Profielschets burgemeester Gulpen-Wittem 1. Inleiding Per 1 mei 2007 ontstaat vanwege het vertrek van de heer mr. W.J.G. Geraedts de vacature van burgemeester van de gemeente Gulpen-Wittem. Om te bepalen aan welke eisen de nieuwe burgemeester van de gemeente Gulpen-Wittem moet voldoen, is een profielschets opgesteld. Deze profielschets is de leidraad om te beoordelen over welke kwaliteiten een geschikte kandidaat dient te beschikken, de kandidaten op een eenduidige wijze met elkaar te kunnen vergelijken en uiteindelijk te komen tot benoeming van de nieuwe burgemeester. Bij de totstandkoming van de profielschets is gebruik gemaakt van de handreiking bestuurscompetenties burgemeesters (bestuurscompetenties burgemeesters. Handreiking voor een objectief en transparant benoemingsproces, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, mei 2001). 2. Omgevingsprofiel Sinds 1 januari 1999 is de gemeente Gulpen-Wittem het kloppend hart van het Heuvelland. Gulpen-Wittem ontstond na een vrijwillige samenvoeging van de voormalige gemeenten Gulpen en Wittem. Qua oppervlakte is het nu de op een na grootste gemeente van Zuid-Limburg en zeker ook één van de mooiste. Gulpen-Wittem heeft bijna 15.000 inwoners en kent tien grotere kernen: Epen, Eys, Gulpen, Mechelen, Nijswiller, Partij-Wittem, Reijmerstok, Slenaken, Wahlwiller en Wijlre. Daarnaast zijn er nog tal van mooie buurtschappen en gehuchten. Het prachtige landschap en de natuur zijn hét kapitaal van Gulpen-Wittem, gekoesterd en beheerd door de landbouwsector. Kernen als Mechelen, Epen en Slenaken zijn rijk aan natuurschoon. Voor wandelaars en fietsers zijn deze kernen met hun flora, bossen, hellingen, holle wegen en uitgebreide wandel- en fietspadenstelsel een waar paradijs. Het Geul-en Gulpdal heeft zelfs de toekenning van vijfsterrenlandschap gekregen. Gulpen-Wittem heeft bijna alles in huis. De kern Gulpen heeft een regionale functie, een vitale middenstand en een hoog voorzieningenniveau, zoals het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), het overdekt en openlucht zwembad Mosaqua en de Openbare Bibliotheek Gulpen-Wittem. Op
onderwijsgebied vervult Gulpen-Wittem bij het bijzonder speciaal onderwijs (Bernardusschool) en het bijzonder voortgezet onderwijs een regionale functie. De gemeente kent een rijk verenigingsleven en biedt veel op cultureel gebied. Niet alleen de fanfares, harmonieën en zangkoren die op hoogstaand niveau musiceren zorgen daarvoor. Gulpen- Wittem heeft daarnaast vele kunstenaars die hier werken en exposeren. Bovendien vinden er regelmatig culturele manifestaties, variërend van bier- of wijnfeest tot klassiek concert plaats. Traditionele culturele en religieuze evenementen als bronkprocessie en communiefeesten, carnaval en schuttersfeesten dragen eveneens bij aan het culturele karakter van Gulpen-Wittem. De gemeente ligt in zuidelijk Zuid-Limburg. De Provincialeweg N 278, tussen Maastricht-Vaals, doorsnijdt de gemeente Gulpen-Wittem. In Gulpen ligt een interregionaal busstation met busverbindingen naar omliggende gemeenten o.a. Vaals en Valkenburg aan de Geul en de steden Maastricht, Heerlen en Aken. In alle kernen van Gulpen-Wittem proef je de bourgondische levensstijl. Gulpen-Wittem kent een gevarieerd aanbod voor toerist en recreant: er zijn honderden gastvrijheid verlenende bedrijven, van het meest luxueuze hotel en appartement tot het populaire kamperen bij de boer. Vooral in de kleinere kernen vindt men nog puur natuur. Meer informatie op www.gulpen-wittem.nl 3. De Raad Het aantal inwoners is sinds kort onder de grens van 15.000 gedaald. Zulks kan bij de komende verkiezingen tot gevolg hebben dat het aantal raadszetels van 17 naar 15 zetels daalt. De gemeenteraad (thans nog 17 zetels) heeft de volgende samenstelling: CDA 6 zetels Balans 4 zetels PvdA 2 zetels Fractie Franssen 3 zetels Groen Links 2 zetels De drie eerstgenoemde fracties vormen de coalitie en zijn met een wethouder vertegenwoordigd in het college. 