8 september 2016 Autonomie, verbinding en participatie bij (kwetsbare) ouderen c STUDIEDAG Sleutels tot de ideale wereld ERGOTHERAPIE BIJ ROUW EN PALLIATIEVE ZORG 27 NOVEMBER 2014 De Arteveldehogeschool organiseert in september opnieuw een studiedag als vervolg op de eerder succesvolle studiedag Een andere kijk op dagelijkse activiteit in 2012. Tijdens deze dag kwamen de onderzoeksresultaten aan bod van het project Active Ageing in de WZC: de rol van betekenisvolle activiteiten op de levenskwaliteit van WZC-bewoners. De focus van deze studiedag op 8 september ligt nu op het empoweren van alle kwetsbare ouderen of het voorkomen van hun kwetsbaarheid door middel van empowerment, in alle settings. Tijdens deze studiedag worden de resultaten van het onderzoeksproject Shared Decision Making bij dagelijkse activiteiten van ouderen met dementie gerapporteerd en komen ook tal van methoden aan bod die gericht zijn op (kwetsbare) ouderen om meer inspraak, autonomie en participatie mogelijk te maken in betekenisvolle activiteiten. Het onderzoeksteam en tal van genodigden bespreken verschillende visies en benaderingen en stellen een aantal concrete interventies en tools voor. Alle lezingen en workshops zijn wetenschappelijk onderbouwd, evidence based en projectmatig ontwikkeld en geëvalueerd mét een grote voeling voor de praktijk. De studiedag is multidisciplinair gericht, want geen enkele discipline kan het alleen!
PROGRAMMA 8.45u Ontvangst door Valerie Desmet, gastvrouw van de dag 9.00u Mag ik ook wat zeggen? Inspraak bij beslissingen m.b.t. betekenisvolle activiteiten van personen met dementie Ruben Vanbosseghem (Arteveldehogeschool), Elise Cornelis (Arteveldehogeschool, Vrije Universiteit Brussel, UZ Brussel) Het onderzoeksteam van het ODC Zorginnovatie doet reeds ruim drie jaar onderzoek naar de mate waarin ouderen betekenisvolle activiteiten hebben en hoe dit samenhangt met de levenskwaliteit. Het voorbije jaar hebben ze zich vooral toegespitst op ouderen met dementie en hun zorgverleners. Ze gingen na in welke mate en op welke manier personen met dementie betrokken worden in beslissingen rond betekenisvolle activiteiten. Ze onderzochten zowel de thuiszorg als de residentiële zorg. In deze lezing worden de resultaten voorgesteld en kritisch becommentarieerd. 9.30u De Betekenisvolle Activiteiten Methode of BAM: beloftevolle resultaten van een pilootstudie 10.00u Pauze Patricia De Vriendt (Arteveldehogeschool, Vrije Universiteit Brussel) In voorgaande studies onderzocht het onderzoeksteam de levenskwaliteit van WZC-bewoners en de mate waarin dit samenhing met het hebben van betekenisvolle activiteiten. Ook werd de stem van de medewerkers gehoord. Samen met inzichten uit de literatuur leidde dit tot het ontwikkelen van de Betekenisvolle Activiteiten Methode of BAM. De BAM werd uitgetest in één WZC en de resultaten waren beloftevol. In deze lezing wordt de BAM uitgelegd en de resultaten toegelicht. 10.30u De ideale wereld in het woonzorgcentrum: ouderen een stem geven in de organisatie en werking Lien Van Malderen (Vrije Universiteit Brussel) In het Europese beleid ligt een steeds grotere focus op het centraal plaatsen van ouderen. Hen een stem geven en hen empoweren zijn sleutelpunten geworden in het Europese beleid. Ook in WZC kunnen bewoners niet langer als passieve ontvangers van zorg worden benaderd. Het wordt steeds belangrijker hen centraal te plaatsen in de dagelijkse werking. In deze keynote lezing wordt Participatorisch Actie Onderzoek (PAO) belicht. Dit betreft een mogelijke methode in het structureel betrekken van bewoners in de organisatie en in de dagelijkse werking van het WZC. Bewoners worden wekelijks gehoord betreffende hun ervaring in het WZC en hun voorstellen tot verandering. De lezing gaat, bijkomend, dieper in op hoe PAO wordt ervaren bij bewoners.
