JAARVERSLAG 2008 CHRISTELIJKE HOGESCHOOL EDE

jaarverslag 2008

JAARVERSLAG 2008 CHRISTELIJKE HOGESCHOOL EDE

Jaarverslag 2008 Christelijke Hogeschool Ede

Inhoudsopgave Inhoudsopgave 6 Woord vooraf 9 1. Strategie en beleid 10 1.1 Inleiding 11 1.2 Organisatieprofiel 11 1.2.1 Missie en visie 12 1.2.2 Onderscheiding binnen hbo 13 1.2.3 Organisatiestructuur 13 1.3 Strategische instellingsdoelen 14 1.4 Lectoraat en onderzoek 18 1.5 Toekomstverwachting en continuïteitrisico s 21 1.6 Governance 23 1.6.1 Raad van Toezicht 23 1.6.2 Medezeggenschap en studentenparticipatie 26 1.6.3 Klachtenafhandeling 27 1.6.4 Samenwerking 28 2. Onderwijs 32 2.1 Ontwikkelingen op opleidingsniveau 33 2.1.1 Verpleegkunde 33 2.1.2 Educatie 33 2.1.3 Theologie 34 2.1.4 Mens & Organisatie 35 2.1.5 Journalistiek & Communicatie 35 2.1.6 Academie voor Sociale Studies 36 2.2 Uitbesteding onderwijsprogramma s 37 2.2.1 Stages 37 2.2.2 Outsourcing en maatwerktrajecten 38 2.3 Onderwijskwaliteit 38 2.3.1 Externe onderzoeken 38 2.3.2 Kwaliteitszorg intern 39 2.3.3 Kwaliteitszorg extern 39 3. Studenten 40 3.1 Werving en selectie 41 3.1.1 Studentenaantallen 41 3.1.2 Sectoren en verhouding man-vrouw 42 3.1.3 Studentenaantallen per opleiding 43 3.1.4 Marktaandelen 44 3.1.5 Kerkelijke achtergrond 44 3.2 Studierendementen 45 3.3 Studieadviezen 48 6

Inhoud 3.4 Begeleiding van studenten 49 3.4.1 Vertrouwenspersoon 49 3.4.2 Decanaat 49 3.4.3 Pastoraat 51 3.4.4 Specifieke groepen 51 3.5 Aansluiting vooropleiding met hbo 52 3.5 Financiële vergoedingen voor studenteninzet in kader opleiding 53 4. Personeel 54 4.1 Formatieontwikkeling 55 4.2 Werving en selectie 55 4.3 ARBO en ziekteverzuim 57 4.4 Begeleiding, ontwikkeling en scholing 59 4.5 Kerkelijke achtergrond 61 5. Internationalisering 62 5.1 Beleid en ontwikkelingen 63 5.2 Studentenmobiliteit 63 5.3 Docentenmobiliteit 65 5.4 Internationale onderwijsprogramma s 65 6. Materiële voorzieningen 66 6.1 Huisvesting 67 6.2 Faciliteiten 67 6.3 Milieuzorg 68 6.4 Toetsbureau 69 6.5 ICT Beheer 69 6.6 Informatiemanagement 70 7. CHE-Transfer 72 7.1 Activiteiten 73 7.2 Publieke middelen en private activiteiten 75 7.3 Kosten en baten 75 8. Financiën 76 8.1 Exploitatierekening en balans in verkorte vorm 77 8.2 Vermogen en liquiditeit 78 BIJLAGE I: Samenstelling en bezoldiging CvB, RvT en RvA 79 Samenstelling College van Bestuur 79 Bezoldiging College van Bestuur 79 Samenstelling Raad van Toezicht 80 Vergoedingen Raad van Toezicht 81 Samenstelling Raad van Advies 81 BIJLAGE II: Overzicht bachelor- en masteropleidingen 82 BIJLAGE III: Letter of Representation 83 BIJLAGE IV: Lijst met afkortingen 87 7

Woord vooraf Met vertrouwen verder. Met dat motto begonnen we het jaar 2008. Het is ook de titel van het nieuwe Strategisch Instellingsplan 2008-2012 dat we aan het begin van dit verslagjaar presenteerden. Met vertrouwen verder betekent dat we verder gaan op de in 2004 ingezette koers: geen nieuwe richting, wel consolideren en verdiepen. Het betekent ook dat we vertrouwen hebben in onze medewerkers, in de CHE-formule en bovenal in Hem door wie wij ons geroepen weten om christelijk, kwalitatief hoogwaardig hbo-onderwijs te bieden en kenniscentrum te zijn. Vijf keer achter elkaar nummer 1. 8

Woord vooraf Als we terugblikken op 2008 constateren we dat dit vertrouwen niet is beschaamd. Opnieuw volgden zo n 4.000 studenten onderwijs aan onze hogeschool en zij ervoeren concreet onze drie kernwaarden: relatie, inhoud en verantwoordelijkheid. Op een betrokken wijze zijn zij inhoudelijk toegerust en gevormd om hun verantwoordelijkheid als christen-professional in de samenleving te nemen. Dit wordt gewaardeerd, want uit onderzoek onder studenten blijkt dat we ons volgens de Keuzegids Hoger Onderwijs voor de vijfde achtereenvolgende keer de beste hogeschool van Nederland mogen noemen. Dit jaarverslag laat zien dat consolideren en verdiepen dankzij hard werken van onze mensen tot mooie resultaten heeft geleid in het verslagjaar. Om er enkele uit te lichten: de invoering van de hogeschoolbrede verbredingsminoren (een onderwijskundig en organisatorisch huzarenstukje), de start van ons derde lectoraat (Religie in Media en Publieke Ruimte, verbonden aan de opleidingseenheid Journalistiek en Communicatie), en het plan voor de inrichting van academies, waarin onderwijs, onderzoek, kennistransfer en rondom enkele verwante opleidingen worden samengevoegd. In dit jaarverslag leggen we verantwoording af over het gevoerde beleid in 2008 en over de financiële positie van de CHE. Het jaarverslag is opgebouwd volgens de indeling die het CFI hogescholen aanreikt. Hierbij is zoveel mogelijk rekening gehouden met de indeling van het INK-kwaliteitsmanagement-model dat de CHE gebruikt. Onze dank gaat tenslotte bovenal uit tot Hem, naar wiens Naam de Christelijke Hogeschool Ede is genoemd, en die ons dagelijks moed en kracht gaf om ons mooie werk te doen. Dr. C.P. Boele Voorzitter College van Bestuur Christelijke Hogeschool Ede Oude Kerkweg 100, 6717 JS Ede Postbus 80, 6710 BB Ede Tel. 0318-696300 www.che.nl 9

1. Strategie en beleid Kees Boele, voorzitter College van Bestuur Met ons strategisch plan voor 2008 tot en met 2012 willen we bouwen aan de condities voor een stabiele en betekenisvolle toekomst. Dit vanuit het vertrouwen in onze medewerkers, in onze formule en vooral in Hem, door wie wij ons geroepen weten om Christelijke Hogeschool te zijn. 10

