euzedossier havo/vwo profiekeuze opdrachten via internet Op drieëntwintig badzijden in het werkboek is het gebruik van het digitaa portfoio uitdrukkeijk noodzakeijk of gewenst. Wanneer de werkboeken op schoo bijven, heeft de eering de betreffende badzijde niet bij de hand. U kunt hierna de betreffende badzijde opzoeken, printen en aan de eeringen meegeven. printen: Kik op Bestand en daarna op Print. of Toets tegeijk <Ctr> en <P>. Kies in het menu dat daarna verschijnt: een printer. Geef aan weke badzijde u wit printen. Geef het aanta exemparen aan dat u wit printen Kik op OK.
keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 1 11 maatschappij in beweging Wie niet mobie kan been, e-maien of googeen mist een hoop. Natuurijk kun je nog gewoon opbeen, een briefje schrijven of aes in de bibiotheek opzoeken. Maar dat gaat aemaa minder sne. As deenemer aan de maatschappij zu je mee moeten gaan met je tijd. Wanneer je geen gebruik maakt van de mogeijkheden die geboden worden, bijf je aan de kant staan. Omdat de maatschappij verandert, veranderen ook de mensen en hun werk. Beroepen verdwijnen en beroepen komen. Denk maar aan een kopersager en een intercedent. En met een dipoma aeen ben je er niet. Je zut atijd door moeten bijven eren om de veranderingen in je vak bij te houden. Bij dit aes speet werkgeegenheid ook een ro. Voor sommige beroepen zijn er nu vee vacatures, voor andere juist niet. Dat kan in enkee jaren veranderen. Natuurijk moet je met werkgeegenheid rekening houden. Maar vee beangrijker is, dat je met pezier naar je werk gaat. Opdracht 2 gaat over werkgeegenheid. Het is voor iedereen beangrijk dat iemand werk doet dat past bij zijn persoonijke ontwikkeing. Jij staat nog aan het begin van die ontwikkeing en er zuen nog vee dingen duideijk moeten worden. Vooropig hoef je dit jaar aeen maar een profie van vakken te kiezen dat zo goed mogeijk past bij jou as persoon. opdracht 2 aanta vacatures nieuw beroep bekend beroep Deze opdracht maak je samen met de hee kas. Noteer samen drie nieuwe beroepen en drie bekende beroepen. Ga naar: www.werk.n en zoek samen uit hoevee vacatures er op dit moment voor deze beroepen zijn. 1 huisarts 2 3 4 5 netwerkbeheerder 6 7 8
22 hoofdstuk 2 keuzedossier havo/vwo profiekeuze het persoonijkheids zef onderzoek Nu wordt het tijd om met behup van een test nauwkeuriger te onderzoeken wek persoonstype bij jou hoort. Dat ga je zef doen met het zogenoemde Persoonijkheids Zef Onderzoek, kortweg PZO. Met het PZO eer je jezef beter kennen. Het za je dit jaar hepen bij het kiezen van een profie en van de geschikte vakken. In de tweede fase hept het PZO bij het kiezen van een opeiding. Het PZO is een serie van vijf onderzoekjes, die tekens gaan over een stukje van jouw persoonijkheid. Na ek onderzoekje krijg je een vooropige persoonscode. Eke vooropige persoonscode wordt gecombineerd met de vorige persoonscode. Zo wordt jouw code steeds verder verfijnd. Na het aatste onderdee worden de uitsagen bij ekaar opgeted. Dat wordt jouw definitieve persoonscode. De definitieve persoonscode geeft het meest nauwkeurig aan wat voor iemand je bent. 1 wat voor een persoon ben ik? 2 wat is mijn basisgedrag? 3 hoe maak ik keuzes? 4 weke beroepsvaardigheden vind ik interessant? 5 wat vind ik beangrijk in een beroep? 1e vooropige persoonscode 2e vooropige persoonscode 3e vooropige persoonscode 4e vooropige persoonscode 5e vooropige persoonscode definitieve persoonscode Hiernaast zie je een voorbeed van een persoonscode. b d o h 130 40 54 150 B van bedenker D van doener O van onderzoeker H van heper opdracht 6 A Maak digitaa het PZO-1. Vog de aanwijzingen op de computer. B Noteer hiernaast jouw 1e vooropige persoonscode. Vogens het PZO-1 is mijn 1e vooropige persoonscode: b d o h C Kruis aan en icht toe. Het invuen van het PZO-1 vond ik omdat: o gemakkeijk o moeiijk.
keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 3 29 beemmeringen Soms kun je tegen een grens van jezef aanopen. As je graag wit eren parachutespringen en je ontdekt dat je hoogtevrees hebt, beemmert dat die wens. Het is beangrijk om te weten wat jou beemmert. Beemmeringen kunnen iggen op ichameijk gebied en binnen jezef. Sommige beemmeringen kunnen afnemen of zefs overgaan as je ouder wordt. In sommige gevaen kunnen beemmeringen minder groot worden door vee te oefenen. Andere beemmeringen zijn bijvend en kun je niet veranderen. Zeker bij het kiezen van een beroep moet je rekening houden met eventuee beemmeringen. Een ichameijke beemmering is bijvoorbeed stotteren. Stotteren kan uiterst verveend zijn. Ste: iemand heeft een goed idee, wi anderen daarover verteen, maar krijgt de woorden niet goed uitgesproken. Een beemmering binnen jezef is bijvoorbeed faaangst. Tekens as je voor de kas iets moet zeggen, kap je dicht. Je dreigt dan het vertrouwen in jezef te veriezen. opdracht 4 A Kruis de beemmeringen aan waarmee jij rekening moet houden. astma aergie stotteren faaangst hoogtevrees veregenheid woordbindheid keurenbindheid sechthorendheid andere beemmering: B Ga in tweetaen zitten. Noteer de bovenstaande beemmering achter de beroepen hiernaast wanneer ze dat beroep onmogeijk kunnen maken. eraar huisarts tok-vertaer boekhandeaar brandweerman decorontwerper sportinstructeur Op de website vind je informatie over deze beroepen. aboratoriumtechnicus operatieverpeegkundige
30 hoofdstuk 3 keuzedossier havo/vwo profiekeuze basisgedrag Niet eke eigenschap is aan de buitenkant van iemand meteen te zien. Bijvoorbeed as iemand onzeker is van binnen. Je kunt dat wè zien, as die persoon zacht gaat praten en zich terugtrekt. Dan wordt voor een ander zichtbaar dat die persoon onzeker is. Het zacht gaan praten en zich terugtrekken zijn vormen van gedrag. Lieke heeft as eigenschap dat ze zich goed aan afspraken houdt. Ze is net begonnen in een nieuwe havo 3-kas. Haar kasgenoten kennen haar eigenschappen nog niet. Anouk zit naast haar in de kas. Ze is onverwacht uitgenodigd op een verjaardag, maar moet eigenijk op haar keine zusje passen. Anouk weet niemand om te vragen en denkt: "waarom Lieke niet?" Lieke zegt ja en zorgt de hee avond voor het zusje. As Anouk ater op de avond thuiskomt, bedankt ze Lieke. Lieke heeft zich aan haar afspraak gehouden. Anouk besuit om met Lieke vriendin te worden. In dit voorbeed is Lieke s gedrag: het zorgvudig oppassen op het kind. Na het zien van dit gedrag is voor Anouk duideijk geworden dat Lieke zich aan haar afspraken houdt. As mensen vaak een bepaad gedrag aten zien, ga je ze hierdoor herkennen. Gedrag waaraan je mensen herkent wordt basisgedrag genoemd. voorbeeden van basisgedrag zijn: zuinig zijn op spuen handig zijn anderen hepen sne praten veregen zijn interesse tonen opdracht 5 A Weke eigenschappen zou iemand kunnen hebben die sne praat. o enthousiast o gespannen o ongedudig o zefstandig B Maak digitaa het PZO-2. Vog de aanwijzingen op de computer. C Noteer hiernaast jouw 2e vooropige persoonscode. Vogens het PZO-2 is mijn 2e vooropige persoonscode: b d o h D Vergeijk met badzijde 20. Vergeeken met mijn 1e persoonscode is het vogende veranderd:
keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 4 37 persoonstypen en keuzestijen Met eke keuzestij kun je tot goede keuzes komen. Wé kun je een voorkeur hebben voor één bepaade keuzestij. Meesta overheerst bij de vier persoonstypen de voorkeur voor één van de vier keuzestijen. bedenkers wien er atijd voor zorgen dat ze in de toekomst vodoende mogeijkheden hebben. Hun mening over dingen is nameijk erg veranderijk. Hun keuze moet nog vee mogeijkheden openaten. voorkeur: toekomstgerichte keuzestij doeners zijn heemaa niet bezig met mogeijkheden openhouden. Ze wien nú een keuze maken en wien nú resutaat zien. Ze wien direct weten waar ze aan toe zijn. voorkeur: resutaatgerichte keuzestij onderzoekers doen wat zij het meest verstandig vinden. Ze overdenken zorgvudig ae pussen en minnen van een keuze. voorkeur: bedachtzame keuzestij hepers aten zich in aes eiden door hun gevoeens. De juiste keuze is de keuze waar ze tevreden over zijn. Ze voeen zich er goed bij. voorkeur: gevoesmatige keuzestij opdracht 4 A Kruis de overwegingen aan waarmee jij rekening wit gaan houden bij het kiezen van een profie. Is er we vraag naar mensen met zo'n profie? Kan ik er ater vee kanten mee uit? In weke vakken ben ik goed? Weke vakken vind ik euk om te doen? Wek profie kiezen mijn vrienden? Met weke vakken kan ik hogerop komen? Weke vakken mag ik in het vrije dee kiezen? Maak ik kans op een goedbetaade baan? Kan ik er vee verschiende opeidingen mee vogen? Word ik geukkig in de richting waar dit profie voor opeidt? Houd ik naast studeren genoeg tijd over voor hobby's? Weke beroepsrichtingen houd ik open en weke suit ik uit? B Te de kruisjes in eke koom op. Je mentor vertet weke keuzestij bij weke koom hoort. C Maak een top 3 van jouw overwegingen. 1 mijn top 3 van overwegingen is: D Noteer deze top 3 in je digitaa portfoio. 2 3