11.00u Gezond Actief Ouder Worden (GAOW) Anke Heijsman (Hogeschool Amsterdam), Rob Mulder (Hogeschool Amsterdam) In deze keynote komen de ervaringen met een gezondheidsbevorderend programma voor thuiswonende ouderen en een post-hbo cursus voor toekomstige groepsondersteuners aan bod. Er wordt toegelicht wat het GAOW-programma beoogt en inhoudt, en hoe het programma in de praktijk toegepast en ervaren wordt. Aansluitend wordt de opzet van de gelijknamige post-hbo cursus toegelicht. In een tweespraak wordt gereflecteerd over hoe het is om als senior aan deze cursus, samen met professionals, deel te nemen en over wat de betekenis is van samenwerken en samen leren. 11.30u Beschouwingen omtrent autonomie, verbinding en participatie naar aanleiding van de studiedag Mie Moerenhout (Directeur Vlaamse Ouderenraad) Mie Moerenhout reflecteert op de lezingen vanuit het standpunt van de Vlaamse Ouderenraad. 11.45u Pauze met broodjeslunch 12.30u Workshopsessie 1 14.15u Pauze 14.45u Workshopsessie 2 16.15u Einde van de studiedag
WORKSHOPS WORKSHOP 1 Samen beslissen in het dagelijks leven, SDM of shared decision making bij mensen met dementie Ruben Vanbosseghem (Arteveldehogeschool), Valerie Desmet (Arteveldehogeschool, VSPW Kortrijk) In het dagelijks leven van mensen met dementie worden om de haverklap beslissingen genomen. Nemen wij (zorgverleners) die beslissingen? Kunnen mensen met dementie zélf beslissen over hun dagelijkse activiteiten en laten we hen dit doen? In deze workshop wordt een kader gebracht met betrekking tot gezamenlijke besluitvorming. Dit betekent een gedeelde verantwoordelijkheid wat betreft informatie geven, de persoon met dementie bevragen, ondersteunen in én dan samen beslissen Via praktijksituaties en discussie proberen we hierop zicht te krijgen. WORKSHOP 2 Hoe ouderen een stem geven in het woonzorgcentrum: de methodiek van actie onderzoek Lien Van Malderen (Vrije Universiteit Brussel) Ouderen structureel als partners betrekken in de organisatie van het WZC wordt steeds belangrijker. Hoe dit concreet te realiseren blijft echter vaak onduidelijk. Hoe geef je ouderen een stem? Hoe evolueer je van dit brede idee naar een concrete actie/activiteit? In deze workshop gaan we dieper in op Participatorisch Actie Onderzoek (PAO) als mogelijke methodiek. Bij PAO komen bewoners in kleine groep regelmatig samen om het leven in het WZC te bespreken, eventuele problemen te detecteren en zelf te komen tot oplossingen die nadien geïmplementeerd worden. Hoe die PAO er concreet uit kan zien en waar rekening mee moet gehouden worden, wordt in de workshop belicht.
WORKSHOP 3 Gezond Actief Ouder Worden (GAOW) Anke Heijsman, Rob Mulder (Hogeschool Amsterdam) Het Gezond Actief Ouder Worden programma is een groepsprogramma voor thuiswonende ouderen. Het project brengt vitale en kwetsbare thuiswonende ouderen samen in een lerende groep in de wijk. Deelnemers wordt ondersteuning geboden om samen zelfstandig en actief in hun wijk te participeren. Het richt zich daarbij op dagelijkse activiteiten. In deze workshop wordt de werkwijze van het GAOW-programma en de opzet ervan bekeken. Er is ruimte om zelf een groepsactiviteit te ervaren. WORKSHOP 4 Persoonsgerichte zorg: een mogelijk antwoord op (moeilijk)uitdagend gedrag van residentiele bewoners met dementie Karel Devreese (WZC De Vliedberg Brugge) Voor bewoners met dementie geldt zeker dat gedrag altijd communicatie is. Veelal wordt het als moeilijk hanteerbaar beoordeeld. Tijdens deze workshop worden we uitgedaagd om in hun gedrag de actuele psychologische behoeften te ontdekken die door het inzetten van persoonsgerichte zorg ingewilligd kunnen worden. Vanuit onderzoek wordt aangetoond dat het aanbieden van persoonsgerichte zorg zeker effectief is op het uitdagend gedrag van personen met dementie. WORKSHOP 5 Brainstormen met bewoners in het WZC over betekenisvolle activiteiten: GPS-techniek Kim De Smets (Innovatiecentrum Oost-Vlaanderen), Elise Cornelis (Arteveldehogeschool, Vrije Universiteit Brussel, UZ Brussel) Hoe kunnen we bewoners aan het woord laten en hen actief betrekken bij ideeën omtrent activiteiten in het WZC? Het ODC Zorginnovatie zocht een antwoord op deze vraag door middel van de GPS-brainstormtechniek! In deze workshop wordt deze techniek uit de doeken gedaan en worden concrete aandachtspunten besproken om deze toe te passen bij bewoners van een WZC.