1.1 Inleiding Het College van Bestuur ziet met tevredenheid terug op het jaar 2008. Uit de resultaten blijkt dat het een goed jaar is geweest voor de CHE: het jaarverslag maakt dat duidelijk. Er is een goede start gemaakt met de realisatie van het Strategisch Instellingsplan 2008-2012, Met vertrouwen verder. Bovendien zijn de financiële doelstellingen gerealiseerd en staat de CHE er in dat opzicht gezond voor. Echter, voor het jaar 2009 en volgende jaren zal de vinger aan de pols moeten worden gehouden. In de begroting van 2009 ontbreekt het aan financiële speelruimte. De going concern alsmede de activiteiten en projecten die tot realisatie van de vijf strategische doelen moeten leiden, vergen aanzienlijke middelen. Tegelijkertijd constateren we dat de omstandigheden waaronder de CHE haar doelen wil verwezenlijken, zijn veranderd. Door verwachte veranderingen in het bekostigingsstelsel ziet de CHE terugloop van rijksmiddelen ontstaan, nog afgezien van de effecten van de kredietcrisis (pensioenpremies, bezuinigingen). Daarbij komt dat de onderwijsvraagfactor terug loopt, de personele lasten nog steeds erg hoog zijn en verwachten we effecten van veranderingen op het gebied van de contacttijd naar aanleiding van het Rapport Onderwijs Praktijk Analyse (OPA). De daadwerkelijke realisatie van de ambitieuze strategische doelstellingen in 2009 en volgende jaren op het gebied van academievorming, kennisontwikkeling, huisvesting en ICT vraagt al met al om ombuigingen in de begroting van de CHE. We zullen onze middelen hard nodig hebben en het is zaak om waar nodig de CHE tijdig en structureel aan te passen aan de toekomstige situatie. Maar ook in dit opzicht gaan we met vertrouwen verder, gebaseerd op de kwaliteit en gedrevenheid van onze medewerkers die allen staan voor een blijvend mooie en betekenisvolle CHE. 1.2 Organisatieprofiel De CHE heeft tien hbo-opleidingen, een hbo-master en drie lectoraten. Daarnaast doen we onder de naam CHE-Transfer commerciële activiteiten, zoals (post-hbo-) cursussen, trainingen, advies en onderzoek. Al deze activiteiten maken de CHE tot een kenniscentrum. De hogeschool gaat uit van de Stichting voor christelijk hoger beroepsonderwijs op gereformeerde grondslag te Ede. In 2008 hadden we zo n 4.000 hbo-studenten en ongeveer 430 medewerkers. Kenmerkend voor de CHE zijn de drie kernwaarden die voortkomen uit onze visie op leren en onderwijs: relatie, inhoud en verantwoordelijkheid. Wij zien de mens als een schepsel dat niet zelfstandig bestaat, maar in relatie tot God, zijn medemensen en de materiële werkelijkheid. Concreet betekent deze visie dat studenten en medewerkers op elkaar betrokken zijn. Goede begeleiding en aanspreekbaarheid van docenten zijn kenmerkend voor het leerklimaat. Het begrip inhoud staat voor kwaliteit en visie. We verzorgen vanuit een christelijke visie op het beroep onderwijs van hoge kwaliteit. We leiden mensen op die verantwoordelijkheid willen en kunnen dragen in de pluriforme samenleving. De beroepen waarvoor de CHE opleidt, zijn 11

belangrijk voor de samenleving en de studenten wordt geleerd hoe zij later aan deze samenleving een bijdrage kunnen leveren. Dat is ook conform onze plaats in de traditie van het gereformeerd protestantisme, waarin het geloof altijd ook publieke betekenis heeft. 1.2.1 Missie en visie Wat is de CHE? De CHE is een hoger onderwijs- en kenniscentrum. Medewerkers en studenten vormen een leer en werkgemeenschap die zich richt op: Het ontwikkelen en verzorgen van hoogwaardig hoger beroepsonderwijs, waardoor studenten en cursisten als persoon en als christen worden gevormd, toegerust en opgeleid tot (startende) professionals; Het ontwikkelen, delen en toepassen van kennis, die zij op commerciële en niet-commerciële basis ter beschikking stelt aan de samenleving, die levensbeschouwelijk pluriform is. De CHE stelt zich bij haar activiteiten onder het gezag van de Bijbel, die zij erkent als het betrouwbare en geïnspireerde Woord van God, zoals verwoord in het gereformeerd belijden. Wat zijn de kernwaarden van de CHE? De missie van de CHE laat zich uitdrukken in drie kernwoorden: relatie, inhoud en verantwoordelijkheid (RIV). Deze komen voort uit onze onderwijsvisie en geven invulling aan de volgende drie kernwaarden: Relatie tot God en met elkaar Inhoudelijk christelijk en hoogwaardig onderwijs en Verantwoordelijkheid naar de samenleving en (de bereidheid om) verantwoording af te leggen aan die samenleving en elkaar. Waar leidt de CHE voor op? Een afgestudeerde CHE-student heeft zich ontwikkeld tot een volwaardige startende professional. In zijn/haar opleiding stonden de kernwaarden van de CHE centraal. We streven ernaar dat: De student zijn/haar professionaliteit weet te relateren aan zijn of haar relatie tot God en de naaste. De student inhoudelijk gemotiveerd is, deskundig, bij de tijd op zijn/haar vakgebied en internationaal georiënteerd. De student in staat is om beroepsmatig gedrag te verantwoorden vanuit een christelijke beroeps visie, in genuanceerde en respectvolle omgang met andere overtuigingen en standpunten. Wat doen wij met onze kennis? De CHE profileert zich als christelijk kenniscentrum en als kweekvijver voor kadervorming op hbo-niveau. Bij het aanbieden van onze kennis, onder andere door middel van contractactiviteiten, willen we inspringen op de actualiteit in de werkvelden waarvoor we opleiden. Hierbij blijft de CHE trouw aan de eigen missie. Geld is niet de eerste drijfveer, maar de wens om betekenisvol te zijn in de samenleving. 12

