Thema Zonnestroom, Projectfinanciering. Onderdeel 1. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen

Transcriptie

1 Thema Zonnestroom, Projectfinanciering Onderdeel 1 Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen

2 Inhoud Wat is projectfinanciering? Proces; opzetten van een business case Financieringsvormen -- Projectvoorbeeld: ziekenhuis Rijnstate (Arnhem)

3 Projectfinanciering versus traditionele financiering Bij traditionele bedrijfsfinanciering is vooral de liquiditeitspositie en de bedrijfsvoering van uw organisatie van belang. Projectfinanciering is de financiering van Assets die kasstroom genereren. Bij projectfinanciering kijkt de financier naar de opbrengsten en risico s van de exploitatie van een specifiek project waarvoor u financiering nodig heeft. Bij projectfinanciering wordt SPV (Special Purpose Vehicle) opgericht. Financiers van het project lopen vervolgens alleen risico over het project en hebben allen rechten op de cashflow en activa van het project en niet op de eigenaren van het project (non-recourse finance)

4 Betrokken en belanghebbende Belegger (eigenaar) Overheid (Belastingdienst, etc.) Aannemer Installateur Opstaleigenaar Project Klant Energieleverancier Financier Projectontwikkelaar

5 Proces Projectmanagement financial close PROJECTONTWIKKELING Initiëring Quick Scan Business Case Contracteren Realiseren Exploiteren Projectontwikkelaar = Risicodragende projectmanager Belegger (eigenaar) Aannemer Installateur Klant Financier Energieleverancier Opstaleigenaar

6 Terminologie IRR Hurdle rate TVT REV Multiplier WACC Leverage DSCR Money multiple NCW

7 Wat is belangrijk voor (project)financiering? Zekerheid Cashflow Inkomsten, uitgangspunten, onderbouwing etc. Kosten, benchmark Inschatting risico s Inkomsten en kosten Garanties en zekerheden Rente + Risico-opslag Aandeel Vreemd Vermogen Dekking betalingsverplichting Rente Aflossing DSCR-eis

8 Belangrijkste termen 1. IRR IRR = Internal Rate of Return 2. WACC 3. NCW IRR staat bekend als het Projectrendement Het geeft aan in welke mate een project zichzelf terugverdient 4. DSCR

9 Belangrijkste termen 1. IRR WACC = Weighted Average Cost of Capital 2. WACC 3. NCW 4. DSCR In NL de gemiddeld gewogen kostenvoet van het kapitaal of het disconteringsvoet Het geeft aan hoe duur het geld is waarmee een investering wordt gefinancierd Verdeling van eigen vermogen en vreemd vermogen WACC* = % vreemd vermogen * Rente + % Eigen vermogen * Rendementseis WACC* = Excl. Evt. fiscaliteit

10 Voorbeeld Investering = euro Banklening van = euro tegen 4,5% rente Eigen vermogen = euro Rendement EV = 10% WACC* = (150/200) * 4,5% + (50/200) * 10% = 5,88% Verhouding Vreemd / Eigen = Financierings-leverage = Hefboomeffect WACC* = Excl. evt. fiscaliteit

11 TOTALE INVESTERING AANDEEL EIGEN VERMOGEN AANDEEL VREEMD VERMOGEN 10% RISICOKAPITAAL 4,5% FINANCIERING HYPOTHEEKRECHT 5,88%

12 Belangrijkste termen 1. IRR NCW = Netto Contante Waarde 2. WACC 3. NCW 4. DSCR Ook wel, de waarde van de toekomstige kasstroom Het geeft of de investering rendabel is wanneer rekening wordt gehouden met de tijdswaarde van geld De NCW wordt berekend door de toekomstige inkomsten contant te maken met de WACC Als IRR = WACC, dan NWC = 0 Een lagere WACC leidt tot een hogere NCW NCW < 0 investeren

13 Financieringsvoet lager dan projectrendement 4,5% NCW = positief NCW = 0 10% 5,88% IR 8% NCW = negatief

14 Belangrijkste termen 1. IRR DSCR = Debt Service Coverage Ratio Ook wel: de aflossingsruimte 2. WACC Het geeft aan in welke mate een project in staat is aan haar rente en aflossingsverplichtingen te voldoen Het is de belangrijkste parameter van banken! 3. NCW 4. DSCR DSCR = (Resultaat + Afschrijvingen + Rente) / (Rente + Aflossingen) Belangrijke voorwaarden: minimaal 1,05; wanneer eronder direct opeisbaar Debt Service Reserve (DSR) aanhouden DSCR moet minimaal 1,15 zijn WACC* = Excl. Evt. fiscaliteit

