vakdomein en werkveld zitting hebben. Het lectoraat draagt bij aan de kennisontwikkeling van het onderwijs en beroepenveld van de opleiding HRM door het uitvoeren van onderzoek, publicaties en presentaties. Voor de kennisontwikkeling van het onderwijs maakt de opleiding Toegepaste Psychologie zo nu en dan gebruik van de resultaten die geboekt worden door het lectoraat Career Development. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 10
4. VORIGE ACCREDITATIE In 2005 is een Toets Nieuwe Opleiding voor de opleiding Toegepaste Psychologie aangevraagd bij de NVAO en in 2006 is de aanvraag positief beoordeeld. Hieronder volgen de conclusies uit het vorige accreditatietraject. Tijdens de Toets Nieuwe Opleiding zijn alle onderwerpen als voldoende beoordeeld. In de samenvatting van het besluit worden vooral als sterke punten genoemd: de blijvende samenwerking de bundeling van informatie en expertise het voorgenomen landelijke en Nederlands-Vlaams overleg. Ook om toekomstige audits gezamenlijk met andere hogescholen uit te voeren, zodat een landelijke kwaliteitsnorm en borging ontstaat, vindt het panel een goed initiatief. De samenwerking van Fontys Hogescholen, Hanzehogeschool Groningen en de Hogeschool Leiden is bij aanvang van de opleidingen gecontinueerd en geformaliseerd in het Landelijke Opleidingsoverleg Toegepaste Psychologie. Er is gezamenlijk onderwijsmateriaal ontwikkeld en jaarlijks vindt de Landelijke Studiedag TP plaats. De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Saxion Hogescholen en de Hogeschool van Amsterdam hebben zich ook aangesloten bij het overleg. Daarnaast vindt overleg plaats met vergelijkende opleidingen in België. Op dit moment bestaan geen initiatieven om audits gezamenlijk uit te voeren. Tijdens de toets nieuwe opleiding zijn de volgende aandachtspunten en aanbevelingen tot verbeteringen uit het NVAO-besluit genoemd: De samenwerking met de Universiteit van Tilburg is essentieel voor de kwaliteit van de opleiding. Engelstalige literatuur in hogere jaren moet worden ingevoerd. De afgelopen maanden heeft een werkgroep met medewerkers van Fontys en van de Universiteit van Tilburg een vergelijking gemaakt van het curriculum om de doorstroom (en eventueel terugstroom) van de hogeschool naar de universiteit te bevorderen. Binnenkort wordt een overeenkomst gesloten voor een aansluitingsprogramma en de ontwikkeling van een minor Academische oriëntatie. Het volgen van lessen aan de universiteit is ook een onderdeel van het programma. Het auditteam vindt de samenwerking een positief punt en pleit voor de voortzetting van de samenwerking. Engelstalige literatuur is aanwezig in de hogere jaren van de opleiding zowel in de voltijd als de deeltijdvariant in de vorm van enkele boeken en recente (wetenschappelijke) artikelen. Het auditteam constateert dat de opleiding een duidelijkere beleidskeuze moet maken in het wel of niet gebruiken van Engelstalige literatuur en dit vervolgens uit moet voeren. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 11
Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 12
DEEL 2 OORDEEL OP FACETNIVEAU 5. ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO-ACCREDITATIEKADER 1. Doelstellingen opleiding Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk) Oordeel: Goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Beroepsprofiel Het auditteam heeft vastgesteld dat de hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie (TP) zich baseert op het beroepsprofiel dat door het werkveld wordt gehanteerd. De opleiding leidt studenten op tot Bachelor of Applied Psychology. Daarbij is een afgestudeerde TP er als beginnend beroepsoefenaar in staat om vanuit het kennisdomein van de psychologie en met behulp van psychologische inzichten, mensen (zowel individueel als in groepen) te helpen hun mentale conditie op peil te houden of te verbeteren en mensen te activeren problemen te voorkomen of om beter met problemen om te gaan. In de beroepsuitoefening staan onderzoek, beoordeling en beïnvloeding van gedrag en de beleving daarvan centraal, waarbij de student handelt op basis van sociaal-wetenschappelijke argumentatie, methoden en technieken in het domein van de Toegepaste Psychologie. Een afgestudeerde TP er is een breed inzetbare professional en vervult een