Strategie en beleid 1.2.2 Onderscheiding binnen hbo De missie doortrekt de activiteiten van de CHE. We onderscheiden ons binnen het hbo met name door: De duidelijk christelijke identiteit, die sterk doorwerkt in het beleid, de strategie, het onderwijs en de studentbegeleiding. Een hoog kwaliteitsniveau, hetgeen onder meer blijkt uit een vijf keer op rij. nummer 1 positie in de Keuzegids Hoger Onderwijs. Een hoge contactintensiteit. De CHE volgt onderwijskundige visies zoals competentieleren, maar we kiezen voor langzaam toenemende keuzevrijheid voor de student naarmate het studietraject volgt. We kennen efficiënt kwaliteitszorgsysteem waarin de nadruk ligt op tevredenheid van stakeholders. De CHE kiest voor opleidingstrajecten waarin de vraag vanuit het beroepenveld een belangrijke rol speelt. Het beroep is leidend en kaderstellend voor keuzes die studenten kunnen maken. We kiezen voor relatief sobere faciliteiten, teneinde zoveel mogelijk geld in het onderwijs te kunnen stoppen. 1.2.3 Organisatiestructuur De CHE gaat uit van de Stichting voor christelijk hoger beroepsonderwijs op gereformeerde grondslag. Het College van Bestuur treedt, sinds de statutenwijziging in 2008, op als bestuur van de Stichting en als bestuur van de hogeschool. We bestonden in het verslagjaar uit zes organisatorische eenheden van waaruit tien opleidingen werden verzorgd. Eén van de organisatorische eenheden is de Academie voor Sociale Studies. De overige opleidingseenheden zullen nog worden omgevormd tot academies, ex artikel 10.3a WHW. Vijf diensten en de informatiemanager verzorgden de ondersteuning van het CvB en de activiteiten van de opleidingseenheden. De verschillende opleidingseenheden zijn decentraal verantwoordelijk voor hun eigen contractactiviteiten onder de noemer van CHE-Transfer. Organisatieschema In het verslagjaar had de CHE tot 8 oktober een éénhoofdig CvB in de persoon van dr. C.P. Boele, ondersteund door een bestuurssecretaris. Met ingang van 8 oktober 2008 is mevr. H. van den Broek- Hanskamp, registermanager (rm) gestart in de functie van lid van het CvB ad interim. Door de RvT is een werving & selectietraject uitgezet voor de tweede bestuurder. De kaderbrief 2008 met daarin de jaardoelen van opleidingen en diensten werd leidend voor de vergaderagenda. Hiermee is een extra stap gezet in het sluiten van de PDCA cirkel. 13

Raad van Toezicht (RvT) Raad van Advies (RvA) College van Bestuur (CvB) Medezeggenschapsraad Bestuurssecretariaat Vertrouwenspersoon Onderwijs en Kennistransfer Ondersteuning Verpleegkunde Verpleegkunde Personeel & Organisatie Unit Verpleegkunde Financiën, Planning & Control, Informatie Educatie Leraar Basisonderwijs Facilitaire Zaken Unit Nascholing en Onderwijsadvies Instituut voor Gemeenteopbouw en Theologie Theologie Godsdienst Pastoraal Werk Leraar Godsdienst / Levensbeschouwing Mens & Organisatie Management Economie en Recht Personeel & Arbeid Onderwijs & Kwaliteit Marketing, Communicatie & Studentzaken Informatiemanager Unit Mens & Organisatie Unit Journalistiek & Communicatie Unit Sociale Studies Journalistiek & Communicatie Journalistiek Communicatie Academie voor Sociale Studies Sociaal Pedagogische Hulpverlening Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Viermaandelijks rapporteert het management aan het CvB op basis van een format dat is afgeleid van het INK-model en inhoudelijk van de kaderbrief 2008 en de jaarplannen van de opleidingen en diensten. In elke rapportageronde voert het CvB een voortgangsgesprek met de betreffende manager, in aanwezigheid van de controller. 1.3 Strategische instellingsdoelen In het Strategisch Instellingsplan CHE 2008-2012 (IP 2012) 1 zijn vijf strategische doelen geformuleerd. Het IP 2012 is tot stand gekomen op basis van een evaluatie van de doelrealisatie van de 10 doelen uit het Strategisch Instellingsplan 2008 Met visie vooruit, alsmede op een nieuwe SWOT-analyse van de instelling. Het IP 2012 bevat geen grote koerswijzigingen ten opzichte van het IP 2008. In het IP 2012 is gekozen voor consolidatie en verdieping van de koers die in 2004 is ingezet. In deze paragraaf is aangegeven in hoeverre in 2008 een bijdrage is geleverd aan de realisatie van de doelstellingen in het IP 2012. 1. De CHE continueert haar positie als een kwalitatief hoogwaardige instelling waarin vanuit een christelijke visie op de beroepspraktijk onderwijs wordt gegeven. Ook in 2008 is de CHE door studenten en deskundigen beoordeeld als de beste hogeschool 1 Begin 2008 verscheen het IP 2012 onder de noemer Met vertrouwen verder. 14

Strategie en beleid van Nederland en dat voor de vijfde keer op rij. Dit bleek uit het onderzoek van Centrum voor Hoger Onderwijs Informatie voor Consument en Expert (CHOICE) dat gebruikt wordt voor de Keuzegids Hoger Onderwijs. Onderzoek door TNS NIPO voor opinieblad Elsevier met het oog op de hoger onderwijsbijlage bevestigde deze resultaten. Voorts is in het verslagjaar aandacht besteed aan de verbetering van interne audits en is naar aanleiding van accreditatierapporten een verbeterplan voor het onderwijs opgesteld. In 2008 zijn hogeschool breed verbredingsminoren ingevoerd. Dit proces is nauwkeurig gemonitord en na afloop geëvalueerd. De invoering is over het algemeen succesvol verlopen. Door de opleidingen is in het verslagjaar gewerkt aan de implementatie van het Onderwijsportaal (een volledige beschrijving van het onderwijs) van de CHE. Binnen het Onderwijsportaal is een hogeschoolbrede visie op leren en onderwijs ontwikkeld, met als drie kernwaarden relatie, inhoud en verantwoordelijkheid. De nadruk bij de implementatie van deze visie lag dit verslagjaar op studieloopbaanbegeleiding en internationalisering. Het persoonlijk gekend worden en de toegankelijkheid van docenten zijn twee kroonjuwelen van de CHE. Het begrip relatie doortrekt onze onderwijsconcepten. Gedurende de studie trekken docenten en studenten samen op, met elkaar vormen ze een leergemeenschap. In 2008 is opnieuw een programma gestart voor topstudenten. Studenten kunnen zich hiervoor inschrijven, waarna zij geselecteerd worden door een commissie. Gekozen studenten krijgen een assessment aangeboden dat perspectief biedt op een loopbaanontwikkeling. Bij een goed doorlopen assessment wordt deze topstudenten een langdurig loopbaancoachingsprogramma aangeboden, door christenen die een toppositie innemen bij bedrijven en instellingen. 2. In 2012 is de CHE, in samenwerking met de beroepspraktijk, systematisch actief in kennisontwikkeling, als belangrijke stap op weg naar de CHE als kenniscentrum. In 2008 is een hogeschool breed beleid ontwikkeld op het gebied van onderzoek. Hierbij spelen lectoraten een kernrol. Het onderzoek wordt binnen de lectoraten, in samenwerking met de opleidingen en het beroepenveld ontwikkeld. Hierdoor ontstaat een wisselwerking tussen lectoraat, curriculum en professionalisering. De bottum-up kennisontwikkeling wordt onder meer gestimuleerd door een Innovatiefonds van het CvB. Uit dit fonds zijn middelen toegekend aan verschillende onderzoeksvoorstellen van docenten. Er is een begin gemaakt met het invoeren van onderzoeksvaardigheden in het curriculum van studenten. Verder verschenen in het verslagjaar twee delen in de CHE reeks: Veelkleurig verlangen, een boek over gemeenteopbouw en Duidelijke ouders, een boek over christelijke geloofsopvoeding.een laatste voorbeeld van hoe we vormgeven aan deze doelstelling is de opnieuw uitgereikte CHE-CV*Koers Prijs voor het beste afstudeerproject van een CHEstudent. 15