4. Taken en rol van de burgemeester Algemeen Profiel De burgemeester van de gemeente Gulpen-Wittem is dynamisch en ambitieus. Hij toont leiderschap, heeft durf en steekt zijn nek uit om zaken voor elkaar te krijgen. De burgemeester stimuleert vernieuwing en neemt initiatieven. Hij ziet het als uitdaging om visie en beleid (mede) te ontwikkelen en uit te voeren tot behoud van de zelfstandige positie van Gulpen-Wittem. Persoonlijk denkt en handelt hij vanuit zijn ideologische of levensbeschouwelijke achtergrond en durft hij kleur te bekennen als het erop aan komt. Binnen het politiek en maatschappelijk krachtenveld opereert hij zelfverzekerd. De burgemeester straalt vertrouwen uit naar de mensen in zijn omgeving, is toegankelijk en vriendelijk in de omgang. Zowel intern als naar buiten toe functioneert hij als dé trekker en boegbeeld bij belangrijke processen voor de verdere ontwikkeling van de gemeente Gulpen-Wittem.
Taken Naast de wettelijke taken beheert de burgemeester op dit moment de in het coalitieakkoord genoemde portefeuilles, te weten: Algemeen Bestuur, Openbare Orde en Veiligheid (w.o. Wet BiBob), Voorlichting en Communicatie, Regionale samenwerking/internationale samenwerking, Coördinatie toeristische infrastructuur/economische zaken, Netwerken, Procesbewaking besluitvorming ("manager college"), Bevolking en Burgerlijke Stand, P&O, Juridische Zaken, Handhaving en Kwaliteitstoetsing Rollen Netwerker en ambassadeur van de gemeente die de visie en het beleid van de gemeente Gulpen- Wittem uitdraagt. Dit zijn rollen die de burgemeester zeker moet vervullen. De gemeente is participant in het openbaar bestuur. Een goede relatie met de provincie en Den Haag komt de gemeente Gulpen-Wittem ten goede. De burgemeester is nauw betrokken met het maatschappelijk middenveld en de inwoners, hij staat dan ook midden in de gemeenschap. Daarnaast is de burgemeester een bruggenbouwer, een verbinder, iemand die boven de partijen en tussen de bevolking staat. Spanningsvelden De kans bestaat op conflicten tussen de raad en het college. Voor de burgemeester kan dit een politiek spanningsveld opleveren of zelfs leiden tot een spagaat. In dit soort situaties dient de burgemeester te signaleren en boven de partijen te staan. Hij dient tijdig verantwoordelijkheden over te dragen en te zorgen voor transparantie en openheid. De burgemeester handelt verbindend en professioneel. 5. Competenties burgemeester Aan de hand van het omgevingsprofiel en de taken en rollen van de burgemeester is een competentieprofiel van de te benoemen burgemeester opgesteld. Dit competentieprofiel valt uiteen in drie onderdelen, te weten: basiscondities, bestuursstijlen en bestuursvaardigheden. Basiscondities Basiscondities zijn algemene condities die nodig zijn om het ambt van burgemeester naar behoren te vervullen. Het zijn kenmerken waarover elke burgemeester moet beschikken. Ze zijn onlosmakelijk verbonden met het ambt en gelden dus in elke gemeente. Voor burgemeesters gelden vijf basiscondities: identificatie De burgemeester neemt in iedere situatie die zich voordoet een passende positie in en identificeert zich met de mensen met wie hij/zij op dat moment van doen heeft. Bij een incident dat inwoners van de gemeente aangrijpt, legt hij/zij voldoende empathie aan de dag.
