Het concurrentiebeding nader beschouwd Een vergelijking tussen het (huldige en körnende) Nederlandse recht en de Belgische regeling J.P. Quist Boom Juridische uitgevers Den Haag 2004
Inhoudsopgave WOORC» VOORAF LlJSTVAN AFKORTINCEN V xiii 1 I.I 1.2!-3 2 2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2-3 2.3.I 2.3.2 2.3.3 2-3-4 2.3.5 2.3.6 2.4 2.4.1 2.4.2 2.4.3 2.4.4 2.4.5 2.4.6 2.4. 2.5 2.5.1 2.5.2 2.5.3 2.5.4 2.5.4.1 2.5.4.2 2.5.4.3 2.5.4.4 2.5.5 INLEIDINC Tegenstrijdige belangen Probleemstelling Plan van aanpak DE HUIDICE RECELINC Ontstaansvoorwaarden Het schriftelijkheidsvereiste Het meerderjarigheidsvereiste Inhoud en uitleg van het concurrentiebeding Het fiinctioneel bereik Het geografisch bereik De geldingsduur Geen absoluut verbod Uitleg van het concurrentiebeding Handhaving van het concurrentiebeding Vordering tot nakoming Schadevergoeding en boetebeding Aanspreken van de nieuwe werkgever Vergoeding voor de werknemer Wat niet weet, dat niet deert Onderhandelingen Rechterlijke vernietiging Vernietiging in een voorlopige voorzieningenprocedure Vernietiging in een ontbindingsprocedure ex art. :685 BW Criteria voor vernietiging Verval van rechtswege 1 1 4 5 8 9 10 11 11 11 12 12 12 13 18 18 18 l 9 25 2 5 26 33 35 36
Vlll HET CONCURRENTIEBEDING NADER BESCHOUWD 2.5.5.1 2.5.5.2 2.5.5.3 2.5.5.4 2.5.5.5 2.5.5.6 2.6 2.6.1 2.6.2 2.6.3 2.6.4 2.6.5 2.6.5.I 2.6.5.2 2.6.5.3 2.6.6 2.6. 2-3 3-1 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4 3-3 3.3.1 3.3.2 3-3-3 3.3.4 3-3-5 3.3.6 3-3- 3-4 3.4.1 3.4.2 3.4.3 3.4.4 3.4.5 3.4.6 3-4- 3-5 3.5.1 3.5.2 Wijziging in de functie van de werknemer Wijziging in de activiteiten van de werkgever Overgang van onderneming Voortzetting van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd De schadeplichtige werkgever Alternatieven voor het concurrentiebeding Het relatiebeding Concurrentie tijdens het dienstverband Het geheimhoudingsbeding Indirecte bescherming van het bedrijfsdebiet van de werkgever Het opleidingskostenbeding Het uitvindingsbeding Concurrentie na het einde van het dienstverband Conclusie WETSVOORSTEL 16 Ontstaansvoorwaarden Het schriftelijkheidsvereiste Het meerderjarigheidsvereiste Vergoedingsplicht voor de werkgever Inhoud van het concurrentiebeding Het functioneel bereik Het geografisch bereik De geldingsduur Minder beroep op de rechter? Geen absoluut verbod Uitleg van het concurrentiebeding Handhaving van het concurrentiebeding Vordering tot nakoming Schadevergoeding en boetebeding Aanspreken van de nieuwe werkgever Vergoeding voor de werknemer Wat niet weet, dat niet deert 36 36 38 39 40 40 41 41 4 1 43 43 45 4 4 49 49 5 1 5i 52 53 54 64 64 65 6 68 1 1 1 2 2 2 4 6 6 8
INHOUDSOPCAVE IX 3-5-3 3-5-4 3-5-4-1 3-5-4-2 3-5-4-3 3-5-4-4 3-5-4-5 3-5-5 3-5-5-1 3-5-5-2 3-5-5-3 3-5-5-4 3-5-5-5 3-5-5-6 3-5-5-3-5-5-8 3-6 3-3--i 3--2 3.8 Onderhandelingen Rechterlijke vernietiging Vernietiging in een voorlopige voorzieningenprocedure Vernietiging in een ontbindingsprocedure ex art. :685 BW Een aparte verzoekschriftprocedure? Criteria voor vernietiging Verval van rechtswege Wijziging in de functie van de werknemer Wijziging in de activiteiten van de werkgever Overgang van onderneming Voortzetting van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd De schadeplichtige werkgever Overgangsrecht Alternatieven voor het concurrentiebeding Het relatiebeding Condusie 80 80 80 