contactpersoon Iris Wubben telefoon (06) Opleidingscommissies 2017: de belangrijkste veranderingen op een rijtje

Transcriptie

1 Leer- en Innovatie Centrum Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg NOTITIE ons kenmerk datum 4 mei 2017 onderwerp Opleidingscommissies: belangrijkste veranderingen op een rij van Projectgroep opleidingscommissies contactpersoon Iris Wubben telefoon (06) aan Leden van het Netwerk Onderwijs kopie aan Jacomine Ravensbergen Mirjam Woutersen Opleidingscommissies 2017: de belangrijkste veranderingen op een rijtje Inleiding Opleidingscommissies zijn in het hoger onderwijs een belangrijke vorm van inspraak. Met de inwerkingtreding van de Wet versterking bestuurskracht worden opleidingscommissies van hogescholen en universiteiten per 1 september 2017 gepositioneerd als medezeggenschapsorgaan, zodat zij vanuit een vertegenwoordigende rol inhoud kunnen geven aan hun taak ten aanzien van de onderwijskwaliteit. Voor elke opleiding, of groep van opleidingen, moet een opleidingscommissie zijn ingesteld. In deze notitie zijn kort de belangrijkste punten uit de nieuwe wet, voor wat betreft opleidingscommissies, op een rij gezet. Een vertaalslag naar de Avanspraktijk volgt spoedig in een handreiking voor academiedirecties en opleidingscommissies. Kerntaak De opleidingscommissie is van groot belang voor de kwaliteit van het onderwijs, juist omdat zij bestaat uit degenen die direct betrokken zijn bij de inhoud van het onderwijs. De docenten en studenten die lid zijn van de opleidingscommissie staan dicht bij het onderwijs en zijn dus bij uitstek geschikt voor de kerntaak van de opleidingscommissie die met deze wet wordt vastgelegd: het adviseren over het bevorderen en waarborgen van de kwaliteit van de opleiding. De WHW geeft opleidingscommissies al een aantal specifieke bevoegdheden, zoals: advies uitbrengen over de Onderwijs en Examenregeling (OER); jaarlijks beoordelen van de manier waarop de OER wordt uitgevoerd; gevraagd of ongevraagd advies uitbrengen aan de academiedirectie over alle aangelegenheden rond het onderwijs binnen de opleiding. Met de Wet versterking bestuurskracht behoudt de opleidingscommissie deze taken.

2 pagina 2 van 6 Het is belangrijk dat de studenten in de opleidingscommissie kunnen meepraten over de vormgeving van de opleiding. De opleidingscommissie krijgt daarom, naast adviesrecht op de OER, ook instemmingsrecht. Concreet betekent dit dat opleidingscommissies binnen Avans Hogeschool instemmingsrecht hebben op de volgende onderdelen van de OER, zoals beschreven in artikel 7.13, tweede lid van de WHW: a1. De wijze waarop het onderwijs in de desbetreffende opleiding wordt geëvalueerd. b. De inhoud van de afstudeerrichtingen binnen een opleiding. c. De kwaliteiten op het gebied van kennis, inzicht en vaardigheden die een student zich bij beëindiging van de opleiding moet hebben verworven. d. Waar nodig, de inrichting van praktische oefeningen. e. De studielast van de opleiding en van elk van de daarvan deel uitmakende onderwijseenheden. g. De studielast van masteropleidingen (Specifiek: ten aanzien van welke masteropleidingen toepassing is gegeven aan Artikel 7.4a, achtste lid van de WHW - Het instellingsbestuur kan bepalen dat een opleiding als bedoeld in het tweede lid een grotere studielast heeft dan 60 studiepunten). v. Indien van toepassing: de wijze waarop de selectie van studenten plaatsvindt voor een speciaal traject binnen een opleiding, gericht op het behalen van een hoger niveau. De instemmingsrechten mogen uitgebreider zijn dan wettelijk is bepaald. De opleidingscommissie en de academiedirectie mogen samen beslissen dat het wenselijk is dat de opleidingscommissie op meer punten instemt. Het beperken van de instemmingsrechten mag niet. De onderdelen van de OER waarin eindtermen van de opleiding worden bepaald, zijn uitgezonderd van het instemmingsrecht. Studenten mogen niet meebeslissen over de eisen waaraan zij zelf moeten voldoen; de opleidingscommissie krijgt daarom geen instemmingsrecht op de inhoud van opleiding en examens, onderdeel a van dit artikel. Ook onderdeel f van dit artikel (bindend studieadvies) is om die reden uitgezonderd van instemmingsrecht. De opleidingscommissie krijgt adviesrecht op die onderdelen van de OER waarop zij geen instemmingsrecht heeft. Zie de bijlage voor een tabel waarin de bevoegdheden van opleidingscommissies en academieraden voor wat betreft de OER zijn opgenomen. Zelfevaluatie (accreditatie) De versterkte rol van de opleidingscommissie komt ook tot uitdrukking in het vernieuwde accreditatiestelsel waarbij studenten een eigenstandig hoofdstuk schrijven voor de zelfevaluatie. Een slecht functionerende opleidingscommissie kan in de toekomst dus een risico vormen voor de accreditatie. Verkiezingen en samenstelling opleidingscommissie In de nieuwe wet is geregeld dat de leden van de opleidingscommissie in de regel na verkiezingen worden benoemd. Het is mogelijk om van deze regel af te wijken als het bestuur en de medezeggenschap het hier over eens zijn en dit regelen in het bestuurs- en beheersreglement. Een opleidingscommissie moet voor de helft bestaan uit leden die door en uit de personeelsgeleding worden gekozen en voor de andere helft uit leden die door en uit de studentgeleding worden gekozen. Medezeggenschap op drie niveaus