38 hoofdstuk 4 keuzedossier havo/vwo profiekeuze mijn keuzestij Ieder persoonstype heeft de voorkeur voor een bepaade keuzestij. Het is zinvo te weten weke keuzestij jij meesta gebruikt. Zeker nu je voor de keuze van een profie staat. Het PZO-3 hept om duideijk te krijgen weke keuzestij bij jou past. Je weet dan weer iets meer over jezef. En hoe meer je over je zef weet, hoe bewuster je beangrijke keuzes maakt. Zo krijgt een keuze meer kans van sagen! opdracht 5 A Maak digitaa het PZO-3. Vog de aanwijzingen op de computer. B Noteer hiernaast jouw 3e vooropige persoonscode. Vogens het PZO-3 is mijn 3e vooropige persoonscode: b d o h C Noteer de bijbehorende keuzestij. Bij mijn 3e vooropige persoonscode hoort de keuzestij toekomstgericht resutaatgericht bedachtzaam gevoesmatig D Herken je jezef in de uitsag van de test? Ik herken mezef WEL/NIET in deze uitsag, omdat E Noteer jouw keuzestij in je digitaa portfoio.
keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 4 39 kiezen voor een profie Een paar jaar geeden is een keuze gemaakt voor het havo of het vwo. Over een paar jaar ga je kiezen voor een vervogopeiding. Tijdens die opeiding of studie maak je opnieuw een keuze, maar dan voor een studierichting. Tekens maak je een stap in de richting van jouw toekomstige beroep. Een profiekeuze is eigenijk een combinatie van keinere keuzes: wek profie past bij mijn interesses en mogeijkheden? weke schoovakken wi ik kiezen? weke opeidingen zijn mogeijk voor mij? Dit jaar maak je de stap van een profiekeuze. Je kunt kiezen uit vier profieen: Cutuur & Maatschappij, Economie & Maatschappij, Natuur & Techniek en Natuur & Gezondheid. Weiswaar hept keuzedossier je bij het kiezen van een profie, maar jij maakt uiteindeijk zef de keuze. opdracht 6 A Vu het vogende schema hieronder in. Praat je we eens met je ouders of verzorgers over jouw profiekeuze? o NEE Hebben zij een mening o JA over wek profie het o JA Zij denken aan C&M. o JA beste bij jou zou passen? o NEE Praat met je ouders of verzorgers over je profiekeuze en ga door met vraag B. Zij denken aan E&M. Zij denken aan N&T. o JA o JA Sa vraag B over en ga door met vraag C. B Wek profie past vogens je ouders of verzorgers het best bij jou? Mijn ouders of verzorgers menen dat het Zij denken aan N&G. o JA profie het best bij mij past. C Ben je het daar mee eens? Ik ben het daar WEL / NIET mee eens, omdat: D Vu je digitaa portfoio in op de computer.
keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 5 43 wat vinden de eraren ervan? Een profie kiezen met vakken waarin je zwak bent, is niet zo sim. Vraag daarom aan je eraren hoe zij jouw kansen inschatten. Voor de vogende opdracht heb je dus informatie nodig van verschiende eraren. Je mentor vertet hoe dat op jouw schoo wordt gereged. In onderstaand overzicht wordt aangegeven wat de eraren vinden van jouw capaciteiten en inzet voor het betreffende vak. In de koom haabaarheid komt te staan hoe zij denken over jouw mogeijkheden in de tweede fase. As je hier vragen over hebt, ste je die aan de betreffende vakdocent. opdracht 2 A Kruis het vakje aan vogens de gegevens van de betreffende vakdocent. Nederands goed vodoende capaciteiten twijfe onvodoende goed inzet vodoende twijfe onvodoende goed vodoende twijfe onvodoende haabaarheid Enges Frans Duits Latijn Grieks geschiedenis aardrijkskunde wiskunde A wiskunde B wiskunde C wiskunde D natuurkunde scheikunde bioogie kunstvak, nameijk B Neem deze gegevens over in je digitaa portfoio.
keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 5 47 studievaardigheden en profieen Het ene schoovak za meer, het andere minder om een bepaade studievaardigheid vragen. Daar kun je rekening mee houden bij je profiekeuze. Maar het is ook mogeijk om de zwakkere studievaardigheden te verbeteren. Wanneer je bij opdracht 5 aeen maar groene rondjes hebt aangekruist, zijn jouw studievaardigheden vodoende. Wanneer je meerdere keren paarse of rode rondjes hebt aangekruist, is er werk aan de winke. Vraag je ook af of je we een tweedefaseeering bent. opdracht 6 A Maak een top 3. Studievaardigheden die ik a beheers zijn: De vogende studievaardigheden zijn nog zwak: 1 1 2 2 3 3 B Schoovakken waarbij ik mijn sterke studievaardigheden goed kan gebruiken, zijn de vogende: C Schoovakken waarbij mijn zwakke studievaardigheden een beperking kunnen zijn, zijn de vogende: D Wanneer ik kijk naar mijn studievaardigheden, zou ik op dit moment het best kunnen kiezen voor: de tweede fase. het mbo. E Mijn zwakke studievaardigheden zou ik kunnen verbeteren door het vogende te doen. o Ik ga: o Ik vraag advies aan mijn mentor. vakdocenten. F Neem de gegevens over studievaardigheden over in je digitaa portfoio.
