Windprojecten in de pijplijn tot 2020 en daarna. Focus op SDE en Financiering NWEA Winddag 2015 12 Juni 2015
Deel 1: Windprojecten in de pijplijn, bottlenecks, flitspeiling Ruud van Rijn Bosch & Van Rijn Deel 2: Uitdaging SDE en financiering Ilse van Veghel Rebel Group Deel 3: Discussie
Projecten van Bosch & Van Rijn Deel 1: Projecten in de Pijplijn Voorstellen: Onafhankelijk adviesbureau Specialisatie Wind op Land Overheid en bedrijfsleven
Pijplijn WOL 2015 Onderzoek Bosch & Van Rijn Op basis van contacten met projectontwikkelaars en windturbinefabrikanten Circa 120 windprojecten Gecorrigeerd voor: Dubbelingen, Buiten-beleidlocaties, Amovering
Uitgangssituatie Er staat 2.730 MW (12 juni 2015) Er is 3.270 MW nodig om doel te behalen
Opgesteld vermogen (MW) Resultaten, wat komt erbij? 2.500 : 2.000 Netto nieuw vermogen 1.500 Gemiddelde inschatting: 3.663 MW min. 3.094 MW max. 4.231 MW 1.329 Maximale inschatting Gemiddelde inschatting 1.000 Minimale inschatting 714 767 500 194 281 378-2015 2016 2017 2018 2019 2020
Piek in 2020? Wordt alles wat in 2020 gepland is, ook werkelijk gebouwd? Hoeveel projecten schuiven door >2020? Hoeveel project gaan (voorlopig) niet door?
Geschat vermogen nieuw (MW) Tiphoogte en Vermogen 7 6 5 4 3 2 1 - Vermogen (linkeras) Tiphoogte (rechteras) 2015 2016 2017 2018 2019 2020 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 - Geschatte tiphoogte nieuw (m)
Bottlenecks? SDE subsidie 2018/2019/2020? Capaciteit Elektriciteitsnet? Kosten voor vreemd vermogen? Prijzen windturbines? Beschikbare kranen? Discussie: na deel 2.
Flitspeiling bij Initiatiefnemers* (1/2) (Respondenten vertegenwoordigen 1.500 MW in ontwikkeling op land en 3.500 MW offshore) Respondenten noemen de volgende bottlenecks : 65% noemt Onvoldoende SDE budget beschikbaar 65% noemt Vergunningen niet op tijd beschikbaar 55% noemt Rol van gemeenten en provincies 40% noemt Netaansluiting * Bosch & Van Rijn
Flitspeiling bij Initiatiefnemers* (2/2) Verbeterpunten: Geef zekerheid over beschikbaarheid SDE Toepassen van wetten en regels Ambtelijk en politiek draagvlak bij overheden PR, lobby en voorlichting Snelle evaluatie van voortgang energieakkoord Standvastig uitvoeren van beleid van rijk, provincie en gemeenten Ontwikkeling van onderop en participatie van lokale samenleving * Bosch & Van Rijn
Deel 2: Financierbaarheid - SDE Korte Intro Rebel Rebel: Financieel-Economisch Adviesbureau Ilse van Veghel: Krammer, Nijmegen-Betuwe, NOP Agrowind. Van eerste haalbaarheid tot en met financial close, en daarna. Agenda voor dit deel 1. Drie ontwikkelingen 2. De uitdaging: banking vs de banken 3. De uitdaging nader toegelicht 4. Bottleneck: zelfde project, minder financiering 5. De oplossingsrichting 6. Oproep aan EZ/ RvO en Financiers 12
Drie Ontwikkelingen 1. De SDE is voor 2015 substantieel gewijzigd: Gemeentedifferentiatie P50 subsidie ipv vastgestelde vollasturen De windfactor is vervangen door banking 2. Kleine ontwikkelaars realiseren grote parken: 2014: NOP Agrowind, Westermeerwind, Gemini In de pijplijn: Krammer, Wieringermeer, Fryslan, Flevo-regio s, etc. Financiering vindt plaats obv projectfinanciering 3. De balans van energiemaatschappijen kent grenzen: Heroverweging voor projectfinanciering voor grote projecten. 13
De uitdaging: banken vs. banking Projectfinanciering: zekere cash = king Zeker voor een bank: P90 windopbrengst Lening (minstens) een half jaar voor einde SDE afgelost Betrouwbare contracten en officiële subsidiereglementen SDE 2015 genereert in P90 niet langer 100% SDE Totaal SDE kan door intrede P50 beschikking groter zijn dan voorheen De SDE uitkering in P90 is voor meeste parken (fors) lager dan voorheen Dat betekent minder financieringsruimte voor onveranderde, of zelfs verbeterde, projecten. Banking lost dit probleem niet op, maar kan wel bijdrage aan oplossing. 14