3 pagina 3 van 6 Met de versterkte positie en de nieuwe rechten van de opleidingscommissie ontstaat er in het hoger onderwijs medezeggenschap op drie niveaus: de centrale medezeggenschapsraad opereert op instellingsniveau, op academieniveau opereert de academieraad en op opleidingsniveau handelt de opleidingscommissie. Omdat de opleidingscommissie door deze wetswijziging als onderdeel van de medezeggenschap wordt gepositioneerd, kan de opleidingscommissie de stap naar de geschillencommissie zelfstandig, dus zonder de academieraad/deelraad, zetten. De overige voorschriften en procedures rondom de gang naar de geschillencommissie blijven met deze wetswijziging ongewijzigd. Voorzieningen en scholing Het vergroten van de rol van de opleidingscommissie in de monitoring van kwaliteit en in het accreditatieproces betekent dat instellingen (nog) meer zullen moeten investeren in professionalisering van de opleidingscommissies. De opleidingscommissie heeft nu al recht op voorzieningen en scholing die zij nodig heeft voor de redelijke vervulling van haar taak. Met de nieuwe wet wordt geëxpliciteerd dat daaronder in ieder geval wordt verstaan: ambtelijke, financiële en juridische ondersteuning en scholing. Het scholingsbudget dat de leden van de opleidingscommissie ter beschikking wordt gesteld, wordt door de academiedirectie en opleidingscommissie samen vastgesteld. Huishoudelijk reglement Nu opleidingscommissies instemmingsrecht krijgen, groeit zowel hun invloed als hun verantwoordelijkheid. Het is zaak dat opleidingscommissies hier zorgvuldig mee om gaan. Sommige opleidingscommissies werken al met een jaarplanning en een jaarverslag: zeer bruikbare instrumenten om speerpunten te formuleren, prioriteiten te stellen en verantwoording af te leggen. Waar taken en taakafbakening onduidelijk zijn, is het belangrijk dat de opleidingscommissie afstemming zoekt met de academiedirectie. De taken zijn vervolgens vast te leggen in een huishoudelijk reglement, dat met de invoering van de Wet versterking bestuurskracht verplicht wordt. Dat kan ook het gesprek met andere organen, zoals de academieraad en de examencommissie, eenvoudiger maken. Ten slotte Bestuurders en academiedirecties hebben de taak en de mogelijkheden om de opleidingscommissie goed te positioneren. Steeds meer academiedirecties geven de opleidingscommissie beargumenteerde reacties op adviezen, betrekken haar tijdig bij vernieuwingen en maken haar bijdrage ook zichtbaar voor de achterban. Om daadwerkelijk een constructieve bijdrage te kunnen leveren aan besluitvormingsprocessen, zoals dat rond de OER, dient de opleidingscommissie altijd goed en op tijd geïnformeerd te worden. Daartoe is het van groot belang dat academiedirecties dit soort processen goed regisseren, zodat alle partijen weten waar ze aan toe zijn. Een overzichtelijke jaarplanning waarin het advies- en instemmingstraject voor iedereen duidelijk is, is daarbij onontbeerlijk. Vervolg Avans Hogeschool geeft bij de start van aankomend studiejaar invulling aan de Wet versterking bestuurskracht met betrekking tot opleidingscommissies (compliance). Dit houdt in dat elke opleiding (of groep van opleidingen) over een opleidingscommissie beschikt en dat de opleidingscommissies ten minste voldoen aan de eisen die in de nieuwe wet gesteld zijn. Er heeft overleg plaatsgevonden met de AMR over het al dan niet houden van verkiezingen. Afgesproken is dat zo spoedig mogelijk na 1 september het proces van kandidaatstelling gestart wordt en er verkiezingen plaatsvinden, waarna de opleidingscommissies ingesteld