bindend vermogen De burgemeester is het verbindende element tussen mensen en belangen en kan als dat nodig is bijdragen aan het tot stand komen van een gemeenschappelijk visie. Hij/zij is een bruggenbouwer en goed in staat samenwerkingverbanden te smeden en te onderhouden. integriteit De burgemeester geeft het goede voorbeeld, handelt transparant, eenduidig, volgens algemeen geaccepteerde normen en waarden, draagt deze uit en spreekt anderen erop aan. onafhankelijkheid De burgemeester staat boven de partijen en heeft zoveel gezag dat anderen hem of haar deze positie ook toekennen. stressbestendigheid De burgemeester onderneemt acties en treedt op in situaties die daarom vragen. In crisissituaties straalt de burgemeester rust en vertrouwen uit. Bestuursstijlen Een bestuursstijl is de manier van besturen. Het gaat er bij de bestuurstijl om wat voor soort rol de burgemeester vervult. Wie of wat moet hij/zij zijn? Voor de gemeente Gulpen-Wittem is het belangrijk dat de burgemeester optreedt als: Koersbepaler Algemene typering Motto Stuurt door Bijdrage aan de samenwerking Persoonlijke kwaliteiten Stelt doelen en stippelt koers uit Gaan we de goede kant op? Formuleert eindresultaten Geeft duidelijke kaders aan Houdt het achterliggende doel voor ogen Stelt prioriteiten Neemt initiatief Verduidelijkt doelen en tactiek Hakt knopen door Bewerkstelligt keuzes Zelfverzekerd Wilskrachtig Overwicht Overzicht Verbinder Algemene typering Motto Stuurt door Laat mensen samenwerken De groep is meer dan een optelsom der delen Versterken van het groepsmoreel Stellen van kaders voor samenwerking Bieden van ruimte voor individuele prestaties binnen het groepsverband Aandacht schenken aan het samenwerkingsproces
Bijdrage aan de samenwerking Persoonlijke kwaliteiten Zoekt naar gemeenschappelijke doelstellingen en aanpak Versterkt groepscohesie en samenwerking Biedt spirit en uitdaging Betrekt mensen in besluitvorming Ondersteunt het groepsproces Brengt conflicten tot een goed einde Bruggenbouwer Toegankelijk Zorgzaam Begrijpend Bestuursvaardigheden De bestuursvaardigheden omschrijven het gewenste gedrag van de burgemeester. Wat moet hij/zij doen en kunnen? De burgemeester van de gemeente Gulpen-Wittem moet beschikken over de volgende vaardigheden: Netwerkvaardigheid Ontwikkelen en bestendigen van relaties en samenwerkingsverbanden binnen en buiten de eigen gemeente en deze benutten voor het verkrijgen van informatie, steun en medewerking. Gedragsvoorbeelden: Legt en onderhoudt contact met voor zijn/haar functie relevante personen en instanties. Ontwikkelt en onderhoudt een voor de gemeente relevant netwerk van contacten die benodigde ondersteuning kunnen en willen bieden. Maakt op het juiste moment gebruik van zijn/haar netwerk om doelen te bereiken. Vormt coalities om doelen te bereiken. Besluitvaardigheid Beslissingen nemen door middel van het ondernemen van acties, of zich vastleggen door het uitspreken van meningen. Gedragsvoorbeelden: Neemt tijdig de nodige beslissingen. Neemt besluiten, ook op basis van beperkte gegevens. Stelt beslissingen niet onnodig lang uit. Neemt een standpunt in en spreekt een oordeel uit. Geeft aan wanneer iets wel of niet kan. Neemt het besluit op dat moment geen besluit te nemen en maakt dit duidelijk aan anderen. Mondelinge communicatie Ideeën en feiten in begrijpelijke taal voor anderen duidelijk maken. Laten zien ook anderen te verstaan. Gedragsvoorbeelden: Houdt een samenhangend en helder betoog, waarin hoofd- en bijzaken gescheiden zijn. Hanteert een goed evenwicht tussen het ingaan op reacties van de gesprekspartners/ toehoorders enerzijds, en het vasthouden van de structuur anderzijds. Is goed te begrijpen voor anderen; spreekt hun taal. Verstaat mensen met een diverse achtergrond. Kan zowel met individuen als met groepen een goed gesprek voeren.