3. In 2012 is de organisatiestructuur van de CHE zodanig ingericht dat een adequate en verantwoorde beheersing van het instellingsbeleid is gewaarborgd. In 2008 is een plan van aanpak opgesteld voor de inrichting en invoering van academies. Het plan van aanpak behelst onder meer het vervaardigen van een nieuw bestuursreglement en MR-reglement en het opstellen van functiebeschrijvingen van academiedirecteuren en dienstdirecteuren. De herinrichting van de organisatiestructuur is een gevolg van de statutenwijziging van de Stichting, de door haar in stand gehouden onderwijsinstelling CHE en een herziening op de reglementen van de Raad van Toezicht (RvT) en CvB. Bij de statutenwijziging en de herziening van de reglementen is rekening gehouden met de Branchecode governance van het hbo. Volgens het principe pas toe of leg uit zijn de uitgangspunten van de branchecode overgenomen in de governance structuur van de CHE. In 2008 zijn de ontwikkelingen rondom de wetswijziging WHW nauwgezet gevolgd. In het verslagjaar maakten we een start met het Management Development traject onder leiding van een coach. Het CvB, de opleidings- en dienstmanagers en de bestuurssecretaris zijn gecoacht op hun rol en onderlinge verhoudingen. Het CvB en het management hebben de formatieplanning van de CHE gecontinueerd en uitgebreid. 4. In 2012 is de onderwijsvisie van de CHE verankerd onder haar medewerkers. De CHE daagt medewerkers daarnaast uit om de gekregen talenten optimaal te ontwikkelen en biedt hen daartoe de mogelijkheden. 16

Strategie en beleid In verslagjaar startte de CHE de invoering van een nieuwe gesprekscyclus beoordelen & belonen. Deze nieuwe gesprekcyclus is een uitwerking van de nieuwe CAO voor het hbo. In de nieuwe gesprekcyclus is er meer aandacht voor persoonlijke ontwikkeling van medewerkers en de ontwikkelingen van teams. Onze onderwijsvisie, verwoord in de kernwaarden relatie, inhoud en verantwoordelijkheid krijgt eveneens gestalte in de gesprekcyclus. Verder heeft de CHE een uitgebreid scholingsaanbod voor medewerkers. In 2008 is er speciaal aandacht besteed aan de scholing voor beginnende docenten, ook in verband met de hoge werkdruk die deze categorie ervaart. Werkdruk en werkbelasting zijn in het algemeen, blijkens steekproeven, onder controle. Desalniettemin blijft het signaal van hoge werkdruk via de Medezeggenschapsraad komen. Derhalve zal dit onderwerp ook in 2009 onder verscherpte aandacht van het CvB en het management blijven. Op verschillende manieren is in het verslagjaar gestalte gegeven aan de CHE als leer en werkgemeenschap. Zo waren er de traditionele Paas- en Kerstvieringen, evenals de jaarlijkse vocatiodag in januari, waar medewerkers, aan de hand van workshops en lezingen, stilstaan bij de onderwijsvisie en de identiteit van de school. Ten slotte organiseerden we een feestelijke avond ter gelegenheid van het feit dat we voor de vijfde keer tot beste hogeschool van Nederland werden verkozen in de Keuzegids Hoger Onderwijs. 5. Om het primaire proces van de CHE goed te kunnen faciliteren is in 2012 de CHE prettig en adequaat gehuisvest en zijn de ICT voorzieningen state-of the-art. Er is in 2008 frequent contact geweest met de gemeente inzake de campusplannen van de CHE. Eind 2008 deed zich de mogelijkheid voor om het Retailgebouw van PTC+ te kopen. We hebben de aankoop van het pand in gang gezet. In 2009 wordt een totaalvisie op onze huisvesting gemaakt, waarin het PTC+ gebouw, het gebruik van het huidige pand, en de oplossing van klimaatproblemen een plaats krijgen. Om de acute klimaatproblemen in het bestaande pand te verhelpen zijn dakramen en extra ventilatoren geplaatst. Deze bieden enig soelaas. In verslagjaar is de ICT-infrastructuur door middel van een grootschalig migratie, aangepast aan de eisen en wensen van deze tijd. Deze nieuwe infrastructuur biedt onder andere mogelijkheden voor een digitale leeromgeving voor de studenten. Vanuit de ICT-strategie zijn projecten als CRM (systeem om de NAW gegevens van klanten en leveranciers van de CHE te beheren), CHEntree (nieuw portaal voor het ontsluiten van applicaties via intranet voor studenten en medewerkers) en CHEonline (elektronische leer en werkomgeving voor studenten en medewerkers) uitgevoerd. Gedurende het verslagjaar is in dit kader een begin gemaakt met een doordenking van de toepassing van ICT in het onderwijs. Op 1 januari 2008 werd eveneens een nieuw personeel/salarissysteem (e- HRM) in gebruik genomen. Ten slotte is om fraude verder tegen te gaan en te voorkomen nieuwe fraude software aangeschaft en geïmplementeerd. 17

1.4 Lectoraat en onderzoek In het nieuwe strategische beleid van de CHE is de ontwikkeling van kenniscentra één van de strategische doelen. Lectoraten hebben een belangrijke functie om deze doelstelling te realiseren. In 2008 waren drie lectoraten actief binnen de CHE: Gemeenteopbouw binnen de opleidingseenheid Theologie. Sociale Innovatie binnen de opleidingseenheid Mens & Organisatie. Religie in Media en Publieke Ruimte binnen opleidingseenheid Journalistiek & Communicatie. Lectoraat Gemeenteopbouw Het lectoraat wordt gevormd door de lector: dr. S. Paas, vier interne kenniskringleden: J. Hoek, H. Bakker, T. v.d. Lagemaat en N. Belo en een aantal externe kenniskringleden: P. Boersema (ETF), G. Noort (PKN Dienstencentrum) en T. v.d. Leer (Baptistenseminarium). Daarnaast is er een externe onderzoeker op contractbasis verbonden met het lectoraat. Twee docenten doen promotie-onderzoek en één docent een masteronderzoek in samenwerking met het lectoraat. Ten slotte verrichten verschillende studenten hun afstudeeronderzoek in het kader van het onderzoeksprogramma van het lectoraat. Inmiddels is het lectoraat halverwege de termijn van vier jaar. Tal van contacten met het werkveld zijn gelegd en uitgebouwd tot samenwerkingsrelaties. Ook werden nieuwe contacten met kennisinstellingen gelegd. Het aantal publicaties ligt hoog en om nog meer naar buiten te treden werd een website ingericht. Verder is het lectoraat zeer actief in het (mede) organiseren van symposia. In een geregeld verschijnende nieuwsbrief worden de activiteiten en publicaties van het lectoraat bijgehouden. Lectoraat GPW organiseert symposium over de hbo-theoloog. 18