81 8 88 89 89 89 92 93 95 96 98 98 99 102 102 102 103 4 4-i 4-2 4-2.1 4-2.2 4-2-3 4-2-3-1 4.2.3.2 4-2-3-3 4-2.3-4 4-2-3-5 4.2.3.6 4-2-3-4-3 4-3-T 4.3.2 4-4 4.4.1 4.4.2 4.4.3 4.4.4 4-5 4.5.1 DE BELGISCHE REGELING Ontstaansvoorwaarden De minimum loongrenzen als ontstaansvoorwaarden De geldigheidseisen Het functioneel bereik Het geografisch bereik De geldingsduur Vergoedingsplicht voor de werkgever Het schriftelijkheidsvereiste Inhoud en uitleg van het concurrentiebeding De inhoud van het concurrentiebeding Uitleg van het concurrentiebeding Handhaving van het concurrentiebeding Vordering tot nakoming Vergoedingsplicht voor de werknemer 105 105 109 109 109 114 114 114 "5 11 118 121 123 124 124 124 125 125 125 126 1 1 1
X HET CONCURRENTIEBEDING NADER BESCHOUWD 4.5.2 Onderhandelingen 1 4.5.3 Rechterlijke vernietiging 129 4.5.4 Gronden waarop het concurrentiebeding geen uitwerking heeft 129 4.5.4.1 129 4.5.4.2 Beeindiging van de arbeidsovereenkomst tijdens de proeftijd 129 4.5.4.3 Beeindiging van de arbeidsovereenkomst door de werkgever zonder dringende reden 130 4.5.4.4 Beeindiging van de arbeidsovereenkomst door de werknemer wegens een dringende reden 131 4.5.4.5 Het verzaken van de werkelijke toepassing van het concurrentiebeding 132 4.5.4.6 133 4.5.5 Wijziging in de functie van de werknemer en wijziging in de activiteiten van de werkgever 133 4.5.6 Overgang van onderneming 134 4.5. De schadeplichtige werkgever 134 4.6 Alternatieven voor het concurrentiebeding 135 4.6.1 135 4.6.2 Het relatiebeding 135 4.6.3 Concurrentie tijdens het dienstverband 136 4.6.4 Het geheimhoudingsbeding 13 4.6.5 Het opleidingskostenbeding 13 4.6.6 De getrouwheidspremie 13 4.6. Concurrentie na het einde van het dienstverband 138 4.6.8 139 4. Condusie 139 5 DE DRIE REGELINGEN VERGELEKEN 143 5.1 143 5.2 Ontstaansvoorwaarden 1 5.2.1 1 5.2.2 Het schriftelijkheidsvereiste 145 5.2.3 Het meerderjarigheidsvereiste 146 5.2.4 Vergoedingsplidit voor de werkgever 146 5.2.5 De minimum loongrenzen als ontstaansvoorwaarden 149 5.2.6 149 5.3 Inhoud en uitleg van het concurrentiebeding 150 5.3.1 150 5.3.2 Het functioneel bereik 150 5.3.3 Het geografisch bereik 152 5.3.4 De geldingsduur 153 5.3.5 Uitleg van het concurrentiebeding 154 5.4 Handhaving van het concurrentiebeding 154 5.4.1 Vordering tot nakoming 154 5.4.2 Schadevergoeding en boetebeding 155 5.4.3 Aanspreken van de nieuwe werkgever 156
INHOUDSOPGAVE xi 5-4-4 5-4-5 5-4-6 5-5 5.5.1 5-5-2 5-5-3 5-5-4 5-5-5 5-5-6 5-5- 5-5-8 5-5-9 5.6 5-6.1 5-6.2 5-6-3 5.6.4 5-6-5 5.6.6 5-6- 5-6.8 5-6 6.i 6.2 6.2.1 6.2.2 6.2.3 6.2.4 6.2.5 6.2.6 6. 3 Vergoeding voor de werknemer Wat niet weet, dat niet deert Onderhandelingen Rechterlijke vernietiging Wijziging in de functie van de werknemer en wijziging in de activiteiten van de werkgever Overgang van onderneming De schadeplichtige werkgever Alternatieven voor het concurrentiebeding Het relatiebeding Concurrentie tijdens het dienstverband Het geheimhoudingsbeding Het opleidingskostenbeding De getrouwheidspremie Concurrentie na het einde van het dienstverband Conclusie CONCLUSIES EN AANBEVELINCEN Condusies Herstel van het belangenevenwicht Vergroten van de rechtszekerheid Verminderen van het beroep op het concurrentiebeding Minder beroep op de rechter Aanbevelingen i5 15 161 161 162 163 163 164 164 164 165 166 166 166 16 16 16 16 1 18 1 1 CERAADPLEEGDE EN AANCEHAALDE BRONNEN 183