Formuleert kernachtig in goed lopende, vloeiende zinnen. Omgevingsbewustzijn Laten blijken goed te zijn geïnformeerd over maatschappelijke en politieke ontwikkelingen of andere omgevingsfactoren, en deze kennis effectief benutten voor de eigen functie of samenwerkingsverbanden. Gedragsvoorbeelden: Kent recente ontwikkelingen en trends in buurgemeenten, regio of breder verband en de betekenis hiervan voor eigen gemeente. Heeft inzicht in de gang van zaken binnen andere samenwerkingsverbanden of onderdelen hiervan. Kent de belangen in en buiten de regio en weet deze te benutten voor de eigen gemeente. Is op de hoogte van (landelijke) ontwikkelingen en kan dit vertalen naar de invloed hiervan op de eigen gemeente. Visie uitdragen De richting waarin de gemeente zal gaan en de doelen die moeten worden nagestreefd op een aansprekende wijze overbrengen en er draagvlak voor creëren. Gedragsvoorbeelden: Beziet acties voor de korte termijn in een lange-termijnperspectief. Denkt een aantal stappen vooruit. Ziet ontwikkelingen op de langere termijn. Geeft de betekenis aan voor het te voeren beleid van huidige en toekomstige ontwikkelingen. Weet mensen te mobiliseren en te enthousiasmeren om mee te werken. Herkent snel hoofdlijnen Bestuurlijke gevoeligheid Anticiperen op - en onderkennen van het belang van - gebeurtenissen die van invloed zijn op het bestaande beleid en handelen van politiek verantwoordelijken. Gedragsvoorbeelden: Voorziet tijdig de risico s en kansen voor de medebestuurders en signaleert situaties die schade kunnen berokkenen. Schat de haalbaarheid van acties en/of besluiten in. Signaleert ontwikkelingen en gebeurtenissen en onderkent de invloed hiervan op de politiek en de ambtelijke organisatie. Kent zijn positie en onderkent het belang van successen voor medebestuurders. Overtuigingskracht Er op gericht zijn om anderen te overtuigen van een bepaald standpunt en instemming te krijgen met bepaalde plannen of ideeën. Gedragsvoorbeelden: Hanteert argumenten die de ander aanspreken. Brengt zijn voorstellen met enthousiasme en beslistheid. Heeft er plezier in de ander te winnen voor zijn opvattingen. Doseert zijn argumenten/standpunten op beslissende momenten
6. Diversen Voor enkele punten wordt nog aandacht gevraagd, te weten: * In de procedure die moet leiden tot het doen van een aanbeveling wordt geen gebruik gemaakt van een raadgevend referendum. * In de procedure die moet leiden tot het doen van een aanbeveling behoort een assessment tot de mogelijkheden. * Het seniorenconvent houdt jaarlijks met de burgemeester een evaluatiegesprek over eventuele aanpassingen en/of verbeteringen in het dagelijks functioneren * Nevenfuncties worden op prijs gesteld indien ze het belang van de gemeente dienen. De wettelijke voorschriften ten aanzien van nevenfuncties zijn van toepassing. * Om snel te kunnen integreren in de Gulpen-Wittemse gemeenschap is het wenselijk dat de burgemeester zo spoedig mogelijk in de gemeente komt wonen. * Politieke en/of bestuurlijke ervaring is vereist. * De kandidaat heeft affiniteit met de Limburgse cultuur. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de gemeenteraad van 19 december 2006. De griffier, de plv. voorzitter