Strategie en beleid Het lectoraat Gemeenteopbouw heeft in 2008 onder andere een grootschalig alumni-onderzoek geleid, waardoor het beroepsprofiel van de hbo-theoloog steeds meer scherpte krijgt en discussies over de kerkelijk werker (bijv. in de PKN) worden beïnvloed. Lectoraatsleden namen deel in kerkelijke commissies die de PKN-synode moesten adviseren over de plaats van hbo-theologen in de kerk. Ook is een onderzoek afgerond naar evangelische voorgangers en begon het lectoraat een onderzoek naar kerken in crisis. Via de publicatie van een lijvig handboek werd een langlopend onderzoek naar pioniersgemeenten afgerond. Op deze manieren is allerlei kennis ontwikkeld en toegankelijk gemaakt op het terrein van kerkelijke innovatie. Het lectoraat richt zich de laatste tijd in toenemende mate op de doorontwikkeling van het onderwijs binnen de opleidingseenheid Theologie. Lectoraat Sociale Innovatie Het Lectoraat sociale innovatie wordt gevormd door lector drs. J.P. (Jack) Crielaard en de twee kenniskringleden, drs. E.C. (Eelco) van den Dool en drs. M.A. (Michiel) de Ronde. In het afgelopen jaar positioneerde het Lectoraat Sociale Innovatie zich nadrukkelijk als eigen richting binnen het brede spectrum van sociale innovatie. In het werkveld en tijdens conferenties wordt in relatie tot sociale innovatie soms reeds gesproken over de zogenoemde Edese School. Wat het lectoraat onderscheidt ten opzichte van sociale innovatie elders is de grote nadruk op andere waarden, effecten en vormen van output dan puur en alleen de financiële. In het af gelopen jaar is door het lectoraat gewerkt binnen de eigen onderzoekslijnen. Het gaat dan om onderzoek naar respectievelijk duurzame organisatievormen, spirituele dynamiek in sociale innovatie en individuele luister-beslisstrategieën. Het lectoraat staat midden in de opleiding en is nauw betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe curriculumonderdelen. Ruim tien studenten voerden in 2008 stages en afstudeerprojecten uit onder de vlag van het lectoraat. Lectoraat Religie in Media en Publieke Ruimte Sinds 1 september heeft de CHE het lectoraat Religie in Media en Publieke Ruimte. Dit lectoraat is een initiatief van de Stichting voor Reformatorische Wijsbegeerte en is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de CHE. Het lectoraat is verbonden aan de opleidingseenheid Journalistiek & Communicatie. Lector is dr. ir. Jan van der Stoep. Het lectoraat richt zich op het aandachtsgebied Religie in Media en Publieke Ruimte. Het gaat een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een leeromgeving waarin ruimte is voor bezieling en persoonlijke vorming. Van der Stoep zal de komende vier jaar leiding geven aan het onderzoek van de opleidingseenheid Journalistiek & Communicatie. Tevens wordt hij betrokken bij de verdere uitbouw van verbredingsminoren en de ontwikkeling van specialisatietrajecten binnen de hogeschool. De nieuwe lector is toegevoegd aan het team van bijzondere hoogleraren en docenten van de Stichting voor Reformatorische Wijsbegeerte. Kengetallen onderzoeksinzet Onderstaande tabel geeft weer hoeveel medewerkers de CHE in 2008 binnen de lectoraten heeft ingezet voor onderzoek en hoeveel procent daarvan tevens onderwijs gaf binnen de hogeschool. 19

Tabel 1.1 CHE-medewerkers die zijn ingezet voor onderzoek Aantallen absoluut Categorie Senior Onderzoeker Extern Lector onderzoeker Aantal gepromoveerden 2 2 2 Aantal promovendi 1 1 2 Overig aantal 3 Totaal 3 6 4 % Onderwijsgevenden binnen CHE 66,7% 80% 0% Aantallen FTE s Categorie Senior Onderzoeker Extern Lector onderzoeker Fte s gepromoveerd 0,82 0,60 0,20 Fte s promovendi 0,65 0,30 0,10 Fte s overig 0,85 Totaal 1,47 1,75 0,30 De lectoraten worden door de hbo-raad ingedeeld in de volgende domeinen: Ruimte & Techniek; Leren en Opvoeden; Innovatie & Ondernemen; Maatschappij, Gezondheid & Veiligheid; Kunst & Cultuur en Methodologie. Onderstaande tabel geeft weer welke financiële middelen de CHE in 2008 besteedde aan onderzoek en hoe deze besteding verdeeld was over de verschillende domeinen van onderzoek. Tabel 1.2 Financiële middelen die aan onderzoek zijn besteed Indicatieve percentuele verdeling over domeinen Absoluut R&T L&O I&O MG&V K&C Meth bedrag Bronnen K % % % % % % 1e geldstroom 357 49 47 4 2e geldstroom 3e geldstroom 11 100 buitenlandse geldstromen Totaal 368 50 46 4 20

Strategie en beleid 1.5 Toekomstverwachting en continuïteitrisico s De CHE houdt in haar strategische koers rekening met continuïteitsrisico s. We houden er rekening met de volgende zaken ontwikkelingen: De verwachte veranderingen in het bekostigingsstelsel hebben voor de CHE mogelijk een negatief effect op de financiële rijksbijdrage. De eerste scenario s duiden hierop. De daling van de onderwijsrendementen heeft gevolgen voor de onderwijsvraagfactor (ovf) waardoor de rijksbijdrage afneemt. De kredietcrisis heeft voor de CHE negatieve financiële gevolgen zoals verhoging van de pensioenpremies en bezuinigingen in de onderwijssector. Het ziekteverzuim binnen de CHE neemt toe. De personele lasten zijn binnen de CHE hoog. De conclusies uit het Rapport Onderwijs Praktijk Analyse (OPA) leidt tot veranderingen op het gebied van contacttijd. Dit vraagt om aanpassingen van onderwijsprogramma s. In 2008 is in opdracht van de CHE door ABN AMRO een risico-inventarisatie gemaakt binnen de CHE. Deze risico-inventarisatie is besproken met CvB en management. Op basis hiervan wordt een plan van aanpak opgesteld dat we in 2009 uitvoeren. Overheidsprioriteiten Naast de continuïteitsrisico s die de CHE verwacht, anticipeert de CHE ook op overheidsprioriteiten. In het verslagjaar is Studielink, het nieuwe studenteninschrijfsysteem, binnen de CHE ingevoerd. We hebben ingestemd met de zogenaamde Green paper, de strategische agenda van de hbo raad voor de komende jaren. Het actieplan Leerkracht van OC&W krijgt gestalte binnen de CHE, ondermeer in een uitvoering van functiedifferentiatie voor docenten. We verwachten dat in de komende jaren zes thema s dominant zullen zijn in de externe omgeving van de CHE. Deze krijgen reeds intern gestalte. We zien dat onze visie op deze thema s aansluit bij een aantal prioriteiten van de overheid. Deze prioriteiten komen naar voren in onder meer de rapporten en aanbevelingen van de Onderwijsraad, de CAO ontwikkelingen en het actieplan Leerkracht. 1. De toenemende aandacht voor kwaliteit en excellentie. (De CHE is in 2008 voor de vijfde keer verkozen als beste hogeschool van Nederland). 2. De aandacht voor onderzoek en kennisontwikkeling binnen het hbo, afgestemd op het beroepenveld. Deze markeert ook de maatschappelijke opdracht van het onderwijs. Er vindt in Nederland steeds meer kruisbestuiving plaats tussen wo- en hbo-onderwijs. Wij investeren in het niveau van ons onderwijs door medewerkers tot onderzoeksactiviteiten te stimuleren en meer post-hbo onderwijs (masters) aan studenten aan te bieden, eventueel in samenwerking met universiteiten. Kenniskringen en lectoren spelen daarbij een belangrijke rol. Onze kernwaarden zijn sturend voor de wijze waarop wij ons als christelijke instelling positioneren op de terreinen van onderzoek en kennisontwikkeling. 21