brugfunctie, waarbij de wetenschap in alledaagse praktijksituaties wordt toegepast. Daarbij is hij werkzaam als adviseur op het snijvlak van individuele zorg en collectieve preventie, onderzoeker in combinatie met procesbegeleiding en trainer. Rollen als beoordelaar, adviseur, coach, trainer, voorlichter en onderzoeker kunnen door een TP er vervuld worden. Opleidingsprofiel Het auditteam heeft geconstateerd dat de opleiding Toegepaste Psychologie van Fontys Hogescholen haar eindkwalificaties van zowel de voltijd- als de deeltijdvariant baseert op het landelijk vastgestelde opleidingsprofiel bestaande uit acht competenties. Fontys richt zich vooral op het beoordelen van gedrag (assessen), het beïnvloeden van het gedrag (adviseren, begeleiden en coachen, trainen en voorlichten) en het onderzoeken (praktijkgericht onderzoek). Interdisciplinair en internationaal samenwerken en professionaliseren zijn generieke competenties. Deze kern- en generieke competenties worden op zes werkterreinen aangeboden, te weten: consument en maatschappij, arbeid en organisatie, gezondheid en zorg, onderwijs en ontwikkeling, intermenselijke relaties en maatschappelijke participatie en veiligheid. Waar collega-opleidingen zichzelf profileren door een regionale inkleuring binnen het opleidingsprofiel, heeft Fontys Hogescholen ervoor gekozen om dat voorlopig niet te doen. Eerst wil de opleiding het curriculum ontwikkelen alvorens een afbakening aan te brengen. De opleiding biedt studenten daarom aan zich te verdiepen in competenties in plaats van te verdiepen in een werkveld. Het auditteam heeft geconstateerd dat stageplaatsen in alle werkvelden mogelijk zijn. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 13
De beginnende beroepsoefenaar De opleidingscompetenties worden aangeboden op drie verschillende competentieniveaus. De opleiding heeft duidelijk vastgelegd op welk niveau de student de competenties uiteindelijk moet beheersen (zie facet 2.2.): Niveau I (na de propedeuse): kunnen opereren in een geconstrueerde eenvoudige simulatie van de beroepspraktijk met duidelijke sturing en (expert)begeleiding dan wel kunnen opereren in een feitelijke en overzichtelijke beroepssituatie met een concrete opdracht en duidelijke sturing en begeleiding. Niveau II (na de hoofdfase): kunnen opereren in een geconstrueerde simulatie van de beroepspraktijk met enige mate van complexiteit en vanuit de opleiding gerichte sturing en begeleiding dan wel opereren in een beperkt complexe beroepssituatie met gerichte sturing en begeleiding. Niveau III (na de afstudeerfase): kunnen opereren in een geconstrueerde complexe simulatie van de beroepspraktijk met vraaggerichte begeleiding dan wel opereren in een complexe beroepssituatie met vraaggerichte begeleiding. Validatie door het beroepenveld en vakgenoten De Hanzehogeschool Groningen, de Hogeschool Leiden en Fontys Hogescholen hebben samen het landelijke opleidingsprogramma ontwikkeld door bevindingen uit gevoerde gesprekken met beroepsverenigingen, relevante werkveldorganisaties, instellingen uit Engeland en België waar vergelijkbare opleidingen worden aangeboden. De samenwerking van de drie hogescholen is samen met Hogeschool Arnhem en Nijmegen, Saxion Hogescholen en Hogeschool van Amsterdam geformaliseerd in het Landelijk Opleidingsoverleg Toegepaste Psychologie (LOO-TP). In 2007 heeft het LOO-TP een Landelijke Adviesraad TP ingesteld (LAR-TP), waarin vertegenwoordigers van het beroepenveld en deskundigen in het domein structureel (twee keer per jaar) betrokken zijn bij de opleiding. Naast overleg met het LAR-TP voert LOO-TP periodiek overleg met het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). In 2009 heeft het LOO-TP een nieuwe beschrijving gemaakt van het landelijke competentieprofiel, welke is voorgelegd aan de LAR-TP en aan het NIP. Externe validering van het beroeps- en opleidingsprofiel zal elke vier jaar plaatsvinden door het LOO-TP op basis van gesprekken met de LAR-TP en het NIP. De aanpassing van het opleidingscompetentieprofiel gaf voor Fontys geen aanleiding ook het opleidingsprogramma aan te passen. In het overleg met de LAR-TP, de Raad van Advies van Fontys Hogescholen en de beroepenveldcommissie van de opleiding TP komt naar voren dat de competenties i.c. eindkwalificaties aansluiten bij de wensen