52 hoofdstuk 6 keuzedossier havo/vwo profiekeuze werkzaamheden Deze badzijde gaat over werkzaamheden. Bij de opdracht hieronder doe je het vierde dee van het PZO. Daarbij onderzoek je jouw persoonstype(n) aan de hand van werkzaamheden. Denk bij werkzaamheden bijvoorbeed aan: adviezen geven; uisteren naar anderen; nieuwe dingen bedenken; presentaties geven; werken met cijfers; onderzoek doen; anderen hepen; eiding geven. Hieronder vogt een voorbeed waarbij een denkbeedige voetbaer, Antonio Vadez, de hoofdro speet. Hij is 19 jaar en speet in een nationaa efta. Tekens wordt aan Antonio een vraag gested. De eerste gaat over werkzaamheden. Wat zijn jouw werkzaamheden binnen het efta? Antonio: "Ik ben aanvaer en sta meesta inksmidden. Ik ben voora degene die kansen moet omzetten in doepunten. Ik moet goed kunnen overeggen met mijn efta en de coach. We moeten hee goed naar ekaar uisteren en taken op ekaar afstemmen. Ik moet voora vee trainen en op mijn gezondheid etten. Ook moet ik trucjes toepassen om tegenstanders op het verkeerde been te krijgen. Letterijk, acht Vadez. opdracht 3 A Onderstreep in het antwoord van Antonio twee werkzaamheden die ook voor een ander beroep kunnen geden. B Kies uit het rijtje hierboven twee werkzaamheden die je voorkeur hebben. 1 2 C Bedenk zef een andere werkzaamheid die ook je voorkeur heeft. D Maak digitaa het PZO-4. E Noteer hiernaast jouw 4e vooropige persoonscode. Vog de instructies op de computer Vogens het PZO-4 is mijn 4e vooropige persoonscode: b d o h F Vergeijk met badzijde 36. Vergeeken met mijn 3e persoonscode is het vogende veranderd:
keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 6 53 werkomstandigheden Waar werkzaamheden voora ingaan op de soort van taken die je doet, gaan werkomstandigheden voora in op hoe en waar je die taken doet. Iedereen heeft we eens een dakdekker in de hitte van een zomerdag zien werken. Je denkt dan misschien: "Hij iever dan ik!". Die dakdekker kan zeggen: "Ik sta iever in de zon dan dat ik op een muf kantoor zit!" Onder werkomstandigheden vaen bijvoorbeed: binnen of buiten werken; zitten, staan, open; werken in buitengewone omstandigheden; hoge werkdruk; werken onder gevaarijke omstandigheden; vee of weinig ichameijke inspanning; werken tijdens kantooruren; werken op onregematige werktijden. Onder weke omstandigheden moet jij voetbaen? Antonio grinnikt en zegt: Tsja, ik spee natuurijk voornameijk buiten in weer en wind. Regen vind ik niet erg, kou we. Ik ben ichameijk hee actief bezig. Ik moet voor een groot en juichend pubiek mijn werk doen en dat is best we eens astig. Soms hoor ik door het awaai de aanwijzingen van de coach niet eens. Ik doe risicovo werk, want je kunt zomaar een bessure opopen. Maar het saaris maakt aes weer goed. opdracht 4 A Onderstreep in het antwoord van Antonio twee werkomstandigheden die ook voor een ander beroep kunnen geden. B Zoek digitaa twee opvaende werkomstandigheden op van een: journaist; dierenarts; marinier. journaist dierenarts marinier C Noem één werkomstandigheid die jij in een toekomstig beroep GRAAG en één die je ZEKER NIET zou wien hebben. In een toekomstig beroep wi ik GRAAG de vogende werkomstandigheid hebben: In een toekomstig beroep wi ik de vogende werkomstandigheid ZEKER NIET hebben:
54 hoofdstuk 6 keuzedossier havo/vwo profiekeuze waarden Waarden zijn gewoonten en verwachtingen die mensen van ekaar hebben en die ze hee normaa en vanzefsprekend vinden. Twee voorbeeden van waarden zijn: eerijk je mening geven en ekaar aten uitpraten. Toch hecht de een aan hee andere waarden as de ander. Voorbeeden van waarden zijn: eerijk je mening geven; ekaar aten uitpraten; niet discrimineren; compimenten geven; in overeg samenwerken; verantwoordeijkheid nemen; graag wien winnen; zef dingen kunnen bepaen. Wat zijn waarden die jij beangrijk vindt in jouw werk? Antonio peinst. Eigenijk is het beangrijkste dat iedereen zich bewust is dat ie in een team speet. Je moet voortdurend op de anderen etten. Natuurijk speet het wien winnen bij iedereen een ro. Toch is het fout as je as eening binnen het team tekens zef wit scoren. Voora as je door zo'n soistische ro punten veriest, nemen de andere poegeden je dat hee kwaijk. We respecteren ekaar zoas we zijn, maar we doen aes samen. opdracht 5 A Onderstreep in het antwoord van Antonio twee waarden die ook voor een ander beroep kunnen geden. B Kies uit het rijtje hierboven twee waarden die jij beangrijk vindt. 1 2 C Noteer in je digitaa portfoio jouw verwachtingen van een toekomstig beroep. Hiernaast zie je een voorbeed van zo n toekomstverwachting. "Ik zie mezef ater best we werken met mensen. Ik wi graag mensen hepen die in de probemen zitten. Misschien we in een ontwikkeingsand. Ik denk niet dat ik een eigen praktijk wi hebben. Aes aeen moeten doen ijkt me saai. Ik wi graag samenwerken met gezeige coega s. Ik werk het iefst binnen, tenzij het buiten mooi weer is. De baan moet afwisseend en boeiend zijn.
keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 6 55 waarden in omgeving en beroep Thuis kunnen andere waarden geden dan bijvoorbeed op schoo of in een sportteam. Zo kan het zijn dat er op schoo uitdrukkeijk om jouw mening wordt gevraagd, terwij je dat thuis eigenijk niet zo gewend bent. Met vrienden praat je gemakkeijker over bepaade ervaringen dan met je ouders of verzorgers. Bij opdracht 6 sta je even sti bij dit soort verschien. RESPECT! Met opdracht 7 doe je het vijfde en tevens aatste onderdee van het PZO. Het za duideijk worden weke waarden jij beangrijk vindt. opdracht 6 A Zet een vinkje onder thuis; op schoo; met vrienden; as je vindt dat de genoemde waarde daar van toepassing is. Laat het vakje open as je vindt dat het niet zo is. waarden ekaar aten uitpraten om hup vragen as je iets niet snapt over schoo kunnen praten praten over anderen praten over wat je voet van binnen ekaar kritiek mogen geven samen huiswerk kunnen maken beangsteing hebben voor ekaar thuis op schoo met vrienden B Maak digitaa het PZO-5. Vog de instructies op de computer. C Noteer hiernaast jouw 5e vooropige persoonscode. Vogens het PZO-5 is mijn 5e vooropige persoonscode: b d o h D Vergeijk met badzijde 50. Vergeeken met mijn 4e persoonscode is het vogende veranderd:
58 hoofdstuk 7 keuzedossier havo/vwo profiekeuze definitieve persoonscode Het is tijd om aan het werk te gaan met jouw definitieve persoonscode. De computer heeft deze inmiddes berekend aan de hand van jouw vijf vooropige persoonscodes. De twee persoonstypen met de hoogste score zeggen het meest over jou as persoon. Dat was zo bij de vijf vooropige persoonscodes en het gedt ook bij deze definitieve uitsag. Het vogende voorbeed aat zien wat je uit een definitieve persoonscode kunt afeiden. Nathaie heeft het PZO-1 tot en met 5 gemaakt. Hieronder zie je haar definitieve persoonscode. Nathaie scoort het hoogst op bedenker, vervogens op heper, dan op onderzoeker en het aagst op doener. De computer combineert deze gegevens en maakt dat zichtbaar in het schema hieronder. Op basis van deze uitsag kan het PZO adviezen geven aan Nathaie. b d o h 151 31 65 146 opdracht 1 A Ga naar je digitaa portfoio, kik op het tabbad PZO en daarna op het tabbad 'PZOpersoonscode'. mijn definitieve persoonscode is: b d o h B Noteer hiernaast jouw definitieve persoonscode. C Kruis de twee hoogste scores aan. D Vu in. Vogens mijn definitieve persoonscode ben ik aereerst een, en op de tweede paats een. E Noteer het nummer van jouw persoonstype. Het nummer van mijn persoonstype is:
keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 7 59 van vier naar zestien persoonstypen In de afbeeding hieronder is het schema van de vier persoonstypen onderverdeed in zestien vakjes. Zo ontstaan er zestien persoonstypen. Van ek persoonstype worden steeds twee eigenschappen genoemd die bij dat persoonstype horen. In het voorbeed van Nathaie igt haar persoonstype tussen bedenker en heper. Om precies te zijn: in het vak van persoonstype 2. Dat is het communicatief uitvoerend persoonstype. opdracht 2 In je digitaa portfoio vind je een uitgebreide beschrijving van ek van de zestien persoonstypen. Kik op de knop 'Nasag en Links' en daarna op '16 persoonstypen'. bedenker creatief 1 gericht op het bedenken en vormgeven van ideeën originee, fantasierijk en vernieuwend communicatief uitvoerend 2 interesse in het spreken van meerdere taen communiceert graag en wi presenteren voor groepen communicatief 5 onderzoekend geïnteresseerd in taa en cutuur onderzoekende en nieuwsgierige houding maatschappij 6 onderzoekend geboeid door maatschappeijke thema s onderzoekt mens en maatschappij van vroeger en nu sociaa mensgericht sociaa dienstverenend zakeijk dienstverenend zakeijk onderzoekend heper 3 gericht op het hepen en begeeiden van mensen kan emoties van anderen sne oppakken en erop reageren sociaa praktisch 9 ziet sne wat voor hup mensen nodig hebben en