15 RISICOMANAGEMENT NCW = positief 10% RISICOKAPITAAL 4,5% FINANCIERING NCW = 0 5,88% NCW = negatief Risico = Effect x Kans x Redundantie

16 Projectfinanciering = Risicomanagement Financiers kijken naar risico s Inkomsten Kosten Garanties leveranciers Overeenkomsten Mitigerende Maatregelen Hoger eigen vermogen Hoger renteopslag Opstalrechten Garanties, zekerheden etc. ADVIES : ORGANISEER DE PROJECTRISICO S, bespaar in KAPITAALLASTEN

17 Vraag Als financier wil je euro investeren in een duurzaam project. De volgende projecten bieden hiervoor de mogelijkheid. A.Project 1, Inbreng euro IR van 15% A.Project 2, Inbreng euro IR van 5% Welk project is het meest interessant?

18 Rendement Risico

19 Financieringsvormen Risicokapitaal eigen vermogen Achtergesteld vermogen achtergestelde lening, obligaties, stimuleringskapitaal Vreemd vermogen Rekening-courant-faciliteit, Garantiekapitaal borgstelling MKB-kredieten

20 Financieringsvormen Vreemd en achtergesteld vermogen Bullet = aflossing ineens bij einde looptijd Lineair = gelijkmatig verdeeld over de looptijd Annuïteit = vast bedrag verdeeld in rente en aflossing

21 Termsheet

22 Resume Duurzame energie = Investeren in de toekomst = Geen marge, maar rendement Investeren = Financiering Toekomst = Risico s Projectfinanciering Projectfinanciering = Risicomanagement Risicomanagement = Kennis + organisatie ADVIES : ZOEK PARTNERS, GEEN PARTIJEN

23 Innovatieve financiering ZIEKENHUIS RIJNSTATE Stichting Green Crowd Nieuwe Stationsstraat KS Arnhem

24 Ontwikkeling project Rijnstate januari eerste contact 4 februari eerste presentatie om Green Spread voor te stellen 3 april presentatie mogelijke business cases en varianten aan management April locatieonderzoek 13 mei presentatie investeringsvoorstellen aan bestuur 30 mei concept overeenkomst Juli en augustus onderhandelen over overeenkomst Begin september voorbereiden crowdfundingactie 16 september informatieavond voor personeel over crowdfunding 20 september live en in een dag ,-van de ,- opgehaald 21 oktober start bouw installatie 2 november volledige financiering via crowdfunding opgehaald 6 november officiële opening installatie

25 Specificaties 660 zonnepanelen 160 kwp kwh per jaar 66 ton CO2 10 dakvlakken 10 omvormers 4 koppelingen aan middenspanningsnet 10 jaar exploitatie door Green Spread

26 Realisatie Rijnstate SLIDESHOW Stichting Green Crowd Nieuwe Stationsstraat KS Arnhem

27 ZONNIG RIJNSTATE Samenwerking tussen Green Spread InEnergie Utrechtseweg 310 Gebouw H AR Arnhem

28 Ontwerp Wat is het geschikt dakoppervlak? Het ontwerp

29 Ontwerp Wat is het geschikt dakoppervlak? Meerdere platte daken, meest geschikte daken meegenomen Ruimte voor zonnepanelen Totaal vermogen maximaal Wp Deze produceren ca kwh per jaar (genoeg voor 45 huishoudens) Ca.2% van het jaarverbruik aan elektriciteit.

30 Uitgangspunten project Gebruik van kwaliteitsproducten Garanties zonnepanelen Productgarantie 10 jaar Vermogensgarantie 91,2% na 10 jaar, 80,7% na 25 jaar Sociale en ecologische duurzaamheid Transparantie in business case 900 zonuren per jaar (bron: PVGIS, Europese Unie) Stroomafname tegen vaste verrekenprijs Participatie omwonenden en werknemers Rijnstate

31 De bouw

32

33

34

35

36

37

38 De storm

39

40

41

42

43

44

45 De officiële opening!

46 Het crowdfunden zelf

47 Dag 2-6 Ontwikkeling per mutatie Dag 7-42 Dag 43 Dag 1

48 Reacties crowdfunders

49 Zonnig Rijnstate!

50 Geldstromen lening zonne-installatie rente en aflossing investering overdracht na 10 jaar aanbetaling omvormer k W h vergoeding elektriciteitsnetwerk

51 CONCEPT zonne-installatie Verkoop installatie Eigendom omvormer Collectief k W h ENERGIE REKENIN G Rijnstate Stroom ENERGIE REKENIN G Rijnstate Stroom elektriciteitnetwerk Energiebelasting Minus korting BTW Energiebelasting BTW Energiebelasting BTW

52 Investeer mee in zonnestroom Leeuwarden! Ga voor meer informatie naar