Projectboek 4 Verwerken van food
Colofon Uitgeverij Auteurs Bijdragen beeld Vormgeving Pictogrammen Drukwerk : Uitgeverij Edu Actief b.v. : Stichting Platform afd. Transport & Logistiek Vmbo Marco Baars Johan Hamse Henk Maartens Arie Mahne Theo v.d. Sluijs : Stichting Vakopleiding Transport en Logistiek : Uitgeverij Edu Actief b.v. : Geert Westerhof : Krips, Meppel Signaal! ISBN : 978 90 6053 745 9 NUR : 7 trefw. Leermiddelen : vmbo Transport & Logistiek Copyright 2006 Uitgeverij Edu Actief b.v. Postbus 056 7940 KB Meppel telefoon: 0522-235235 telefax: 0522-235222 e-mail: info@edu-actief.nl internet: www.edu-actief.nl Tweede druk/eerste oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 6h t/m 6m Auteurswet 92 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 230 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 6l, vijfde lid, Auteurswet 92. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 2
Inhoud Pictogrammen 4 I 5 II Opslag 9 III Order verzamelen 33 IV Verzendgereed maken 45 V Voorraadbeheer 67 VI Maken van laad- en routeplanningen 77 VII Verzorgen van vervoersadministratie 9 VIII Laden en vervoeren 05 Begrippenlijst 23 Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 3
Pictogrammen In dit boek komen de volgende pictogrammen voor: Dit betekent dat jullie naar een clip gaan kijken. Opdrachten met dit pictogram kun je alleen doen. Bij dit pictogram overleg je met je docent. Hieraan kun je zien dat je een praktische opdracht gaat doen. Bij opdrachten met dit pictogram, spelen jullie een rollenspel. Dit pictogram geeft aan dat je iets op moet gaan zoeken. Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 4
I Start Start Kijk naar de clip. Je ziet hoe een logistiek medewerker goederen in ontvangst neemt. Kijk goed naar de vrachtwagen waarmee de goederen worden gebracht. Let ook op de logistiek medewerker. De vrachtwagens in de clip en op de foto hebben een aantal opvallende onderdelen aan de binnen- en de buitenkant. Noem drie opvallende onderdelen. Geef ook aan waar ze voor bedoeld zijn. Welke goederen worden er met deze soort vrachtwagen vervoerd? Schrijf vijf verschillende gekoelde goederen op. Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 5
De logistiek medewerker scande de temperatuur van de goederen. Welke temperatuur scande hij? Wat zou de juiste temperatuur voor diepvriesgoederen moeten zijn? Waarom meet hij de temperatuur? De logistiek medewerker noteerde een datum. Waarom doet hij dit? Start 2 Tijdstip goederenontvangst Bij het werken met diepvriesproducten moet de logistiek medewerker het tijdstip waarop de te lossen vrachtwagen aankomt, controleren. Kijk naar de indeling op het voorbeeld van de goederenontvangstbon. Je ziet de kolommen: item, barcode, omschrijving, retourpallets, palletpatroon, aantal pallets en min-datum. In deze startopdracht wordt het tijdstip op de goederenontvangstbon besproken. Goederenontvangstbon leverancier 2422 VFG lostijd tussen 0.00-2.00 uur vervoerder 2422 VFG gelost uur datum levering 03 april a b c d e f g Aantal pallets Item Barcode Omschrijving Retourpallets Palletpatroon THTdatum In dit schema zie je dat er wordt aangegeven op welke tijd de chauffeur zijn vracht mag aanbieden. Tussen welke twee uren kan de chauffeur deze vracht lossen? Waarom is het belangrijk dat een vrachtwagen op de afgesproken tijd aankomt bij een afleveradres? Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 6