4 pagina 4 van 6 worden. De verantwoordelijkheid voor dit proces ligt bij de medezeggenschap. Voor de zomer wordt het medezeggenschapsreglement en de facilitering van de opleidingscommissies vastgesteld, met instemming van de AMR. De handreiking waarin de vertaalslag naar de Avanspraktijk is gemaakt, volgt spoedig. Voor advies over de implementatie van de wet, kun je terecht bij de LIC kwaliteitsadviseur die aan de academie gekoppeld is. Ook is het mogelijk om contact op te nemen met de projectgroep: Thom van den Brule en/of Roel van Stokkom voor de juridische aspecten; Wies Vissers voor vragen met betrekking tot studentenparticipatie en communicatie; Iris Wubben voor vragen op het gebied van kwaliteit en organisatie.

5 pagina 5 van 6 Bijlage Bevoegdheden van academieraad en opleidingscommissie met betrekking tot de OER Artikel 7.13, lid 2, WHW Bevoegdheden academieraad Bevoegdheden opleidingscommissie In de onderwijs- en examenregeling worden, onverminderd het overigens in deze wet terzake bepaalde, per opleiding of groep van opleidingen de geldende procedures en rechten en plichten vastgelegd met betrekking tot het onderwijs en de examens. Daaronder worden ten minste begrepen: a. de inhoud van de opleiding en examens 1 2 a1. Wijze van evalueren b. de inhoud van de afstudeerrichtingen c. de kwaliteiten op het gebied van kennis, inzicht en vaardigheden die een student zich bij beëindiging van de opleiding moet hebben verworven d. de inrichting van praktische oefeningen e. de studielast van de opleiding en vakken f. bindend studieadvies g. de studielast van masteropleidingen (ten aanzien van welke masteropleidingen toepassing is gegeven aan Artikel 7.4a, achtste lid van de WHW) h. het aantal en de volgtijdelijkheid van de tentamens en de momenten waarop deze afgelegd kunnen worden i. de voltijdse, deeltijdse of duale inrichting van de opleiding j. de volgorde, de tijdvakken en het aantal malen dat de gelegenheid wordt geboden tot het afleggen van examens k. de geldigheidsduur van met goed gevolg afgelegde tentamens l. of de tentamens mondeling, schriftelijk of op een andere wijze worden afgelegd m. de wijze waarop studenten met een handicap of chronische ziekte redelijkerwijs in de gelegenheid worden gesteld de tentamens af te leggen n. de openbaarheid van mondeling af te nemen tentamens o. de termijn waarbinnen de uitslag van een tentamen bekend wordt gemaakt p. de wijze waarop en de termijn gedurende welke degene die een 1 betekent dat de academiedirectie de academieraad niet om advies hoeft te vragen, maar de academieraad het wel kan geven. 2 betekent dat het advies gevraagd moet worden door de academiedirectie.

6 pagina 6 van 6 schriftelijk tentamen heeft afgelegd, inzage verkrijgt in zijn werk q. inzage in beoordeling vragen en opdrachten tentamens r. de gronden waarop de examencommissie vrijstelling kan verlenen van het afleggen van een of meer tentamens s. waar nodig, dat het met goed gevolg afgelegd hebben van tentamens voorwaarde is voor de toelating tot het afleggen van andere tentamens t. waar nodig, de verplichting tot het deelnemen aan praktische oefeningen met het oog op de toelating tot het afleggen van het desbetreffende tentamen u. de bewaking van studievoortgang en de individuele studiebegeleiding v. indien van toepassing: de wijze waarop de selectie van studenten voor een speciaal traject binnen een opleiding x. de feitelijke vormgeving van het onderwijs