De uitdaging nader toegelicht: 1. Projectfinanciering Zekerheid: in P90 genoeg buffers: Een Debt Service Coverage Ratio (DSCR) van ca. 1,20. Ter illustratie een lineaire aflossing: 20% 20% Bij grote projecten is de DSCR 1 op 1 maatgevend voor de financieringsruimte van het park. 20% 20% De beschikbare cash in een P90 scenario is leidend voor de leningsomvang. 15
De uitdaging nader toegelicht: 2. SDE wijziging Met de windfactor genereerde een park in een P90 scenario ook alle SDE-inkomsten: / Mwh Financierbare cashflow in P90 * 1,25 EUR 125 EUR 100 * 1,25 EUR 50 EUR 40 80% P50: 4800 / 1,25 P50: 6000 MWh 16
De bottleneck: Onveranderde projecten minder financiering In 2015 vervalt de windfactor: P90 inkomsten kleiner => minder financieringsruimte. / Mwh Financierbare cashflow in P90 / Mwh Financierbare cashflow in P90 EUR 125 EUR 100 EUR 50 EUR 40 80% P50: 4800 P50: 6000 Mwh P50: 6000 Mwh De situatie verschilt per project, afhankelijk van P50 en P90 MWh. SDE obv P50 ipv vollasturen kan in totaal meer inkomsten genereren, terwijl de financieringsruimte afneemt. 17
Banking: langere looptijd SDE bij MWh < P50 Banking: opsparen ongebruikte SDE In P90 is er altijd een 16 e jaar: Oplossingsrichting financiering: langere looptijd 18
Oplossingsrichting Condities tot 2015 - grote projecten: Ca. 3 mnd grace period Ca. 6 mnd tail voor einde SDE Betekent: 14,25 jaar aflossing DSCR: ca 1,20 Tot 80% gearing Grace 3 mnd Aflossing: 14,25 jr SDE: 15 jaar Tail 6 mnd In 2015 dezelfde gearing bij: Ca. 3 mnd grace period 1 jaar tail dmv 16 e jaar Betekent: 14,74 jaar aflossing DSCR: ca 1,18 (tail is verdubbeld) Evt. cash sweep bij p50 productie Grace 3 mnd Aflossing: 14,75 jr SDE: 15 jaar Geeft dezelfde zekerheid & binnen SDE jaren afgelost. Tail 1 jr + 1 19
Om die oplossing te realiseren: Oproep beleidsmakers: Verzorg duidelijke en officiele documentatie over functioneren banking (staatscourant - waardig). Biedt zekerheid over voorschot voor 16 e jaar, een verrekening in Q2 van het 17 e jaar is niet financierbaar. Oproep financiers: Doorgrondt & denk mee, voor elk project zal het net anders zijn. Overtuig de kredietcommissies van de zekerheden in nieuwe condities. 20
Dank voor de aandacht Vragen? - Nu - Tijdens borrel - Of wanneer dan ook Contact: Ilse van Veghel M: Ilse.vanVeghel@rebelgroup.com T: 06 34 73 58 95 REBELGROUP.COM
Discussie 22 NWEA Winddag 2015 12 Juni 2015
Banking in de P50 casus Banking in plaats van de windfactor: Forward banking: niet benutte subsidiabele productie inhalen in latere jaren Backward banking: meenemen hogere productie dan maximale subsidiabele productie naar een volgend jaar SDE+ voorbeeld looptijd subsidie 5 jaar in MWh * Max 25% van subsidiabele jaarproductie 1 2 3 4 5 6 Subsidiabele jaarproductie beschikking 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 0 Gerealiseerde jaarproductie 1.300 600 600 1.400 800 1.000 Uitgekeerd uit jaarproductie beschikking 1.000 600 600 1.000 800 0 Uitgekeerd uit forward banking reserve 0 0 0 400 0 300 Uitgekeerd uit backward banking reserve* 0 250* 50 0 0 0 Totaal uitgekeerd in het jaar 1.000 850 650 1.400 800 300 Uitkering cumulatief 1.000 1.850 2.500 3.900 4.700 5.000 Eindjaarbalans van de reserve: Backward banking 300 50 0 0 0 0 Forward banking 0 150 500 100 300 0 Bron: RvO 23
Banking: langere looptijd SDE bij MWh < P50 In P90 is er altijd een 16 e jaar SDE+ Voorbeeld looptijd subsidie 5 jaar in MWh * Max 25% van subsidiabele jaarproductie 1 2 3 4 5 6 Subsidiabele jaarproductie beschikking 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 0 Gerealiseerde jaarproductie 800 800 800 800 800 800 Uitgekeerd uit jaarproductie beschikking 800 800 800 800 800 0 Uitgekeerd uit forward banking reserve 0 0 0 0 0 0 Uitgekeerd uit backward banking reserve* 0 0 0 0 0 0 Totaal uitgekeerd in het jaar 800 800 800 800 800 800 Uitkering cumulatief 800 1.600 2.400 3.200 4.000 4.800 Eindjaarbalans van de reserve: Backward banking 0 0 0 0 0 0 Forward banking 200 400 600 800 1.000 200 Bron: RvO Oplossingsrichting financiering: langere looptijd 24