3. De groeiende belangstelling voor Bildung d.w.z. de vormingskant van het onderwijs. De rol van de docent zal hierdoor alleen maar toenemen. We hebben reeds de hoogste student- docent ratio binnen het hbo. Studentbegeleiding en Bildung staan hoog in ons vaandel. 4. De belangstelling voor kleinschalige identiteitsgebonden instellingen. Jongeren lijken behoefte te hebben aan een herkenbare community. Deze bieden wij voor onze studenten. De relatief kleine schaal van onze hogeschool helpt daarbij. 5. De verwachting dat de internationale aspecten van het onderwijs belangrijker worden. De CHE bouwt haar samenwerkingsverbanden met gelijkgestemde onderwijsinstellingen wereldwijd uit. 6. In Lissabon is voor het hoger onderwijs de doelstelling afgesproken om te komen tot meer hoger opgeleiden. De CHE wil hieraan bijdragen door flexibiliteit in haar onderwijsaanbod te creëren. We werken hieraan door onder meer onze EVC trajecten en de samenwerking met mbo instellingen. In 2008 zijn we erkend als officiële EVC aanbieder. Maatschappelijke impact van de CHE Voor de toekomst geldt dat de CHE landelijk bekend wil blijven als kwaliteitshogeschool met een sterke identiteit. Voor de bachelortrajecten bestaat onze doelgroep uit christenjongeren in geheel Nederland die bewust kiezen voor deze combinatie. We willen deze jongeren toerusten en voorbereiden om als christen in verschillende hbo-functies in de samenleving gemotiveerd en deskundig hun werk te verrichten. 22

Strategie en beleid De CHE-bijdrage aan de doelstelling van maximale participatie is: de actieve werving onder protestantse christenen uit de volle breedte van de achterban, met daarin bijzondere aandacht voor allochtone en / of reformatorische christenen en een ontwikkelde beroepskolom met strategische toeleverende scholen. In de context van toenemende secularisatie is de ontwikkeling van de beroepskolom de route om onze doelgroep blijvend te binden aan de CHE. De CHE wil zich voorts ontwikkelen tot een protestants-christelijk kenniscentrum en daarmee een leer- en werkomgeving. Op de gekozen domeinen zijn we vraagbaak voor met name de christelijke achterban bij onder meer morele dilemma s, doordenken we thema s uit kerk en maatschappij en verspreiden we de denkresultaten door middel van publicaties, conferenties enzovoorts. We werken nauw samen met diverse landelijke identitair verwante kennisinstellingen en -netwerken die raakvlakken hebben met onze onderwijsdomeinen. Op die manier ontstaat een netwerk van kennis- en onderwijsinstellingen. We investeren in onderzoeksprojecten, die we samen met netwerkpartners uitvoeren. Het streefgetal voor het aantal studenten is 5.000. De CHE voert een kwaliteitsstrategie en richt zich, met name voor de bachelortrajecten, op de meest gemotiveerde christenstudenten die nadrukkelijk kiezen voor de integratie van opleiding en christelijke vorming. 1.6 Governance Het afleggen van verantwoording is voor de CHE een belangrijk thema, Uit onze identiteit vloeit voort dat we bereid zijn verantwoording van ons handelen af te leggen. Onze protestants-christelijke identiteit vraagt van ons betrouwbaarheid. Derhalve streven we ernaar een transparante organisatie te zijn. De branchecode governance voor het hbo was leidend bij de statutenwijziging van de stichting en de herziening van het toezichtmodel. Good governance is impliciet meegenomen in het strategische instellingsdoel nummer 3 van het IP2012: In 2012 is de organisatiestructuur van de CHE zodanig ingericht dat een adequate en verantwoorde beheersing van het instellingsbeleid is gewaarborgd. 1.6.1 Raad van Toezicht Sinds 1 januari 2008 is de omvang van de Raad van Toezicht (RvT) van de CHE van negen personen teruggebracht naar vijf personen en vergadert zij op basis van een nieuw reglement RvT. Het vernieuwde reglement is gebaseerd op een statutenwijziging van de Stichting voor Christelijk Hoger Beroepsonderwijs gebaseerd op gereformeerde grondslag, de stichting waar de Christelijke Hogeschool van uitgaat. Deze statutenwijziging is goedgekeurd door de RvT en op 30 oktober 2008 gepasseerd bij de notaris. De Medezeggenschapsraad (MR) heeft op grond van artikel 10.8a. WHW instemming verleend op dat deel van de statuten betreffende de taken en bevoegdheden welke het instellingsbestuur overdraagt aan het CvB en de richtlijnen voor de uitoefening van de aan het CvB overgedragen taken en bevoegdheden. 23