onderneemt actie houdt van tempo en wi graag vooruitgang zien 4 wi mensen persoonijk adviseren en begeeiden vindt het een uitdaging om anderen iets aan te eren sociaa onderzoekend 10 geïnteresseerd in de werking van het ichaam spant zich in om anderen te genezen 7 houdt van zakeijk advies geven en bemiddeen heeft kennis van zaken en hept mensen daarmee commerciee 13 ziet sne wat mensen wien en kan hier handig op inspeen durft risico s te nemen en kan anderen overtuigen 8 houdt van ordenen, getaen en nauwkeurig onderzoeken heeft inzicht in computerprogramma s eidinggevend 14 ziet wat er moet gebeuren en reget dit kan organiseren, bijsturen en taken verdeen onderzoeker actief en miieugericht 11 gericht op bewerken van natuur en verzorgen van dier en miieu is actief, sportief en resutaatgericht proces en kwaiteitgericht 12 onderzoekt stoffen- en productsamensteing en ontwikket voedse bewaakt proces, kwaiteit en hygiëne doener technisch uitvoerend 15 ziet gauw wat er kapot is en kan dit repareren werkt graag met de handen en heeft doorzettingsvermogen technisch onderzoekend 16 heeft technisch inzicht en wi weten waaróm iets werkt houdt van onderzoeken, berekenen en doormeten
60 hoofdstuk 7 keuzedossier havo/vwo profiekeuze opdracht 3 A Ga naar je digitaa portfoio en kik op 'Nasag en Links' en daarna op '16 persoonstypen'. B Lees de beschrijving van jouw persoonstype en geef aan of deze beschrijving bij jou past. Ik herken mezef WEL in de beschrijving, omdat: Ik herken mezef NIET in de beschrijving, omdat: Het persoonstype past beter bij mij, omdat: opdracht 4 Ga in tweetaen zitten. A Laat je kasgenoot de beschrijving van jouw persoonstype ezen en vraag of hij/zij jou daarin herkent. Mijn kasgenoot herkent mij WEL in de beschrijving, omdat: Mijn kasgenoot herkent mij NIET in de beschrijving, omdat: B Laat je ouders of verzorgers de beschrijving van jouw persoonstype ezen en vraag ze of ze jou daarin herkennen. Mijn ouders/verzorgers herkennen mij WEL in de beschrijving, omdat: Mijn ouders/verzorgers herkennen mij NIET in de beschrijving, omdat:
keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 7 61 persoonstypen en profieen Bij ek persoonstype kan aangegeven worden wek profie of weke combinatie van profieen het beste aansuiten. Iemand die hee creatief is, za a sne een profie kiezen met creatieve vakken omdat die vakken aansuiten bij zijn of haar creatieve persoonstype. En wanneer hij of zij overweegt om een opeiding in die richting te gaan vogen, geeft zo n profie een goede voorbereiding. keuzedossier adviseert om je eerst te aten eiden door het profie dat bij jouw persoonstype wordt genoemd. Vanuit dit profie ga je kijken weke vakken verpicht zijn. Maar beangrijker nog zijn de vakken die je zef mag kiezen. Ek profie biedt de mogeijkheid om uit een aanta schoovakken er een of meer te kiezen die jouw profie kunnen verbreden. In het schema hieronder kun je zien wek profie het beste aansuit bij jouw persoonstype. Soms staan er twee profieen genoemd. Dat betekent dat je zowe voor het éne as het andere profie kunt kiezen. Bij vijf persoonstypen wordt uit twee passende profieen een voorkeur aangegeven. Op keuzedossier.n wordt aangegeven aan weke voorwaarden een profiekeuze het beste kan vodoen. Let op! De genoemde profieen in het schema hieronder zijn een advies, het is nooit een verpichting. Los van dit advies moet je bij je definitieve keuze atijd je rapportcijfers, de adviezen van je vakdocenten en het advies van je decaan betrekken. 1 2 5 6 C&M C&M voora eventuee E&M C&M voora eventuee E&M C&M of E&M 3 4 7 8 C&M C&M voora eventuee E&M E&M E&M opdracht 5 A Omcirke het nummer van jouw persoonstype. 9 N&G 10 N&G 13 E&M voora eventuee C&M 14 E&M voora eventuee N&T B Ga naar 'Nasag en Links', kik op '16 persoonstypen' en daarna op het nummer van jouw persoonstype. 11 N&G of N&T 12 N&G of N&T 15 N&T 16 N&T C Noteer de vakken die bij jouw persoonstype worden genoemd.