uit de beroepspraktijk. Het auditteam heeft geconstateerd dat de opleiding regelmatig overlegt met het beroepenveld over de eindkwalificaties. De opleiding Toegepaste Psychologie van Fontys Hogescholen was een van de pioniers die zich sterk maakte voor een plaats van de hbo-bachelor Toegepaste Psychologie naast de wo-opleiding Psychologie in het werkveld en binnen de beroepsvereniging. Zij hebben het NIP hiervan kunnen overtuigen. Op dit moment is een ontwikkeling gaande waarbij, door aanpassing van de statuten, de hbo-bachelor TP lid kan worden van het NIP. Het auditteam vindt de warme relatie met het NIP een sterk punt. Internationale referentie De eindkwalificaties bestaande uit acht competenties van het landelijke competentieprofiel zijn ontleend aan (inter)nationale standaarden die gehanteerd worden door diverse beroepsverenigingen waaronder het NIP, de Kamer Psychologie (van de VSNU), de Britisch Psychological Society (BPS) en de opleidingen TP in Engeland en België. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 14
Het auditteam is van mening dat de opleiding bij het ontwerp van de doelstellingen rekening heeft gehouden met de internationale referentie. Nu is het echter tijd om de internationalisering verder vorm te geven in de opleiding. Onderhoud beroeps- en opleidingsprofiel Het auditteam heeft geconstateerd dat door de deelname aan het landelijke overleg en de interactie met de Raad van Advies van Fontys Hogescholen en de beroepenveldcommissie verbonden aan de opleiding veel contact is tussen de opleiding en het werkveld, waardoor het onderhoud van het beroeps- en competentieprofiel geborgd wordt. Daarbij geven de evaluaties door praktijkbegeleiders van de eerste praktijkopdrachten en -onderzoeken, een belangrijke input voor de blijvende aansluiting van de competenties bij de eisen in de beroepspraktijk. Onderzoekscompetenties Onderzoek (praktijkgericht onderzoeken) is een afzonderlijke competentie binnen de domeincompetenties van de Bachelor of Applied Psychology. Het auditteam is van mening dat de opleiding TP dit kenmerk goed in haar opleidingsprofiel heeft verankerd en dat het aansluit bij de beroepsuitoefening waar onderzoek, beoordeling en beïnvloeding van gedrag en de beleving daarvan centraal staat. De student handelt op basis van sociaal-wetenschappelijke argumentatie, methoden en technieken in het domein van de Toegepaste Psychologie. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 15
Facet 1.2. Niveau: Bachelor De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor Oordeel: Goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Toetsing van de eindkwalificaties aan de Dublin Descriptoren Het auditteam heeft geconstateerd dat de eindkwalificaties waarop de opleiding zich richt, volledig corresponderen met de genoemde landelijke kaders. De bij de competenties benodigde kennis, vaardigheden en attitude en de daarbij horende leerlijnen (de conceptuele, integrale en vaardigheidsleerlijn en studieloopbaanbegeleiding) en prestatie-indicatoren hebben een directe relatie met de Dublin Descriptoren, waarmee vastgesteld wordt dat de opleiding TP voldoet aan het internationaal geaccepteerde niveau van de bachelor. Kenmerkende hbobachelorelementen zijn expliciet in de doelstellingen van deze opleiding opgenomen. Hierbij wordt opgemerkt dat de opleiding in februari 2007 van start ging en de eerste studenten in februari 2010 begonnen zijn aan hun praktijkonderzoek. Met de tussenproducten en de eindrapportages van deze praktijkonderzoeken, welke het auditteam heeft bekeken, hebben de leden van het auditteam beperkt zicht op de daadwerkelijke aansluiting van de eindkwalificaties op de Dublin Descriptoren. Op basis van de handleidingen van de praktijkopdracht en het praktijkonderzoek, de Management Review (met aanvullende documenten) en de gevoerde gesprekken tijdens de audit, is het auditteam echter van mening dat de opleiding de beschreven aansluiting en daarnaast de toetsing (zie ook facet 6.1) van de eindkwalificaties aan de Dublin Descriptoren uit zal voeren. Aan beroepscompetent handelen liggen op de verschillende competentieniveaus kennis, vaardigheden en de voor het beroep noodzakelijke attitude ten grondslag: De kennisbasis van de opleiding (opleidingsinhoud en onderwijseenheden in het