Per 1 januari 2008 vergadert het CvB op basis van een vernieuwd reglement, dat goedgekeurd is door de RvT. Verder heeft de RvT twee reglementen vastgesteld voor twee mogelijke kerncommissies van de RvT, de selectie- en renumeratiecommissie en de auditcommissie. De RvT heeft in 2008 geen aparte selectie- en renumeratiecommissie of auditcommissie ingesteld. De verkleinde samenstelling van de RvT, het vernieuwde statuut van de stichting en de vernieuwde reglementen zijn een resultaat van een reflectie en plaatsbepaling van de RvT en het CvB in 2007 binnen de heersende opvattingen over governance, zoals neergeschreven in de branchecode governance. Vergaderingen RvT De RvT vergaderde in 2008 regulier zeven keer. In september werd eenmaal een extra vergadering gehouden over de huisvesting van de CHE. Tijdens de reguliere vergaderingen kwamen de volgende onderwerpen aan bod: 1. Ontwikkelingen met betrekking tot de start van duale varianten van opleidingen in de gemeente Dordrecht: De CHE heeft in 2008 een haalbaarheidsonderzoek laten doen naar de start van drie duale varianten van opleidingen. Het betreft de opleidingen Godsdienstleraar (GL), Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) en verpleegkunde (VP). Eind 2008 zijn de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek opgeleverd aan het CvB. De RvT is gedurende 2008 frequent geïnformeerd over de voortgang van het haalbaarheidsonderzoek. 2. De transitie van de stichting Evangelische Bijbelscholen (EBS): De CHE heeft al enkele jaren een samenwerking met de stichting EBS. Het voornemen van het CvB van de CHE en het bestuur van de EBS was om in 2008 de mogelijkheid in kaart te brengen om de activiteiten van de stichting EBS volledig te laten overnemen door de stichting CHE. Dit heeft geleid tot een transitieplan, dat eind 2008 aan de RvT ter goedkeuring is voorgelegd. De RvT heeft zijn goedkeuring onthouden aan de transitie van de activiteiten van stichting EBS naar de CHE. 3. Management Letter Deloitte: De managementletter van Deloitte voor het CvB is integraal besproken in de RvT. 4. Aanvulling en wijziging in reglement RvT: Per 1 januari 2008 is het nieuwe reglement RvT van kracht. In de loop van het jaar is een tweetal zaken in het reglement RvT aangevuld c.q. gewijzigd. Het betreft de artikelen inzake geschillen met en de beoordeling van het CvB. 5. Gevolgen inwerking treden nieuwe statuten en reglementen RvT en CvB: In 2008 werden diverse gevolgen van de inwerkingtreding van de nieuwe statuten en reglementen RvT en CvB geconcretiseerd. Eén van de belangrijkste gevolgen is dat de RvT 24

Strategie en beleid in aantal is terug gegaan van negen naar vijf leden. Van de oud leden is op passende wijze afscheid genomen. Verder heeft de RvT n.a.v. het reglement RvT haar eigen jaarplan en jaardoelen opgesteld en is er uit haar midden een vice- voorzitter benoemd. 6. Benoeming nieuwe voorzitter RvT: Vanwege het aftreden van ds. Quant per 31 december 2008 als voorzitter van de RvT, heeft de Raad in 2008 meermaals vergaderd over het profiel en de invulling van de nieuwe voorzitter. Per 1 januari 2009 is de heer Robbertsen aangetreden als nieuwe voorzitter van de RvT. 7. Professionalisering RvT: Vaak wordt er in raden van toezicht en bestuur dubbel werk gedaan. De RvT heeft een plan gemaakt voor de eigen professionalisering en benaderde hiervoor een deskundige. De Raad vraagt hem aandacht voor een goede rolverdeling op grond van nieuwe reglementen en vereisten. Deze deskundige informeert en begeleidt hen omtrent de betekenis en gevolgen van de nieuwe reglementen RvT en CvB en de eigen jaardoelen van de RvT. Naast de coaching heeft de Raad in 2008, in het kader van haar eigen professionalisering, een werkbezoek gebracht aan de kenniscampus in Eindhoven. 8. Besturing CHE: Een belangrijk gevolg van de intrede van de nieuwe governance is de aanscherping van rollen. Niet alleen tussen RvT en CvB, maar ook tussen CvB, management, MR en overige medewerkers. Deze aanscherping vraagt veel van het bestuur. Bij de aanscherping van rollen is ook verscherpte aandacht voor het sluiten van de plan, do, check, act cirkel (PDCA) nodig. In 2008 kwam de RvT tot het inzicht dat bestuurlijke versterking noodzakelijk is. Er is een traject van werving en selectie van een tweede bestuurder gestart. Het werving & selectiebureau Van der Kruijs kreeg deze opdracht. Voor de tussenliggende tijd besloot de RvT een interim- bestuurder aan te trekken. Meerdere vergaderingen is het onderwerp besturing van de CHE aan de orde geweest. Per 8 oktober is mevrouw H. van den Broek-Hanskamp gestart als interim bestuurder van de CHE. De CvB-leden hebben hun onderlinge portefeuilleverdeling ter goedkeuring aan de Raad voorgelegd en deze is goedgekeurd. Voorts is de Raad in 2008 regelmatig geïnformeerd over het Management Development traject dat is gestart voor het bestuur en het management. 9. Huisvesting: Een belangrijk onderwerp op de agenda van de RvT was de huisvesting. In 2008 is het CvB gestart met een integrale projectmatige aanpak rond de huisvesting, waarbij uitbreiding, klimaatverbetering en het functioneel gebruik van ruimtes in één omvattende visie moet komen. Een voorstel van het CvB om de klimaatproblemen aan te pakken werd niet goedgekeurd. De Raad vroeg het College om een integrale aanpak van zowel de huisvestingsals de klimaatproblematiek, op basis van de onderwijsvisie van de CHE en het IP2012. In de loop van 2008 deed zich de gelegenheid voor om een naastgelegen pand bij de 25

CHE aan te schaffen. De RvT verbond in juli haar goedkeuring aan deze aankoop. Het nieuwe pand wordt opgenomen in de visie rond huisvesting, die in 2009 verder gestalte zal krijgen. 10. Beleidscyclische onderwerpen/financiën: Naast de hierboven beschreven onderwerpen, kwamen in de vergaderingen van de RvT de jaarlijkse beleidscyclische onderwerpen aan bod: Driemaal de bestuurlijke rapportage (inclusief financiële rapportages) van het CvB De jaarrekening en het jaarverslag 2007 De kaderbrief De begroting 2009 De vergoedingen van de RvT Mede aan de hand van de voortgaande implementatie van het Strategisch Instellingsplan, de periodieke berichten van het CvB en de rapportage van de financiële en programmatische kengetallen van de controller werden de hoofdlijnen van het financieel beleid, de algemene en financiële risico s en de beheers- en controlesystemen besproken en beoordeeld. Er vond ook een gesprek met de accountant plaats. Tijdens dit gesprek is de managementletter besproken. De Raad heeft aandacht gevraagd voor de grote personele last van de CHE. Het CvB werd door de RvT decharge verleend. Medezeggenschapsraad Het contact met de Medezeggenschapsraad (MR) vond plaats via een vertegenwoordiging tijdens een jaar lijkse overlegvergadering in juni over de algemene gang van zaken tussen de MR en het CvB. Dit jaar was het onderwerp de besturing van de CHE. Met ingang van 2009 zal de RvT, conform de statuten, jaarlijks eenmaal een overleg hebben met de MR, in aanwezigheid van het CvB 1.6.2 Medezeggenschap en studentenparticipatie De Medezeggenschapsraad (MR) van de CHE bestaat uit dertien leden, van wie de helft gekozen wordt uit en door de personeelsgeleding en de andere helft uit en door de studentgeleding. De totstandkoming, functieverdeling, werkwijze, en reikwijdte van de MR is vastgelegd in een reglement medezeggenschap, waarvan de kaders bepaald worden door de WHW hoofdstuk 10. De MR komt voor de uitoefening van haar taak tenminste zes keer per jaar bijeen. Het dagelijks bestuur van de MR (bestaande uit de voorzitter, secretaris en twee studentleden) voert voorafgaande aan de plenaire vergaderingen overleg met het CvB. Eenmaal per jaar vergadert de MR met het CvB in aanwezigheid van de RvT. De MR van de CHE is goed georganiseerd en actief betrokken bij het beleid van de hogeschool. De Raad stelde zich in 2008 constructief, maar kritisch op ten opzichte van het CvB. Naast het instemmingsrecht, maakte de MR ook actief gebruik van haar adviesrecht. Regelmatig adviseerde zij, op eigen initiatief, het CvB op belangrijke beleidsontwikkeling. Het CvB en het dagelijks bestuur van de MR overlegde één keer in de zes weken om verschillende thema s nader te verkennen. 26