WORKSHOP 6 Zilverwijzer: Heeft jouw organisatie al aandacht voor de geestelijke gezondheid van ouderen? Kim Vandenberghe (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en ziektepreventie vzw) Lichamelijke veranderingen, je draai vinden na je pensioen, verhuizen naar een woonzorgcentrum. Het zijn maar enkele uitdagingen waarmee je als 60-plusser te maken kan krijgen. Ouderen leren tijdens de Zilverwijzer-groepssessies elkaar beter kennen, wisselen ervaringen uit over diverse thema s en werken aan de hand van tips en oefeningen aan een sterkere veerkracht. De preventieve Zilverwijzer-methodieken helpen 60-plussers om zich goed in hun vel te (blijven) voelen! Benieuwd naar hoe je samen met thuiswonende ouderen en met bewoners van woonzorgcentra kan werken aan veerkracht? Kom tijdens deze workshop alles te weten over Zilverwijzer en Zilverwijzer in Woonzorgcentra en wordt geprikkeld om zelf aan de slag te gaan! WORKSHOP 7 Voor ik het vergeet: tabletgebruik bij zorgplanning bij personen met dementie Ivan Vandecandelaere (WZC De Ruyschaert, Marke) Het woonzorgcentrum ontwikkelde een app, in samenwerking met het expertisecentrum dementie Vlaanderen, die als instrument dient voor het voeren van gesprekken rond vroegtijdige zorgplanning bij personen met dementie. Met de toestemming van de familie bespreekt het personeel met dementerende bewoners hun persoonlijke toekomstige zorg. Wat zijn hun wensen naar medische zorgen, voeding of levenseinde? Het gesprek wordt gevoerd aan de hand van een tablet waarbij verschillende thema's rond vroegtijdige zorgplanning visueel worden geïllustreerd met foto's. Dit project biedt de gebruiker een visie, methodiek en tool aan.
WORKSHOP 8 Ouderen en innovatie: een match? Charlotte Brys (Vrije Universiteit Brussel), Juul Lemey (Arteveldehogeschool) Om in de toekomst kwaliteitsvolle ouderenzorg te kunnen garanderen is innovatie nodig. Die innovatie is al volop aan de gang. Vernieuwingen dienen echter voldoende afgestemd te zijn op de noden en behoeften van ouderen en hun omgeving. Het ontwikkelen van nieuwigheden mag geen doel op zich zijn. Daarom dienen ouderen en hun omgeving nauw betrokken te worden bij de ontwikkeling van innovaties. In deze workshop leer je technieken om ouderen te laten mee nadenken over innovaties. Kruip in de huid van een oudere en beleef diverse kenmerken van de proeftuinmethode. WORKSHOP 9 Dagverzorgingscentrum en mantelzorg: YES WE CAN Min Jee Desimpelaere en Katrien Decoene (DVC Sint Henricus, Rumbeke) Zorg op maat voor de bezoekers van het DVC betekent ook zorgen voor de mantelzorgers. Zo blijft het mogelijk om ouderen langer in hun vertrouwdee omgeving te laten wonen. We nemen je mee in het verhaal van DVC Sint-Henricus: hoe wij begeleiding en ondersteuning aanbieden aan de mantelzorgers van de bezoekers. Wij geloven er alvast in! Jullie ook?
PRAKTISCHE INFORMATIE Datum Donderdag 8 september 2016 Locatie Arteveldehogeschool Campus Kantienberg Voetweg 66 9000 Gent Kostprijs 95 (Prijs inclusief catering en syllabus) Inschrijven Inschrijven kan via deze link Info Openbaar vervoer op wandelafstand (ongeveer 5 minuten). Parkeren kan in de ondergrondse parking Sint-Pietersplein (P10) (op ongeveer 3 minuten wandelen). Iedereen ontvangt een attest van deelname. VRAGEN Inhoudelijke vragen Patricia De Vriendt patricia.devriendt@arteveldehs.be Administratieve vragen Kathy Vandermeeren kathy.vandermeeren@arteveldehs.be 09 234 82 04 (dinsdagvoormiddag en donderdag)