Wat zal er gebeuren als de vrachtwagen op een ander tijdstip komt? Start 3 De THT-datum Kijk nog eens goed naar de goederenontvangstbon. In de laatste kolom staat de THT-datum. Deze geeft aan tot wanneer de goederen ten minste houdbaar zijn. De goederen moeten ruim voor die datum verkocht zijn, anders raken ze bedorven en kunnen ze niet meer worden verkocht. Niet alleen de datum is belangrijk, maar ook de snelheid waarmee de goederen worden verkocht. In deze startopdracht oefen je met de THT-datum. Goederenontvangstbon leverancier 2422 VFG lostijd tussen 0.00-2.00 uur vervoerder 2422 VFG gelost uur datum levering 03 april a b c d e f g Item Barcode Omschrijving Retourpallets Palletpatroon Aantal pallets Mindatum 46808 87 4300 2 40/5 g koteletten hoeveelheid per doos 40 9*0 20 aug 7526709 87 42272 7 30/00 g burgers hoeveelheid per doos 30 6*9 20 aug 30/00 g burgers hoeveelheid per doos 30 759304 2 70560 6 /2000 g soepballen hoeveelheid per doos 2000 g 7594402 270550 6 20/00 g Gelderse schijf hoeveelheid per doos 20 7597703 87 55700 9 20/25 g schnitzel hoeveelheid per doos 20 6*3 4*0 4*8 9*9 28 apr 20 aug 3 apr Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 7
Bekijk de ingevulde goederenontvangstbon. Op welke datum zijn de goederen geleverd? Mogen de schnitzels in opslag komen? Geef ook aan waarom je dit denkt. De logistiek medewerker heeft gebeld met de administratie. De soepballen mogen ondanks de korte houdbaarheidsdatum toch worden opgeslagen. Waarom denk je dat dit zo is? Je gaat nu zelf aan de slag met de goederenontvangstbon. Geef op de stippellijnen bij de schnitzels in kolom g (min-datum) aan dat de goederen retour gaan. Geef bij de soepballen aan dat je akkoord gaat. Dit kun je doen door akk.adm op de stippellijn te zetten. Dit betekent: akkoord administratie. Start 4 Palletpatroon Op de goederenontvangstbon in start 3 zie je bij de burgers een palletpatroon van 6*9 en 6*3. Maar wat betekent dit precies? Het eerste getal voor het sterretje (*) betekent dat er zes dozen op een laag van een europallet gaan. Dat wordt een slag genoemd. Het getal achter het sterretje geeft het aantal slagen in de hoogte aan. De dozen met burgers zijn in drie lagen gestapeld. De logistiek medewerker heeft al meerdere keren doorgegeven dat hij dat niet goed vindt. Waarom denk je dat de logistiek medewerker dit niet goed vindt? Zijn de pallets even hoog gestapeld? De logistiek medewerker wil de palletplaats helemaal vol zien. Waarom denk je dat de logistiek medewerker geen lucht wil zien in de stelling? Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 8
Start 5 Minimumdatum en retour De stippellijnen op de goederenontvangstbon zijn bedoeld voor de logistiek medewerker. Hier kunnen opmerkingen worden ingevuld. Boven het schema staat de datum levering en in de laatste kolom staat de THT-datum. Deze twee punten zijn in deze actie belangrijk. Goederenontvangstbon leverancier 2422 VFG vervoerder 2422 VFG datum levering 03 april a b c d e f g Item Barcode Omschrijving Retourpalletpatroon Pallet- Aantal THT- pallets datum 4688 87 4300 2 40/5 g koteletten hoeveelheid per doos 40 9*0 20 aug 7526709 87 42272 7 30/00 g burgers hoeveelheid per doos 30 30/00 g burgers hoeveelheid per doos 30 759304 2 70560 6 /2000 g soepballen hoeveelheid per doos 2000 g 7594402 270550 6 20/00 g Gelderse schijf hoeveelheid per doos 20 7597703 87 55700 9 20/25 g schnitzel hoeveelheid per doos 20 Wat weet je van de leverancier en de vervoerder? 6*9 6*3 4*0 4*8 9*9 20 aug 28 apr 20 aug 3 apr Wat is de datum van deze levering? Welke goederen zijn net op tijd geleverd? Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 9
Wat is de THT-datum van die goederen? Goederen die over de datum zijn of een te korte houdbaarheidsdatum hebben, mogen niet in ontvangst worden genomen en moeten worden teruggestuurd. Je moet dat op de goederenontvangstbon melden. De logistiek medewerker heeft de vracht gecontroleerd op: soort aantal THT-datum. Welke goederen neemt de chauffeur van de vrachtwagen mee terug? De andere goederen blijven op de pallets in het distributiecentrum. Hoeveel pallets met goederen neemt de chauffeur weer mee? Tip: Kijk in kolom d van de goederenontvangstbon. Waarom denk je dat de chauffeur de lege pallets weer meeneemt? Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 0