Strategie en beleid De MR verleende instemming op de begroting 2009, het OER en het Studentenstatuut. Zij gaf advies op onder meer de dossiers huisvesting, beoordelen & belonen en het starten van nieuwe duale opleidingen door de CHE in Dordrecht. In het verslagjaar verleende de MR ook instemming aan het deel van de nieuwe statuten van de Stichting waar de CHE van uitgaat, waar de taken en bevoegdheden staan omschreven welke het instellingsbestuur overdroeg aan het CvB, alsmede de richtlijnen voor de uitoefening ervan (WHW 10.8a). Tevens voerde de MR overleg met de voorzitters van de opleidingscommissies binnen de hogeschool. De hoofdtaak van de opleidingscommissies is de beoordeling van zaken die te maken hebben met onderwijsontwikkeling en onderwijsuitvoering. De Onderwijs- en Examenregeling (OER) van de verschillende opleidingen speelt hierin een belangrijke rol. De opleidingscommissies hebben een reglement waarin de procedures zijn vastgelegd. 1.6.3 Klachtenafhandeling In het verslagjaar is een begin gemaakt met de opzet van een klachtenregistratiesysteem. De klachten die binnenkomen bij CvB worden gecategoriseerd en bij betrokken diensten of het CvB behandeld en gearchiveerd. Daarnaast hebben we een vertrouwenspersoon en een klachtencommissie voor seksuele intimidatie en agressie. Zie voor meer informatie hoofdstuk 3.4.1 over de activiteiten van de vertrouwenspersoon. De Cobex (college voor beroep voor de examens ) ex. WHW 7.60 deed in 2008 uitspraak over twee klachten inzake een BAS. (bindend advies studiekeuze). Ook is er tweemaal een minnelijke schikking getroffen ten aanzien van klachten inzake een BAS. Verder inventariseerden we op welke wijze we vorm kunnen geven aan het college van beroep bijzonder onderwijs (ex WHW 7.68). Deze wordt in 2009 in de eigen instelling vormgegeven. Voor haar externe beroepencommissies is de CHE in 2008 aangesloten bij de SGO (Stichting Geschillencommissie Onderwijs, welke op 5 januari 2009 opging in de Stichting Onderwijsgeschillen). 27

1.6.4 Samenwerking De CHE werkt op bestuurlijk niveau met veel organisaties samen. Internationaal De CHE is actief lid van de International Association for the Promotion of Christian Higher Education (IAPCHE) en de Council for Christian Colleges and Universities (CCCU). Nationaal De CHE is actief lid van de volgende organisaties: Besturenraad PCO HBO-raad Platform Normen en Waarden Prof. Lindeboom Instituut Stichting Christelijk-Sociaal Congres VNO-NCW We werken samen met de volgende (onderwijs)instellingen: De Wittenberg Driestar educatief Eleos Evangelische Alliantie Evangelische Hogeschool GidsNetwerk Hendrik Pierson Leerstoel (VU) Hoornbeeck College Youth for Christ Nederland Ziekenhuis de Gelderse Vallei Zorggroep Rijnmond Regionaal Op regionaal niveau werkt de CHE samen met: Ichthus College Veenendaal Lokale Omroep Ede ROC A12 Technocentrum De Vallei Ziekenhuis de Gelderse Vallei Op opleidingsniveau werkte de CHE in 2008 ook met veel partijen samen. De insteek is dat we willen participeren in onderwijs en beroepsnetwerken en ook vinden we de samenwerking met identitair verwante organisaties belangrijk. De samenwerkingsrelaties die we aangaan zijn steeds gericht op versterken van deskundigheid en kwaliteit met behoud van de eigen identiteit. In het kader van stages en projecten werken al onze opleidingen intensief samen met bedrijven en instellingen binnen de werkvelden waarvoor we opleiden. Ook zijn al onze opleidingen vertegenwoordigd in de landelijke opleidingsoverleggen. Daarnaast zijn de volgende samenwerkingsactiviteiten het noemen waard. 28

Strategie en beleid Verpleegkunde Gelre ziekenhuizen Algemene Gezondheidszorg (AGZ) differentiatie) Hoornbeeck College (doorstroomtrajecten) Kruiswerk West Veluwe (leerwerkplaats) Opella (leerwerkplaats) ROC A12 (doorstroomtrajecten) Universiteiten in Utrecht en Wageningen (voor het realiseren van minorontwikkeling en aanvullende (pre) master trajecten) Ziekenhuis Gelderse Vallei (leerwerkplaats, best practice unit) Zorggroep Rijnmond (leerwerkplaats) Educatie Driestar educatief (opzet van masteropleidingen) Gereformeerde Hogeschool(opzet van masteropleidingen) Hogeschool Arnhem Nijmegen (Kenniscentrum Wetenschap & Techniek) Hogeschool Iselinge (Kenniscentrum Wetenschap & Techniek) InHolland (opzet van masteropleidingen) Marnix Academie (opzet van masteropleidingen) Educatie heeft verder met ongeveer honderd basisscholen contracten getekend, waarbij er kwalitatief goede stageplaatsen geboden worden met toegeruste mentoren en Interne Coaches (ICO) De samenwerking met nog driehonderd basisscholen is nodig om alle studenten te plaatsen. De trend is, dat steeds meer scholen graag een goede kwalitatieve samenwerking hebben met onze opleiding. We hebben een bijzondere samenwerking met het bedrijfsleven en enkele collega-onderwijsinstellingen (A12 en t Streek), waarmee we Technodiscovery exploiteren om techniek te stimuleren en onderzoekend leren verder te ontwikkelen. Dit is een heel natuurlijke stageplaats direct verbonden aan onze opleiding. Hiermee ontvangen we basisschoolleerlingen in onze hogeschoolomgeving. Het streven is om 4000 leerlingen per jaar te ontvangen in Technodiscovery ; vier dagen per week 25 leerlingen per dag. Theologie De CHE kent verschillende voltijd en deeltijd GPW-varianten die in samenwerking met diverse partners worden uitgevoerd. Partners zijn: De Wittenberg Evangelische Bijbel School (EBS) Evangelische Theologische Faculteit (ETF) te Leuven (docentuitwisseling) Theologische Hogeschool van de Gereformeerde Bond (THGB) In samenwerkingsovereenkomsten is vastgelegd dat de CHE verantwoordelijk is voor het onderwijskundige en managementmatige deel van de opleiding en dat de partners inspraak hebben ten aanzien van het inhoudelijk-theologische deel. Verder is samengewerkt met onder andere: Centrum voor Israël studies (CIS) 29