Beslissingen en zorg rond het levenseinde Manda Westeneng Merie Bruins & Alette Zeeman
Opening Psalm 4:9 In vrede leg ik mij neer En meteen slaap ik in, Want U, HEER, laat mij veilig wonen In een vertrouwd en veilig huis.
Pallium: mantel van st. Martinus
De ontwikkeling van palliatieve zorg in vogelvlucht 1967: Londen, Cicely Saunders Elizabeth Kubler Ross 1970: Nederland 1974 1e hospice in Nieuwkoop
Ziekte en het naderend sterven brengt emoties met zich mee.
De stervensfase: Vermagering Nauwelijks meer zelf eten of drinken Medicatie-inname lukt niet meer Bedgebonden Moeheid en zwakte Verwardheid en gedaald bewustzijn
Palliatieve sedatie Wat zijn de verschillen tussen euthanasie en palliatieve sedatie?
Palliatieve sedatie Wat is het doel van de palliatieve sedatie?. Verlichting van lijden en niet verkorting van het leven
Wat is palliatieve sedatie: Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase
Het is een normaal medisch handelen. Geen toestemming nodig van de patient. Het is geen recht van de patiënt en de arts stelt vast of er aan de voorwaarde voldaan wordt.
2 soorten palliatieve sedatie Tijdelijke sedatie: rustperiode voor verlichting bijv. In de nacht Continue diepe sedatie: tot het moment van overlijden
Wanneer mag er continue palliatieve sedatie toegepast worden? Onbehandelbaar symptoom Het overlijden wordt binnen 2 weken verwacht
Duur van diepe continue sedatie 47 % overlijdt binnen 24 uur 47 % overlijdt binnen een tot 7 dagen 4 % overlijdt binnen 1 tot 2 weken
Euthanasie Handelen dat het leven van een ander op diens uitdrukkelijk verzoek beëindigt.
Strafbaar, tenzij: (WTL 2002) uitgevoerd door een arts Er moet aan de zorgvuldigheidseisen worden voldaan Gemeld bij de gemeentelijk lijkschouwer
Wat zijn de zorgvuldigheidseisen: 1. Vrijwillig en weloverwogen 2. Arts en patiënt samen tot de conclusie gekomen dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden 3. Voorgelicht over situatie en vooruitzichten 4. Arts en patiënt samen tot de overtuiging gekomen dat er geen andere redelijke oplossing is 5. Onafhankelijk arts heeft patiënt gezien en schriftelijk oordeel gegeven over eerste vier zorgvuldigheidseisen 6. Medisch zorgvuldig uitgevoerd
Schriftelijke wilsverklaring: Niet nodig, wel gebruikelijk Gewoon eigen tekst op blanco vel papier Kan juridisch belangrijk worden indien mondeling verzoek niet meer mogelijk is.
De keuzes: Wat wil ik wel en wat wil ik niet; Reanimeren,Antibiotica, opname intensive care, beademing, chemo, ingewikkelde onderzoeken. Wie beslist hierin. Patiënt beslist of hij/zij deze behandeling wil. Arts beslist of het medisch zinvol is van een behandeling/geen behandeling Euthanasie, palliatieve sedatie, stoppen met eten en drinken.
??!!
Een intensieve tijd.
Thuiszorg, hospice. Draagkracht/last, mogelijkheden thuis, mantelzorgers, familie.
Samen de zorg dragen in deze laatste fase van ziekte afscheid en rouw
Pauze Schrijft u gerust uw vragen vast op een papiertje
Wat is ethiek? De vraag: wat is het goede? Bepalend hierin is levensbeschouwing/geloof Spanning als verschillende waarden met elkaar in de knel komen Autonomie waarde van het leven welzijn Vasthouden en loslaten
Wat zegt de Bijbel? Filippenzen 1:23-24 Ik word naar twee kanten getrokken: enerzijds verlang ik ernaar te sterven en bij Christus te zijn, want dat is het allerbeste; anderzijds is het omwille van u beter dat ik blijf leven. Geen concrete uitspraken Barmhartigheid en zorg voor zwakken
6 e gebod: u zult niet doden Het leven is een gave van de Schepper Kwetsbare leven moet beschermd worden Lijden en dood zijn gevolg van de zondeval Moord en doodslag zwaar bestraft De vrijsteden
Menselijk handelen mag niet de intentie hebben om leven te beëindigen. De dood mag niet het doel zijn. Bij palliatieve sedatie is dit niet het geval Stervensproces is al bezig Als christen geen bezwaar tegen palliatieve sedatie!
Voor- en nadelen Het is omkeerbaar Wegnemen pijn en onrust Aandacht voor heel de mens Voldoen aan zorgvuldigheidseisen Autonomie en bewustzijn verdwijnen Medische argument krijgt vaak voorrang -> aandacht voor hele mens! Daarom: maak wensen kenbaar nu het nog kan!
Het grote plaatje God die regeert <-> moderne techniek Alles lijkt maakbaar Moeite om begrensdheid te aanvaarden Grens tussen leven en dood is vloeiend Pijn en lijden is zinloos?
Welke betekenis geef je aan sterven? De dood blijft iets tegennatuurlijks verdriet en pijn horen er bij Overgang naar een andere werkelijkheid God wijst ons in Christus een weg door het lijden heen Het vertrouwen om bij Jezus te komen
Concluderend Geen bezwaar tegen palliatieve sedatie Voldaan aan richtlijnen Iemand is er klaar voor Lijden verzachten Een mantel van liefde daad van barmhartigheid
Meer informatie: https://npvzorg.nl -> christelijk perspectief www.pallialine.nl -> richtlijnen pall. Zorg www.zorginstituutnederland.nl -> overheid http://www.netwerkpalliatievezorg.nl/ De Boei, de Haven, beweging 3.0 Boek ->
Handen Gelukkig is de mens die tot het einde Handen mag voelen die goed doen. De hand die met aandacht wast. De hand die met zorg aankleedt. De hand die met liefde kamt. De hand die met tact aanraakt. De hand die met het hart troost. Geen mens kan leven Zonder die hand, Die teder is, Die behoedt, Die beschermt En bemoediging uitstraalt.
Tot het einde toe Verlangt de mens naar die hand. Totdat er die andere Hand is, Die alle wonden geneest, Die alle pijn heelt, Die alle tranen wist. Tot die tijd Kunnen onze handen Een voorproef zijn van die ene Hand En handen en voeten geven Aan de liefde Die onmisbaar is.