Actie Casus Het ontvangen van diepvriesproducten In de clip heb je gezien dat de logistiek medewerker met een scanner de temperatuur van de goederen in de auto ging meten. Maar de logistiek medewerker moet nog meer zaken controleren wanneer hij werkt met diepvriesproducten. Zo moet hij bijvoorbeeld de vracht controleren en de dozen opslaan. Maar hij moet vooral niet vergeten dat hij met diepvriesproducten werkt. Daarom moet hij snel werken, anders ontdooien de producten! Wanneer de logistiek medewerker de goederen ontvangt, werkt hij met een goederenontvangstbon. Als deze bon klopt met de bestelling, brengt de logistiek medewerker de goederen naar de juiste locatie. Tijdens het opslaan worden verschillende soorten stapelingen gebuikt. De chauffeur neemt de gebruikte pallets weer mee. Actie Maken van een planning Bekijk actie 2 tot en met actie 6 in de tabel. Maak met je medeleerlingen een planning voor het werk. Vul samen de tabel in: Actie Wat? Hulpmiddelen/instructies Hoelang? Wanneer? Actie 2 Temperaturen Actie 3 Actie 4 Actie 5 Actie 6 Controle van de vracht Stapelen Tegoedbon voor kratten en pallets De goederen mogen niet ontdooien! Laat je planning controleren door je docent. Paraaf docent: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel
Actie 2 Temperaturen De logistiek medewerker scant de temperatuur van de goederen in de auto. Hoe hoog is de temperatuur die de logistiek medewerker meet? Controleer nu zelf de temperatuur van twee apparaten: een apparaat in de keuken of kantine van je school of bij de afdeling HTV (consumptief) hetzelfde apparaat bij je thuis (diepvries of het diepvriesvak van de koelkast). De temperatuur van een apparaat thuis is: 0 C. De temperatuur van een apparaat op school is: 0 C. Zoek samen met je medeleerlingen op wat het verschil is tussen koelen en vriezen. Kijk bijvoorbeeld op de internetsite van de Keuringsdienst van Waren. Welke temperaturen zijn volgens de wet verplicht bij koelen en vriezen? Koelen: 0 C of lager Vriezen: 0 C of lager Voldoen de temperaturen van de apparaten die je op school en thuis hebt gevonden aan de wettelijke eis? Wat zou er kunnen gebeuren als de apparaten niet aan de eis voldoen? Actie 3 Controle van de vracht Op de goederenontvangstbon in start 5 zie je dat er vijf verschillende goederen worden afgeleverd. Jij gaat nu de ontvangst van die goederen doen. Je begint met het tellen van de aantallen. De eerste regel in het schema gaat over koteletten (zie kolom c). Wat is de barcode van de koteletten? Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 2
Over welke onderwerpen geeft de barcode informatie? Hoeveel pallets worden er bij deze vracht geleverd? Hoeveel pallets gaan retour? De Gelderse schijven (regel 5 op de goederenontvangstbon) zitten per 20 in een doos. Eén schijf weegt 00 gram. Hoeveel weegt dan een doos? Een doos weegt gram. In kolom e staat het palletpatroon van de Gelderse schijven. Je ziet dat er veertien dozen op één laag kunnen en acht lagen op elkaar. Hoeveel dozen Gelderse schijven staan er in totaal op een pallet? dozen. Wat is het totale gewicht van deze zending Gelderse schijven? Maak de berekening: het aantal dozen x aantal gram per doos = gram. Dat is kilogram. Bereken op dezelfde manier het aantal dozen en het gewicht van de geleverde soepballen. In de clip zag je dat de goederen in ontvangst werden genomen. De bestelling werd gecontroleerd. Je gaat nu zelf bezig met diepvriesgoederen. In het lokaal staan diepvriesproducten opgeslagen. Maak voor je medeleerlingen twee pallets met goederen klaar. Je medeleerlingen gaan voor jou ook twee pallets met goederen klaarmaken. Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 3