opleidingsprogramma) is gerelateerd aan een internationaal gewaardeerde standaard voor beschrijvingen van het kennisdomein van de psychologie gevormd door de richtlijnen van de British Psychological Society (BPS). Het beroep vraagt vaardigheden op het gebied van diagnostiek, interventies en onderzoek. Afgestudeerde TP ers handelen volgens de ethische basisprincipes uit de beroepscode van het NIP en overeenkomstig de bepalingen voor de beroepsuitoefening. Hieronder volgt de uitwerking van de koppeling met de Dublin Descriptoren: Dublin Descriptor: Kennis en inzicht Heeft aantoonbare kennis van en inzicht in een vakgebied, waarbij wordt voortgebouwd op het niveau bereikt in het voortgezet onderwijs en dit wordt overtroffen; functioneert doorgaans op een niveau waarop met ondersteuning van gespecialiseerde handboeken, enige aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied is vereist. Alle acht competenties van de opleiding hebben betrekking op deze Dublin Descriptor. In de opleiding is expliciete aandacht voor het verwerven van kennis en inzicht in het kennisdomein van de psychologie. De kennisbasis is aangegeven en er is een relatie gelegd met de omschrijvingen van de BPS. In de conceptuele leerlijn verwerven studenten kennis en inzicht vanuit actuele studieboeken, vakliteratuur en wetenschappelijke artikelen, ondersteund door studentenhandleidingen en hoor- en werkcolleges. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 16
Dublin Descriptor: Toepassen kennis en inzicht Is in staat om zijn/haar kennis en inzicht op dusdanige wijze toe te passen, dat dit een professionele benadering van zijn/haar werk of beroep laat zien, en beschikt verder over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen op het vakgebied. In de omschrijvingen van alle acht competenties is het toepassen van kennis en inzicht zichtbaar. Dit is uitgewerkt in opdrachten van de opleiding. Het is herkenbaar in de vaardigheidsleerlijn en de integrale leerlijn, waar studenten aan opdrachten werken die gebaseerd zijn op, afkomstig uit, of uitgevoerd in de beroepspraktijk. In de prestatie-indicatoren van de competenties is het juist toepassen van kennis en inzicht en het opstellen en verdiepen van argumentaties opgenomen. Dublin Descriptor: Oordeelsvorming Is in staat om relevante gegevens te verzamelen en te interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante sociaalmaatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten. Het verzamelen van relevante gegevens en de interpretatie daarvan is verankerd in (de prestatieindicatoren van) de competenties Assessen en Praktijkgericht onderzoeken. Daarbij is ook aandacht voor het interpreteren van gegevens. Bij de competentie Adviseren komt het vormen van een oordeel op basis van relevante gegevens en met inachtneming van relevante aspecten van de situatie naar voren. Ethiek komt in verschillende onderdelen van het curriculum als thema terug en is ook als afzonderlijk curriculumonderdeel opgenomen. Tot slot zijn voor deze Dublin Descriptor de beroepshouding en de ethische basisprincipes relevant; deze komen met name in de integrale leerlijn aan bod. Dublin Descriptor: Communicatie Is in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op een publiek bestaande uit specialisten of niet-specialisten. Deze Dublin descriptor is herkenbaar in de omschrijvingen en prestatie-indicatoren van de competenties Adviseren, Trainen, Voorlichten en Interdisciplinair en internationaal samenwerken. In zowel de vaardigheids(leer)lijn als integrale leerlijn is expliciete aandacht voor de ontwikkeling van communicatieve vaardigheden. Dublin Descriptor: Leervaardigheden Bezit de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan. Deze Dublin Descriptor is geborgd door de competentie Professionaliseren. In de opbouw van het curriculum en in de studieloopbaanbegeleiding is expliciet aandacht voor het ontwikkelen van de leervaardigheden van de student. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 17
Facet 1.3. Oriëntatie hbo De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties o Een hbo-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is Oordeel: Goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op de overweging, dat de in facet 1.3 benoemde aspecten volledig in facet 1.1 aan de orde zijn geweest en het oordeel derhalve identiek is. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 18