62 hoofdstuk 7 keuzedossier havo/vwo profiekeuze mogeijkheden combineren Wanneer je kiest voor een profie, kies je tegeijk voor een aanta verpichte profievakken. Maar er zijn ook vakken die je naar inzicht mag kiezen. Dat kan met de zogenoemde profiekeuzevakken en met de vakken in het vrije dee. In hoofdstuk 9 komt dit uitgebreid aan de orde. Je mentor weet weke mogeijkheden er op juie schoo zijn. Je kunt natuurijk een vak kiezen met die euke eraar, maar het is beter om een vak te kiezen waarmee je meer mogeijkheden voor vervogopeidingen openhoudt. Zo kan het sim zijn om je profie te verbreden met een vak uit een ander profie. Zeker wanneer je twijfet tussen twee profieen, zou je een combinatie van die twee profieen kunnen maken. PZO-uitsag vervogopeidingen profiekeuzevakken advies vakdocenten vakken in het vrije dee capaciteiten advies van de decaan Ise wi misschien verpeegkundige worden. De PZO-uitsag geeft persoonstype 10 aan, het sociaa onderzoekend persoonstype. Het profie dat in eerste instantie geschikt wordt geacht is N&G. Maar Ise heeft een negatief advies voor wiskunde. Terwij wiskunde hee beangrijk is in het N&G-profie. Haar decaan adviseert haar om ook eens naar het C&M-profie te kijken. Ze hoeft dan geen wiskunde te doen maar kan we bioogie in haar vrije dee kiezen. Zo bijft de weg open naar een vervogopeiding in de sector gezondheid en verzorging. Het is een kwestie van mogeijkheden combineren. opdracht 6 A Kruis aan wek(e) profie(en) in het schema op badzijde 61 wordt/ worden geadviseerd. C&M E&M N&G N&T B Ga naar 'Nasag en Links', kik op '16 persoonstypen' en noteer weke vakken voor jou niet haabaar zijn. C Weke vakken zou je graag erbij wien kiezen?
68 hoofdstuk 8 keuzedossier havo/vwo profiekeuze zoeken naar opeidingen Sommige opeidingen eiden rechtstreeks op voor één bepaad beroep. Denk aan eraar basisonderwijs, accountant of operatieassistent. Andere opeidingen eiden breder op in de richting van dezefde soort beroepen. Denk aan richtingen as taen, techniek of economie. In je digitaa portfoio vind je ae opeidingen bij ekaar onder het tabbad 'opeidingen'. Daar kun je aerei gegevens opzoeken over de opeidingen die vogens jouw persoonscode geschikt kunnen zijn. Soms heeft een opeiding een vreemde naam en is niet meteen duideijk wat die opeiding inhoudt. Of ijkt de naam op die van een andere opeiding. Maar de omschrijvingen maken vee duideijk. De ijst met opeidingen kan per persoonscode korter of anger zijn. Een opeiding die je we wat ijkt kun je as 'favoriet' opsaan onder het tabbad 'Archief'. Bij opdracht 2 noteer je uiteindeijk drie opeidingen die je interesseren. opdracht 2 A Ga naar je digitaa portfoio, kik op het tabbad 'opeidingen', daarna op kiezen op PERSOONSCODE. B C Vu je persoonscode in, zoek naar interessante opeidingen en sa ze op as favoriet onder het tabbad Archief. Probeer uit je favorieten een keuze van drie opeidingen te maken en noteer daarvan de gegevens hieronder. Drie opeidingen die me interesseren zijn de vogende: 1 Deze opeiding is er op mbo-niveau. hbo-niveau. wo-niveau. 2 Deze opeiding is er op mbo-niveau. hbo-niveau. wo-niveau. 3 Deze opeiding is er op mbo-niveau. hbo-niveau. wo-niveau.
keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 8 69 opeidingen via beroepen Je kunt ook op zoek gaan naar interessante opeidingen, door te starten bij de beroepen die vogens jouw persoonscode geschikt kunnen zijn. In je digitaa portfoio vind je onder het tabbad 'beroepen' informatie over aerei beroepen. Van ek beroep wordt een omschrijving gegeven van het soort werkzaamheden en worden de eisen genoemd die aan de beroepsbeoefenaar worden gested. Verder wordt het opeidingsniveau aangegeven en weke beroepensector bij dat beroep hoort. Via het tabbad 'opeidingen' en 'kiezen op BEROEPENSECTOR' kom je weer uit bij een ijst van opeidingen. Een beroep dat je interessant vindt, kun je as 'favoriet' opsaan onder het tabbad 'Archief'. opdracht 3 A Ga naar je digitaa portfoio, kik op het tabbad 'beroepen', daarna op kiezen op PERSOONSCODE. B i C D Vu je persoonscode in, zoek naar interessante beroepen en sa ze op as favoriet onder het tabbad Archief. Probeer uit je favorieten een keuze van drie beroepen te maken en noteer daarvan de gegevens hieronder. Zoek via het tabbad opeidingen en kiezen op BEROEPENSECTOR naar een opeiding die tot het beroep opeidt. Drie beroepen die me interesseren zijn de vogende: 1 Het opeidingsniveau van dit beroep is: mbo hbo wo Een opeiding die tot dit beroep opeidt is: 2 Het opeidingsniveau van dit beroep is: mbo hbo wo Een opeiding die tot dit beroep opeidt is: 3 Het opeidingsniveau van dit beroep is: mbo hbo wo Een opeiding die tot dit beroep opeidt is:
70 hoofdstuk 8 keuzedossier havo/vwo profiekeuze toeatingseisen Je kunt we aan een opeiding wien beginnen, maar as die opeiding eisen stet waaraan je niet vodoet, houdt het sne op. Daarom moet je weten of de opeidingen die je voorkeur hebben, eisen steen aan je profie. As je vodoet aan die eisen heb je het recht om door te stromen naar die opeiding. Er wordt daarom gesproken van doorstroomrechten. Sommige opeidingen mogen ook nog extra eisen steen. Die worden dan onderzocht door midde van een toets van toeating. In je digitaa portfoio vind je onder Nasag en Links een knop 'doorstroomrechten'. Daar kun je de toeatingseisen van ae hbo- en wo-opeidingen vinden. opdracht 4 A B C Ga naar je digitaa portfoio, kik op Nasag en Links en daarna op 'Doorstroomrechten'. Zoek van drie opeidingen die je bij opdracht 2 en 3 hebt opgezocht de doorstroomrechten op. Kruis aan of vu in. Ik heb beangsteing voor de vogende drie opeidingen: 1 Bij deze opeiding geden GEEN toeatingseisen en ze is met ek profie toegankeijk. de vogende toeatingseisen: 2 Bij deze opeiding geden GEEN toeatingseisen en ze is met ek profie toegankeijk. de vogende toeatingseisen: 3 Bij deze opeiding geden GEEN toeatingseisen en ze is met ek profie toegankeijk. de vogende toeatingseisen:
78 hoofdstuk 9 keuzedossier havo/vwo profiekeuze verzameen, koppeen en afwegen Tot sot ga je ae informatie verzameen, koppeen en afwegen aan de mogeijkheden van de profieen. Wanneer intussen duideijk is dat je iever voor het mbo kiest, kun je deze badzijde oversaan. Ga naar badzijde 77 en vraag je decaan weke acties je moet ondernemen. Misschien wijst aes vanaf het begin naar één bepaad profie. Misschien wijzen de uitkomsten van testen en opdrachten in verschiende richtingen. Bij opdracht 3 ga je deze gegevens verzameen in een overzicht. Deze gegevens moet je óók vasteggen in je digitaa portfoio! opdracht 3 A Kruis, indien van toepassing, meer dan één mogeijkheid aan. C & M E & M N & G N & T badzijde 39 43 en 74 47 61 67 en 68 69 71 Mijn ouders of verzorgers vinden dat ik moet kiezen voor: Wanneer ik rekening houd met de adviezen van de vakdocenten over de haabaarheid van de vakken, is dit profie het best haabaar: De examenvakken waarbij ik mijn sterke studievaardigheden goed kan gebruiken, komen voor in: Vogens het PZO-schema is het best passend: De opeidingen die mijn beangsteing hebben, wijzen in de richting van: De beroepen die mijn beangsteing hebben, wijzen in de richting van: Mijn eigen vooropige keuze was: C&M E&M N&G N&T Op basis van dit overzicht kies ik voor: Met het (de) profiekeuzevak(ken): In het vrije dee kies ik: Ik ben er nog niet uit en vraag advies aan mijn decaan. B Noteer deze gegevens óók in je digitaa portfoio!
keuzedossier havo/vwo profiekeuze hoofdstuk 9 79 definitieve profiekeuze Het overzicht hieronder moet je overnemen in je digitaa portfoio. Je decaan of mentor za dit overzicht met je bespreken. Een print van dit overzicht moet door jou en je ouders of verzorgers worden ondertekend. Het wordt daarna door je decaan bewaard. opdracht 4 Vu hieronder maar óók in je digitaa portfoio dit definitieve overzicht in van de keuzes die je hebt gemaakt. naam kas / datum Ik kies geen profie, want ik ga vogend jaar een opeiding in het mbo vogen. Vogend jaar ga ik naar havo 4 en kies het profie zoas hieronder aangegeven. Vogend jaar ga ik naar vwo 4 en kies het profie zoas hieronder aangegeven. verpicht vak in het gemeenschappeijk dee op vwo profiekeuze ik kies het profie: samensteing profievak (atheneum) profiekeuzevak(ken) vak(ken) in het vrije dee handtekeningen eering ouders of verzorgers