Vraag aan je docent welke dozen je mag gebruiken. Vraag ook welke locatie in het lokaal als vriescel gebruikt kan worden. Gebruik voor het maken van de bestelling een pompwagen. Maak een eenvoudige goederenontvangstbon bij je zending. Haal hiervoor een lege goederenontvangstbon van de Signaal!-website. Leg de ingevulde bon bij de pallets die jij met goederen hebt gevuld. Controleer nu de zending van je medeleerlingen en vul in: het aantal pallets: het aantal retourpallets: het palletpatroon: * het gewicht van de goederen op de pallet. Maak de volgende berekening: aantal dozen x aantal gram per doos = gram. Dat is kilogram. Laat dit controleren door de leerlingen die de pallets hebben klaargemaakt. Controleer zelf de goederenontvangstbon van je medeleerlingen. Actie 4 Stapelen Je kunt een pallet stapelen via een blokstapeling of via een verbandstapeling. Ook dit zegt iets over het palletpatroon. In deze actie ga je pallets stapelen. Maak samen met je medeleerlingen twee europallets klaar met daarop een stapeling van 6*3 ti/hi. Vraag aan je docent welke dozen je mag gebruiken. Als je de pallets klaar hebt, zet je ze in de palletstelling van het lokaal. De locatie maakt voor deze oefening niet uit. Laat je docent de pallets op de locatie controleren. Paraaf docent: Je gaat nu de pallets passend maken. Controleer of de pallets de hele palletplaats vullen. Als de pallets de palletplaats vullen, ben je klaar. Als de pallets de palletplaats niet vullen, dan haal je de pallets weer uit de stelling. Je maakt een nieuwe ti/hi, zodat de palletplaats wel vol ligt. Als de pallet passend is, kun je deze terugzetten in de stelling. De dozen die je over hebt, zet je weer terug op de plek in je lokaal. Laat je docent zien hoe de palletplaats er nu uitziet. Ruim alle gebruikte dozen en pallets op. Paraaf docent: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 4
Actie 5 Tegoedbon voor kratten en pallets De ontvangen goederen zijn bevroren. Ze gaan op de pallet meteen in opslag. De chauffeur moet voldoende pallets mee terug nemen. Hoe kun je hiervoor zorgen? Dit kun je doen door een tegoedbon voor kratten en pallets in te vullen. Vul de tegoedbon in. Tip: Gebruik hiervoor de goederenontvangstbon uit start 5. Tegoedbon voor kratten en pallets inkoopordernr naam leverancier leveranciers. nr datum soort pallet geleverd retour tegoed cheppallet 00x200 europallet 80x20 winkelpallet 80x00 blokpallet europallet 80x20 krat rood krat oranje krat blauw naam ontvanger naam chauffeur retour laden tegoeden bij de expeditie binnen maand na bovenstaande datum Actie 6 De goederen mogen niet ontdooien! Je bent nu al een tijd bezig met allerlei zaken die belangrijk zijn bij de ontvangst van diepvriesproducten. Dit heeft even geduurd. Als de goederen echt geleverd zouden zijn, zouden ze allang ontdooid zijn! De goederen moeten binnen een half uur uitgeladen en in opslag genomen zijn. De goederen moeten opgeslagen worden bij een temperatuur van ten minste - 8 C. In deze actie ga je proberen of je alle onderdelen die je in de voorgaande acties hebt behandeld binnen een half uur kunt doen. Neem de tijd op. Maak voor je medeleerlingen weer een lading klaar met diepvriesproducten. Je medeleerlingen doen ditzelfde ook voor jou. Gebruik daarvoor een lege goederenontvangstbon. Deze kun je vinden op de Signaal!-website. Je gebruikt dezelfde producten die je in de vorige acties ook hebt gebruikt. Vul de goederenontvangstbon zo volledig mogelijk in. Je mag zelf de aantallen en de min-datum verzinnen. Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel 5