2. Programma Facet 2.1. Eisen hbo Kennisontwikkeling van studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk Oordeel: Voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Kennisontwikkeling Het auditteam heeft geconstateerd dat de opleiding TP ervoor zorgt dat kennisontwikkeling plaatsvindt via vakliteratuur, materiaal uit de beroepspraktijk en via interactie met de (internationale) beroepspraktijk. Daarnaast doen de studenten via het uitvoeren van onderzoeksopdrachten praktijkkennis op. Vakliteratuur Gedurende de opleiding vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via het bestuderen en bespreken van actuele en relevante Nederlands- en Engelstalige vakliteratuur. Het auditteam constateert dat de hoeveelheid Engelstalige literatuur beperkt is en is van mening dat de opleiding een duidelijkere beleidskeuze moet maken in het wel of niet gebruiken van Engelstalige literatuur en dit vervolgens uit moet voeren. Studenten hebben via de bibliotheek/mediatheek van Fontys Hogescholen en via online databanken toegang tot vakgerelateerde boeken en tijdschriften (Zie hierover verder facet 4.1.). Materiaal uit de beroepspraktijk Daarnaast vindt kennisontwikkeling van studenten plaats aan de hand van aan de beroepspraktijk gerelateerd studiemateriaal waaronder: Wetenschappelijke artikelen. Ontwikkeling van contextrijke opdrachten in en uit de beroepspraktijk in diverse beroepscontexten/werkvelden. In de integrale leerlijn wordt tijd besteed aan casussen en opdrachten uit de beroepspraktijk, worden toepassingen tijdens colleges en trainingen geïllustreerd aan de hand van voorbeelden uit de beroepservaring van docenten en wordt beeldmateriaal uit de beroepspraktijk gebruikt in de vaardigheidstrainingen. De in de beroepspraktijk geëigende technieken, waaronder psychodiagnostische testen en materialen, worden gehanteerd. Studenten doen daarnaast minimaal een stage en een afstudeeropdracht in de beroepscontext. Deeltijdstudenten voeren waar mogelijk de opdrachten uit in de eigen organisatie. Waar dat niet kan, moeten deeltijdstudenten zelf op zoek gaan naar een organisatie waarin de opdracht wel uitgevoerd kan worden. De hogeschool kan hierin assisteren. Interactie met de beroepspraktijk Het overleg en de interactie met het beroepenveld is zowel op strategisch (Raad van Advies Fontys Hogescholen) als op operationeel niveau (beroepenveldcommissie, stagebegeleider, opdrachtgever, leverancier van contextrijke opdrachten in en uit de beroepspraktijk, docenten uit de flexibele schil, gastdocenten en het organiseren van excursies) ingericht. Daarnaast vindt landelijke overleg plaats met collega-opleidingen en wordt dit landelijke overleg bijgestaan door Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 19
de LAR-TP, waarin vertegenwoordigers van het beroepenveld en deskundigen in het domein structureel (twee keer per jaar) betrokken zijn bij de opleiding. Naast overleg met het LAR-TP voert LOO-TP ook periodiek overleg met het NIP. Al deze factoren zorgen ervoor dat de praktijkcomponent in het programma is verwerkt. Toegepast onderzoek Het lectoraat Career Development is met name verbonden aan de opleiding HRM. Voor de kennisontwikkeling van het onderwijs maakt de opleiding Toegepaste Psychologie zo nu en dan gebruik van de resultaten die geboekt worden door het lectoraat. Dit gebeurt als gastdocentschap, in de vorm van workshops, tijdens Community of Practice-dagen en als adviseur bij afstudeerprojecten. Op dit moment is één docent van de opleiding Toepaste Psychologie met 0,4 fte actief in dit lectoraat. De opleiding Toegepaste Psychologie heeft een bewuste keuze gemaakt zich de afgelopen jaren vooral bezig te houden met de ontwikkeling van het onderwijsprogramma. De komende onderwijsperiode zal de aandacht uitgaan naar andere zaken. Zo heeft de opleiding zich voorgenomen om zelf een lectoraat in te stellen. Het auditteam steunt dit voornemen. Doordat het docententeam ervaring heeft met onderzoeken (zie facet 3.3.) en door het aanbieden van de competentie Onderzoeken borgt de opleiding dat toegepast onderzoek een vaste plaats heeft in het programma. Het auditteam is van mening dat toegepast onderzoek door de hele opleiding is verwerkt in de conceptuele, integrale en vaardigheidsleerlijn o.a. doordat vakken als Onderzoek & statistiek en Onderzoek & advies in verschillende periodes aangeboden worden. In april is een landelijke studiedag geweest met Toegepast onderzoek als thema. Actualiteit van het programma Het auditteam is van mening dat de opleiding er goed voor zorgt, dat het programma actueel is. Enkele voorbeelden van actualiteit in het programma zijn: Vraagstukken over de verbindingen tussen jong en oud, de relatie tussen zorg en arbeid, en de verhouding tussen binden en boeien in een arbeidsrelatie. Dit sluit aan bij verschijnselen in de samenleving als vergrijzing, ontgroening, versnippering, individualisering en internationalisering. Het auditteam is daarnaast van mening dat de opleiding er goed voor zorgt, dat het programma ook actueel blijft. De opleiding doet dit o.a. als volgt: Voor de onderhoud van programma heeft de opleiding gekozen om de werkvelden te verdeling over drie docententeams met elk een teamleider en op basis van deze inhoudelijke expertise is elk team verantwoordelijk voor de onderwijsontwikkeling en inhoudelijke aansturing van de onderwijsuitvoering. Daarnaast is een docent als leerlijneigenaar verantwoordelijk voor de inhoudelijke aansturing van de onderwijsontwikkeling en bijstelling van vakliteratuur (actueel, representatief en van niveau) en materialen o.a. op basis van evaluaties. De onderwijsmanager is eindverantwoordelijk. De docenten houden ontwikkelingen in het vak en beroep bij, doordat 7 van de 38 docenten daarin werkzaam zijn, door lidmaatschap van beroepsverenigingen, het bijhouden van literatuur en door contacten met de praktijk zoals stagebiedende organisaties. Docenten die in de praktijk werkzaam zijn, zijn betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van het onderwijsprogramma. Afstemming met de beroepenveldcommissie die de zes werkvelden van de opleiding TP vertegenwoordigt. Het onderhouden van contacten met collega-opleidingen en de Universiteit van Tilburg. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 20
Het auditteam merkt tijdens de audit de enthousiaste en actieve houding van docenten ten aanzien van het actueel houden van het programma en ziet dit als sterk punt ter bevordering van de kennisontwikkeling binnen de opleiding. Beroepsvaardigheden Het auditteam is van mening dat de opleiding door het competentiegerichte onderwijs voorziet in werkvormen waarmee de student getraind wordt in de vereiste generieke en specifieke beroepsvaardigheden. Ook de stage is van groot belang voor de ontwikkeling van noodzakelijke beroepsvaardigheden. De opleiding heeft bij de start een duidelijke keuze gemaakt om de stage in het vierde jaar aan te bieden vanwege de ontwikkeling van de opleiding en de op te bouwen relaties met het werkveld. De opleiding is nu een paar jaar verder en heeft, ook op verzoek van de studenten, de stage naar het derde jaar verplaatst. In de OER wordt een koppeling gemaakt tussen de onderwijseenheid binnen een werkveld en de competentie. Deeltijdstudenten ontwikkelen hun beroepsvaardigheden ook op de eigen werkplek door het uitvoeren van specifieke opdrachten. Tijdens de audit blijkt dat opdrachten ook dikwijls door deeltijdstudenten worden uitgevoerd bij andere bedrijven. Het auditteam vindt dit goed, omdat deeltijdstudenten tijdens de opdracht ook te maken krijgen met thema s die niet samenhangen met hun huidige werkzaamheden in de praktijk. Ook deeltijdstudenten krijgen zo een totaal beroepsbeeld. Volgens het auditteam is dit geen probleem zolang deeltijdstudenten deze opdrachten bij andere bedrijven naar eigen inzicht kunnen combineren met het voortzetten van de werkzaamheden bij het huidige bedrijf. Uit de audit blijkt dat de deeltijdstudenten aangeven dat de combinatie van school en werk wel zwaar, maar mogelijk is. Studenten over beroepsgerichtheid Uit het landelijke studenttevredenheidsonderzoek 2009 (STO) en uit periode-evaluaties blijkt dat studenten tevreden zijn over de gerichtheid op de beroepspraktijk en de zinvolheid van het onderwijs daarvoor. De aanpassing van het curriculum waarbij de stage nu in het derde jaar wordt aangeboden vinden studenten positief. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie, Fontys Hogescholen, versie 1.0 21